Όπως υπογράμμισε και η περιοδεία του επικεφαλής της Κομισιόν, Γιούνκερ, στα Δυτικά Βαλκάνια, η περιοχή, τμήμα της οποίας είναι και η χώρα μας, συγκεντρώνει ξανά, όπως λέγεται, το «αυξανόμενο ενδιαφέρον» όλων των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.
Πυροδότης αυτού του «ενδιαφέροντος» αποτέλεσε η προσπάθεια της Ρωσίας να ανακόψει μια ακόμη επέκταση του αμερικανονατοϊκού κλοιού στα δυτικά σύνορά της, αλλά και η ανάγκη της να ανακτήσει τμήμα της χαμένης επιρροής της στη Βαλκανική, εκμεταλλευόμενη τους (ιστορικούς, εθνολογικούς αλλά και πολιτικοοικονομικούς) δεσμούς της με τις χώρες αυτές (ιδιαίτερα με Σερβία, Μαυροβούνιο, ΠΓΔΜ). Σε εμφανώς χαμηλότερο επίπεδο, ρόλο έπαιξαν και οι κινήσεις της Κίνας με άξονα το «Μια Ζώνη-Ένας Δρόμος» και με εφαλτήριο την παρουσία της Cosco στο λιμάνι του Πειραιά, για να ανοιχτούν δρόμοι εμπορευματικής και οικονομικής της διείσδυσης, που ανησύχησαν ΗΠΑ αλλά και ΕΕ.
Έτσι είχαμε την επιτάχυνση της αμερικανικής επεμβατικής δραστηριότητας (δίχρονες πιέσεις στην ηγεσία της ΠΓΔΜ με αποτέλεσμα την ανατροπή της, πραξικόπημα στο Μαυροβούνιο για την ένταξή του στο ΝΑΤΟ κ.ά.). «Τέλος», και μέσα στο πλαίσιο εκβιασμών, πιέσεων με σκοπό την ευθυγράμμιση των αστικών τάξεων της περιοχής με τις αμερικανικές επιδιώξεις, η αμερικανική διοίκηση ανιχνεύει ιδιαίτερα τους τρόπους πίεσης προς την Τουρκία, που και σ΄ αυτό το πεδίο κάνει «παρεκκλίσεις» (Turkish Stream), αλλά και χρησιμοποίησης της χώρας μας στα φιλοπόλεμα αμερικανονατοϊκά σχέδια, μιας και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ (νιώθοντάς το ως ευκαιρία αναβάθμισης της θέσης της αστικής τάξης) αποκαθιστά «τη χώρα ως γεωπολιτικό “μεντεσέ” μεταξύ της Ευρώπης και της ευρύτερης γειτονιάς» και «ως ισχυρό νατοϊκό σύμμαχο» (πρέσβης Πάιατ στον «Σκάι»).
Αυτή η επιτάχυνση της αμερικανικής επέμβασης στην περιοχή είχε και έχει -έως ενός ορισμένου σημείου- τη στήριξη και των ευρωπαίων ιμπεριαλιστών. Από κει και πέρα, όμως, όπως γνωρίζουμε από τη δεκαετία του 1990, τα Βαλκάνια αποτέλεσαν και αυτά τμήμα ενός έντονου αμερικανοευρωπαϊκού ανταγωνισμού για το ποιος θα έχει τον πρώτο ρόλο και λόγο στα κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Έτσι, παράλληλα με την κοινή τους στόχευση που αφορά την απώθηση της Ρωσίας προς τα ανατολικά, αλλά χωρίς ωστόσο να συναινούν στην αμερικανική προσπάθεια διακοπής των ευρωρωσικών και ιδιαίτερα των γερμανορωσικών σχέσεων, οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές, με πρώτη την Γερμανία, επιπλέον δεν μπορούσαν να αποδεχτούν την αμερικανική πρωτοκαθεδρία στην περιοχή. Πράγμα που, εκτός των άλλων, έδινε τη δυνατότητα στον αμερικανικό παράγοντα να χρησιμοποιεί τα Βαλκάνια, το «μαλακό υπογάστριο» της Ευρώπης, για να πριμοδοτεί τις ενδοευρωπαϊκές αντιθέσεις και να αποδυναμώνει την ΕΕ. Αυτή η πλευρά, όσο και αν επιμελώς κρύβεται ή για λόγους τακτικής και προσωρινά κρατιέται «χαμηλά», υπάρχει σε όλες τις κινήσεις των ευρωπαίων ιμπεριαλιστών και της ΕΕ (όπως ανάποδα και των ΗΠΑ).
Σε δηλώσεις του στη Σύνοδο των έξι αυτών κρατών, που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 1 Μαρτίου στη Σόφια, μιας και η Βουλγαρία έχει την εξάμηνη προεδρία στην ΕΕ, ο Γιούνκερ εξέθεσε ανοιχτά το στόχο του ταξιδιού: να μεταφέρει στις ηγεσίες την «ισχυρή δέσμευση» της ΕΕ στην ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών τους αλλά και να επισημάνει την ανάγκη της επιτάχυνσης των κινήσεών τους για την εκπλήρωση των «προϋποθέσεων ένταξης» στην ΕΕ, κάτι που είχε τεθεί ήδη στο πρόσφατο κείμενο για τη Στρατηγική της Κομισιόν για τα Δυτικά Βαλκάνια. Πιο μπροστά στη διαδικασία αυτή (και όχι τυχαία), σύμφωνα με τον Γιούνκερ, βρίσκονται το Μαυροβούνιο και η Σερβία, ακολουθούν η Αλβανία και η ΠΓΔΜ και ακόμα πιο πίσω το Κόσοβο και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε επίσης στην επίλυση όλων των διακρατικών «εκκρεμοτήτων» («όνομα» ΠΓΔΜ, αναγνώριση Κοσόβου από Σερβία) και συνοριακών διαφορών (όπως αυτής του Κοσόβου με το Μαυροβούνιο), σαν όρος για την προώθηση της πορείας σύνδεσής τους με την ΕΕ. Επόμενος σταθμός, η Σύνοδος Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων, πάλι στη Σόφια στις 17 Μαΐου, όπου η ΕΕ θα ήθελε να παρουσιάσει έναν πιο συγκεκριμένο «οδικό χάρτη» για την «ενσωμάτωση» αυτών των χωρών στην «ευρωπαϊκή οικογένεια», ενώ ετοιμάζεται στο Λονδίνο και η σύνοδος της λεγόμενης «Διαδικασίας του Βερολίνου», της γερμανικής πρωτοβουλίας που έχει ξεκινήσει το 2014 για την ενίσχυση της ευρωενωσίτικης αλλά και της γερμανικής επιρροής στα Δυτικά Βαλκάνια.
Η Σερβία χώρα-κλειδί των ανταγωνισμών
Ιδιαίτερο ρόλο σ΄ αυτήν τη σύγκρουση των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων έπαιζε και παίζει η θέση και η στάση της Σερβίας. Αυτή τη στιγμή, μετά τις ήττες της Ρωσίας στην ΠΓΔΜ και το Μαυροβούνιο και τους περιορισμούς που ενέχουν οι διασυνδέσεις της με άλλες χώρες (π.χ. Βουλγαρία-μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ), η Σερβία αποτελεί τη μοναδική χώρα με την οποία έχει αναπτύξει σοβαρές οικονομικές, πολιτικές και στρατιωτικές σχέσεις. Άρα αποτελεί το μοναδικό εν δυνάμει εφαλτήριο για την επανάκτηση της επιρροής της στην περιοχή, και αυτό ήρθε να προωθήσει η πρόσφατη επίσκεψη Λαβρόφ στο Βελιγράδι.
Ο Λαβρόφ κατηγόρησε τις ΗΠΑ για «υπονόμευση της σταθερότητας στα Βαλκάνια» και πατερναλισμό έναντι της Σερβίας, ενώ ζήτησε από την ΕΕ να μη συναινέσει σε μια τέτοια «διλημματική» πολιτική στα Βαλκάνια (ή με τη Δύση ή με τη Ρωσία). Μια δεύτερη «οδός» ανάκτησης επιρροής, οικονομική/ενεργειακή, μιας και τέτοια αποτελεί η προώθηση του Turkish Stream, που τα σχέδια τον θέλουν να διέρχεται και να συνδέει σχεδόν όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, μένει να δούμε πόσο και πότε θα «ανοιχτεί».
Είναι σαφές, λοιπόν, πως για τις ΗΠΑ έχει μια αυξημένη σημασία ο προσανατολισμός της Σερβίας. «Αναγνωρίζοντας» μάλιστα οι ΗΠΑ τη «δυσκολία» της σέρβικης νέας αστικής τάξης να συνδεθεί άμεσα με αυτούς που τη βομβάρδιζαν (είσοδος στο ΝΑΤΟ), δεν διστάζουν τακτικά να γίνονται υποστηρικτές της ευρωπαϊκής της προοπτικής και των ευρωπαϊκών… όπλων! Έτσι ο Χόιτ Γι επισήμανε το φθινόπωρο στον σέρβο πρωθυπουργό Βούτσιτς πως «η Σερβία δεν μπορεί να κάθεται σε δύο καρέκλες» και πως «αφού η σέρβικη πολιτική ηγεσία επέλεξε να ακολουθήσει η χώρα ευρωπαϊκή πορεία θα πρέπει να επιλέγει ευρωπαϊκή λύση και στα θέματα άμυνάς της»! Φυσικά οι Ευρωπαίοι και ειδικότερα η Γερμανία προσπαθεί να εκμεταλλευτεί αυτήν τη συγκυρία. Έτσι η Μέρκελ εκθειάζει «τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες» της Σερβίας, ζητώντας από την ηγεσία της να συναινέσει σε μια λύση αμοιβαίου συμβιβασμού για το Κόσοβο.
Το φάντασμα της Μεγάλης Αλβανίας
Φυσικά όλες αυτές οι κλιμακούμενες αντιπαραθέσεις και οι κινήσεις των ιμπεριαλιστών διευρύνουν το έδαφος εκδήλωσης ή και επαναφοράς ζητημάτων επικίνδυνων για τους λαούς της περιοχής. Με πιο χαρακτηριστικό την ανακίνιση, από την πλευρά των Τιράνων, της «Μεγάλης Αλβανίας». Τον περσινό Οκτώβριο, ο «πρωθυπουργός» του ΝΑΤΟϊκού προτεκτοράτου του Κοσόβου και ο πρωθυπουργός της Αλβανίας προώθησαν την «ενοποιητική πλατφόρμα» με στόχο την κατάργηση των μεταξύ τους συνόρων («κατά τα πρότυπα της Συνθήκης Σένγκεν») και τη δημιουργία κοινών πρεσβειών και προξενείων στο εξωτερικό! Σε πρόσφατη κοινή τους συνέντευξή, με αφορμή τα δέκα χρόνια της «ανεξαρτησίας» του Κοσόβου, ο Έντι Ράμα προχώρησε ένα βήμα μπροστά, δηλώνοντας «Γιατί να μην έχουν (σ.δ. Αλβανία και Κόσοβο) και έναν κοινό Πρόεδρο, ως σύμβολο της εθνικής ενότητας και της κοινής πολιτικής στην εθνική ασφάλεια» και προσθέτοντας πως, αν και προς το παρόν κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο, «η ιστορία έχει αποδείξει πως δεν είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί ένα όνειρο»!!!
Παράλληλα ζωντανά προς χρησιμοποίηση παραμένουν τα ζητήματα της αλβανικής μειονότητας στην ΠΓΔΜ, στη Σερβία και στο Μαυροβούνιο, ενώ έχει τεθεί και ζήτημα «τσάμηδων» προς την ελληνική πλευρά. Επίσης τελευταία έχει ανοίξει το ζήτημα της συμμετοχής της Σέρβικης και Κροάτικης Δημοκρατίας στο ευρωανατοϊκό προτεκτοράτο της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, αλλά και της παραμονής των Σέρβων του Βόρειου Κοσόβου στο προτεκτοράτο του Κοσόβου. Ενώ «εν υπνώσει» είναι το ζήτημα της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία, της ουγγρικής μειονότητας στην Σερβία και πάει λέγοντας.
Συμπερασματικά, αξίζει να υπογραμμίσουμε ξανά πως αυτή η κλιμακούμενη παρεμβατική και επεμβατική πολιτική των «μεγάλων δυνάμεων» της εποχής μας στα Δυτικά Βαλκάνια δεν προμηνύει τίποτε καλό για την περιοχή και χρήζει μια επίπονης, συστηματικής προσπάθειας να βγουν στο προσκήνιο αυτοί που λείπουν: οι λαοί και οι πόθοι τους για ειρήνη, προκοπή και συναδέλφωση!
