08 ΜΑΗ 2020

Η εκκωφαντική απομυθοποίηση του... «κόμματος παντός καιρού»

Το άρθρο πρόκειται για προδημοσίευση από την Προλεταριακή Σημαία (φ. 870)

 

Εδώ και ένα διάστημα, σε συνθήκες ενός «μονόπλευρου» ταξικού πολέμου εκ μέρους του συστήματος και δυσκολιών στην πλευρά της εργατικής τάξης και του λαού, το ΚΚΕ αρεσκόταν (με τη γνωστή και, εκ του πουθενά εκπορευόμενη, έλλειψη σεμνότητας της καθοδήγησής του), να χαρακτηρίζει τον εαυτό του ως «κόμμα παντός καιρού». Σε διάφορους μαζικούς χώρους είχαμε κριτικάρει την αντίληψη αυτή, ως μεταφυσική και λαθεμένη, μιας και παρουσιάζει ένα κομμουνιστικό (όπως το ίδιο θεωρεί) κόμμα να «αυτονομείται» από τις εξελίξεις και τα αποτελέσματα της ταξικής πάλης. Η απάντηση που παίρναμε από στελέχη του κόμματος αυτού ήταν ότι υπερβάλλουμε και ότι η φράση περιγράφει απλώς ένα κόμμα που αντέχει πολιτικά και οργανωτικά στις πιέσεις που παράγει η επίθεση της αστικής τάξης.

Όταν, βέβαια, το σύστημα είναι στα «άνετά» του είναι όλα εύκολα. Το σύστημα προχωρά την επίθεσή του, ο λαός είναι στη γωνία και από κει και πέρα ο καθένας μπορεί να δηλώνει ό,τι θέλει. Ακόμα και ότι είναι «παντός καιρού».

Τα πράγματα περιπλέκονται τις στιγμές ή τις περιόδους εκείνες κατά τις οποίες διακόπτεται αυτή η τακτοποιημένη ηρεμία της επίθεσης του συστήματος σε συνθήκες «κανονικότητας». Όταν το σύστημα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα είτε από την είσοδο των μαζών στο προσκήνιο είτε από άλλες συγκυρίες, τις οποίες δεν μπορεί εύκολα να διαχειριστεί. Έτσι κι αλλιώς, το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα, στις σημερινές συνθήκες ολόπλευρης κρίσης της αναπαραγωγής του, παράγει ένα εκτεταμένο χάος και πλήθος γεγονότων άναρχων, απρόβλεπτων και δύσκολα διαχειρίσιμων από μια αστική τάξη. Τα «ατυχήματα» και τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται για τις εξαρτημένες αστικές τάξεις, που προσπαθούν –στη σκιά των ιμπεριαλιστικών αφεντικών– να κανονίσουν την πορεία τους είτε για να κερδίσουν κάτι παραπάνω είτε για να μην «βραχούν» καταστροφικά. Αυτές είναι, ακριβώς, οι περίοδοι που διάφοροι πολιτικοί σχηματισμοί και αντιλήψεις αποκαλύπτουν την πραγματική τους φυσιογνωμία, τα πραγματικά τους χαρακτηριστικά, τις πραγματικές τους προθέσεις.

Η εξαρτημένη ελληνική αστική τάξη έχει βρεθεί αρκετές στιγμές μέσα στην τελευταία δεκαετία σε μια τέτοια δυσμενή θέση. Οι δυσκολίες της περιόδου ’10-’12 με τη διπλή πίεση που δημιουργούσαν, από τη μία, ο υποβιβασμός της από τα ξένα αφεντικά και, από την άλλη, οι εκτεταμένες λαϊκές αντιστάσεις, εκτονώθηκαν από το βάρος των κοινοβουλευτικών αυταπατών που δημιούργησε ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και από την προσπάθεια του «κόμματος παντός καιρού» να μην έρθει σε πραγματική σύγκρουση με σύστημα. Από τότε και κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ επανήλθε η κανονικότητα της συνεχούς –χωρίς κραδασμούς– επίθεσης του συστήματος.

Λίγο μετά τη νίκη της ΝΔ και από την έναρξη του φθινοπώρου άρχισαν να ζορίζουν ξανά τα πράγματα για το σύστημα στη χώρα μας. Όχι εξαιτίας της λαϊκής παρέμβασης, αλλά με βάση το χάος που έχει δημιουργήσει στην ευρύτερη περιοχή η ιμπεριαλιστική επιθετικότητα, οι τυχοδιωκτισμοί και οι ανοιχτές στρατιωτικές επεμβάσεις.

Τα ελληνοτουρκικά

Μέσα στο εξελισσόμενο χάος και μπροστά στο ενδεχόμενο γενικευμένης αναδιάταξης στην περιοχή, η αστική τάξη της χώρας (με ενιαίο τρόπο τις περιόδους ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ) φιλοδοξούσε ότι «κάτι θα αρπάξει» κατοχυρώνοντας το ρόλο του καλού παιδιού στους αμερικάνους (πρώτα απ’ όλα) ιμπεριαλιστές. Με το δικό της τυχοδιωκτισμό (που έχει πληρώσει ακριβά ο λαός μας στην Ιστορία του) ήθελε να αντιμετωπίσει τους τυχοδιωκτισμούς της –μόνιμα ανταγωνίστριας– αστικής τάξης της Τουρκίας, η οποία –διαβλέποντας τα κενά που δημιουργούσαν οι αντιφάσεις της πολιτικής και των επιλογών του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού– έκανε τα «νάζια» και τους «τσαμπουκάδες» της, για να κατοχυρώσει και αυτή έναν αναβαθμισμένο ρόλο στην περιοχή. Το έργο είχε τους γνωστούς παίκτες: το «καλό» και το «άτακτο» παιδί.

Σε αυτήν την επικίνδυνη παράσταση, η αστική τάξη της χώρας μας (εκτός των άλλων και αρκετά τρομοκρατημένη από την πιθανή εξέλιξη των πραγμάτων) διατύπωσε το γνωστό της αφήγημα: Η Ελλάδα, ως δοκιμασμένο καλό παιδί, αποτελεί «στοιχείο σταθερότητας στην περιοχή» και «αξίζει μιας περισσότερης προσοχής» από τα αφεντικά. «Εχθρός είναι ο τραμπούκος της περιοχής, η Τουρκία» και πρέπει όλοι «οι Έλληνες και οι Αμερικάνοι, οι καταπιεζόμενοι και οι καταπιεστές, οι στρατιώτες και οι στρατηγοί, οι αριστεροί και οι δεξιοί» να βάλουμε πλάτη στην «εθνική προσπάθεια».

Όπως σε όλες τις «εθνικές προσπάθειες» (ακόμα και στις –παρά τους εκατοντάδες νεκρούς εργάτες– ειρηνικές, όπως στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004), η αστική τάξη αυτό που ήθελε ήταν να υποτάξει το λαό και να τον εντάξει άνευ όρων στα δικά της σχέδια και συμφέροντα. Και στην περίπτωση αυτή, να σκεπάσει την υποταγή της στα ιμπεριαλιστικά αφεντικά με ψευτοπατριωτικές επικλήσεις και να σπείρει το μίσος για τον τούρκικο λαό. Το «εσωτερικό μέτωπο» έπρεπε να είναι μπετοναρισμένο από «εθνική ομοψυχία» υπό τις διαταγές, ασφαλώς, της αστικής τάξης και με προοπτική τις δικές της επιδιώξεις.

Έχουμε αναφέρει αναλυτικά την άποψή μας για τα ελληνοτουρκικά. Όσο μας αφορά, αρνηθήκαμε να ευθυγραμμιστούμε με το παραμύθι της αστικής τάξης της χώρας μας, αποκαλύψαμε τον αντιδραστικό χαρακτήρα του ανταγωνισμού των δύο αστικών τάξεων, καταγγείλαμε τις προκλήσεις και τον τυχοδιωκτισμό της τούρκικης αστικής τάξης, αλλά και τον αντίστοιχο (με άλλο τρόπο) τυχοδιωκτισμό της ελληνικής αστικής τάξης. Αποκαλύψαμε τον επικυρίαρχο και επικίνδυνο ρόλο του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού στην περιοχή και ιεραρχήσαμε ως πρώτα καθήκοντα την αποτροπή-απομάκρυνση του ενδεχόμενου μιας ελληνοτουρκικής πολεμικής σύγκρουσης και τους κοινούς αγώνες των δύο λαών κόντρα στον ιμπεριαλισμό και τις αντιδραστικές αστικές τάξεις.

Μπροστά στις «προσκλήσεις» του συστήματος, το ΚΚΕ ξέχασε τις δηλώσεις του για το πόσο κακό είναι «η εργατική τάξη να παλεύει κάτω από ξένες σημαίες» και έδωσε ρεσιτάλ υποταγής στο κυρίαρχο αφήγημα, το οποίο ήταν ότι την Ελλάδα (η οποία είναι μια... ιμπεριαλιστική χώρα!) την επιβουλεύονται άλλες... ιμπεριαλιστικές χώρες, όπως η... Βόρεια Μακεδονία και η Τουρκία. Ο «ελληνικός ιμπεριαλισμός» είναι μόνιμα αμυντικός και παραχωρεί –παραδόξως διαχρονικά– κυριαρχικά δικαιώματα στον «τούρκικο ιμπεριαλισμό». Το ΚΚΕ δεν δίστασε, με τον δοσμένο (και καταθλιπτικό) ταξικό συσχετισμό, να παρακάμψει οποιαδήποτε ταξική αναφορά και να εγκαλεί ουσιαστικά την αστική τάξη της χώρας για ενδοτισμό απέναντι στην Τουρκία! Και έφτασε στο σημείο να χρησιμοποιεί έννοιες παντελώς εχθρικές με μια στοιχειώδη ταξική ανάλυση, όπως έκανε με την «Κίνηση για την Εθνική Άμυνα». Έβαλε πρώτο ζήτημα την τούρκικη επιθετικότητα και εγκάλεσε ταυτόχρονα το ΝΑΤΟ για ποντιοπιλατισμό. Από το οποίο ΝΑΤΟ πρέπει «να επιδιώξουμε να αποδεσμευτούμε»! Τόσο προσεκτικά και υπεύθυνα!

Κατήγγειλε τα σενάρια συνεκμετάλλευσης του Αιγαίου, όχι γιατί –με ή χωρίς συνεκμετάλλευση– σε καθεστώς ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας και αστικών αντιδραστικών ανταγωνισμών ο πόλεμος δεν απομακρύνεται, αλλά γιατί η Ελλάδα επέδειξε και επιδεικνύει ασυγχώρητη υποχωρητικότητα. Και την ίδια στιγμή... «δεν απέκλεισε τίποτα», «αρκεί τα βήματα να είναι μελετημένα», μιας και «κανείς δεν αμφισβητεί ότι πρέπει να υπάρξουν διαπραγματεύσεις» όταν ερωτήθηκε για την προσφυγή στη Χάγη!

Το ΚΚΕ είναι, πραγματικά, ένα υπεύθυνο κόμμα! Αλλά όχι προς το λαό. Δεν το ένοιαξε καθόλου ότι η «κριτική» πως «η αστική τάξη είναι ενδοτική» παράγει ως πολιτικό αποτέλεσμα μία αντίληψη ότι θα έπρεπε να είναι πιο ετοιμοπόλεμη. Δεν το ένοιαξε καθόλου ότι η «κριτική» πως «το ΝΑΤΟ νίπτει τας χείρας του» παράγει ως πολιτικό αποτέλεσμα μία αντίληψη ότι η Ελλάδα χρειάζεται το ΝΑΤΟ, το οποίο δεν θα ήταν τόσο κακό αν δεν... «ένιπτε τας χείρας του». Δεν το ένοιαξε καθόλου ότι οι αναφορές για κοινούς αγώνες των λαών Ελλάδας και Τουρκίας υπάρχουν μόνο σε κοινές του ανακοινώσεις με το αδελφό του κόμμα στην Τουρκία, αλλά απουσιάζουν από όλες τις τοποθετήσεις του πλατιάς απεύθυνσης. (1)

Προσφυγικό και... νέες «ασύμμετρες απειλές»

Σε εξέλιξη ήταν και το προσφυγικό δράμα. Σοβαρά πιεσμένη και σε αυτό το ζήτημα, η αστική τάξη ήταν εγκλωβισμένη ανάμεσα στις απρόβλεπτες δραματικές εξελίξεις στη Συρία και στο (εκ των ιμπεριαλιστικών αφεντικών τής ΕΕ) καθήκον να αποτελεί χώρα υποδοχής και μπλοκαρίσματος προσφύγων. Κι εδώ η αστική τάξη απαιτούσε από όλους υποταγή. Τα Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης έσταζαν χολή, οι φασίστες ξεσάλωναν, η αστυνομία έδερνε. Ο ελληνικός λαός –ένας λαός με μεγάλη προσφυγική και μεταναστευτική παράδοση– επιχειρήθηκε να αποδεχτεί όλη αυτήν τη βαρβαρότητα. Και σε αυτό το ζήτημα το ΚΚΕ έδειξε την πολιτική εξάρτησή του από το σύστημα. Με «αριστερή ευαισθησία» και «αριστερό» προφίλ κραύγαζε το ίδιο τροπάρι που εκπορευόταν από την αστική τάξη: «Η χώρα δε χωράει άλλους πρόσφυγες και μετανάστες και πρέπει να φύγουν». Το έλεγε με οπορτουνιστική φαντασία και τσαχπινιά βέβαια: «να απεγκλωβιστούν από τη χώρα»! Σε Μυτιλήνη και Σάμο έκανε «κινητοποιήσεις» μαζί με έναν συρφετό (επιμελητήρια, ενώσεις ξενοδόχων, μητροπόλεις) με αυτό το κεντρικό αίτημα και με επικίνδυνους συνειρμούς σε αφίσες («Να κλείσει το hotspot – Όχι στην υποβάθμιση της Υγείας»). Τα ψελλίσματά του για τις «αποθήκες ψυχών και τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους» δεν ενοχλούσαν κανέναν συνεργάτη του σε αυτές τις «κινητοποιήσεις», γιατί στο βασικό ζήτημα («να φύγουν!») έδινε... «ταξική» πλάτη και αριστερό άλλοθι.

Σε όλα τα κατεβατά αιτημάτων και στόχων έλειπε το κρίσιμο: οι «κοινοί αγώνες Ελλήνων και προσφύγων-μεταναστών για τα βασικά δικαιώματα στη δουλειά, στην περίθαλψη, στη στέγη, στη μετακίνηση, κόντρα στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και την επαναχάραξη των συνόρων». Αυτό θα έπρεπε να υπάρχει πρώτο-πρώτο, αν το ΚΚΕ πίστευε ειλικρινά τα «περί αποθηκών ψυχών - θυμάτων των ιμπεριαλιστικών πολέμων». Αυτό θα έπρεπε να υπάρχει και το «Να φύγουν» θα έπρεπε να λείπει. Μια απουσία σωστού και μια παρουσία λαθεμένου στόχου αποκάλυψε τα πραγματικά χαρακτηριστικά της πολιτικής του στο κρίσιμο αυτό ζήτημα.

• Για να έρθει η επόμενη δύσκολη στιγμή για την αστική τάξη: οι χιλιάδες πρόσφυγες που χρησιμοποιήθηκαν από τον Ερντογάν ως μέσο πίεσης στην ΕΕ στον Έβρο. Και ο τρόμος της αστικής τάξης ότι οι λίγοι χιλιάδες που βρέθηκαν εκεί θα μπορούσαν να είναι πολλές εκατοντάδες χιλιάδες, αν το επέλεγε η τούρκικη αστική τάξη, μιας και στην Τουρκία υπάρχουν περίπου 4 εκατομμύρια πρόσφυγες. Η αστική τάξη περιέγραφε μια τεράστια «ασύμμετρη απειλή». Οι απελπισμένοι και ταλαιπωρημένοι πρόσφυγες χαρακτηρίστηκαν εισβολείς. Όποιος μιλούσε για τα στοιχειώδη δικαιώματά τους (στη ζωή πάνω από όλα!) αντιμετωπιζόταν, ούτε λίγο ούτε πολύ, ως πράκτορας των Τούρκων. Η καινούρια «εθνική ομοψυχία» χτιζόταν από τα γνωστά σάπια υλικά. Το ΚΚΕ τοποθετήθηκε για το ζήτημα με απόφαση του ΠΓ. Σε αυτήν, ανάμεσα σε άλλα, καταγγέλλεται και πάλι η τούρκικη επιθετικότητα, αναγνωρίζεται η πολιτική του συστήματος ως «αναγκαία φύλαξη των συνόρων», κριτικάρονται (;) ως «αδιέξοδα» τα μέτρα της κυβέρνησης (χωρίς να αναφέρονται, χωρίς να καταγγέλλεται η βαρβαρότητα απέναντι στους πρόσφυγες). Και η ανακοίνωση τελειώνει με τους στόχους («πάλης»), οι οποίοι μετεωρίζονται σε ένα εύρος από το πολιτικά απαράδεκτο έως τις ρεφορμιστικές φαντασιώσεις: “Άμεσος απεγκλωβισμός από τα νησιά και με γρήγορες διαδικασίες να πάνε στις χώρες προορισμού τους. Τώρα η ΕΕ και ο ΟΗΕ να οργανώσουν διαδικασίες υποβολής αιτήσεων ασύλου μέσα στην Τουρκία και στα σύνορα με την Ελλάδα και στα σύνορα με την Συρία και απευθείας μετακίνηση στις χώρες προορισμού τους”.

Η ΕΕ, λοιπόν, δεν είναι το σφαγείο των ιμπεριαλιστών, αλλά ένας μηχανισμός που μπορεί να βοηθήσει τους πρόσφυγες! Οι οποίοι –ξανά– πρέπει να φύγουν! Και επειδή στην πραγματικότητα δεν θα φύγουν, γιατί μάλλον το ΚΚΕ και η κυβέρνηση δεν πρόκειται να εισακουστούν στην απαίτησή τους για «ακύρωση της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, που μετατρέπουν την Ελλάδα σε αποθήκη ψυχών, για να μεταβούν οι πρόσφυγες στις χώρες προορισμού τους», τι μένει από όλη αυτή την παράσταση; Υποταγή στην αστική τάξη και ανοχή έως ενίσχυση στο αντιπροσφυγικό δηλητήριο.

Είναι γνωστό, ωστόσο, ότι όσο και να κατρακυλήσει κάποιος, δεν μπορεί επίσημα, γραπτά και με τη βούλα, να κατέβει κάτω από ένα επίπεδο. Μπροστά, όμως, στις τηλεοπτικές κάμερες, είναι γνωστό ότι τα στελέχη του ΚΚΕ αποθρασύνονται, γιατί εκεί δεν έχουν διπλή απεύθυνση. Όταν μιλούν στις κάμερες, βασικά απευθύνονται στο σύστημα. Σε τηλεοπτική του συνέντευξη την ίδια περίοδο, λοιπόν, ο ΓΓ του ΚΚΕ έφτασε στο σημείο να αποδεχτεί τον πυρήνα της προπαγάνδας του συστήματος, αναμασώντας τις αθλιότητες για «νέες ασύμμετρες απειλές»! Με τη γνωστή του πονηριά, ο 902 έβαλε εκ των υστέρων τις λέξεις σε εισαγωγικά! (2)

...Και ο κορονοϊός

Και ήρθε ο κορονοϊός...

Από τη μεριά του, το σύστημα κινήθηκε σε δύο άξονες. Ο πρώτος ήταν να αποφύγει να οδηγηθεί πολύς κόσμος στις διαλυμένες δομές περίθαλψης (ενδεχόμενο που θα δημιουργούσε πραγματικά διαλυτικά φαινόμενα στην κοινωνία) και, από την άλλη, να χρησιμοποιήσει τη νέα αυτή κρίση ως ευκαιρία για να κλιμακώσει την επίθεσή του στα εργατικά δικαιώματα και κατακτήσεις. Από την πρώτη μέρα της καραντίνας, τα αφεντικά ξεσάλωναν και η κυβέρνηση τους έβαζε πλάτες. Στα εργοστάσια και σε άλλους χώρους δουλειάς εργαζομένων που βρίσκονται κοντά στην εργατική τάξη (τηλεφωνικά κέντρα, σούπερ μάρκετ), η καραντίνα και οι αποστάσεις ασφαλείας ήταν ανέκδοτο, τα μέσα ατομικής προστασίας ανύπαρκτα, τα ωράρια αόριστα και απεριόριστα. Σε όλη αυτήν την εκστρατεία, μπροστά στη νέα «ασύμμετρη απειλή» αόρατης προέλευσης, το σύστημα απαίτησε και πάλι «εθνική ομοψυχία». Απαίτησε, δηλαδή, υποταγή στο ολοκληρωτικό και αποκλειστικό του δικαίωμα να αποφασίζει για τις ζωές μας χωρίς οχλήσεις. Ο λαός ήταν σε καραντίνα, αλλά η επίθεση του συστήματος σε πλήρη εξέλιξη.

Το κίνημα βρέθηκε, πράγματι, σε ιδιαίτερες και πρωτόγνωρες συνθήκες, χωρίς να διαθέτει αντίστοιχη εμπειρία. Έπρεπε, από τη μία, να περιφρουρήσει και να προφυλάξει όσο μπορούσε την υγεία του λαού, αλλά, από την άλλη, να μην κηρύξει παύση παρουσίας. Με βάση το παραπάνω δίπολο κινήθηκε η οργάνωσή μας. Αφού κάναμε τις απαραίτητες έκτακτες οργανωτικές διατάξεις, η οργάνωσή μας παρέμβαινε καθημερινά και ζωντανά σε κάποιους χώρους εργασίας, έξω από σουπερ μάρκετ, σε γειτονιές. Με προκηρύξεις, αφίσες και πανό. Λαμβάνοντας μέτρα υγειονομικής προστασίας, αλλά και περιφρούρησης, λόγω της κατάστασης ημιστρατιωτικού νόμου που ήταν σε ισχύ.

Ταυτόχρονα, σε στιγμές καμπής κρίναμε ότι πρέπει να τεθεί το ζήτημα των ανοιχτών συγκεντρώσεων. Αυτό συνέβη με το ζήτημα της περίθαλψης και των αντίστοιχων αιτημάτων, στο ζήτημα των εργασιακών δικαιωμάτων, στο ζήτημα του πολυνομοσχεδίου για την Παιδεία και στο ζήτημα της Πρωτομαγιάς.

Σε όλα αυτά τα ζητήματα, βρήκαμε απέναντί μας τη λογική των «ολιγομελών αντιπροσωπειών» και των «παραστάσεων», μια λογική που χαρακτήριζε το ΚΚΕ. Με μόνο νοιάξιμο το κέρδισμα πόντων στην εικονική πραγματικότητα, αλλά και τη διαβεβαίωση προς το σύστημα ότι το ΚΚΕ δεν σπάει την καραντίνα (την ίδια στιγμή που το σύστημα την έσπαγε καθημερινά), το κόμμα αυτό δεν έκανε καμία προσπάθεια να συμμετέχουν (ναι, με όλα τα απαραίτητα μέτρα υγειονομικής προστασίας!) οι εργαζόμενοι στις διάφορες κινητοποιήσεις (συγνώμη... παραστάσεις) που καλέστηκαν. Έφτασαν στο σημείο να «καλούν» σε «άμεση αποφασιστική απάντηση στην κυβερνητική επίθεση», με «ολιγομελείς αντιπροσωπείες ΔΣ». Αν κάποιος νομίζει ότι αυτό έχει την παραμικρή σχέση με την ταξική πάλη, τότε έχει πάρει διαζύγιο με τις στοιχειώδεις αρχές της κομμουνιστικής, ταξικής θεώρησης των πραγμάτων.

• Αντίστοιχη πλήρη συμμόρφωση επέδειξε το ΚΚΕ και κατά χώρους. Απέναντι στην ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ και σφοδρή επίθεση, έδινε τη γραμμή της ΣΥΜΒΟΛΙΚΗΣ απάντησης, δηλαδή ΚΑΜΙΑΣ απάντησης. Στα λόγια κατάγγελλε τη γραμμή «θα λογαριαστούμε μετά», αλλά στην πράξη αυτήν τη γραμμή υπηρέτησε όλη αυτήν την περίοδο!

Τα «εκατοντάδες σωματεία, εργατικά κέντρα και ομοσπονδίες», για τα οποία συνηθίζει να κομπάζει το ΚΚΕ, «κατέβασαν ρολά» για πάνω από ενάμιση μήνα, όταν οι εργαζόμενοι απολύονταν κατά χιλιάδες, έβλεπαν τις εργασιακές τους σχέσεις να διαλύονται, τις συλλογικές συμβάσεις να καταπατούνται και όταν χιλιάδες στοιβάζονταν καθημερινά στα εργοστάσια, τα σούπερ μάρκετ, τις αποθήκες. «Προειδοποιούμε την κυβέρνηση: Κάτω τα χέρια από τους εργαζόμενους και τα δικαιώματά τους!» ανέφερε το ΠΑΜΕ σε ανακοίνωσή του η οποία κατέγραφε μερικά από τα εκατοντάδες περιστατικά εργοδοτικής αυθαιρεσίας που σημειώθηκαν αυτό το διάστημα.

Βέβαια, το αυτί της κυβέρνησης δεν ίδρωσε από την... προειδοποίηση, καθώς αυτά που ακολούθησαν ήταν τα απολύτως προβλεπόμενα από το ΠΑΜΕ και το ΚΚΕ: «Με καθημερινές Ερωτήσεις και Αναφορές στη Βουλή συνεχίζονται οι παρεμβάσεις της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ, μεταφέροντας οξυμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι εξαιτίας της επιδημίας...».

Και φυσικά μερικές ολιγομελείς αντιπροσωπείες σωματείων που πόζαραν για μερικά λεπτά έξω από το Υπουργείο Εργασίας! Όλα αυτά από ένα κόμμα το οποίο κλίνει σε όλες τις πτώσεις την «αντεπίθεση», από έναν συνδικαλιστικό φορέα που ελέγχει σωματεία, εργατικά κέντρα και ομοσπονδίες και ο οποίος είναι προφανές ότι δεν διανοήθηκε καν να προκηρύξει μια απεργία ενάντια στα αντεργατικά μέτρα και την επίθεση που εξελισσόταν ραγδαία.

Ακόμη και όταν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι έκαναν το βήμα να καταγγείλουν την αφόρητη κατάσταση που βίωναν στους χώρους δουλειάς, το ΠΑΜΕ σφύριζε αδιάφορα. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του εργοστασίου της BIC στην Αττική, όπου –ακόμη και όταν εργαζόμενος αναγκάστηκε να στείλει στα ΜΜΕ επιστολή καταγγελίας των άθλιων συνθηκών δουλειάς­– η στάση του Συνδικάτου Μετάλλου ήταν να στείλει... επιστολή προς τη διοίκηση της εταιρείας αναφέροντας: «Παρακαλούμε όπως εξασφαλίσετε τις προβλεπόμενες αποστάσεις ασφαλείας ... και τα προβλεπόμενα μέτρα ατομικής προστασίας». Τέτοια αποφασιστικότητα! Και βεβαίως, ακολούθησε και η απαραίτητη κοινοβουλευτική «κορύφωση», με... αναφορά που κατέθεσαν τρεις βουλευτές του ΚΚΕ προς τα υπουργεία Υγείας και Εργασίας!!!

Όχι, όλη αυτή η στάση δεν επρόκειτο για σεβασμό των υγειονομικών συνθηκών. Ήταν έκφραση της συνολικότερης ρεφορμιστικής πολιτικής αντίληψης που έχει το ΚΚΕ, της υπόκλισής του στην αστική νομιμότητα και του ρόλου που θέλει να έχει ως συμπλήρωμα της αστικής πολιτικής, από την οποία δεν έχει καμία διάθεση να διαχωριστεί, πόσο μάλλον να συγκρουστεί μαζί της.

Ήταν η συνέχεια της δήθεν υπεύθυνης στάσης του (δεν είναι τυχαίο ότι το ΚΚΕ στην πρώτη ΠΝΠ δήλωσε «παρών»), της ακατάσχετης προτασεολογίας του (λες και το σύστημα έχει ανάγκη από προτάσεις φιλολαϊκής διαχείρισης), η οποία δεν δίστασε ακόμη και να υπονομεύσει το αίτημα για μόνιμες, μαζικές προσλήψεις υγειονομικού προσωπικού με την ανεκδιήγητη έκκληση για εθελοντική εργασία προς τους φοιτητές της Ιατρικής!

Και είναι πρόβλημα το γεγονός ότι δυνάμεις στην Αριστερά (τη λεγόμενη επαναστατική, κομμουνιστική ή όπως αλλιώς) θαμπώνονται από τα σόου του ΚΚΕ, τρέφουν αυταπάτες για τον ρόλο του, βλέπουν σε αυτό μία δύναμη που μπορεί να συμβάλει στην ταξική ανασυγκρότηση της εργατικής τάξης και όχι μία δύναμη που υπονομεύει την υπόθεση της εργατικής τάξης.

Στην εκπαίδευση έσπευσε να συνταχθεί με την κυβερνητική επίθεση που ξεδιπλώθηκε μέσω της λεγόμενης εξ αποστάσεως «εκπαίδευσης». Αυτό που για χρόνια προσπαθεί να νομιμοποιήσει ο ΟΟΣΑ και η επίθεση του συστήματος, έγινε σημαία για τους «ταξικούς» συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ εκπαιδευτικών. Η νομιμοποίηση της πολιτικής της αδιοριστίας, ο ασφυκτικός αξιολογικός έλεγχος, η διεύρυνση των ταξικών ανισοτήτων, η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και του ωραρίου που έφερνε το μέτρο, δεν πτόησαν το ΠΑΜΕ εκπαιδευτικών, που «διεκδικούσε»... τάμπλετ για όλους, για να εφαρμοστεί σωστά η εξ αποστάσεως «εκπαίδευση»! Μαζί με όλο τον παλιό και νέο κυβερνητικό συνδικαλισμό, άφησαν τους εκπαιδευτικούς έρμαια στις πιέσεις και απειλές του διοικητικού μηχανισμού και καταψήφιζαν στα ΔΣ σχέδια καταγγελίας των πιέσεων αυτών. Ήταν τόσο χονδροειδής η ευθυγράμμισή τους, που ξεσήκωσε (δημόσιες!) αντιδράσεις ακόμα και από συνδικαλιστικά τους στελέχη (3).

Η κατηφόρα συνεχίστηκε και κατά την εξέλιξη της κυβερνητικής επίθεσης. Όταν το Υπουργείο άνοιξε τον άθλιο και επικίνδυνο δρόμο για κάλυψη ύλης μέσω της εξ αποστάσεως «εκπαίδευσης» και μέσα στο Πάσχα, το ΠΑΜΕ εκπαιδευτικών απάντησε με μια απολίτικη ανακοίνωση που μιλούσε για «αλαλούμ και ασάφειες» (4).

Και όταν τέθηκε το θέμα να ανοίξουν τα σχολεία (ενώ ο Γεραπετρίτης άδειασε μεγαλοπρεπώς όλους αυτούς που έβαλαν πλάτη στο εξ αποστάσεως φιάσκο, αλλάζοντας ξεδιάντροπα την προηγούμενη κυβερνητική τοποθέτηση γιατί άλλα απαιτούσε το σύστημα πια: «Δεν αντιλαμβάνονται για ποιον λόγο θα πρέπει, εάν τα υγειονομικά δεδομένα το επιτρέπουν, να μην επανέλθουμε στο καθεστώς της φυσικής εκπαίδευσης, η οποία έχει να κάνει και με την ψυχική ισορροπία των παιδιών και με την κοινωνικότητά τους και με ένα καθεστώς ισότητας στη γνώση εν τέλει»!), το ΠΑΜΕ εκπαιδευτικών με νέα του ανακοίνωση (5) υποκλίνεται εντελώς αταξικά και οπορτουνιστικά στον επιστημονισμό και στους «ειδικούς επιστήμονες». Και παρακάμπτει την –προφανή και στον πλέον ανυποψίαστο– αλήθεια ότι οι «ειδικοί επιστήμονες» είναι τόσο... ανυστερόβουλοι και ανεξάρτητοι από το σύστημα, που τη μία μέρα λένε ότι οι μάσκες είναι περιττές και την άλλη απαραίτητες, τη μία μέρα ότι τα τεστ είναι άχρηστα και την άλλη κρίσιμα, τη μία μέρα ότι η νεολαία είναι υγειονομική βόμβα και την άλλη ακίνδυνη!

Αυτό το χρυσό μετάλλιο υπευθυνότητας απέναντι στο σύστημα, αυτήν την πορεία υποταγής που επέδειξε το ΠΑΜΕ (μαζί με ΟΛΟΥΣ τους φορείς του κυβερνητικού συνδικαλισμού) εκτίμησε δεόντως το σύστημα και προχώρησε στο πραξικόπημα του πολυνομοσχεδίου. Με λυμένα τα χέρια, με το λαό σε καραντίνα, με δοσμένο το μέγεθος υποταγής της συνδικαλιστικής ηγεσίας, η κυβέρνηση προωθεί το πιο αντιλαϊκό νομοσχέδιο των αρκετών πρόσφατων χρόνων στην εκπαίδευση. Δεν είναι υπερβολή η τοποθέτηση των Αγωνιστικών Κινήσεων Εκπαιδευτικών, οι οποίες ισχυρίζονται πως «όσο κι αν ακούγεται σκληρό, η πικρή αλήθεια είναι, ότι η προώθηση του πολυνομοσχεδίου-λαιμητόμου έχει την... ευγενική χορηγία αυτής της συνδικαλιστικής ηγεσίας».

Παρά την πρόκληση, όμως, το ΠΑΜΕ εκπαιδευτικών αμετακίνητο. Τις προσπάθειες κινητοποιήσεων τις βάφτιζε «παραστάσεις ολιγομελών αντιπροσωπειών». Καταψήφισε (μαζί με όλη την «παρέα») σε ΔΣ ΕΛΜΕ και Διδασκαλικών Συλλόγων προτάσεις να γίνουν γενικές συνελεύσεις σε προαύλια σχολείων («γιατί δεν θα ήταν μαζικές», λες και οι δεκάδες προσπάθειες συνελεύσεων που έχουν γίνει τα τελευταία έξι χρόνια είχαν την ελάχιστη μαζικότητα), προτάσεις για ανοιχτές συγκεντρώσεις καθώς και προτάσεις για –επιτέλους- αποχή από το φιάσκο της εξ αποστάσεως «εκπαίδευσης» του υπουργείου! Οι εκπαιδευτικοί καλούνταν «να μείνουν δίπλα στους μαθητές» στηρίζοντας τις κυβερνητικές πλατφόρμες την ίδια ώρα που τα δικαιώματα των μαθητών τσακίζονταν! Τι άλλο να κάνει άλλωστε, αφού την απάντηση θα την έδιναν... αποφασιστικά οι... ολιγομελείς αντιπροσωπείες μπροστά τα τηλεοπτικά κανάλια.

Μετά την κυβερνητική απόφαση για άνοιγμα των σχολείων, το γραφείο Τύπου του ΚΚΕ εξέδωσε ανακοίνωση, στην οποία... αποκάλυψε ότι «η κυβέρνηση δεν έλαβε υπόψη τις διεκδικήσεις και προτάσεις φορέων γονιών, εκπαιδευτικών, μαθητών, φοιτητών»! Θα μπορούσαμε να τρολάρουμε και να τους πούμε: «Τέρμα πια στις αυταπάτες – ή με το λαό ή με τους εργάτες!»... (6)

Όλα τα παραπάνω αδιέξοδα, προσπάθησε το ΚΚΕ να τα κουκουλώσει την Πρωτομαγιά με τις θεατράλε στοιχίσεις στην πλατεία Συντάγματος –και διαθέτοντας τον απλόχερο θαυμασμό των αστικών Μέσων Μαζικής Εξαπάτησης. Όποιος, όμως, δεν έχει ξεχάσει εντελώς τι σημαίνει πάλη, δεν μπορεί να παρακάμψει το ότι την Πρωτομαγιά το ΚΚΕ δεν επιδίωξε πλατιά συμμετοχή, αλλά έκανε μόνο τηλεοπτικού τύπου παρέμβαση εξουσιοδοτημένων στελεχών και μελών του. Το παραδεχόταν, άλλωστε, ανοιχτά καθώς ο 902 την ίδια μέρα είχε ανταποκρίσεις από τις διάφορες «συμβολικές» (όπως έλεγε) εκδηλώσεις της ημέρας.

Παρά τα απανωτά χτυπήματα που δέχονταν τα εργατικά δικαιώματα, παρά την κυβερνητική αδιαφορία για την υγεία του λαού και παρά το κλίμα φίμωσης, καταστολής και τρομοκρατίας που επικρατούσε στην κοινωνία και τους χώρους δουλειάς, το ΚΚΕ και οι «ταξικές» δυνάμεις του ΠΑΜΕ δεν τόλμησαν να αναλάβουν την παραμικρή πολιτική ευθύνη κινητοποίησης του λαού και των εργαζομένων ούτε μπροστά στην Εργατική Πρωτομαγιά. Οι αναφορές τους στην Πρωτομαγιά ήταν γενικές και αόριστες, στο μοτίβο της «προετοιμασίας». Φυσικά, καμιά προετοιμασία δεν γινόταν στους εργαζόμενους, καθώς δεν υπήρχε και ούτε υπήρξε τελικά τίποτε περισσότερο από ανακοινώσεις για «συμβολικού» τύπου εκδηλώσεις από «αντιπροσωπείες» σωματείων. Η δε αναφορά στο «συμβολικό» χαρακτήρα έδινε και έπαιρνε, επαναλαμβανόταν διαρκώς, έτσι ώστε να γίνει σαφές ότι τίποτε απ’ όσα ετοίμαζε το ΚΚΕ και το ΠΑΜΕ δεν αφορούσε τις πλατιές εργαζόμενες μάζες, δεν είχε στόχο να διαταράξει το κλίμα της πειθάρχησης και των απαγορεύσεων. Εξάλλου, σε καμία από τις ανακοινώσεις τους δεν υπήρχε συγκεκριμένο κάλεσμα, ούτε κεντρικό ούτε τοπικό. Όταν δε οι εργαζόμενοι στα σωματεία ρωτούσαν εάν θα υπάρξει πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση, η απάντηση που έπαιρναν ήταν αντίστοιχη.

Όλο αυτό το διάστημα η στάση του ΚΚΕ έστρωσε το δρόμο για την προκλητική κυβερνητική ανακοίνωση στις 27 Απρίλη που ανέφερε τη μετάθεση των εκδηλώσεων για την Πρωτομαγιά στις 9 Μάη και η οποία προεξοφλούσε ότι θα είναι «συμβολικές». Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και οι διαμαρτυρίες του ΚΚΕ για την κυβερνητική ανακοίνωση και τη μετάθεση, δεν ανέφεραν κανένα πιο συγκεκριμένο κάλεσμα, ενώ επανέλαβαν τις διαβεβαιώσεις προς την κυβέρνηση περί τήρησης των υγειονομικών μέτρων. Ουσιαστικά επρόκειτο για ψευτοδιαμαρτυρίες οι οποίες εάν έκαναν κάτι, αυτό ήταν να ξεκαθαρίσουν ότι το ΚΚΕ διαχωρίζει τη θέση του από καθετί έξω από τον δικό του προγραμματισμό, συντηρώντας το κλίμα υποταγής και πειθάρχησης που ήθελε να επιβάλει η κυβέρνηση και αποθαρρύνοντας τους εργαζόμενους από το να συμμετέχουν στις Πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις.

Ήταν το αποκορύφωμα της λογικής της ανάθεσης, της λογικής του «εγώ είμαι το κίνημα», της λογικής του «αυτόκλητου σωτήρα», αλλά και μια ξεδιάντροπη σύμπλευση με το αστικό μπλοκ και την κυβέρνηση, ενάντια στα συμφέροντα και τις διαθέσεις των εργαζομένων, οι οποίοι –στην προέκταση αυτής της λογικής– δεν είναι παρά «ανεπιθύμητοι», «ανεξέλεγκτοι», «ανεύθυνοι».

Οι πανηγυρισμοί του ΚΚΕ για την πλατιά προβολή του σόου που έστησε με κυβερνητικές πλάτες στο Σύνταγμα δεν αποτελούν παρά την απόδειξη του ότι το ΚΚΕ –όταν η ταξική πάλη απαιτεί ρήξη και σύγκρουση– επιδιώκει τη διαφυγή μέσα από ανώδυνα υποκατάστατα: «συμβολικές» κινήσεις, εικονικές «συγκρούσεις», «θεαματικές» ενέργειες.

Ακόμη και την πρωτοβουλία για την ανακοίνωση της πρωτομαγιάτικης απεργίας την άφησε στα χέρια της ξεπουλημένης ηγεσίας της ΓΣΕΕ. Αυτής που –κατά τα άλλα– την καταγγέλλει ως «συνδικαλιστική μαφία» και την οποία όμως μια χαρά νομιμοποίησε στο τελευταίο συνέδριο-παρωδία.

Με λίγα λόγια, το ΚΚΕ στο ζήτημα της Πρωτομαγιάς κρύφτηκε κανονικότατα πίσω από την κυβέρνηση και τον αστικό συνδικαλισμό, δεν τόλμησε να απευθύνει απεργιακό κάλεσμα και είναι κάτι το οποίο πρέπει να του χρεωθεί απ’ όλους τους εργαζόμενους.

Και είναι πλέον σαφές σε όλους ότι η «ημέρα δράσης» που όρισε για τις 28 Απρίλη (τρεις μόλις μέρες πριν την Πρωτομαγιά και χωρίς να έχει ανακοινώσει το παραμικρό για την Πρωτομαγιά!) δεν ήταν προετοιμασία της Πρωτομαγιάς, αλλά μια κακή προσπάθεια υποκατάστασής της.

Το «κόμμα παντός καιρού» αποκλειστικά κόμμα... εκλογικού καιρού

Αν όλη αυτή η συμπεριφορά θυμίζει σε κάποιον ΣΥΡΙΖΑ (με περισσότερο βερμπαλισμό και «ταξική» φασαρία) δεν κάνει λάθος. Το ΚΚΕ σε αυτήν την περίοδο, στην οποία απανωτά το σύστημα έχει τις δικές του πιέσεις, ευθυγραμμίστηκε εντελώς. «Τούρκικη επιθετικότητα» λέει το σύστημα, «τούρκικη επιθετικότητα που στηρίζει το ΝΑΤΟ», λέει το ΚΚΕ. «Ασύμμετρη απειλή οι πρόσφυγες – να φύγουν!» λέει το σύστημα, «ασύμμετρη απειλή οι καημένοι οι πρόσφυγες θύματα των πολέμων – να φύγουν!» λέει το ΚΚΕ. «Το κίνημα πρέπει να μπει σε καραντίνα» λέει το σύστημα, «το κίνημα πρέπει να μπει σε καραντίνα, πλην των ολιγομελών αντιπροσωπειών - προέδρων ΔΣ σωματείων», λέει το ΚΚΕ.

Μόνος τρόπος να ξεφύγει από το αδιέξοδο το κόμμα αυτό είναι να γίνουν εκλογές. Σε αυτές ελπίζει για να στοιχίσει το μηχανισμό του στο είδος εκείνο που γνωρίζει καλά. Στις... Κανονικές Συνθήκες εκλογικής Πίεσης και Θερμοκρασίας (που λένε οι χημικοί). Και με την ελπίδα (καθόλου ασφαλή, θα λέγαμε εμείς) ότι όλη αυτή η ευθυγράμμιση θα του δώσει πόντους απέναντι στον... αυθεντικό ΣΥΡΙΖΑ. Χαρακτηριστική, άλλωστε, η δήλωση του ΓΓ για το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών: «Επιλογή όμως έχει και ο λαός. Κι αυτή δεν μπορεί να είναι να πληρώνει για να την σκαπουλάρουν ξανά οι εκμεταλλευτές του, όπως συνέβη με όλες τις μέχρι σήμερα κυβερνήσεις ‘δεξιές’, ‘κεντροδεξιές’, ‘κεντροαριστερές’, αλλά να δυναμώσει το ΚΚΕ, το μόνο κόμμα που έχει επεξεργασμένη πολιτική πρόταση».

Υπάρχει, ωστόσο, κάτι χειρότερο που ξεπερνάει τη φυσιογνωμία και την πολιτική γραμμή του κόμματος αυτού. Δυστυχώς, το ΚΚΕ έχει παράξει κουλτούρα και πολιτική αντίληψη σε όλο το φάσμα δυνάμεων που έχουν ιστορική σχέση με την ήττα του κομμουνιστικού κινήματος. Η –με προεκλογική οσμή– πρόσφατη νεκρανάσταση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αλλά και η σταθερή προσήλωση του χώρου αυτού (αλλά και της αναρχίας) στο εικονικό κίνημα, με αυτήν την έλλειψη ιδεολογικοπολιτικής χειραφέτησης από το βασικό φορέα του ρεφορμισμού έχει να κάνει.

Τα πράγματα θα παραμένουν έτσι θολά και δυσδιάκριτα όσο παρατείνεται η περιθωριοποίηση του λαϊκού παράγοντα και η αποσυγκρότηση της εργατικής τάξης. Πόσο, όμως, μπορεί να παραταθεί με δεδομένο ότι το, σε κρίση, καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα βρίσκεται σε φάση παρόξυνσης των αδιεξόδων του και της επίθεσής του; Ο μόχθος και το νοιάξιμο όλων των κομμουνιστών, όλων των αγωνιστών σε αυτό το σπάσιμο της περιθωριοποίησης πρέπει να στοχεύσει. Ώστε τα καλυμμένα ή ακάλυπτα στόματα των εργατών, των εργαζομένων, των ανέργων, της νεολαίας να αρχίσουν να συγκροτούν τη δική τους αντίληψη για τον αγώνα, τη δική τους φωνή.

 

  1. Για το θέμα:

https://www.902.gr/eidisi/apopseis-sholia/208742/kryvoyn-ti-megali-eikona,

https://www.rizospastis.gr/page.do?publDate=7/12/2019&id=17730&pageNo=11,

https://www.news247.gr/politiki/apaiteitai-nea-ethniki-stratigiki-sta-ellinotoyrkika.7543577.html,

Απόφαση ΚΕ του ΚΚΕ, Μάρτης 2018,

https://www.rizospastis.gr/story.do?id=6387385,

https://www.rizospastis.gr/page.do?publDate=10%2F12%2F2019,

https://www.rizospastis.gr/story.do?id=10594909,

http://www.kke.gr/anakoinoseis_grafeioy_typoy/koinh_anakoinosh_kke_-_kk_toyrkias_gia_tis_ellhnotoyrkikes_ekselikseis?morf=0,

http://ketha.gr/?p=536, https://www.rizospastis.gr/story.do?id=10658814

  1. Για το θέμα:

https://www.kke.gr/article/Gia-tis-ekselikseis-sto-prosfygiko-kai-ta-metra-tis-kybernisis, https://www.902.gr/eidisi/ergatiki-taxi/180513/anakoinosi-gia-tin-24ori-apergia-stis-7-flevari-gia-prosfygiko-kai-tin,

https://www.902.gr/eidisi/politiki/217336/d-koytsoympas-hreiazetai-endynamosi-tis-palis-ton-laon-video-foto

  1. Για το θέμα:

https://www.902.gr/eidisi/apopseis-sholia/221168/se-shesi-me-dimosieyma-tis-istoselida-katiousagr-gia-tin-ex-apostaseos,

https://www.902.gr/eidisi/apopseis-sholia/221153/pleyres-tis-ex-apostaseos-ekpaideysis-stis-meres-mas,

http://www.katiousa.gr/apopseis/i-stili-tou-anagnosti/anarotisou-ti-paidia-afinoume-piso-mas-gia-tin-ypokrisia-tis-tilekpaidefsis/,

  1. http://edupame.gr/content/gia-tis-nees-odigies-peri-proairetikon-ex-apostaseos-mathimaton-mesa-sto-pasha-kai-prohorima

  2. http://edupame.gr/content/shetika-me-tin-apofasi-tis-pleiopsifias-tis-olme-gia-tin-epanaleitoyrgia-ton-sholeion

  3. https://www.902.gr/eidisi/politiki/222951/i-kyvernisi-den-elave-ypopsi-tis-diekdikiseis-kai-protaseis-foreon-gonion

Αναζήτηση
10η Συνδιάσκεψη
Social Media

Βουλευτικές Εκλογές 2023
Αντίσταση - Οργάνωση

 
Κατηγορίες
Βιβλιοπωλείο-Καφέ

Γραβιάς 10-12 - Εξάρχεια
Τηλ. 210-3303348
E-mail: ett.books@yahoo.com
Site: ektostonteixon.gr