Πολλές οι εξελίξεις και οι διεργασίες τις τελευταίες ημέρες σε σχέση με το ελληνικό ζήτημα, στο φόντο της δεύτερης αξιολόγησης η οποία …δε λέει να κλείσει. Η σημαντικότερη στιγμή ήταν η απόφαση του ΔΝΤ για την Ελλάδα στις 6 Φλεβάρη.
Η σύνοδος κορυφής της ΕΕ στη Μάλτα στις 3 Φλεβάρη είχε ως βασικό θέμα το προσφυγικό, ωστόσο η κυβέρνηση υπολόγιζε να προωθήσει στο περιθώριο της συνόδου μια πολιτική συμφωνία για το κλείσιμο της διαπραγμάτευσης, εν αναμονή και της συνεδρίασης του ΔΣ του ΔΝΤ τρεις μέρες μετά. Η συμφωνία αυτή δεν ήρθε, ούτε καν άτυπα, με τη συνάντηση Τσίπρα- Μέρκελ να καταλήγει στο χλιαρό “βρείτε τα το συντομότερο με τους θεσμούς και κλείστε την αξιολόγηση” της Γερμανίδας Καγκελαρίου…
Η “σιδηρά κυρία” μάλλον ήξερε τι θα γινόταν στο ΔΝΤ και σίγουρα ήξερε τους …μπελάδες που έχει στο κεφάλι της με τον Τραμπ, το brexit, τους Γάλλους, τους Ρώσους και όλα αυτά που συνθέτουν την πολυπλοκότητα της εποχής μας γενικά και της περιόδου αυτής ειδικότερα…
Η ανακοίνωση του ΔΝΤ στις 6 Φλεβάρη και οι αντιδράσεις που την ακολούθησαν επιβεβαίωσαν ακριβώς τη μεταβατικότητα στις σχέσεις και αντιθέσεις ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΕ. Για μια ακόμη φορά, όπως συμβαίνει και σε κάθε περίοδο διαπραγμάτευσης από τότε που ξεκίνησε η περιπέτεια των μνημονίων, η πραγματική κόντρα δεν είναι ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και τους δανειστές-ιμπεριαλιστές, αλλά μεταξύ των ιμπεριαλιστών, ΗΠΑ και ΕΕ. Με μόνιμο, φυσικά, θύμα το λαό της χώρας μας, ο οποίος κάθε φορά καταδικάζεται σε ακόμη μεγαλύτερη φτώχεια και εξαθλίωση.
Αυτή τη φορά είναι αλήθεια ότι αυτή η κόντρα ΗΠΑ-ΕΕ έχει βγει στο προσκήνιο ίσως περισσότερο από κάθε άλλη. Είναι η πρώτη φορά που σε κείμενο του ΔΝΤ αναφέρονται οι απόψεις της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας και δημοσιοποιούνται οι διαφωνίες στο εσωτερικό του Ταμείου. Διαφωνίες ανάμεσα στην πλειοψηφία των Αμερικάνων και τη μειοψηφία των Ευρωπαίων, οι οποίοι φαίνεται να εξέφρασαν θέσεις κοντά σε αυτές της ΕΕ.
Το σημείο διαφωνίας δεν είναι καινούριο, είναι το χρέος και τα πρωτογενή πλεονάσματα που σχετίζονται με αυτό. Οι Αμερικάνοι θεωρούν ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο και ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα του 3,5% που ζητούν οι Ευρωπαίοι είναι ανέφικτα στις συγκεκριμένες οικονομικές συνθήκες της χώρας. Προτείνουν, λοιπόν, πρωτογενή πλεονάσματα στο 1,5% και κούρεμα του χρέους σε βάθος χρόνου. Επικαλούμενοι, δε, το καταστατικό του ΔΝΤ, υπενθυμίζουν ότι το Ταμείο δε μπορεί να συμμετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα αν το χρέος δεν είναι βιώσιμο.
Οι Ευρωπαίοι, από τη μεριά τους, θεωρούν εφικτά τα πρωτογενή πλεονάσματα του 3,5%, με τα οποία το χρέος θα γίνει βιώσιμο χωρίς να χρειαστεί κούρεμα. Θεωρούν πως έτσι ικανοποιούνται και οι προϋποθέσεις του καταστατικού του Ταμείου υπαινισσόμενοι ότι μπορεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα.
Η κόντρα αυτή είναι γνωστή από χρόνια και αφορά το ποιος θα κερδίσει περισσότερα και θα χάσει λιγότερα από το ελληνικό ζήτημα. Και αυτό έχει τόσο την οικονομική, όσο και την πολιτική του πλευρά. Η οικονομική αφορά και το ποιος θα δανείσει, αλλά και ποιανού τα παλιά δάνεια θα κουρευτούν. Ενώ η πολιτική αφορά το ποιος θα θέτει τους όρους στην εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση, ώστε να προωθεί τα δικά του συμφέροντα έναντι αυτών του αντιπάλου του.
Από αυτή τη βασική αντίθεση μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ πηγάζουν και οι αρκετά έντονες, σε ορισμένες περιπτώσεις, αντιδράσεις των Ευρωπαίων στην απόφαση του ΔΝΤ. Ο Ντάισελμπλουμ θεώρησε την απόφαση ξεπερασμένη και ιδιαίτερα σκληρή, γιατί η ελληνική οικονομία έχει, εν τω μεταξύ, αναπτυχθεί και τόνισε ότι δε βλέπει κούρεμα του χρέους. Πάντως, στην ολλανδική βουλή δήλωσε ότι χωρίς το ΔΝΤ η Ολλανδία θα φύγει από το πρόγραμμα και το ίδιο θα κάνει και η Γερμανία. Κάτι που, βέβαια, έχει επανειλημμένα δηλώσει ο Σόιμπλε. Ο δε Ρέγκλινγκ, σε άρθρο του στους Financial Times επεσήμανε ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για το ελληνικό χρέος και ότι το ΔΝΤ δεν κατανοεί την αλληλεγγύη της ευρωζώνης!
Βέβαια, στο κομμάτι των υποχρεώσεων της Ελλάδας οι αποστάσεις ανάμεσα στις δυο πλευρές του ΔΝΤ δείχνουν να μικραίνουν, ως και να μηδενίζονται… Ολοι, λοιπόν, συμφωνούν ότι οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να προχωρήσουν, ακόμα κι αν είναι επώδυνες! Γιατί, φυσικά, τα γεράκια του Ταμείου δεν παραλείπουν να …μας δουλεύουν εξαίροντας τις προσπάθειες και τις θυσίες του ελληνικού λαού τόσα χρόνια!
Τα βασικά μέτρα που προωθεί το ΔΝΤ είναι η μείωση του αφορολόγητου και των συντάξεων “…ώστε να δημιουργηθεί χώρος για στοχευμένη κοινωνική στήριξη προς ευπαθείς ομάδες με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές”! Δηλαδή όλο αυτό θα είναι κοινωνικά δίκαιο και θα πετύχει αυτό που είπε η ίδια η Λαγκάρντ ότι θα πληρώνουν περισσότεροι και όχι οι λίγοι που πληρώνουν τώρα!
Η ουσία είναι ότι δεν έχουν με τι να …ντύσουν τη βάρβαρη αντιλαϊκή πολιτική τους και καταφεύγουν σε μια ρητορική αντιφατική, άσχετη με την πραγματικότητα, που δεν αντέχει στην παραμικρή κριτική. Πάντως, αυτοί ακριβώς είναι οι βασικοί στόχοι και φαίνεται ότι η κυβέρνηση έχει ήδη αποδεχτεί τη μείωση του αφορολόγητου!
Πέρα από αυτά το ΔΝΤ ζητά την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και των φορολογικών οφειλών και μείωση των κόκκινων δανείων, ενώ επεσήμαναν την ανάγκη να αρθούν το ταχύτερο τα capital controls, εφόσον, βέβαια εξασφαλιστεί ότι δε θα καταρρεύσουν οι τράπεζες…
Και, βέβαια, δε θα μπορούσε από κείμενο του ΔΝΤ να λείπει η ανταγωνιστικότητα! Θαυμάστε τι μετέδωσαν τα πρακτορεία ειδήσεων: “Αν και αναγνώρισαν ότι το βάρος της προσαρμογής έχει πέσει δυσανάλογα στους μισθωτούς υπογράμμισαν την ανάγκη να διατηρηθούν και να μην αντιστραφούν οι υφιστάμενες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και να συμπληρωθούν με επιπρόσθετες προσπάθειες προς την κατεύθυνση των ομαδικών απολύσεων σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές, το άνοιγμα των υπολοίπων κλειστών επαγγελμάτων, την ενίσχυση του ανταγωνισμού και τη διευκόλυνση των επενδύσεων και των αποκρατικοποιήσεων”.
Οι προ πολλού σχεδιασμένες και αναμενόμενες αλλαγές στα εργασιακά μπαίνουν πλέον πιο επιτακτικά και έχουν ήδη αποτελέσει μέρος των συζητήσεων για τη δεύτερη αξιολόγηση. Κι αυτό παρότι οι μισθωτοί την έχουν πληρώσει ακριβά τη νύφη μέχρι τώρα!
Με όλα αυτά τα ζητήματα και τις πιέσεις στο τραπέζι της περίφημης διαπραγμάτευσης, το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης δείχνει τόσο δύσκολο όσο επιτακτικό το θεωρούν κυρίως οι Ευρωπαίοι. Ο Ντάισελμπλουμ έχει πέσει με τα μούτρα στη δουλειά, ενώ ο Γιούνκερ πρότεινε κλείσιμο τώρα και ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, με δέσμευση για μέτρα μετά τις γερμανικές εκλογές. Κάτι με το οποίο διαφωνεί ο Ντράγκι, ο οποίος θέλει κλείσιμο και μέτρα τώρα και μετά ποσοτική χαλάρωση…
Προφανώς αυτό που θα ήθελαν οι Ευρωπαίοι να αποφύγουν θα ήταν να παραμείνει σε αβεβαιότητα το ελληνικό ζήτημα κατά τη διάρκεια του κύκλου εκλογών στην Ευρώπη (Ολλανδία το Μάρτη, Γαλλία το Μάη και Γερμανία το Σεπτέμβρη). Τη στιγμή, μάλιστα, που η κυβέρνηση του Τραμπ παραμένει το μεγάλο ερωτηματικό της περιόδου.
Αυτό δε σημαίνει, βέβαια, ότι η αξιολόγηση θα κλείσει όπως όπως. Τα μέτρα θα είναι πολλά και επώδυνα για το λαό. Οι πιέσεις από όλες τις πλευρές προς την ελληνική κυβέρνηση θα ενταθούν (ήδη οι αναφορές στο grexit έχουν επιστρέψει, ενώ γίνονται συγκρίσεις και με το 2015). Και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ θα υποκύψει, όπως έκανε πάντα στο παρελθόν, παρά τις κορώνες της για το αντίθετο.
