Οι πολιτικές κινήσεις και δηλώσεις του κ. Φορτσάκη, νέου Πρύτανη του ΕΚΠΑ, πυροδότησαν ένα κύμα ποικίλων εξελίξεων και αντιδράσεων. Αμέσως μετά τη βίαιη παρέμβαση των δυνάμεων καταστολής κατόπιν εντολής του, με τον αποκλεισμό της Νομικής και της ΑΣΟΕΕ από ΜΑΤ εν όψει 17 Νοέμβρη, ήρθε η επίμαχη δήλωση για υποκατάσταση των φοιτητικών συλλόγων με ηλεκτρονικά δημοψηφίσματα. Λίγο αργότερα ο ίδιος αναδιπλώθηκε λέγοντας ότι τάχα δεν έθεσε θέμα «κατάργησης συλλόγων». Και κάπου εδώ μπαίνουν τα ερωτήματα.
Κατάργηση των φοιτητικών συλλόγων;
Στο έδαφος που έχει διαμορφώσει η πολύχρονη απονεύρωση του φοιτητικού συνδικαλισμού και η ασφυκτική πίεση στο φοιτητικό σώμα από την επίθεση που δέχεται, οι κινήσεις Φορτσάκη δεν αποτελούν στην πραγματικότητα «βόμβα».
Πρώτη από όλους, η ΔΑΠ, την Άνοιξη του 2014, εγκαινίασε την καμπάνια «ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΚΟΜΜΑΤΑ» και ανέλαβε να αποτυπώσει την ιδεολογική και πολιτική ζύμωση χρόνων του συστήματος στους φοιτητές. Τα αποτελέσματα της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας που δημοσιεύθηκαν στο site της χρησιμοποιήθηκαν με πολύ έξυπνο τρόπο για να πλαισιώσουν την πρόταση της ΔΑΠ για τη λεγόμενη «αναμόρφωση» των συλλόγων και σίγουρα ενέπνευσαν την πρόταση Φορτσάκη. Στην ερώτηση αν «ο τρόπος διεξαγωγής της συνέλευσης σας ικανοποιεί» το 60,8% απαντούν ΟΧΙ. Στο «κάθε πότε πρέπει να πραγματοποιούνται» η πλειοψηφία με διαφορά απαντάει «2 φορές το χρόνο», στο αν πρέπει να κατατίθενται «παραταξιακά πλαίσια» ή «προτάσεις» το 57,5% εμφανίζεται υπέρ των «προτάσεων». Θα μπορούσε κανείς να αμφισβητήσει την αξιοπιστία αυτών των αποτελεσμάτων, αν έκρινε ότι δεν έχουν βάση. Όμως τα ερωτήματα μπαίνουν στοχευμένα, αναδεικνύουν τα κρίσιμα ζητήματα για το σύστημα, πατούν πάνω στην ανεπάρκεια της αριστεράς και πάνω στα αποτελέσματα που πάραξε η αποδιοργάνωση του φκ. Εδώ δυστυχώς οι απαντήσεις δε φαντάζουν «εξωπραγματικές». Με βάση υπαρκτά δεδομένα προωθείται η κατάργηση των φοιτητικών συλλόγων. Η πρόταση Φορτσάκη ήταν μόνο το κερασάκι στην τούρτα. Αυτές τις μέρες η ΔΑΠ έχει επαναφέρει στις γενικές συνελεύσεις την πρόταση για υπαγωγή των φοιτητικών συλλόγων και των καταστατικών τους στους νέους Οργανισμούς των ιδρυμάτων. Αυτό ήταν το πρώτο σκέλος της πρότασης που κατέθεσε την Άνοιξη. Προς το παρόν κρατάει στο συρτάρι το δεύτερο σκέλος της πρότασης: τη δημιουργία του Εθνικού Συμβουλίου Φοιτητών σε άμεση σύνδεση με το Υπουργείο Παιδείας. Τα επιχειρήματα των Φορτσάκηδων από εδώ και πέρα θα ηχούν προσεγμένα. Η κατάργηση των φοιτητικών συλλόγων θα ονομάζεται κατ’ ευφημισμόν «αναμόρφωση» και «ενίσχυση».
Πόσο βαθύ το πρόβλημα;
Η αριστερά μας έχει να παρουσιάσει τις δικές της φαεινές ιδέες «αναμόρφωσης» που σε τέτοιο αρνητικό συσχετισμό όχι μόνο δεν μπαίνουν ανάχωμα σε αυτές τις εξελίξεις, αλλά τροφοδοτούν την κουβέντα που διεξάγεται. Καταρχάς στο σύνολό της κόπτεται για τη «λιγότερη συνδιοίκηση» και τη μειωμένη συμμετοχή των φοιτητικών εκπροσώπων στα διοικητικά. Σίγουρα θα «υπερκαλυφθεί» από όσα δρομολογούνται στο φοιτητικό συνδικαλισμό. Από εκεί και πέρα, το ΜΑΣ θέτει εδώ και καιρό την κατάργηση των φοιτητικών συλλόγων, την αντικατάστασή τους από «κόκκινους» και τη δημιουργία τριτοβάθμιου πανελλαδικού οργάνου (σε καταθλιπτικό συσχετισμό). Μαζί με την ΕΑΑΚ, καμώνονται κατά το δοκούν ότι αποτελούν «μετωπικά σχήματα» χωρίς «κομματική ταυτότητα», επιχειρηματολογώντας από αντιδραστική σκοπιά και «αδειάζοντας» κάθε αριστερή και προοδευτική φωνή. Καθημερινά σφραγιδοποιούν και απονευρώνουν τους φοιτητικούς συλλόγους, τόσο με την πολιτική τους που δεν αγγίζει τις ανάγκες του κόσμου, όσο και με τις πρακτικές τους (εικονικός συνδικαλισμός). Ενισχύουν το χάσμα των συλλογικών οργάνων με τον κόσμο. Ο α/α χώρος έχει αποθρασυνθεί κατά του φοιτητικού συνδικαλισμού και των παρατάξεων με την πιο χυδαία «αντιεξουσιαστική» επιχειρηματολογία. Το κύμα της περιόδου πλακώνει ακόμη και την Πορεία, η οποία με την πρότασή της για κατάργηση των «παραταξιακών πλαισίων» και την υιοθέτηση «προτάσεων» (με όσο αθώο τρόπο και αν φαντάζεται μια τέτοια κατάργηση!), αλλά και τη φρασεολογία ενάντια στην δήθεν «πολυδιάσπαση των παραταξιακών αναλύσεων χωρίς σοβαρούς λόγους», σοκάρει. Το πρόβλημα έχει γενικευθεί και έχει διαπεράσει την «επιδερμίδα» του φοιτητικού σώματος προ πολλού.
Στόχοι και πολιτικό παρασκήνιο
Ο Φορτσάκης λειτούργησε ως το στόμα της κυβέρνησης στα πανεπιστήμια λαμβάνοντας την ανοιχτή στήριξη Λοβέρδου. Στο παρελθόν οι «άτακτες» κινήσεις των πρυτανικών αρχών και οι ιδιαίτερες φιλοδοξίες τους ηχούσαν ενίοτε ως «παραφωνίες» για το κυβερνητικό έργο, που ήθελε μια γρηγορότερη προσαρμογή του πανεπιστημίου στις νέες συνθήκες του μνημονίου και τσαλαπατούσε τα ιδιαίτερα προνόμια των στρωμάτων αυτών. Ο προκάτοχός του, κύριος Πελεγρίνης, ήταν παράδειγμα τέτοιων παραφωνιών που έπρεπε να πάψουν. Σήμερα, η κυβέρνηση και τα αμερικάνικα και ευρωπαϊκά επιτελεία θέλουν τους Φορτσάκηδες να γίνουν ο κανόνας. (Όσο για το ρόλο των ιμπεριαλιστικών επιτελείων, αυτές τις ημέρες μας υπενθυμίζουν ότι μια από τις «κόκκινες γραμμές» των ΕΕ και ΔΝΤ είναι η ψήφιση του συνδικαλιστικού νόμου για τις απεργίες και τον εργασιακό συνδικαλισμό.)
Σε όλο αυτό το τοπίο, έχοντας καθαρό το τι θέλουν να πούνε οι προτάσεις Φορτσάκη, δεν είναι και τόσο καθαρό το πού το πάνε ορισμένες αστικές εφημερίδες όπως τα «Νέα», που βάλλουν εναντίον του παρουσιάζοντάς τον ως υπαίτιο ενός γενικευμένου τάχα «φοιτητικού ξεσηκωμού». Ως ένα βαθμό, πράγματι οι δηλώσεις του, σε συνδυασμό με τις πολλαπλές πρωτοβουλίες παραβίασης του Ασύλου και τα λοκ άουτ εν όψει Πολυτεχνείου, αφύπνισαν ένα τμήμα των φοιτητών που ανασάλεψε: μερικές δεκάδες συνελεύσεις κυρίως στην Αθήνα, ορισμένες μάλιστα μαζικές με καταλήψεις αρκετών ημερών. Ένα κλίμα που αν συντηρηθεί στις σχολές, σε συνδυασμό με την κατάσταση στα σχολεία, θα μεγαλώσει ο κίνδυνος να περάσει σε μια νέα ποιότητα και να βάλει ζητήματα στην κυβέρνηση. Γεγονός, όμως, είναι ότι η «αναζωπύρωση» ακόμη και στην πρωτεύουσα έχει αρκετές αντιφάσεις, ενώ στις υπόλοιπες πόλεις δεν κατάφερε ως τώρα να μεταδοθεί και σίγουρα δε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «ξεσηκωμός». Τα φουσκωμένα μεγέθη που εμφανίστηκαν σε ορισμένες εφημερίδες και μεταδόθηκαν στα ραδιόφωνα γεννούν ερωτηματικά. Τελευταία, ο Φορτσάκης εμφανίστηκε να ανοίγει μέτωπο με το Υπουργείο Παιδείας θέτοντας όρους(!) για να κάνει δεκτές τις μετεγγραφές των φοιτητών. Κόντραρε στα σοβαρά τώρα η νέα πρυτανεία για την αύξηση της χρηματοδότησης και την επιστροφή του διοικητικού προσωπικού, ή έψαχνε άλλοθι για να κάνει «αδύνατες τις μετεγγραφές»; Δεδομένου ότι οι εγγραφές εν τέλει ανακοινώθηκαν, πολλές είναι οι αντιφάσεις και τα «μπρος πίσω» στις δηλώσεις. Ως τώρα το υπουργείο έχει στηρίξει ανοιχτά τις κινήσεις Φορτσάκη και ενδεχομένως αυτό να τροφοδοτεί τα φουσκωμένα δημοσιεύματα των «Νέων» του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη μετά και από την αποχώρηση του υιού Ψυχάρη (προέδρου ΔΟΛ) από τη ΝΔ. Σίγουρα οι πολιτικές αντιθέσεις έχουν διαστάσεις εκτός Ελλάδας που θα επηρεάζουν για καιρό το πολιτικό σκηνικό με τρόπους όχι και τόσο κρυστάλλινους. Πάντως, την ίδια στιγμή που έχουν ανοίξει όλα τα μέτωπα απέναντι στο φοιτητικό κίνημα, μαζί και η αστυνόμευση με security των πανεπιστημίων, η «αναβολή» των διαγραφών ως την 1η Απρίλη δεν είναι δα και μεγάλη θυσία για την κυβέρνηση. Κι αυτό γιατί αφενός έχει μπει το νερό στο αυλάκι, αφετέρου εκκρεμεί η προγραμματική συμφωνία με την Τρόικα με το περίφημο success story να κρέμεται επί κλωστής, ενώ μεσολαβεί η υπόθεση των 180 βουλευτών τον Μάρτιο που απαιτεί την ελάχιστη δυνατή πολιτική φθορά.
Το κρίσιμο στοίχημα
Η ουσία είναι ότι το έδαφος για σοβαρά πλήγματα στο φοιτητικό συνδικαλισμό υπάρχει. Προμηνύονται τα χειρότερα σενάρια αν δεν τα «προλάβει» μια ανασυγκρότηση του φοιτητικού κινήματος γύρω από τις κρίσιμες αιχμές πάλης που έχουν αναδειχθεί (διαγραφές, δωρεάν πλέγμα, Άσυλο, σύλλογοι). Η κυβέρνηση, δια στόματος των παπαγάλων της, βρίσκει την ευκαιρία να ξεμπερδέψει μια και καλή με το φοιτητικό συνδικαλισμό και τις αριστερές παρατάξεις. Επικαλείται τα αποτελέσματα που η ίδια η πολιτική της έχει παράξει στις συνειδήσεις των φοιτητών και μιλάει δήθεν εξ ονόματος της «πλειοψηφίας». Η πραγματικότητα είναι ότι αυτή ακριβώς την πλειοψηφία τρέμει και οχυρώνεται απέναντί της τώρα που θεωρεί ότι έχει τους όρους. Γιατί δεν είναι μόνο οι αμέτρητες διατάξεις του νόμου Διαμαντοπούλου που μέλλεται να σαρώσουν κάθε δικαίωμα και να κάνουν αβάσταχτους τους όρους σπουδών, δεν είναι μόνο οι διαγραφές που είναι στην αρχή και ακόμη προβάλλονται τάχα ως μέτρο απέναντι στους «αιώνιους». Είναι ακόμη πλήθος ταξικών φραγμών, μεταξύ αυτών και τα δίδακτρα, αλλά και η προοπτική της ανεργίας, με όλη την εργασιακή ζούγκλα στον ορίζοντα. Αν τα καυτά ζητήματα έβγαιναν μπροστά και νοηματοδοτούσαν ξανά την ύπαρξη των συλλόγων ως όργανα πάλης στις συνειδήσεις των φοιτητών, τα επιτελεία εντός και εκτός Ελλάδος θα έμπαιναν σε μεγάλους μπελάδες. Αυτό ακριβώς είναι και το κρίσιμο στοίχημα για την επόμενη περίοδο.
