Της Φανής Ζυμβρακάκη, μέλους Αγωνιστικών Κινήσεων Εκπαιδευτικών
Η κεντρική πολιτική επιλογή της απομαζικοποίησης της δευτεροβάθμιας γενικής εκπαίδευσης προχωράει ως έναν βαθμό και με ενδιάμεσο σταθμό την εφαρμογή του νέου τρόπου προαγωγής της Α΄ Λυκείου και της περιβόητης «τράπεζας θεμάτων». Τα μεγάλα ποσοστά των μαθητών που παραπέμπονται για επανεξέταση τον Σεπτέμβριο επιβεβαιώνουν όλες τις πολιτικές εκτιμήσεις ότι η εφαρμογή του αντιεκπαιδευτικού νόμου 4186/2013 για το «νέο» Λύκειο θα οδηγήσει σε βίαιη έξοδο των παιδιών από το σχολείο και στην αναγκαστική στροφή στην κατάρτιση και στην απλήρωτη παιδική εργασία -στη μαθητεία, όπως την ονομάζουν οι δομές της διά βίου μάθησης! Γι’ αυτό άλλωστε και η κατάργηση αυτού του νόμου αποτέλεσε και ένα από τα βασικά αιτήματα της απεργίας που ξεκίνησαν… οι εκπαιδευτικοί τον Σεπτέμβριο.
Είναι κοινή διαπίστωση ότι ενώ τα προηγούμενα χρόνια έμεναν μετεξεταστέοι στο Γενικό Λύκειο 2-3 μαθητές στους 100, φέτος πρώτη φορά τα ποσοστά αυτά ανεβαίνουν στο 25%-30% για τις περισσότερες περιοχές, με ακόμη μεγαλύτερα ποσοστά στις ορεινές νησιωτικές περιοχές και τις εργατικές συνοικίες, ενώ τα ποσοστά αυτά σχεδόν μηδενίζονται στα ιδιωτικά σχολεία, φυσικά, αλλά και στα πρότυπα πειραματικά. Παρατηρήθηκε μάλιστα το φαινόμενο να παραπέμπονται και μαθητές που βγάζουν μέσον όρο 15, 16 ή ακόμα και 18.
Οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν -χωρίς ακόμη να υπάρχουν συγκεντρωτικά στοιχεία- ότι σε ένα πλαίσιο φτωχοποίησης των λαϊκών στρωμάτων, ανεργίας και επισφάλειας, ένα ασφυκτικό εξεταστικό πλέγμα από τη μια εντείνει τους ταξικούς φραγμούς και τσακίζει το μορφωτικό δικαίωμα και από την άλλη ετοιμάζει το αμόρφωτο ανειδίκευτο φθηνό και ευέλικτο εργατικό δυναμικό, βορά στις ορέξεις του ντόπιου και του ξένου κεφαλαίου.
Τα παραπάνω είναι τα βασικά ερμηνευτικά εργαλεία της μεγάλης «αποτυχίας» των μαθητών και της «επιτυχίας» του συστήματος να προχωράει την επίθεσή του. Υπάρχουν βέβαια και τα επιμέρους στοιχεία που συνθέτουν το παζλ. Δηλαδή, ξαφνικά φέτος αυξήθηκε υπερβολικά η ύλη που υποχρεωτικά έπρεπε να διδαχθούν τα παιδιά της Α΄Λυκείου, με αποτέλεσμα να μην επαρκεί ο διδακτικός χρόνος -και το κυριότερο: ήταν αδύνατον να εμπεδώσουν τα παιδιά τόση ύλη σε όλα τα μαθήματα. Για να το καταλάβουμε, οι μαθητές της Γ΄ Λυκείου μελετούν διεξοδικά τα 6 πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα. Πώς είναι δυνατόν τα 16χρονα να μελετούν σαν για πανελλαδικές 14 ολόκληρα μαθήματα; Και δεν έφτανε η αύξηση της ύλης, αλλά ήρθε και η «τράπεζα», η οποία περιείχε θέματα που δεν σχετίζονταν με το επίπεδο της σχολικής ύλης και πολλές φορές απαιτούσαν την κακώς νοούμενη αποστήθιση των σχολικών βιβλίων. Επιπρόσθετα το κερασάκι στην τούρτα ήταν να αλλάξει ο βαθμός προαγωγής από 9,5 σε 10 και μάλιστα για τα βασικά και ομολογουμένως και τα πιο δύσκολα μαθήματα.
Σταχυολογώντας τους λόγους της «αποτυχίας», θα λέγαμε ότι αυτά δεν είναι ούτε τεχνικά ζητήματα ούτε πολύ περισσότερο «προχειρότητα» ή βιασύνη της προηγούμενης ηγεσίας του ΥΠΑΙΘ, αλλά μέθοδος που προώθησε τον προαναφερόμενο κεντρικό πολιτικό στόχο. Με αυτή την έννοια, όλες οι πλευρές της εκπαιδευτικής κοινότητας που οφείλουν να αντιδράσουν σε αυτό το μακελειό, δεν πρέπει να ξεχνούν τον κεντρικό στόχο και να μην μπαίνουν στη συζήτηση των βελτιωτικών ρυθμίσεων που μπορεί να κάνει ο νέος υπουργός, αφαιρώντας κάποια θέματα από την «τράπεζα» και βάζοντας άλλα. Ήδη η νέα ηγεσία ετοίμασε ΦΕΚ με την ύλη των μαθημάτων και της Β΄Λυκείου, που δείχνει τις αρπακτικές διαθέσεις της. Άλλωστε η ύπαρξη της «τράπεζας» από μόνη της σημαίνει πως οι μαθητές δίνουν πανελλαδικού τύπου εξετάσεις συνεχώς και ο διδάσκων δεν μπορεί να επιλέξει θέματα στα οποία θα ανταποκριθούν καλύτερα οι μαθητές του, ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες τους αλλά και με βάση τους διδακτικούς στόχους που ο ίδιος βάζει.
Από την άλλη, η ηγεσία του ΥΠΑΙΘ και οι πληρωμένοι εντολοδόχοι της από την πρώτη μέρα της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων κάνουν «φιλότιμες προσπάθειες» με δηλώσεις ή άλλα δημοσιεύματα να επιρρίψουν τις ευθύνες -σε ποιους άλλους, άραγε;- στους εκπαιδευτικούς, που δεν δίδαξαν επαρκώς την ύλη ή στον τρόπο βαθμολόγησης των γραπτών κ.λπ. Άλλωστε είναι ξεκάθαρο ότι οι επιδόσεις των μαθητών μας συνιστούν κατ’ αυτούς «μετρήσιμα και αντικειμενικά κριτήρια» για την υλοποίηση της άλλης κεντρικής πολιτικής επιλογής, που είναι η αξιολόγηση-αξιοκαρατόμηση των εκπαιδευτικών.
Γι’ αυτό είναι επιτακτική ανάγκη για γονείς μαθητές και εκπαιδευτικούς να αφήσουν πίσω τους τα ιδεολογήματα «για το ότι δεν είναι όλοι για τα γράμματα» ή «φταίνε πρώτα από όλα οι εκπαιδευτικοί» και να ενώσουμε τις δυνάμεις μας μέσα από πολύμορφες δράσεις και αγώνες ενάντια σε αυτήν την πολιτική που γκρεμίζει τα δικαιώματά μας και να βάλουμε ως στόχο την ανατροπή αυτής της πολιτικής και όχι τις επιμέρους «αυτοβελτιώσεις» της, που είναι φενάκη.
Και τελευταία, δυο λόγια αφιερωμένα στα παιδιά των «τελευταίων θρανίων», στα βουβά παιδιά της τάξης, στους λεγόμενους ακροατές. Αν αυτά τα παιδιά δεν έχουν θέση στο Γενικό Λύκειο μια φορά, τότε χίλιες φορές κανένα παιδί δεν αξίζει να βγει στο μεροκάματο, στην απόγνωση της ανεργίας και της σκληρής βιοπάλης στα 15. Για αυτά τα παιδιά θα παλέψουμε ως μάχιμοι εκπαιδευτικοί και σε αυτά τα παιδιά αφιερώνουμε τους στίχους του Μπρεχτ:
Μάθαινε και τ” απλούστερα! Γι” αυτούς
που ο καιρός τους ήρθε
ποτέ δεν είναι πολύ αργά!
Μάθαινε το αβγ, δεν σε φτάνει, μα συ
να το μαθαίνεις! Μη σου κακοφανεί!
Ξεκίνα! Πρέπει όλα να τα ξέρεις!
Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία.
Μάθαινε, άνθρωπε στο άσυλο!
Μάθαινε, άνθρωπε στη φυλακή!
Μάθαινε, γυναίκα στην κουζίνα!
Μάθαινε, εξηντάχρονε!
Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία.
Ψάξε για σχολείο, άστεγε!
Προμηθεύσου γνώση, παγωμένε!
Πεινασμένε, άρπαξε το βιβλίο: είν” ένα όπλο.
Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία.
Μην ντρέπεσαι να ρωτήσεις
Μην αφεθείς να πείθεσαι
μάθε να βλέπεις εσύ ο ίδιος!
Ό,τι δεν ξέρεις ο ίδιος
καθόλου δεν το ξέρεις.
Έλεγξε τον λογαριασμό
εσύ θα τον πληρώσεις.
Ψάξε με τα δάχτυλα κάθε σημάδι
Ρώτα: Πώς βρέθηκε αυτό εδώ;
Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία.
(Εγκώμιο στη μάθηση)
