Οι λαοί της Κύπρου, της Τουρκίας και της Ελλάδας γίνονται το τελευταίο διάστημα μάρτυρες μιας ακόμη κλιμάκωσης των επικίνδυνων αντιπαραθέσεων των εξαρτημένων από τους ιμπεριαλιστές αστικών «τους» τάξεων. Αυτή η αντιπαράθεση διεξάγεται κάτω από ένα ολοένα και πιο ασφυκτικό ιμπεριαλιστικό πλαίσιο που οξύνει στο έπακρο -αλλά και χρησιμοποιεί- τις αντιθέσεις στην περιοχή. Ταυτόχρονα, αποτελεί έκφραση και αποτέλεσμα της «αναβάθμισης» της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου ως χώρου ενός ολοένα και πιο επικίνδυνου ανταγωνισμού των ιμπεριαλιστών των ΗΠΑ, της Ρωσίας κατά πρώτο λόγο και των Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών αλλά και της Κίνας στη συνέχεια.
Ο αντιδραστικός χαρακτήρας της αντιπαράθεσης
Αφορμή αλλά εν μέρει και αιτία της νέας κλιμάκωσης είναι η παρουσία του γεωτρύπανου «Φατίχ» («Πορθητής») με NAVTEX που εξέδωσε η Τουρκία, 40 ναυτικά μίλια δυτικά της Πάφου και σε οριοθετημένες θαλάσσιες ζώνες ΑΟΖ από την Κύπρο καθώς και η εξαγγελία της Τουρκίας ότι θα προχωρήσει σε γεώτρηση έως τον Σεπτέμβρη του 2019. Η εξαγγελία μιας τέτοιας κίνησης σίγουρα έχει διαπραγματευτική πλευρά, ωστόσο αντικειμενικά πριμοδοτεί την ένταση. Στις αντιδράσεις και την ένταση που συνεχίζει να προκαλεί αυτή η κίνηση της τούρκικης ηγεσίας, έρχονται να προστεθούν η μεγάλη τουρκική αεροναυτική άσκηση «Θαλασσόλυκος», που ξεκίνησε στις 13 Μαΐου και θα διαρκέσει έως τις 25 Μαΐου και διεξάγεται ταυτόχρονα σε Μαύρη Θάλασσα, Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Επιπλέον, σε απάντηση οδηγίας (subNOTAM) της ελληνικής πλευράς για άσκηση υποβρυχίων από τα μέσα Αυγούστου και για ένα μήνα σε μια μεγάλη περιοχή μεταξύ Καστελλόριζου, Ρόδου και Καρπάθου, η τούρκικη πλευρά εξέδωσε πανομοιότυπη οδηγία που επικαλύπτει την ελληνική τόσο γεωγραφικά όσο και ημερολογιακά!
Η ελληνοκυπριακή και η ελληνική ηγεσία καμώνεται πως δεν ξέρει τίποτε για τις αιτίες και τις αφορμές των πρόσφατων εξελίξεων και προσπαθεί να επιδείξει ψυχραιμία (θέλοντας και μη) και πρωτίστως ζητά τη στήριξη και την προστασία των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Είναι, άραγε, τυχαίο πως οι κινήσεις της τούρκικης ηγεσίας εξελίσσονται αμέσως μετά το μπαράζ των κινήσεων της ελληνικής και ελληνοκυπριακής ηγεσίας; Να υπενθυμίσουμε την πρόσφατη, με επικεφαλής τον Πομπέο, τριμερή Σύνοδο Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ με διακηρυγμένους στόχους από τη μια τη στοίχιση των τριών αστικών τάξεων στην αμερικανική πολιτική ενάντια σε Ρωσία, Κίνα και Ιράν και από την άλλη την κλιμάκωση της πίεσης προς την Τουρκία -με όπλο τον ενεργειακό αποκλεισμό της- ώστε να «ξαναδεί» τις παρεκκλίσεις της από την αμερικανοΝΑΤΟϊκή στρατηγική και να αναθεωρήσει την πολιτική της σε σχέση με Ρωσία και Συρία. Σε αυτό προστίθεται και το επονομαζόμενο νομοσχέδιο Μενέντεζ –ο οποίος πρόσφατα επισκέφθηκε τη χώρα μας- για την «Ασφάλεια και την Ενέργεια στην Ανατολική Μεσόγειο» που κατατέθηκε στο αμερικανικό Κογκρέσο και κινείται στις ίδιες ράγες, επιχειρώντας παράλληλα μια σαφή «αναβάθμιση» της χρησιμοποίησης της ελληνικής αστικής τάξης σαν μέσο πίεσης προς τον Ερντογάν. Είναι, επίσης, φανερό πως η τριμερής με Ισραήλ και Κύπρο στρατιωτικοποιείται ολοένα και περισσότερο, με αποτέλεσμα να πυκνώνουν και από την ελληνική αστική τάξη οι στρατιωτικές ασκήσεις στην περιοχή με το κράτος δολοφόνο και φυσικά το μεγάλο υπερατλαντικό αφεντικό.
Οι δύο εξαρτημένες αστικές τάξεις της Ελλάδας και της Τουρκίας και από κοντά οι δύο οικονομικές και πολιτικές ελίτ της μαρτυρικής Μεγαλόνησου, επιδίδονται όλη αυτή την περίοδο, σε διαδοχικές και πολυεπίπεδες κινήσεις σε οικονομικό, πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο. Όλες τους είχαν σαν αποτέλεσμα να αναβαθμίσουν και να βαθύνουν τον επιδιαιτητικό και επικυριαρχικό ρόλο των ιμπεριαλιστών, ειδικά των αμερικανών αλλά και των ευρωπαίων, ενώ δεν έλειπαν από αυτές (τις κινήσεις), ίσα –ίσα, και τα τυχοδιωκτικά πάρε δώσε με τους Ρώσους και τους Κινέζους ιμπεριαλιστές.
Έτσι, οι κινήσεις της τούρκικης αστικής τάξης, όπως η ίδια η πολιτική της ηγεσία έχει κάνει ολοφάνερο με πάμπολλες δηλώσεις της, είναι στην κατεύθυνση της συνέχισης της σκληρής διαπραγμάτευσής της με τις ΗΠΑ, με τον «γόρδιο δεσμό του κουρδικού» και με το σοβαρό αγκάθι των S-400 (και γενικότερα των ρωσοτουρκικών σχέσεων) να παραμένουν ως σοβαρές εκκρεμότητες στις μεταξύ τους σχέσεις. Από την άλλη, έχει επίσης φανερή -και αναβαθμισμένη όσο κυλάει ο χρόνος και θεωρεί ότι δημιουργούνται τετελεσμένα- στόχευση να δώσει ισχυρό «παρών» στις ενεργειακές συμπράξεις των ιμπεριαλιστικών μονοπωλίων με τις εξαρτημένες αστικές τάξεις της περιοχής. Θέλει να κάνει σαφές πως δεν νοείται ενεργειακή αξιοποίηση της περιοχής που δεν θα λαμβάνει υπόψη τα δικά της συμφέροντα. Και επιχειρώντας να μετατοπίσει τον εκβιασμό που υφίσταται από τις ΗΠΑ και να τον στρέψει προς την ελληνική και ελληνοκυπριακή αστική τάξη, αναφέρεται σε μια «λογική προσέγγιση» των ζητημάτων αυτών που «θα αποτρέψει την περαιτέρω αστάθεια στην περιοχή». Αυτή η «λογική προσέγγιση» ξεκινά από το ότι όλοι οφείλουν να «αναγνωρίσουν ότι η Τουρκία και η ΤΔΒΚ (σ.δ. το πολιτικό καθεστώς των κατεχόμενων στην Βόρειο Κύπρο) δεν μπορούν να αποκλειστούν από την ενεργειακή εξίσωση της Ανατολικής Μεσογείου». Παράλληλα και σε μια προσπάθεια να διευρύνει την ατζέντα της διαπραγμάτευσης με τη Δύση, ο Ερντογάν έθεσε ξανά τον στόχο της πλήρους ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ. Στο επίπεδο της ελληνοτουρκικής κόντρας, ξαναέφερε στο προσκήνιο την «αποστρατικοποίηση των νησιών του Αιγαίου» σε μια προσπάθεια να απαντήσει στις κατηγορίες που δέχεται για τις κατά καιρούς δηλώσεις του που αμφισβητούσαν φανερά τη Συνθήκη της Λωζάννης (που -για να μην ξεχνιόμαστε- πρώτοι ξέσκισαν οι ιμπεριαλιστές με τις πολιτικές τους στη Συρία).
Ο ρόλος και οι επιδιώξεις των «προστατών»
Η ελληνική αλλά και η ελληνοκυπριακή αστική τάξη θορυβήθηκε και κινήθηκε διπλωματικά σε δύο επίπεδα. Στο ένα επίπεδο, η ελληνοκυπριακή πλευρά αφού μίλησε για «δεύτερη εισβολή», προώθησε την έκδοση διεθνών ενταλμάτων σύλληψης για όσους σχετίζονται με τη δραστηριότητα στο γεωτρύπανο «Πορθητής» και κατέθεσε στον ΟΗΕ «τις γεωγραφικές συντεταγμένες του ορίου της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας». Στο άλλο επίπεδο, και οι δύο τους αμέσως προσέτρεξαν για στήριξη και προστασία στα ευρωπαϊκά και αμερικανικά αφεντικά, για να διαπιστώσουν πως τη μόνη πραγματική στήριξη και προστασία οι ιμπεριαλιστές την παρέχουν στους εαυτούς τους, με στόχο να μεγαλώσουν τον ρόλο τους στην κρίσιμη αυτή γεωστρατηγικά και ενεργειακά περιοχή. Σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο, οι ΑΟΖ και όχι μόνο, γίνονται εργαλείο πιέσεων, εκβιασμών και ευθυγράμμισης στις ιμπεριαλιστικές ιεραρχήσεις, μοχλός διευθετήσεων και αναπροσαρμογών ρόλων και στάσης των αστικών τάξεων της περιοχής.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, διά στόματος Μογκερίνι, ζήτησε από την Τουρκία αυτοσυγκράτηση, να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου στην ΑΟΖ και να απέχει από κάθε παράνομη δράση, ενώ ο Γιούνκερ δήλωσε πως «στο θέμα αυτό, είμαι Κύπριος». Όμως, παρά την πίεση της ελληνικής και ελληνοκυπριακής πλευράς στην πρόσφατη (άτυπη) Σύνοδο Κορυφής δεν πάρθηκε -και ούτε φαίνεται κάτι τέτοιο στον ορίζοντα μέχρις στιγμής- όπως ζητήθηκε, κανένα «μεθοδευμένο μέτρο» κατά των κινήσεων της Τουρκίας. Ο Κύπριος πρόεδρος Αναστασιάδης μπορεί να είναι βέβαια ευχαριστημένος από την παραχώρηση βάσης στον γαλλικό ιμπεριαλισμό και από δημοσιεύματα πως η TOTAL θα ανακοινώσει σύντομα νέες γεωτρήσεις στα «οικόπεδα» για τα οποία έχει πάρει άδεια μαζί με την ιταλική ENI.
Από την πλευρά των ΗΠΑ, το Στέητ Ντηπάρτμεντ κάλεσε την Τουρκία να ακυρώσει την απόφασή της για γεώτρηση «σε μια περιοχή που έχει οριοθετήσει η Κυπριακή Δημοκρατία ως την Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη» και αναφέρθηκε σ’ αυτό το βήμα (δηλαδή την τούρκικη κίνηση) ως «πολύ προκλητικό» και που «εγείρει τον κίνδυνο να αυξηθεί η ένταση στην περιοχή» για να καταλήξει: «καλούμε τις τούρκικες αρχές να σταματήσουν αυτές τις δραστηριότητες και ενθαρρύνουμε όλα τα μέρη να ενεργήσουν με αυτοσυγκράτηση». Οι δηλώσεις των ΗΠΑ υπογραμμίζουν και προς την Τουρκία πως δεν γίνεται να αμφισβητηθούν χωρίς μεγάλο κόστος γι αυτόν που θα το επιχειρήσει, οι σημαντικές γεωπολιτικές προτεραιότητες που οι ίδιες έχουν και η σύνδεση αυτών των προτεραιοτήτων με την οικονομική- ενεργειακή πολιτική τους στην περιοχή. Οι ΗΠΑ για τους ίδιους ακριβώς λόγους και εκμεταλλευόμενες τις ανασφάλειες και το στρίμωγμα που δέχεται η ελληνοκυπριακή αστική τάξη, προωθούν την ολοένα και μεγαλύτερη σύνδεση της Κύπρου με τον δολοφονικό μηχανισμό του ΝΑΤΟ και παράλληλα (πρόσφατες δηλώσεις εκπροσώπου της αμερικανικής πρεσβείας στη Λευκωσία) ξαναφέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της «ακριβοδίκαιης κατανομής» των πόρων πετρελαίου και φυσικού αερίου «μεταξύ των δύο κοινοτήτων στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης». Πιέζουν, έτσι, στην κατεύθυνση επανέναρξης της συζήτησης για ένα σχέδιο αλά Ανάν, που θα διχοτομεί την Κύπρο για να την «ενώσει» κάτω από την αμερικανική αστερόεσσα και να τη μετατρέψει στο αβύθιστο αεροπλανοφόρο της Ουάσιγκτον. Αυτή την κατεύθυνση προωθεί και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αλ. Γκουτιέρες, ως απροσχημάτιστος ατζέντης των αμερικανικών συμφερόντων.
Η Ρωσία, με ψαλιδισμένες τις διασυνδέσεις της στην Κύπρο αλλά με αναβαθμισμένη την παρουσία της στην περιοχή και έχοντας πολλούς λόγους να κρατήσει ισορροπίες, εξέφρασε, όπως και η Κίνα, την ανησυχία της και κάλεσε σε αυτοσυγκράτηση και διάλογο μεταξύ των δύο πλευρών.
Με δεδομένο τον άγριο και κλιμακούμενο ανταγωνισμό που εξελίσσεται στην Ανατολική Μεσόγειο μεταξύ των ιμπεριαλιστών και με δεδομένη, επίσης, την εθνικιστική ρητορεία να έχει διαρκή άνοδο στις δύο πλευρές του Αιγαίου, τα τελευταία γεγονότα μας υποχρεώνουν σε ένα μόνο πράγμα: να εντείνουμε, να πολλαπλασιάσουμε, να επιταχύνουμε τις προσπάθειές μας να συγκροτηθεί μέτωπο αντιπολεμικό και αντιιμπεριαλιστικό!
