Άρθρο από την Προλεταριακή Σημαία (φύλλο 874)
Η κατάσταση διάλυσης στην οποία έχει οδηγηθεί η ΛΑΡΚΟ είναι ακόμα μία από τις πάμπολλες περιπτώσεις γρήγορου πλουτισμού, εκμετάλλευσης, καταστροφής, λεηλασίας και παρασιτισμού που χαρακτηρίζουν την ιστορία της άρχουσας τάξης της χώρας.
Την ίδρυσή της στη Λάρυμνα το 1963 από τον Μποδοσάκη ακολούθησε μια περίοδος επέκτασης τόσο των μεταλλείων σε Βοιωτία και Εύβοια όσο και των εγκαταστάσεων παραγωγής εμπλουτισμένου σιδηρονικελίου (πρώτη ύλη για την παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα), από το νικελιούχο σιδηρομετάλλευμα των ορυχείων. Με τον ιδρώτα των εκατοντάδων εργατών που συχνά δολοφονούνταν σε μια από τις πιο επικίνδυνες και ανθυγιεινές διεργασίες, αξιοποιώντας την παντελή έλλειψη παρόμοιου μεταλλεύματος και μονάδων παραγωγής στην υπόλοιπη Ευρώπη, την έκρηξη της τιμής του νικελίου στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και την προνομιακά χαμηλή τιμή ρεύματος από τη ΔΕΗ, η ιδιοκτησία απόσβεσε την αρχική επένδυση σε τρία (!) χρόνια λειτουργίας. Συνέχισε με μεγάλη κερδοφορία μέχρι το ’79, που πέθανε ο Μποδοσάκης και μερικούς μήνες αργότερα σημειώθηκε τρομερή έκρηξη στο εργοστάσιο στη Λάρυμνα, σκοτώνοντας 6 εργάτες και τραυματίζοντας δεκάδες. Η έκρηξη επιτάχυνε μια πορεία πτώχευσης που είχε αρχίσει λόγω πτώσης των τιμών από το ’77, οπότε η εργοδοσία επιχείρησε –χωρίς επιτυχία– να καταστείλει βίαια τις μαζικές απεργίες των εργατών, που διεκδικούσαν βελτίωση των απάνθρωπων συνθηκών.
Στη δεκαετία του ’80, η ΛΑΡΚΟ ακολούθησε τον ίδιο δρόμο με πλήθος άλλων (κύρια βιομηχανικών) επιχειρήσεων στη χώρα. Μετά την εγκατάλειψη από τους ιδιοκτήτες, κρατικοποιήθηκε ως «προβληματική», δηλαδή το κράτος ανέλαβε τα τεράστια χρέη που είχαν συσσωρεύσει για να θησαυρίσουν νωρίτερα. Αντίθετα όμως με αρκετές, παρέμεινε σε λειτουργία και μάλιστα επεκτάθηκε ανοίγοντας μεταλλεία στην Καστοριά και λιγνιτωρυχεία στην Κοζάνη. Στα επόμενα χρόνια, αφαιμάχτηκε συστηματικά από τράπεζες, προμηθευτές, εργολάβους και, το κυριότερο, από τους πελάτες της (κύρια τη γερμανική χαλυβουργία), με τους οποίους οι διορισμένες διοικήσεις συχνά έκλειναν συμφωνίες προπώλησης της παραγωγής σε τιμές πολύ χαμηλότερες από αυτές που ακολουθούσαν. Στα τελευταία χρόνια, πληρώνει και το «άνοιγμα» της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα, καθότι η έλλειψη εκσυγχρονισμού τη διατηρεί στις ενεργοβόρες επιχειρήσεις.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, βρέθηκε στο στόχαστρο της ΕΕ και των μνημονίων. Τα πρόστιμα για «παράνομες» κρατικές ενισχύσεις (την ίδια ώρα που η γερμανική Lufthansa επιδοτείται με 6+3 δις), η ένταξη στο ΤΑΙΠΕΔ προς πώληση αλλά και η συνεχιζόμενη αφαίμαξη, με τελευταίο παράδειγμα τα συμβόλαια εξαγωγής νικελίου με μεγάλες εκπτώσεις μόλις η κυβέρνηση αποκάλυψε τα σχέδια εκκαθάρισης, οδήγησαν σε πλήρη διάλυση. Ο νόμος Χατζηδάκη, που προβλέπει ξεχωριστούς διαγωνισμούς για το εργοστάσιο και για κάθε μεταλλείο, δείχνει να εξυπηρετεί τις προθέσεις του πιθανού αγοραστή.
Τέτοιος εμφανίζεται μια εταιρία ονόματι GSOL, με έδρα στις Μπαχάμες και διευθυντή τον Μάρκο Καμχή, που συνδέεται μέσω ενός παζλ από off-shore με μεγάλες επιχειρήσεις αμερικανικών, ελβετικών και ισραηλινών συμφερόντων. Η ίδια εξαγόρασε κι εκσυγχρόνισε το 2018 την αντίστοιχη βιομηχανία παραγωγής νικελίου της Β. Μακεδονίας (τη δεύτερη στον ευρωπαϊκό χώρο). Ακόμα κι αν υπάρχει ενδιαφέρον όμως, αυτό περιορίζεται στα μεταλλεία της Καστοριάς, με στόχο την τροφοδοσία της εγκατάστασης στη Β. Μακεδονία και κλείσιμο του εργοστασίου στη Λάρυμνα, όπου δουλεύει η μεγάλη πλειοψηφία των σχεδόν 1.200 εργαζόμενων στη ΛΑΡΚΟ που έχουν ήδη υποστεί σημαντικές περικοπές.
Είτε προχωρήσει αυτό το σενάριο μερικού λουκέτου, είτε καταλήξει σε συνολικό κλείσιμο, το παράδειγμα της ΛΑΡΚΟ είναι τυπικό της διαδικασίας αποβιομηχάνισης που ακολουθεί η ντόπια άρχουσα τάξη για δεκαετίες. Η εξαρτημένη φύση της από τη μια δεν της επιτρέπει τον παραμικρό μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που απαιτεί η βιομηχανία, ειδικά η βαριά (καθώς ο «σχεδιασμός» της βασικά περιορίζεται στην εξυπηρέτηση των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων), ενώ, απ’ την άλλη, την ωθεί στην παράδοση του «έχειν» της, δηλαδή της χώρας, των υποδομών, ακόμα και των επιχειρήσεών της, στην κάθε λογής κερδοσκοπία του ξένου κεφαλαίου. Άλλωστε, κομμάτια της άρχουσας τάξης κερδίζουν σημαντικά στην πορεία αυτής της διαδικασίας, στην οποία πρωτοστατεί το κράτος, ως συλλογικός εκφραστής των συμφερόντων της. Αυτοί που χάνουν μόνιμα είναι ο λαός κι οι εργαζόμενοι, που βλέπουν τον πλούτο που φτιάχτηκε με τον ιδρώτα και το αίμα τους να ξεπουλιέται, τα εργασιακά τους δικαιώματα να τσακίζονται, τους ίδιους να ωθούνται μαζικά στην ανεργία, την εξαθλίωση και τη μετανάστευση.
Μπροστά σ’ αυτή την πραγματικότητα, οι «μελετημένες» προτάσεις που σερβίρονται από δυνάμεις, με πρώτο και καλύτερο το ΚΚΕ, σπέρνουν αυταπάτες και αποδυναμώνουν τους εργαζόμενους και τους αγώνες τους. Γιατί εμφανίζουν το ζήτημα σαν ζήτημα διαχείρισης, που με μια διαφορετική διακυβέρνηση (του ΚΚΕ όπως είπε ο γραμματέας του σε εκδήλωση στη Λάρυμνα) θα μπορούσε να πάει διαφορετικά. Η τροπολογία που κατέθεσε το Μάη στη Βουλή, δίπλα στην περιγραφή των πραγματικά σκανδαλωδών κινήσεων των κυβερνήσεων, περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια την κρατικοποίηση της ΛΑΡΚΟ, τη διοίκησή της από «Πενταμελή Εκτελεστική Επιτροπή» που θα αποτελείται από μηχανικούς-εργαζόμενους στην επιχείρηση, τον παραγωγικό μετασχηματισμό της με πενταετή πλάνα, τη διαπραγμάτευσή της με τους πιστωτές κι ένα σωρό ακόμα προτάσεις διαχείρισης.
Αυτό όμως που έχουν ανάγκη οι εργαζόμενοι κι ο λαός για να συγκροτηθούν δεν είναι νέες αυταπάτες. Είναι η αναγνώριση της πραγματικότητας, των χαρακτηριστικών της άρχουσας τάξης και του ιμπεριαλισμού, την επίθεση των οποίων αντιμετωπίζουν. Είναι η αναγνώριση της ανάγκης ν’ αντισταθούν σ’ αυτή την επίθεση με τους αγώνες τους και μέσα στην πάλη τους να συγκροτήσουν τις δικές τους δυνάμεις, όχι να αναθέσουν σε κάποιους «ειδικούς» την εκπόνηση σχεδίων για μια διαφορετική διαχείριση του συστήματος της εξάρτησης και της εκμετάλλευσης. Το άνοιγμα του δικού τους δρόμου, της ανατροπής αυτού του συστήματος, περνάει μέσα από το σπάσιμο της συνδιαχειριστικής λογικής και των ρεφορμιστικών αυταπατών, μέσα από την υπεράσπιση των δικών τους δικαιωμάτων και των δικών τους συμφερόντων.
