Σε μια επώδυνη και πολυδιάστατη δοκιμασία για την Ευρώπη -και ιδιαίτερα για τις χώρες της ΕΕ- έχει εξελιχτεί η διαρκώς αυξανόμενη προσφυγική ροή από την πολύπαθη Συρία αλλά και από άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής και της Ασίας. Παρά τα όσα λέγονται και γράφονται, η δοκιμασία αυτή δεν έχει να κάνει με το εάν και πόσους πρόσφυγες «αντέχει» η κάθε χώρα. Κυρίως έχει να κάνει με τα γενικότερα πολιτικά και γεωστρατηγικά παιχνίδια που ξεδιπλώνονται με βάση την πολεμική αντιπαράθεση στη Συρία και το πώς βλέπει κάθε αστική τάξη το ρόλο και τη θέση της μέσα σε αυτά. Έχει να κάνει, επίσης, με τα συνολικότερα προβλήματα συνοχής, τις αντιθέσεις και τους ανταγωνισμούς που έχουν εκδηλωθεί στο εσωτερικό της ΕΕ. Προβλήματα που αφορούν τόσο τις σχέσεις μέσα στην ΕΕ όσο και τη θέση της μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της έντασης των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και κύρια του ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας.
Το πιο πρόσφατο επεισόδιο σε αυτό το βρόμικο και κυνικό παιχνίδι που παίζεται στις πλάτες των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων, των χιλιάδων πνιγμένων και αγνοούμενων, έχει να κάνει με την απειλή για κλείσιμο των συνόρων και πλήρη αποκλεισμό των προσφυγικών ροών μέσα από τις βαλκανικές χώρες. Πρωταγωνιστές στο επεισόδιο αυτό οι υπουργοί Εσωτερικών και Εξωτερικών της Αυστρίας, μέλη του αυστριακού Λαϊκού Κόμματος, οι οποίοι την Τρίτη 23/2 συγκάλεσαν «Διάσκεψη χωρών των Δυτικών Βαλκανίων» στη Βιέννη με στόχο τη «δραστική μείωση της προσφυγικής ροής» κατά μήκος της αποκαλούμενης διαδρομής των Βαλκανίων. Στη Διάσκεψη αυτή καλέστηκαν και πήραν μέρος, εκτός από την Αυστρία, η Βουλγαρία, Κροατία, η Σλοβενία, η Αλβανία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Κόσοβο, το Μαυροβούνιο, η ΠΓΔΜ και η Σερβία, προκαλώντας την έντονη αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης, όχι μόνο επειδή δεν καλέστηκε αλλά και γιατί μπήκε ευθέως στο στόχαστρο των συμμετεχόντων ως ανεπαρκής και απρόθυμη να μειώσει τις ροές. Μάλιστα, η υπουργός Εσωτερικών της Αυστρίας δήλωσε ξεκάθαρα ότι «απαιτείται μία συμμαχία με τις βαλκανικές χώρες για να ασκηθούν πιέσεις στην Ελλάδα ώστε να επιβάλει, επιτέλους, την προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής», ενώ και ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας δήλωσε ότι η Ελλάδα δεν προσκλήθηκε διότι «σαφώς δεν εξέφρασε κανένα ενδιαφέρον να μειώσει τις ροές και αντίθετα επιθυμεί τη συνέχιση της προώθησής τους στα Σκόπια για να συνεχίσουν το ταξίδι στη Β. Ευρώπη».
Στην κοινή διακήρυξη της διάσκεψης προβλέπονται η ακόμη πιο έντονη αστυνόμευση των συνόρων και η αυστηροποίηση των κριτηρίων για τη διέλευση προσφύγων. Μάλιστα, τα κριτήρια αυτά θα είναι κατά το δοκούν για κάθε χώρα. Επιπλέον, στην κοινή διακήρυξη της διάσκεψης αυτής εκφράζεται η «πλήρης υποστήριξη της ΠΓΔΜ», ευνοώντας έτσι την ακόμη μεγαλύτερη και επικίνδυνη όξυνση των σχέσεων Ελλάδας-ΠΓΔΜ.
Σε ανταπάντηση, η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να ανακαλέσει την ελληνίδα πρέσβυ στη Βιέννη, ανεβάζοντας τους τόνους, και ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις 7 Μαρτίου.
Το σκηνικό έντασης μεταξύ Ελλάδας και Αυστρίας-ΠΓΔΜ είναι η μία σοβαρή πλευρά του ζητήματος. Η άλλη, επίσης σοβαρή, πλευρά είναι το ότι αυτή η διάσκεψη που συγκάλεσε η Αυστρία αποτελεί ευθεία βολή προς την ΕΕ. «Η άποψη της κοινής ευρωπαϊκής λύσης βρίσκεται για την ώρα σε αδιέξοδο και απαιτείται η λήψη μέτρων σε εθνικό επίπεδο» δήλωσε η υπουργός Εσωτερικών της Αυστρίας ανοίγοντας μία ακόμη πληγή στο σώμα της ΕΕ. Μάλιστα, το γεγονός ότι η διάσκεψη αυτή ήταν έξω από τα θεσμικά πλαίσια της ΕΕ και με χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ, κάνει την πρόκληση ακόμη μεγαλύτερη.
Ωστόσο, το ζήτημα δεν περιορίζεται στη στάση της Αυστρίας. Το γενικότερο σκηνικό έντασης επεκτείνεται και ακόμη πιο βαθιά στο εσωτερικό της ΕΕ με διάφορες αφορμές, όπως έγινε και με την απόφαση του Βελγίου να παρακάμψει προσωρινά τη συνθήκη Σένγκεν και να επαναφέρει τους συνοριακούς ελέγχους στα σύνορά του με τη Γαλλία με αφορμή την εκκένωση του μεγάλου καταυλισμού προσφύγων στο Καλαί της Γαλλίας.
Με αντίστοιχο τρόπο αυτή η ένταση εκφράζεται και στο εσωτερικό των χωρών της ΕΕ, όπως για παράδειγμα στη Γερμανία όπου το προσφυγικό αποτελεί ένα μοχλό πίεσης προς την κυβέρνηση της Μέρκελ για αυστηροποίηση των μέτρων που αφορούν πρόσφυγες και μετανάστες. Έτσι, παρότι η γερμανική κυβέρνηση δυσανασχέτησε με την «εξωθεσμική» πρωτοβουλία της Αυστρίας, η γερμανική Βουλή ενέκρινε με ευρεία πλειοψηφία το σχέδιο «Asylpaket II», ένα πακέτο μέτρων που σκληραίνει τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση ασύλου σε πρόσφυγες και διευκολύνει τις απελάσεις. Μάλιστα, το γεγονός αυτό οδήγησε τον Γερμανό κυβερνητικό αρμόδιο για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων (και μέλος του συγκυβερνώντος SPD) σε παραίτηση.
Όπως γράψαμε και στο ξεκίνημα του άρθρου, εκτιμούμε ότι το προσφυγικό ζήτημα και η διαχείρισή του δεν αποτελεί παρά την αφορμή για το ξετύλιγμα αυτών των επικίνδυνων αντιθέσεων στο εσωτερικό της ΕΕ και της Ευρώπης. Όλη αυτή η διελκυστίνδα γύρω από το «ποιος και πόσους» αποτελεί ένα βρόμικο παιχνίδι διεκδίκησης ρόλου και καλύτερων θέσεων σε μια περίοδο έντασης των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και των αντιπαραθέσεων. Η στροφή στις λεγόμενες «εθνικές» πολιτικές και η παράλληλη ενίσχυση αντιδραστικών, έως και φασιστικών, φωνών στις χώρες της Ευρώπης αποτελούν δείγματα μιας συνολικότερης κλιμάκωσης της έντασης η οποία, μοιραία, θα αναζητήσει και διέξοδο. Διέξοδος η οποία θα φέρει τους λαούς σε ακόμη πιο επικίνδυνες καταστάσεις.
Και βέβαια, η ελληνική κυβέρνηση δεν βγαίνει έξω από το λογαριασμό των ευθυνών για τις επικίνδυνες αυτές καταστάσεις. Όσο και να θέλει να παρουσιάζεται ως το «θύμα» αυτής της κατάστασης, όσο και να επικαλείται τους «κοινούς κανόνες», όσο και να στηλιτεύει τους φράχτες και το κλείσιμο των συνόρων, έχει και αυτή τεράστιες ευθύνες για το συνεχιζόμενο δράμα των προσφύγων.
Γιατί συμβάλλει πρόθυμα και με κάθε τρόπο στη διευκόλυνση της ιμπεριαλιστικής επέμβασης στη Συρία και τη συνέχιση του πολέμου.
Γιατί σπέρνει αυταπάτες γύρω από το χαρακτήρα της ΕΕ και, επικαλούμενη τους κοινούς κανόνες και τους κοινοτικούς θεσμούς, την παρουσιάζει ως φορέα λύσης του προβλήματος και όχι ως παράγοντα δημιουργίας του.
Γιατί έχει αποδεχτεί και υλοποιεί την αντιμεταναστευτική-αντιπροσφυγική πολιτική της ΕΕ και προετοιμάζει στήνει στρατόπεδα συγκέντρωσης για το στοίβαγμα προσφύγων και μεταναστών.
Γιατί τη διέξοδο στις πιέσεις που δέχεται γύρω από το ζήτημα αυτό, την αναζητά στην επικίνδυνη κατεύθυνση της μεγαλύτερης υπόκλισης στους ξένους «προστάτες».
Ήδη, η αποδοχή της παρουσίας των κανονιοφόρων του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο (η οποία υποτίθεται ότι γίνεται για τον έλεγχο της παράνομης διακίνησης προσφύγων) έχει σημάνει την αναβάθμιση της έντασης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, έχει δώσει τροφή στα εθνικιστικά, ρατσιστικά και ξενοφοβικά κηρύγματα, ενώ αποτελεί και επικίνδυνη σφήνα στη δυνατότητα της Ρωσίας να μετακινεί τα πλοία της από τη Μαύρη Θάλασσα προς τη Μεσόγειο.
Και μέσα σε όλα αυτά, οι κολασμένοι της γης, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που, από τη μια μεριά, βρίσκονται αντιμέτωποι με τους βομβαρδισμούς των χωρών τους στο όνομα της αντιμετώπισης του ISIS και, από την άλλη, αντιμέτωποι με τις κανονιοφόρους του ΝΑΤΟ που θα τους πνίγουν, θα τους φυλακίζουν ή θα τους απελαύνουν, στο όνομα της αντιμετώπισης των παράνομων διακινητών.
