Από τον south stream στον τούρκικο αγωγό
Μια σειρά κινήσεις κλίμακας συντελούνται τον τελευταίο καιρό τόσο στο ενεργειακό όσο και στο νομισματικό και στο συνολικότερο οικονομικό πεδίο. Πιο γνωστή στην Ελλάδα, μιας και αφορά και τη χώρα μας, η πρωτοβουλία των Ρώσων να αντικαταστήσουν τον south stream, μετά την αρνητική στάση της βουλγαρικής κυβέρνησης του Μπορίσοφ, με τον turkish stream.
Η Ρωσία από θέση ισχύος αναζητεί δρόμο για να διοχετεύσει στην Ευρώπη τα 63 δισ. κυβικά αερίου, όταν μετά το 2019, όπως έχει κάνει σαφές, θα διακόψει τη ροή μέσω Ουκρανίας. Ήδη στις 7 Μάη Gazprom και Τουρκία συμφώνησαν τη διαδρομή του νέου αγωγού που από το Δεκέμβρη του 2016, σύμφωνα με τον διευθύνοντα της Gazprom Α. Μίλερ, θα τροφοδοτεί με φυσικό αέριο την Τουρκία.
Την ίδια μέρα επισκεπτόταν την Αθήνα ο Amos Hochstein, ειδικός απεσταλμένος και συντονιστής διεθνών ενεργειακών θεμάτων στο ΥΠ.ΕΞ. των ΗΠΑ. Συναντήθηκε με τον υπουργό Επικρατείας Ν. Παππά, τον ΥΠ.ΕΞ. Ν. Κοτζιά και τον υπουργό ΠΑΠΕΝ Π. Λαφαζάνη. Με ειλικρίνεια, όπως είπε ο Λαφαζάνης, ο εκπρόσωπος των ΗΠΑ διατύπωσε την αντίθεση των αμερικάνων ιμπεριαλιστών στη συμμετοχή της Ελλάδας στον αγωγό που κατά τον Hochstein δεν υπάρχει καν. Και αυτό χωρίς κανένα τελικά αντιστάθμισμα, πέρα από τη γνωστή υποστήριξη των ΗΠΑ στον πολύ υποδεέστερο ΤΑΡ και στον IGB (διασύνδεση Ελλάδας-Βουλγαρίας) καθώς και στην επέκταση της χρήσης του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Από την πλευρά των ευρωπαίων ιμπεριαλιστών, πέρα από τη δίωξη στην Gazprom, που μένει να δούμε πώς θα εξελιχθεί, τηρείται σιγή ιχθύος για τον turkish stream και γενικότερα η Ε.Ε. ψάχνει μα δε βρίσκει κοινό βηματισμό στα ενεργειακά θέματα, όπως άλλωστε και σε μια σειρά άλλα. Πόσο μάλλον όταν τα τελευταία επηρεάζονται καθοριστικά από τον άγριο και επικίνδυνο ανταγωνισμό ΗΠΑ-Ρωσίας που εκδηλώνεται με αιχμή την ουκρανική κρίση η οποία κάθε άλλο παρά έκλεισε.
Η Μέρκελ αρνήθηκε να παρευρεθεί στη Μόσχα στις 9 Μάη, συντασσόμενη με το αντι-ρώσικο μέτωπο της Δύσης, πήγε όμως στις 10 του Μάη και για εξισορρόπηση κατέθεσε στεφάνι για τα θύματα της Ρωσίας στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η άμεση ενεργειακή σύνδεση Ρωσίας–Γερμανίας με τον north stream επιδρά σημαντικά στις σχέσεις των δύο χωρών και ο συγκεκριμένος αγωγός ενισχύεται όσο ο όποιος αγωγός από νότια καθυστερεί και οι αγωγοί της Ουκρανίας σταδιακά ακυρώνονται.
Φυσικά η σύγκρουση ΗΠΑ-Ρωσίας αλλά και συνολικότερα Δύσης–Ρωσίας στην Ουκρανία αφορά ευρύτερα γεωπολιτικά και στρατηγικά επίδικα. Όμως τα ζητήματα της ενέργειας και συνολικότερα της οικονομίας συμπλέκονται και ανατροφοδοτούν συνεχώς τον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό, κάνοντας τα πράγματα ολοένα και πιο επικίνδυνα για τους λαούς, χωρίς καμιά προοπτική εξομάλυνσης.
Η Ουκρανία, λίγο πριν από την Υεμένη, ήταν η τελευταία στην τραγική ακολουθία χωρών που καταστρέφονται από τον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό και πόλεμο και οι λαοί τους οδηγούνται στην πείνα, τον ξεριζωμό και στο θάνατο. Την ίδια ώρα που η σύγκρουση ΗΠΑ-Ρωσίας στην Ουκρανία απειλεί την παγκόσμια ειρήνη, αναζωπυρώνονται ανοικτές πληγές που έχουν αφήσει οι αδιάκοπες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στη Μέση Ανατολή αλλά και στα Βαλκάνια.
Ίσως πολύ γρήγορα οι εξελίξεις στη γειτονική FYROM να αποκαλύψουν τα βαθύτερα αίτια της αιματηρής συμπλοκής στο Κουμάνοβο μεταξύ αλβανών εθνικιστών και αστυνομίας που κράτησαν 28 ώρες και είχαν 22 νεκρούς. Σε κάθε περίπτωση, από την πλευρά μας γνωρίζουμε πως οι ιμπεριαλιστές είναι αδίστακτοι και ο εφοδιασμός της Ευρώπης με ρώσικο αέριο και από το νότο είναι ζήτημα που οι ΗΠΑ δεν θα αφήσουν να κριθεί έτσι απλά από τη διάθεση του Λαφαζάνη ή της κάθε βαλκανικής κυβέρνησης.
Η γαλλική TOTAL ξανά κόντρα στο πλαίσιο των ΗΠΑ
Όμως και στο βορρά της Ευρώπης το ψυχροπολεμικό κλίμα που επέβαλαν οι ΗΠΑ απέναντι στη Ρωσία δημιουργεί προβλήματα με δεδομένη την ενεργειακή εξάρτηση μια σειράς χωρών από τη Ρωσία. Πολωνία, Βαλτικές και η ίδια η Ουκρανία αναζητούν εναγωνίως την απεξάρτηση από το ρώσικο φυσικό αέριο, όπως τους υποσχέθηκαν οι ΗΠΑ από την έναρξη της ουκρανικής κρίσης. Σύμφωνα με το αμερικάνικο Forbes.com, οι ΗΠΑ σε Λιθουανία, Πολωνία αναπτύσσουν μεγάλους τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου για την τροφοδότηση σχιστολιθικού αερίου των ΗΠΑ στην Ευρώπη. Ο λόγος της δίωξης που ασκεί η Ε.Ε. στην Gazprom είναι ότι την ίδια στιγμή που τροφοδοτεί τη φιλική στη Ρωσία Ουγγαρία με 260 δολάρια τα 1.000 κυβικά μέτρα, η εχθρική στη Ρωσία Πολωνία καταβάλλει στην Gazprom 526 δολάρια για τα ίδια κυβικά.
Από την άλλη, η Ε.Ε. δεν αντέδρασε όταν πέρυσι για πολιτικούς επίσης λόγους η Πολωνία υπέγραψε ένα απολύτως ζημιογόνο συμβόλαιο με το Κατάρ για την αγορά υγροποιημένου αερίου. Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι τόσο το σχιστολιθικό αέριο των ΗΠΑ, όταν μετά από χρόνια θα μπορούν να εφοδιάσουν την Ευρώπη, όσο και το αέριο του Κατάρ θα είναι πολύ ακριβά γι’ αυτές τις χώρες. 30% ακριβότερο ήταν πέρυσι το LNG του Κατάρ σε σχέση με το αέριο των ρώσικων αγωγών για την Πολωνία.
Όμως και στην αγορά του LNG οι κινήσεις των ΗΠΑ βρήκαν απάντηση από τη συνεργασία της γαλλικής TOTAL με τη Ρωσία. Όπως γράφτηκε, TOTAL και Ρωσία κηρύττουν ολοκληρωτικό (total) πόλεμο εναντίον του σχιστολιθικού αερίου των ΗΠΑ και προχωρούν στο μεγαλεπήβολο σχέδιο μαμούθ Yamal LNG έναντι του αντίστοιχου αμερικάνικου σε Πολωνία–Λιθουανία.
Το αέριο του Yamal LNG θα παράγεται φτηνότερα και θα μεταφέρεται φτηνότερα λόγω των αποστάσεων από τα κοιτάσματα της Αρκτικής, τα οποία βρίσκονται σε κομβικό σημείο καθώς μπορούν να εφοδιάζουν χωρίς να διασχίζουν δύο ωκεανούς τις αγορές της Ευρώπης αλλά και της Ασίας. Το σχέδιο θα κατακτήσει σίγουρα τις αγορές της Ασίας και θα κερδίσει καινούρια μερίδια στην ευρωπαϊκή αγορά. Ο διευθύνων σύμβουλος της TOTAL, Patrick Puyang, τόνισε ότι το Yamal LNG δεν επηρεάζεται από τις οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία… Υπάρχουν όρια για τη χρηματοδότηση έργων στο νόμισμα των ΗΠΑ, αλλά «εμείς» θα συνεχίσουμε τη χρηματοδότησή του σε ευρώ, γιουάν ή ρούβλια. Και έτσι η αποφασιστική κίνηση της TOTAL στο ενεργειακό επίπεδο αποτολμά και νομισματικό πλήγμα, καταφέρνοντας δάνειο 15 δισ. από κινέζικες τράπεζες σε ευρώ και γιουάν το οποίο απέσπασε με τη μεσολάβηση του Πούτιν.
Η συνολική επένδυση των 27 δισ. δολαρίων θα ήταν στον αέρα αν η Ρωσία δεν φρόντιζε εδώ και χρόνια να ενισχύσει τη στρατηγική της παρουσία στις παγωμένες θάλασσες του βορρά που με το λιώσιμο των πάγων αποκτούν και τεράστια αξία διέλευσης, ανάλογη του αμερικανοκρατούμενου Σουέζ.
Το αποθεματικό ταμείο των BRICS
Σ’ ό,τι αφορά τα ενεργειακά, δεν θα αναφερθούμε σ’ αυτό το άρθρο στις τεράστιες ρωσο-κινέζικες συμφωνίες ύψους 400 δισ. που υπογράφτηκαν τον προηγούμενο χρόνο μεσούσης της ουκρανικής κρίσης και των κυρώσεων της Δύσης στη Ρωσία. Αξίζει ν’ αναφερθούμε εδώ στο γεγονός πως μια σειρά ακόμη ευρωπαϊκές εταιρείες πέραν της TOTAL έχουν επίσης πάρει γενναία δάνεια από κινέζικες τράπεζες. Όπως, π.χ., η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία Daimler που πρόσφατα απέσπασε 12 δισ. δολάρια. Σ’ αυτά τα δάνεια αναφέρεται ο ρώσος εκπρόσωπος του αποθεματικού ταμείου των BRICS Σεργκέι Στόρτσακ, που κάλεσε ευθέως μέσω συνέντευξης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ αλλά και με τηλεφώνημα στον Τσίπρα την Ελλάδα να γίνει το έκτο μέλος του ταμείου των BRICS.
Τα αναφέρει σαν παράδειγμα στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ όπου υποβαθμίζει τους κινδύνους που διατρέχει η Ελλάδα αν λοξοδρομήσει από τους «εταίρους» της, λέγοντας πως μια σειρά άλλες χώρες της Ε.Ε. κλείνουν συμφωνίες και δάνεια με την ασιατική τράπεζα της Κίνας ΑΙΙΒ και έτσι και η Ελλάδα μπορεί να προχωρήσει στον νέο αναπτυξιακό θεσμό των BRICS.
Από μόνη της η επικύρωση της συμφωνίας για τη δημιουργία αποθεματικού του BRICS ύψους 100 δισ., που έγινε από τον Πούτιν στις 2 Μάη, έχει παγκόσμιο ενδιαφέρον. Όμως το ανοικτό κάλεσμα για συμμετοχή της Ελλάδας στην πιο κρίσιμη φάση της διαπραγμάτευσης με τα ιμπεριαλιστικά αφεντικά της αστικής τάξης (ΗΠΑ-Ε.Ε.) σε συνδυασμό με το δεύτερο ταξίδι Τσίπρα στη Ρωσία στις 18-20 Ιούνη στο Λένινγκραντ, είναι αποκαλυπτικό της κρισιμότητας των περιστάσεων και των κινδύνων που απειλούν το λαό και τη χώρα. Αν η Ε.Ε. είναι ασαφής στο ζήτημα του αγωγού, οι ΗΠΑ είναι σαφέστατα ενάντια και στον αγωγό και φυσικά στη συμμετοχή στους BRICS με οποιονδήποτε τρόπο και με οποιαδήποτε σοβαρή σχέση της Ελλάδας με τη Ρωσία.
Η πλευρά Λαφαζάνη στο ΣΥΡΙΖΑ μέσω της ΙΣΚΡΑ εμφανίζει την αλλαγή προστάτη ως λύτρωση από τα δεσμά της Δύσης. Δεν γνωρίζουμε πόσο πιστεύουν κάτι τέτοιο ή απλά, έχοντας αποφασίσει να δεχτούν την όποια κατάληξη, ενισχύουν τον Τσίπρα στη διαπραγμάτευση με τον τρόπο τους. Από τη στιγμή που τίθεται από κάποιους μια τέτοια προοπτική, όσο κι αν τη θεωρούμε απίθανη να προχωρήσει σοβαρά, θα ξεκαθαρίσουμε τα εξής:
Πρώτα πρώτα, πως οι χώρες των BRICS είναι πρωταθλητές στην εξαθλίωση των λαών τους, επιβάλλοντας και λειτουργώντας με όρους συσσώρευσης πρωταρχικού χαρακτήρα. Ύστερα θα τονίσουμε πως η εμπλοκή και άλλων ιμπεριαλιστών στην ιμπεριαλιστική εξάρτηση της χώρας όχι μόνο δεν την απεμπλέκει από τα δεσμά της Δύσης (ΗΠΑ-Ε.Ε.) αλλά απλά τη βαθαίνει και την περιπλέκει. Η απεμπλοκή από τα ιμπεριαλιστικά δεσμά της Δύσης είναι αδιανόητη τόσο για τη μεγαλοαστική τάξη της χώρας που κατέχει την εξουσία και παρά την ασφυξία που της προκαλούν στη συγκυρία όσο και για την πολιτική ηγεσία των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛΛ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ χρόνια τώρα ποντάρει στην εύνοια των ΗΠΑ, έχει εξυμνήσει τον Ομπάμα και ταυτόχρονα πολύ περισσότερα χρόνια μιλά για την Ευρώπη των λαών, εξωραΐζοντας και σπέρνοντας αυταπάτες για τον ιμπεριαλιστικό συνασπισμό. Μ’ όλα αυτά δρα διαλυτικά στον αντιιμπεριαλιστικό προσανατολισμό που είναι αναγκαίος για τη συγκρότηση των λαϊκών δυνάμεων. Και αυτό συνεχίζει να κάνει όταν σήμερα για λογαριασμό της αστικής τάξης, η οποία προσπαθεί να σώσει ό,τι μπορεί πάντα στο πλαίσιο της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης, παζαρεύει ή άγεται και φέρεται στο πλαίσιο του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού, με δοσμένη και με βούλα από τις 20 Φλεβάρη τη θυσία των δικαιωμάτων του εργαζόμενου λαού. Ούτε οι αγωγοί, ούτε το ταμείο των BRICS, ούτε καν ενδεχόμενο κούρεμα του χρέους θα σώσουν το λαό μας από την ανεργία, τη φοροληστεία, τη νέα επέλαση στις συντάξεις και τα δικαιώματα που του ετοιμάζουν με τα νέα μνημόνια.
Κόντρα στη φιλολογία των ψευτο-ρήξεων που ποντάρουν τάχα στη Ρωσία και την Κίνα, να παλέψουμε με τη γραμμή της στήριξης των λαϊκών αντιστάσεων–διεκδικήσεων για τη συγκρότηση των λαϊκών δυνάμεων στο επίπεδο εκείνο που θα μπορεί ν’ αναμετρηθεί στ’ αλήθεια με ντόπιους και ξένους δυνάστες. Γιατί ούτε είμαστε κεφάλαιο και εργαζόμενοι στην ίδια βάρκα ούτε ευνοείται η πάλη ενάντια στην ιμπεριαλιστική εξάρτηση με εθνικοπατριωτισμούς, αναζήτηση νέων προστατών και καλλιέργεια πασιφισμών και αυταπατών για τη φύση του συστήματος.
