Οι κίνδυνοι για τους λαούς της περιοχής της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου μεγαλώνουν
Την τρίτη εβδομάδα «ζωής» συμπληρώνει η εκεχειρία που υπογράφηκε από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία στις 22 Φεβρουαρίου και τέθηκε σε ισχύ από τα «επίσημα» εμπόλεμα μέρη [Άσαντ, αντικαθεστωτική «Επιτροπή Υψηλών Διαπραγματεύσεων» (HNG)] στις 27 του ίδιου μήνα. Ειδικά οι πρώτες μέρες τις εκεχειρίας κινήθηκαν σε τεντωμένο σκοινί, με πολλές και εκατέρωθεν καταγγελίες για παραβιάσεις της εκεχειρίας, και ενώ παραλλήλως διακινούνταν σενάρια (από τις ΗΠΑ) για το περίφημο plan B σε περίπτωση αποτυχίας της. Τώρα ως «νέο ορόσημο» τέθηκε η 14η Μαρτίου για την επανέναρξη -έστω και εκ του σύνεγγυς όπως λέγεται- των συνομιλιών μεταξύ του καθεστώτος Άσαντ και των εκπροσώπων της HNG.
Όπως και να έχει, για μια εκεχειρία που μετράει χίλιους νεκρούς και με τόσες αντιθέσεις και σχεδιασμούς να διασταυρώνονται, οι μέρες μέχρι τότε είναι πολλές και κάθε πρόβλεψη παρακινδυνευμένη. Ωστόσο μπορούμε να υπογραμμίσουμε κάποιες από τις βασικές κατευθυντήριες γραμμές με τις οποίες κινούνται οι αντίπαλοι ιμπεριαλιστές αλλά και οι περιφερειακοί διεκδικητές στη Συρία και τη Μέση Ανατολή.
ΗΠΑ και Ρωσία: επιλέγουν έναν πρόσκαιρο διακανονισμό
ΗΠΑ και Ρωσία δείχνουν να έχουν επιλέξει –όχι χωρίς ερωτηματικά- έναν πρόσκαιρο διακανονισμό, ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Γι αυτό και παρά τις αλληλοκατηγορίες και των ίδιων αλλά και των υπόλοιπων «παιχτών» σ’ αυτήν την αιματηρή σκακιέρα, για τις παραβιάσεις της εκεχειρίας, η μόνιμη επωδός τους ήταν μία: «η εκεχειρία τηρείται σε γενικές γραμμές»!
Ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός βρέθηκε το τελευταίο διάστημα σε μια θέση όπου η ανυπαρξία ενός πλήρως ελεγχόμενου «εργαλείου» στην περιοχή –μετά τα βάρβαρα πεπραγμένα του «Ισλαμικού Κράτους»- συνδυαζόταν πια με την άμεση εμπλοκή του ρώσικου ιμπεριαλισμού στο πλευρό του Άσαντ, που ανέτρεπε στα πεδία των μαχών όλους τους μέχρι τότε συσχετισμούς δύναμης.
«Δεδηλωμένη πολιτική της Ουάσιγκτον δεν είναι να τελειώσει τον πόλεμο στη Συρία […] Θέλουν μια πρόσκαιρη διευθέτηση, ώστε αυτός να “σιγοβράζει” χωρίς να γίνει ανεξέλεγκτος» επισημαίνει αρθρογράφος στους New York Times, ειδικός αναλυτής στο Washington Institute for Near East Policy. Οι ΗΠΑ, λοιπόν, επιθυμούσαν και επιθυμούν ένα διακανονισμό που θα τους δίνει χρόνο ώστε να προετοιμάσουν την επόμενη κίνησή τους. Η προσπάθεια χρησιμοποίησης των Κούρδων της Συρίας, και οι δύο βάσεις που φτιάχνουν στις περιοχές τους είναι σ’ αυτή την κατεύθυνση. Το ίδιο και η ΝΑΤΟϊκή παρουσία στο Αιγαίο, για να είναι δίπλα στο βασικό πολεμικό μέτωπο και για ότι χρειαστεί αλλά και για την επιτήρηση του ρώσικου στόλου.
Για παν ενδεχόμενο, βέβαια, έχουν βάλει και αφήσει πάνω στο τραπέζι, σε περίπτωση αποτυχίας της εκεχειρίας, το plan b: που «εκτείνεται» από την επιβολή της «ζώνης ασφαλείας» στα συροτουρκικά σύνορα (που ζητά εδώ και πολύ καιρό η Τουρκία), έως την εισβολή, με επικεφαλής την Σαουδική Αραβία και δια μέσω της υποτελούς στις ΗΠΑ Ιορδανίας, στη νότια συριακή επικράτεια, πάντα… ενάντια στο «Ισλαμικό Κράτος». Και με φόντο σε κάθε περίπτωση την απειλή/εκβιασμό ενός διαμελισμού της Συρίας.
Παράλληλα, οι ΗΠΑ κινούνται μέσω του «Διεθνούς Συνασπισμού ενάντια στο ΙΚ», και με αιχμή τον ιρακινό στρατό αλλά και τους Κούρδους Πεσμεργκά του Ιράκ, με στρατηγικό στόχο την ανακατάληψη της Μοσούλης. Ώστε να περιορίσουν και στο Ιράκ τη δράση του ΙΚ και πάνω απ’ όλα να αυξήσουν την τραυματισμένη δική τους επιρροή και έλεγχο στη χώρα αυτή. Ενώ συζητούν σοβαρά με Γαλλία και Αγγλία μια νέα επέμβαση στη -διαλυμένη από τις ίδιες αυτές δυνάμεις- Λιβύη.
Για τη Ρωσία, από την άλλη, θεωρούμε πως για μια ακόμη φορά λειτούργησε η διαρκή της ανάγκη να μην έχει την «Δύση» απέναντί της και «μπετόν αρμέ». Αλλά να δίνει/δημιουργεί έδαφος για διαφοροποιήσεις στο δυτικό στρατόπεδο τις οποίες και να εκμεταλλεύεται προς όφελός της. Διαφορετικά δεν μπορεί να ερμηνευθεί το γεγονός ότι και η ίδια επιδίωξε και επέβαλε στον Άσαντ την κατάπαυση του πυρός, σε μια φάση που οι δυνάμεις της κέρδιζαν συνεχώς τις μάχες. Ένα «σήμα» για αυτήν ήταν η σύγκλιση Γερμανίας- ΗΠΑ στο ζήτημα του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, αλλά και οι ισχυρές πιέσεις που δεχόταν στο εσωτερικό των ΗΠΑ και εκ των έσω (δηλώσεις υπουργών Άμυνας και Εξωτερικών για plan b κλπ) η πολιτική Ομπάμα στη Μέση Ανατολή. Παράλληλα και με την συμφωνία κατάπαυσης του πυρός να της δίνει αυτή την δυνατότητα, η Ρωσία συνεχίζει τους βομβαρδισμούς ενάντια στο ΙΚ και το Μέτωπο Αλ Νούσρα. Έτσι, βοηθώντας και τις «Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις» -για τις οποίες γίνεται ένας διαγκωνισμός ελέγχου με τις ΗΠΑ- έχουν καταφέρει να περιορίσουν αρκετά τη γεωγραφική «σφήνα» που έχει δημιουργήσει το ΙΚ, μεταξύ των κουρδικών καντονιών Αφρίν και Ροζάβα. Με όλα αυτά, τουλάχιστον η Ρωσία μπορεί να ισχυριστεί πως κανένας δεν θα μπορεί εύκολα να αγνοήσει /προσπεράσει/ανατρέψει τα δεδομένα που έχει δημιουργήσει στο συριακό έδαφος.
Το καθεστώς Άσαντ και οι περιφερειακοί διεκδικητές
Το καθεστώς Άσαντ νομίζουμε πως θα ήθελε να συνεχιστεί η προέλαση των στρατιωτικών του δυνάμεων-με την κάλυψη των ρωσικών βομβαρδιστικών- και δυσαρεστήθηκε αλλά και ανησύχησε από την εξέλιξη (εκεχειρία). Η εσπευσμένη ανακοίνωση των εκλογών στις 13 Απριλίου, λίγες μόνο ώρες μετά την απόφαση για εκεχειρία Ρωσίας και ΗΠΑ, είναι δείγμα της ανησυχίας του καθεστώτος και προσωπικά του Άσαντ για το αν εξυφαίνεται στο παρασκήνιο λύση με τον ίδιο εκτός. Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και η δήλωση του Άσαντ ότι η χώρα δεν έχει πλήρη κυριαρχία αλλά και ότι αυτοί «δεν ήρθαν να υπερασπιστούν εμάς, αλλά εαυτούς» αναφερόμενος στην Ρωσία, το Ιράν και τον Λίβανο (μάλλον εννοούσε την Χεζμπολάχ σ.δ.). Πέρα από την φανερή δυσαρέσκεια προς την Μόσχα, νομίζουμε πως υπάρχει και η ανησυχία για το τι μπορεί να σημαίνει για την ίδια τη Συρία η ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση των «μετριοπαθών» στο Ιράν.
Η Τουρκία, συνεχίζοντας από τη μια την σφαγή στο Τουρκικό Κουρδιστάν, και παράλληλα έχοντας μπει για τα καλά σε μια διαδικασία απόσπασης κερδών από την ΕΕ μέσω του προσφυγικού, δηλώνει σε κάθε περίπτωση την παρουσία και τις ιδιαίτερες επιδιώξεις της. Έτσι, ενώ συμφώνησε για τη ΝΑΤΟϊκή παρουσία και τη συνεργασία με την Ελλάδα στο Αιγαίο, εξακολουθεί να θέτει τις αντιρρήσεις και τις διεκδικήσεις της στο ανταγωνισμό της με την ελληνική άρχουσα τάξη. Αντίστοιχα συμφωνεί με την εκεχειρία στην Συρία, εξαιρώντας όμως του Κούρδους της Συρίας από αυτήν και βομβαρδίζοντάς τους επανειλημμένα. Μόνο τις τελευταίες μέρες φαίνεται να έχουν αραιώσει λίγο οι βομβαρδισμοί του τουρκικού πυροβολικού. Και εμφανίζεται πάντα πρόθυμη για άλλου είδους κινήσεις προς την Συρία.
Από την άλλη πλευρά, η Σαουδική Αραβία, έχοντας ανησυχήσει σφόδρα από την εξέλιξη (διακανονισμός) αλλά ταυτόχρονα μην μπορώντας να κάνει αλλιώς, λειτουργεί «μια στο καρφί και μια στο πέταλο». Έτσι, ενώ με εντολή των ΗΠΑ μαζεύει το συνονθύλευμα των αντικαθεστωτικών (HNG) και επιβάλλει τη συμμετοχή τους στις συνομιλίες, επαναφέρει από την άλλη συνεχώς το ζήτημα της εισβολής στη Συρία, πάντα φυσικά «υπό την ηγεσία των ΗΠΑ». Και επιπλέον, με την έγκριση των ΗΠΑ, διεξήγαγε την περασμένη εβδομάδα μεγάλα στρατιωτικά γυμνάσια στον βορρά της επικράτειάς της, με τη συμμετοχή 200.000 στρατιωτών, εκατοντάδων τανκς και πάνω από 100 μαχητικών αεροσκαφών με την κωδική (όσο και εύγλωττη) ονομασία «Βόρεια Βροντή». Γυμνάσια στα οποία συμμετείχαν είκοσι τον αριθμό σουνιτικά κράτη από την Ασία και την Αφρική και φυσικά και η Τουρκία.
Όλα παραμένουν ανοιχτά
Στις πρώτες μέρες του Μαρτίου, μια είδηση πέρασε στα «ψιλά»: ένα στρατιωτικό επεισόδιο στην Ιορδανία και κοντά στα σύνορά της με την Συρία. Εκεί ακριβώς που «τοποθετείται» ο χώρος μιας εισβολής από την Σαουδική Αραβία. Στο επεισόδιο δεν δόθηκε συνέχεια.
Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, ενημερωθήκαμε πως ρουκέτες από το συριακό έδαφος έπληξαν μια συνοριακή πόλη της Τουρκίας. Γι’ αυτήν την επίθεση, η τουρκική ηγεσία, όπως δια της τεθλασμένης φάνηκε από τα ρεπορτάζ των τουρκικών ΜΜΕ, δεν κατηγορεί τους Κούρδους της Συρίας, αλλά το Ισλαμικό Κράτος. Αν το επεισόδιο αυτό θα έχει συνέχεια και ποια, δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε.
Αυτά τα δύο «μικρά» επεισόδια που σταχυολογήσαμε πρόχειρα από τα πολλά που συμβαίνουν στην Συρία αυτές τις μέρες, μας δίνουν όμως την δυνατότητα να αντιληφθούμε το πόσο εύθραυστα και «ανήσυχα» είναι όλα στη Συρία και στη Μέση Ανατολή. Αν προσθέσουμε και τα μεγάλα γεγονότα με τους ιμπεριαλιστές να μαζεύουν σιδερικά και μηχανές θανάτου, κατανοεί ο καθένας πως η επικινδυνότητα, παρά τα φαινόμενα, δεν σμικρύνεται αλλά αντίθετα ανεβαίνει κλίμακες σε όλη την ευρύτερη περιοχή που ακουμπά και τη δική μας χώρα.
Τ.Σ.
