Άρθρο από την Προλεταριακή Σημαία (φύλλο 872)
Ένας ολόκληρος πλανήτης έχει χτυπηθεί από την πανδημία, οι όροι ζωής και δουλειάς των μαζών έχουν επιδεινωθεί δραματικά και οι κρατούντες «επανεκκινούν» τις οικονομίες για τη διάσωση της κερδοφορίας τους, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτή τους την κίνηση και τους τομείς του εποικοδομήματος, όπως η εκπαίδευση, με στόχο να στείλουν το μήνυμα πως «όλα βαίνουν καλώς». Και ενώ είναι φανερό στον καθένα πως καμία «κανονικότητα» δεν μπορεί να υπάρξει, οι φοιτητές, λαβωμένοι οικονομικά και ψυχολογικά από τις συνέπειες της πανδημίας, με τα συγγράμματα στην καλύτερη να παραδίδονται στο παρά πέντε, σέρνονται σαν να μην τρέχει τίποτα στην εκπαιδευτική διαδικασία και σε εξεταστικές-σφαγείο, με τους κάθε λογής ταξικούς και υγειονομικούς αποκλεισμούς (βλ. ευπαθείς ομάδες) να απογειώνονται. Το δίλημμα που τίθεται σε κάθε αριστερή πολιτική δύναμη είναι συγκεκριμένο: θα αποδεχτεί το αφήγημα της «επιστροφής στην κανονικότητα» στον χώρο της εκπαίδευσης ή θα πάει κόντρα στον τυχοδιωκτισμό αυτόν της άρχουσας τάξης;
Οι ρεφορμιστικές δυνάμεις απαντούν: ζήτω η εύρυθμη λειτουργία των πανεπιστημίων! Και αντί να εκφράσουν την αγωνία της νεολαίας από τα φτωχά και λαϊκά στρώματα για το πώς θα συνεχίσουν τις σπουδές τους, χωρίς να φορτωθούν τα βάρη της κρίσης, γίνονται συμπλήρωμα της αστικής επιχείρησης επαναλειτουργίας της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Όλες οι προτάσεις που έχουν διατυπωθεί από την κυρίαρχη αριστερά συγκλίνουν στην κατεύθυνση διευκόλυνσης και βελτίωσης της «κανονικότητας». Το γεγονός αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο, μιας και σε πολιτικό επίπεδο αποτελεί ευθεία συνέχεια της στάσης νομιμοποίησης της τηλεκπαίδευσης που κράτησαν αυτές οι δυνάμεις όλο το προηγούμενο διάστημα, αλλά και τώρα, άμεσα ή έμμεσα. Και διατηρούν αυτήν τους τη στάση, παρά τα όσα φέρνει η αντιδραστική τομή των ηλεκτρονικών μαθημάτων, δηλαδή, την όξυνση της ταξικότητας, την απογείωση της εντατικοποίησης και της καθηγητικής αυθαιρεσίας, τη δυνατότητα σπασίματος καταλήψεων και κινητοποιήσεων, καθώς και την εμπέδωση των κάθε λογής ηλεκτρονικών «διαδικασιών» στον φοιτητικό συνδικαλισμό.
Στον αντίποδα των παραπάνω βρίσκεται η θέση των Αγωνιστικών Κινήσεων για την κατοχύρωση του εξαμήνου και την αναγνώριση των μαθημάτων του χωρίς εξετάσεις. Η μόνη θέση που αντιμετωπίζει το ζήτημα των αποκλεισμών που θα υπάρξουν από την επερχόμενη εξεταστική, αντιπαρατίθεται στον αστικό τυχοδιωκτισμό και δεν κλείνει το μάτι στην επιχείρηση νομιμοποίησης των δεδομένων της τηλεκπαίδευσης που βρίσκεται σε εξέλιξη. Και είναι τόσο «εξωπραγματική», που μέχρι και φοιτητές σε πανεπιστήμια της Γαλλίας και των ΗΠΑ έχουν οδηγηθεί στη διατύπωση του ίδιου αιτήματος. Είναι τόσο «ουτοπική», που στην περίπτωση των σχολείων το αστικό σύστημα παραδέχεται τα αδιέξοδά του και ακυρώνει το ίδιο τις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις σε τάξεις του γυμνασίου και του λυκείου.
Παρόλα αυτά, οι πάσης φύσεως αντιδραστικοί, οι αστοί δημοσιολόγοι, οι καθεστωτικές παρατάξεις, το καθηγητικό κατεστημένο, οι ρεφορμιστές, φρίττουν και μόνο στο άκουσμα της θέσης μας. Και όλοι μαζί εν χορώ γαβγίζουν: «Η γνώση! Η επιστήμη! Οι εξετάσεις! Ο βαθμός! Ποιος είναι αυτός που τολμάει να πειράξει τις ιερές μας αγελάδες;».
Κάποιοι επιλέγουν, μάλιστα, να εξευτελίσουν κάθε έννοια αριστεράς και διεκδίκησης και με δηλώσεις νομιμοφροσύνης τους προς το σύστημα -εμφανιζόμενοι με τη συνδικαλιστική ιδιότητα των «προέδρων φοιτητικών συλλόγων ΑΠΘ»- συντάσσονται με το μαύρο μέτωπο και καταφέρονται ενάντια στο αίτημά μας. Το πέρασμα των μαθημάτων χωρίς εξετάσεις χαρακτηρίζεται «αντιεπιστημονικό», ενώ η υποταγή στην κυρίαρχη κατεύθυνση της εντατικοποίησης, της παράτασης των εξαμήνων μέσα στο κατακαλόκαιρο, των εξεταστικών-σφαγείο, βαφτίζεται «διεκδίκηση». Εδώ είναι που οι έννοιες χάνουν και το πραγματικό τους νόημα. Πλήρης αντιστροφή της πραγματικότητας, σε απόλυτη σύμπνοια με την καθεστωτική προπαγάνδα.
Μόνο κάποιος εντελώς θολωμένος από την αστική ιδεολογία συγχέει το ζήτημα της γνώσης (ανεξαρτήτως «χαρακτήρα») με αυτό της εξεταστικής! Οι εξετάσεις -άρρηκτα συνυφασμένες με το αστικό εκπαιδευτικό σύστημα και τον ρόλο του στην αναπαραγωγή της ταξικής διαστρωμάτωσης- αποτελούν στην πραγματικότητα φίλτρο ταξικής κατηγοριοποίησης της νεολαίας. Δεν συνδέονται με καμία μαθησιακή διαδικασία. Αντιθέτως, απλώς πιστοποιούν ποιος είναι ο «ικανός» και ποιος ο «ανίκανος» να προχωρήσει. Και το κάνουν αυτό, ποσοτικοποιώντας με βαθμό μια άκρως «ποιοτική» και σύνθετη λειτουργία της ανθρώπινης συνείδησης, δηλαδή, τη διαδικασία προσέγγισης των νόμων και των σχέσεων που διέπουν τον εξωτερικό κόσμο. Στην πραγματικότητα, είναι ένα εργαλείο του συστήματος για να παρουσιάσει στη νεολαία την απόρριψη και την κοινωνική επιλογή ως «φυσική τάξη πραγμάτων». Ακόμα και από την τυπική «παιδαγωγική» άποψη, είναι ξένες και εχθρικές προς την κατάκτηση της γνώσης, μιας και είναι συνδεδεμένες με τη στείρα αποστήθιση και την παπαγαλία, το άγχος και την ψυχολογική πίεση, που διαλύουν κάθε κριτική σκέψη και καταλήγουν να δημιουργούν στη νεολαία αισθήματα απέχθειας για κάτι τόσο δημιουργικό, όπως η μάθηση. Από κοινού με αυτά, η διαδικασία των εξετάσεων χρησιμεύει για να καλλιεργούνται στις νεανικές συνειδήσεις μια σειρά από κεντρικού χαρακτήρα αστικά ιδεολογήματα: αξιοκρατία, ανταγωνισμός, ατομισμός, αριστεία.
Το τελευταίο διάστημα, από διάφορες πλευρές και σε μια προσπάθεια αποδόμησης της θέσης μας, δεχτήκαμε το ερώτημα με τι βαθμό προτείνουμε να περαστούν τα μαθήματα. Για να τους καθησυχάσουμε, τους διαβεβαιώνουμε ότι οι Αγωνιστικές Κινήσεις δεν υπεισέρχονται σε μια συζήτηση που μόνο τη βαθμοθηρία τροφοδοτεί και απαιτούν τα μαθήματα να κατοχυρωθούν με παύλα, όπως γίνεται και στις περιπτώσεις μετεγγραφών.
Ως προς το ζήτημα της γνώσης αυτό καθεαυτό, εμείς παραμένουμε στην επαναστατική αντίληψη που αντιμετωπίζει τη γνώση ως «αποκρυστάλλωμα του πειράματος, της παραγωγής και της ταξικής πάλης». Καμία γνωσιακή διαδικασία δεν είναι άσχετη από τις κοινωνικές σχέσεις εντός των οποίων παράγεται και από τους σκοπούς που έρχεται να εξυπηρετήσει. Επομένως, η γνώση που παρέχεται στη νεολαία εντός της αστικής εκπαίδευσης φέρει τη σφραγίδα των συμφερόντων της κυρίαρχης τάξης και δε μπορεί να γίνει αλλιώς. Τα δικαιώματα της νεολαίας στη δουλειά δεν είναι ζήτημα «γνωσιακό», αλλά ταξικής πάλης, πράγμα που πιστοποιείται από τη σημερινή πραγματικότητα των αμέτρητων εφοδίων και χαρτιών και της ανύπαρκτης δυνατότητας των νέων για εργασία. Στο πεδίο της ταξικής πάλης βρίσκεται και η κύρια πηγή γνώσεων που λείπουν σήμερα από τη νεολαία, στη βάση της μεγάλης υποχώρησης και αποσυγκρότησης του κινήματός της. Εκεί πραγματώνεται η συνειδητοποίηση του χαρακτήρα αυτής της κοινωνίας και της θέσης του καθένα μέσα σε αυτή, αλλά ακόμα και αυτή η λεγόμενη κριτική πρόσληψη της αστικής γνώσης, σε σύνδεση με την ανάπτυξη μιας επαναστατικής διαλεκτικής κοσμοθεωρίας στις νεολαιίστικες συνειδήσεις. Με αυτή την τοποθέτηση, άλλωστε, πορεύτηκε και η επαναστατική αριστερά ιστορικά στην αντιπαράθεσή της με τη ρεβιζιονιστική αποθέωση της επιστήμης και της γνώσης, καθώς και τους κάθε λογής εκστασιασμούς απέναντι στην υποτιθέμενη παντοδυναμία του καπιταλιστικού-ιμπεριαλιστικού συστήματος.
Και για να διατυπώσουμε και κάποια δικά μας «εύλογα ερωτήματα»: Ποιο κομμάτι της ύλης θεωρείται υπερταξικό και ουδέτερο, ώστε να πρέπει να διδαχτεί πάση θυσία; Σε περιπτώσεις πολύμηνων καταλήψεων και αγώνων της φοιτητικής νεολαίας, όλοι αυτοί που εξανίστανται σήμερα για τη γραμμή των Αγωνιστικών Κινήσεων, θα τη στείλουν πίσω στα θρανία ως «ανίκανη» να πάρει πτυχίο; Θα δεχτούν τα χαμένα εξάμηνα που επιβάλλει το καθηγητικό κατεστημένο, στο όνομα της «χαμένης γνώσης»; Η διπλή εξεταστική που προτείνεται από διάφορους για Σεπτέμβρη, τι άλλο σημαίνει πέρα από ακραία εντατικοποίηση; Με ποιο κριτήριο θα γίνει η «μείωση της ύλης» που εισηγούνται κάποιοι, αίτημα που σε μια προηγούμενη φάση και σε άλλες συνθήκες είναι σωστό, αλλά σήμερα βαδίζει στη σκιά των ηλεκτρονικών μαθημάτων; Αυτή η ύλη που τελικά θα εξεταστεί, προέρχεται ή όχι από αυτή που «διδάχτηκε» στα τηλεμαθήματα; Πώς μια τέτοια τοποθέτηση, λοιπόν, δεν νομιμοποιεί και αυτή με τη σειρά της την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, αφού αποδέχεται ως υπαρκτή την ύλη της; Μήπως οι συναγωνιστές που προβάλλουν το αίτημα αυτό, ικανοποιούνται από την αντιδραστική υπουργική απόφαση που μειώνει από τις 13 σε έως και 10 εβδομάδες την υποχρεωτική διάρκεια του εξαμήνου, αναγνωρίζοντας ότι καμία κανονικότητα δεν υπήρξε στο προηγούμενο εξάμηνο; Και για να μην χάνουμε τελείως την επαφή με τον πραγματικό κόσμο, όσοι ανησυχούν για το «τι επιστήμονες θα βγάλουμε», στ' αλήθεια πιστεύουν πως, για παράδειγμα, ο φοιτητής ιατρικής έμαθε κλινική εξέταση ασθενούς στις... ηλεκτρονικές πλατφόρμες που έπεφταν;
Τέλος, το αν μια θέση είναι πρόταση πάλης προς το φοιτητικό κίνημα, αποδεικνύεται και έμπρακτα από το αν αυτός που την καταθέτει έχει μπει στη διαδικασία να ταράξει τα λιμνάζοντα νερά, καλώντας πανελλαδικά Γενικές Συνελεύσεις, πράγμα που ισχύει για τις Αγωνιστικές Κινήσεις όλο το τελευταίο διάστημα, ακόμα και αν οι δυνάμεις της αριστεράς, επιλέγουν να μην ακολουθήσουν. Για όσους από την αριστερά «μας» ενοχλούνται με αυτή τη θέση, να τους πληροφορήσουμε ότι κάποιοι ενοχλήθηκαν πιο πολύ. Και σε αυτούς εντάσσονται η ομάδα «αλήθειας» του Σαμαρά, τα βασικά αστικά μέσα στη χώρα, ο Πρετεντέρης, η ΔΑΠ, ακόμα και η ίδια η Κεραμέως, που με λύσσα επέλεξαν να ξεράσουν χολή και να επιτεθούν στις Αγωνιστικές Κινήσεις. Με τι επιχειρήματα; «Αυτοί οι τεμπέληδες θέλουν πτυχίο χωρίς εξετάσεις».
Ελπίζουμε, λοιπόν, πως οι αριστερές δυνάμεις θα αναλογιστούν τις εκλεκτικές συγγένειες των επιχειρημάτων που έχουν υποστηρίξει μέχρι τώρα με αυτά που προβάλλει ο αντιδραστικός συρφετός, και -έστω την ύστατη στιγμή- θα αλλάξουν τη ρότα αποδοχής της κυρίαρχης ατζέντας που έχουν επιλέξει. Απαιτείται η ευρύτερη δυνατή στήριξη του γύρου Γενικών Συνελεύσεων που καλείται, κόντρα στο μαύρο μέτωπο που έχει στηθεί ενάντια σε αυτό που αναδεικνύεται ως το μόνο πραγματικά δίκαιο αίτημα για την πλατιά μάζα της σπουδάζουσας νεολαίας: Να κατοχυρωθεί το εξάμηνο! Να αναγνωριστούν τα μαθήματα χωρίς εξετάσεις!
