Με τον ερχομό του, το 2020 αναμένεται να φέρει σωρεία αλλαγών στην εκπαίδευση. Όλο το προηγούμενο διάστημα, άλλωστε, η κυβέρνηση και το Υπουργείο Παιδείας ετοίμαζαν νομοσχέδια και μέτρα για όλες τις βαθμίδες της. Μάλιστα, κάποια ήδη έχουν περάσει απ' τους πρώτους κιόλας μήνες της κυβερνητικής θητείας της Νέας Δημοκρατίας (κατάργηση Ασύλου, νομοσχέδιο για την παιδεία που συμπεριλήφθηκε εντός του «αναπτυξιακού» νόμου ). Συνεχίζοντας στην ίδια ρότα και με ακόμα πιο δυναμικούς ρυθμούς, μέσα στο Γενάρη προβλέπεται να δρομολογηθεί η κατάθεση του νομοσχεδίου με τίτλο «Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), Ειδικοί Λογαριασμοί Κονδυλίων Έρευνας Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων και άλλες διατάξεις». Το νομοσχέδιο αυτό αφορά την αξιολόγηση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και τους όρους χρηματοδότησής τους, αλλά και την απελευθέρωση ίδρυσης ξενόγλωσσων προπτυχιακών τμημάτων με δίδακτρα. Παράλληλα, ετοιμάζεται και το επόμενο νομοσχέδιο, όπου θα συμπεριληφθούν οι εξαγγελίες της Ν. Κεραμέως για τις διαγραφές φοιτητών, τη βάση του 10 και τις εσωτερικές βάσεις των ιδρυμάτων.
Αξιολόγηση, χρηματοδότηση και αυτονομία
Η κυβέρνηση, προωθώντας το τελευταίο νομοσχέδιο, επιδιώκει την προβολή της αξιολόγησης. Πίσω απ’ την έννοια της αξιολόγησης, που τόσο έξυπνα υπερθεματίζει η κυβέρνηση, χρησιμοποιώντας την όπως ξέρει καλά, βρίσκεται όλη η ταξικότητα του νομοσχεδίου και των μέτρων. Έτσι γίνεται και τα τελευταία χρόνια στους εργαζόμενους στον δημόσιο τομέα, με τις αξιολογήσεις να συνοδεύουν τις απολύσεις! Αλλά και στα πανεπιστήμια, η αξιολόγηση είναι πλέον θεσμός, όπως απαιτεί η συνθήκη της Μπολόνια και οι κατευθύνσεις του ΟΟΣΑ. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι πρώτα έρχεται το νομοσχέδιο που αφορά την αξιολόγηση, ώστε στη συνέχεια να ακολουθήσουν οι πιο βαρβάτες αιχμές (διαγραφές, διπλή βάση κλπ). «Ήταν δίκαιο (αξιολόγηση), έγινε πράξη (διαγραφές, κόφτης εισακτέων)!».
«Δεν είναι δυνατόν ο εκάστοτε υπουργός να αποφασίζει ποιο πανεπιστήμιο θα πάρει πόσα χρήματα», επιχειρηματολογεί η Κεραμέως για την απαραίτητη θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων και για το «δίκαιο» του ν/σ. Διαβάζοντας το ν/σ εξηγείται το «δίκαιο». Πρόκειται να συγκροτηθεί η νέα «ανεξάρτητη» Αρχή (ΕΘΑΑΕ) για την αξιολόγηση και τη χρηματοδότηση των ΑΕΙ σε αντικατάσταση της προηγούμενης (ΑΔΙΠ), αναβαθμίζοντας τον πολιτικό έλεγχο που ασκεί το κράτος μέσω του υπουργείου στα Πανεπιστήμια. Ο Πρόεδρος, που θα ορίζεται με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, με πρόταση του υπουργού Παιδείας, θα συμβάλλει στη διαμόρφωση και υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής για την ανώτατη εκπαίδευση και στην κατανομή της χρηματοδότησης των ΑΕΙ, θα αξιολογεί και θα πιστοποιεί την ποιότητα της λειτουργίας των ΑΕΙ.
Παράλληλα, το υπουργείο Παιδείας δρομολογεί αλλαγές στη λειτουργία των ΑΕΙ, οι οποίες θα ενισχύσουν τη διοικητική αυτονομία τους και την ευελιξία στην αναζήτηση πόρων, σε συνδυασμό με τη λογοδοσία και την αξιολόγηση του έργου τους. Μέσα στο πακέτο μεταρρυθμίσεων είναι και η αλλαγή στο σύστημα χρηματοδότησης. Το υπουργείο προτείνει να ορίζεται το 80% της χρηματοδότησης των ΑΕΙ με βάση συγκεκριμένους, αντικειμενικούς δείκτες (π.χ. αριθμός εισακτέων, εκτιμώμενο κόστος ανά φοιτητή, διάρκεια προγραμμάτων σπουδών, εργαστήρια, διασπορά τμημάτων). Το υπόλοιπο 20% θα χορηγείται με βάση τις επιδόσεις κάθε ΑΕΙ σε συγκεκριμένους δείκτες. Μεταξύ αυτών είναι η επαγγελματική απορρόφηση των αποφοίτων, οι δράσεις εξωστρέφειας των ιδρυμάτων, η αναλογία πτυχιούχων/εισερχόμενων φοιτητών, ο αριθμός των δημοσιεύσεων και των ετεροαναφορών ανά καθηγητή. Κάθε ίδρυμα θα επιλέγει την ομάδα κριτηρίων στα οποία θέλει να αξιολογηθεί για να λάβει το 20% της ετήσιας χρηματοδότησης που του αναλογεί.
Μπαίνουν πολλοί, βγαίνουν λίγοι
«Αν εκδοθεί αρνητική απόφαση πιστοποίησης προγράμματος σπουδών (…), ο υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων μπορεί με απόφασή του να περιορίσει τη χρηματοδότηση του ΑΕΙ και την εισαγωγή νέων φοιτητών», αναγράφεται σε άλλο σημείο του ν/σ. Όπως επίσης αν εκδοθεί αρνητική απόφαση πιστοποίησης ΑΕΙ, η ΕΘΑΑΕ προτείνει στον υπουργό Παιδείας την «αναδιάρθρωση, συγχώνευση, κατάτμηση ή κατάργηση του ΑΕΙ». Αυτό μπορεί να μην αργήσει να γίνει πράξη, καθώς η ΕΘΑΑΕ θα αξιολογήσει τις συγχωνεύσεις των ΤΕΙ με τα ΑΕΙ την ίδια ώρα που στο ν/σ υπάρχει διάταξη για την αναστολή λειτουργίας 37 νέων τμημάτων από τις συγχωνεύσεις-πανεπιστημιοποιήσεις (Άνοιξη '19). Επιπλέον, για να μειωθούν κι άλλο «οι πολλοί που μπαίνουν», στην ευρεία νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου περιλαμβάνεται και η αλλαγή του νόμου για τις μεταγραφές, προκειμένου να δημιουργηθεί «ένα πιο δίκαιο, αλληλέγγυο και ορθολογικό πλαίσιο», όπως λένε. Ταυτόχρονα, πέρα απ’ τη δραστική μείωση των εισακτέων, το υπουργείο προτίθεται να προχωρήσει σε θέσπιση του ανώτατου ορίου σπουδών στα πανεπιστήμια, ώστε να διαγραφούν οι «αιώνιοι» και για τους νέο-εισαχθέντες το πλαίσιο σπουδών να γίνει ακόμα πιο ασφυκτικό.
Εξωστρέφεια
Το πακέτο των μέτρων συνοδεύεται και από ισχυρή εξωστρέφεια! Ήδη, εκπρόσωποι από αμερικανικά πανεπιστήμια έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για να συνάψουν συνεργασία με ελληνικά ΑΕΙ και αναμένεται να έλθουν στην Ελλάδα στα τέλη Μαρτίου για να επισκεφθούν με εκπροσώπους πανεπιστημίων ιδρύματα στην Αθήνα και στην επαρχία. Η υπουργός Παιδείας Κεραμέως ταξίδεψε μαζί με τον πρωθυπουργό στις ΗΠΑ με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ Ελλάδος και ΗΠΑ σε θέματα εκπαίδευσης, καταδεικνύοντας για άλλη μια φορά το βάθεμα της εξάρτησης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος από τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.
Συγκεκριμένα, με τη διάταξη του ν/σ για τα ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα, το υπουργείο απελευθερώνει το πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας τους. Έτσι, τα πανεπιστήμια θα μπορούν να ιδρύουν τα ξενόγλωσσα προγράμματα χωρίς την υπουργική σφραγίδα, αλλά με προϋπόθεση ότι τα προγράμματα θα έχουν πιστοποιηθεί από το Συμβούλιο Αξιολόγησης και Πιστοποίησης. Τα ξενόγλωσσα θα έχουν στόχο την προσέλκυση ξένων φοιτητών, ενώ για τους εισακτέους εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης θα υπάρχουν δίδακτρα. Ταυτόχρονα, σχεδιάζεται να δοθεί η δυνατότητα και σε Έλληνες αποφοίτους λυκείου να φοιτήσουν σε αυτά. Οι επιθυμίες αρκετών για δίδακτρα και στο προπτυχιακό φαντάζουν να πραγματοποιούνται σιγά σιγά σύμφωνα με τις παραπάνω διεργασίες.
Ηλεκτρονικές ψηφοφορίες
Μεταξύ των ρυθμίσεων που θα προωθηθούν σε επόμενο ν/σ είναι η καθιέρωση ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για τις εκλογικές διαδικασίες των φοιτητών. Τα επιχειρήματα έχουν ακουστεί από πολλούς. Από τον Μητσοτάκη, όταν περνούσε το αναπτυξιακό ν/σ και την αντίστοιχη διάταξη για το φακέλωμα των εργαζομένων, μέχρι τους διάφορους "αγανακτισμένους-ανεξάρτητους-ανοιχτοσχολάκηδες" στις γενικές συνελεύσεις των φοιτητών. Το Υπουργείο τονίζει ότι ήδη υπάρχει ένα κεντρικό σύστημα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για τις πρυτανικές εκλογές. Η παραπάνω επικείμενη ρύθμιση σε συνδυασμό με την κατάργηση του ασύλου, τις κάρτες εισόδου στα πανεπιστήμια και τις φοιτητικές εκλογές με λίστα αναδεικνύουν το χτύπημα των ελευθεριών με τον έλεγχο του κράτους στους φοιτητικούς συλλόγους.
Ταυτόχρονα, προκρίνεται η θεσμοθέτηση Συμβουλίων στα ΑΕΙ, τα οποία συγκροτήθηκαν πρώτη φορά με τον νόμο 4009 και αρμοδιότητές τους ήταν «να χαράσσουν τη στρατηγική για την ανάπτυξη του Ιδρύματος, να εποπτεύουν και να ελέγχουν τη λειτουργία του και να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για τη σύνδεσή του με την κοινωνία και την οικονομία». Πιο σκληρή συνδιοίκηση, δηλαδή, όπου θα συμμετάσχουν και εξω-πανεπιστημιακοί.
Ανατροπή των μέτρων Κεραμέως- Κάτω το νομοσχέδιο!
Οι εξαγγελίες περί αξιολόγησης, εξωστρέφειας και αυτονομίας των ιδρυμάτων φαίνεται να αφορούν πολύ τους φοιτητές. Όλες αυτές οι εξελίξεις αναδεικνύουν τις επιδιώξεις της κυβέρνησης και συνολικότερα του συστήματος. Τη διαμόρφωση ακόμα πιο ταξικής εκπαίδευσης, ενός πανεπιστημίου για λίγους και εκλεκτούς. Όπου θα μπαίνουν λιγότεροι και θα βγαίνουν ακόμα πιο λίγοι, αν συνυπολογιστούν τα μέτρα των διαγραφών, η εντατικοποίηση και οι ταξικοί φραγμοί που θα ενισχυθούν. Γι' αυτό είναι απαραίτητη η ανάπτυξη φοιτητικού κινήματος που θα παλεύει για την ανατροπή των μέτρων Κεραμέως, ως αιχμή συνολικά της ανατροπής της παιδείας των «λίγων και εκλεκτών» και δε θα μένει σε συντεχνειακά-ρεφορμιστικά αιτήματα. Ένα φοιτητικό κίνημα που θα παλεύει για σπουδές-δουλειά-ελευθερίες, με τη γραμμή της Αντίστασης και της Διεκδίκησης, που θα αναμετράται και δε θα συνδιαλέγεται με το σύστημα!
Βουλευτικές Εκλογές 2023
Αντίσταση - Οργάνωση
