Το Σαββατοκύριακο (1-2 Φλεβάρη) πραγματοποιείται στην Αθήνα η πανελλαδική σύσκεψη του ΚΚΕ(μ-λ) για την Υγεία. Πρόκειται για μια σύσκεψη με ιδιαίτερη βαρύτητα και φυσικά δεν είναι καθόλου τυχαίο το ότι πραγματοποιείται αυτήν την περίοδο.
Η κυβέρνηση Σαμαρά, εφαρμόζοντας πιστά τις μνημονιακές δεσμεύσεις της (δηλαδή τις εντολές των ιμπεριαλιστών της τρόικας), επιταχύνει την επίθεσή της στον τομέα της περίθαλψης με διπλό στόχο:
- Από τη μια, να αμφισβητήσει ακόμη περισσότερο το δικαίωμα του λαού στην πλήρη και δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Είτε φορτώνοντάς του μεγαλύτερο κομμάτι της οικονομικής δαπάνης είτε δυσχεραίνοντας ακόμη περισσότερο την πρόσβαση στις κρατικές υγειονομικές μονάδες, με πιο χαρακτηριστικά τα παραδείγματα των νοσοκομείων που κλείνουν και των εξελίξεων στον ΕΟΠΥΥ
- Από την άλλη, να χτυπήσει ευθέως τα δικαιώματα των εργαζομένων στις μονάδες υγείας οι οποίοι βλέπουν ολοένα και περισσότερο τον κλοιό να σφίγγει, τις απολύσεις να είναι δρομολογημένες και την εντατικοποίηση να τσακίζει.
Η κυβερνητική υπαναχώρηση σε σχέση με το 25ευρο είναι βέβαιο ότι είναι μια προσπάθειά της να μην εκτροχιαστούν τα πράγματα. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η επίθεση στην Υγεία δεν θα συνεχιστεί. Και αποτελεί πρώτης τάξης ζήτημα για το λαϊκό και εργατικό κίνημα η πάλη για την ανατροπή της επίθεσης αυτής.
Η πανελλαδική σύσκεψη του ΚΚΕ(μ-λ) για την Υγεία συμπίπτει -και πάλι όχι τυχαία- με την πανελλαδική πρωτοβουλία της ΛΑΪΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ-ΑΑΣ να αναδείξει το ζήτημα της επίθεσης στην Υγεία και να αναδείξει αποφασιστικά το ζήτημα της πάλης για δωρεάν και πλήρη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για όλο το λαό. Είναι, λοιπόν, βέβαιο, ότι η διαδικασία της σύσκεψης επιδιώκει και μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην πολιτική ενίσχυση αυτής της πρωτοβουλίας.
Στη συνέχεια παραθέτουμε την κεντρική εισήγηση της σύσκεψης:

EΙΣΑΓΩΓΗ

Το κείμενο αυτό αποτελεί μια προσπάθεια συνολικής αποτίμησης, εκτίμησης, κατευθύνσεων και στόχων πάλης στα βασικά μέτωπα που διαμορφώνει η ξέφρενη επίθεση των δυνάμεων του συστήματος, αναφορικά με ό,τι ονομάζουμε ΥΓΕΙΑ και ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ. Οφείλουμε να ξεχωρίζουμε τις δυο αυτές έννοιες, ανεξάρτητα αν τόσο ο λαός μας όσο και οι υγειονομικοί πολλές φορές (ίσως τις περισσότερες) τις ταυτίζουν.
Τα συγκεκριμένα μέτωπα που αναφερόμαστε έχουν έρθει ορμητικά στο προσκήνιο με ένταση, σε έκταση και διάρκεια που ίσως δεν έχουν γίνει αντιληπτά ακόμη σε όλο τους το βάθος. Κρατάει αρκετά χρόνια τώρα η συγκεκριμένη επίθεση, κλιμακώνεται τους τελευταίους μήνες επικίνδυνα και δεν περιμένουμε να »ολοκληρωθεί» σύντομα. Μ” αυτή την έννοια πρέπει όλοι να »ριχτούμε» με πάθος στην άντληση των σωστών συμπερασμάτων και τη διαμόρφωση των κατευθύνσεων που περιμένουν από “μας λαός και υγειονομικοί.
Ο διαχωρισμός αυτός (λαϊκές μάζες-εργαζόμενοι στην κρατική περίθαλψη) γίνεται για καθαρά μεθοδολογικούς λόγους και δεν πρέπει να θεωρούμε ότι υπάρχουν »στεγανά» αλλά να αντιμετωπίζουμε τα υποκείμενα που υφίστανται την επίθεση αυτή ως »ενιαία» αποφεύγοντας συντεχνιασμούς και μονομέρειες. Άλλωστε βρίσκονται αντικειμενικά στην ίδια πλευρά του λόφου…

Υγεία και περίθαλψη

Η Υγεία είναι μια κατάσταση στην οποία βρίσκεται κάθε άνθρωπος που ισορροπεί αρμονικά με τους άλλους ανθρώπους και το περιβάλλον. Στον φαινομενικά αταξικό αυτό σύντομο ορισμό περικλείονται δυο βασικές αλήθειες: οι σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους που διαμορφώνονται με βάση τη θέση τους στην οικονομία και κοινωνία-και εφόσον μιλάμε για ομάδες και όχι για άτομα, οι ταξικές σχέσεις. Ταυτόχρονα το κοινωνικοοικονομικό μοντέλο στις δοσμένες συνθήκες και η επίδρασή του τόσο στη βάση όσο και στο εποικοδόμημα, στο σύνολο της ζωής των ανθρώπων.
Με οδηγό αυτή τη θεώρηση των πραγμάτων, το ταξικό στοιχείο είναι εκείνο που προσδιορίζει κατά βάση την ύπαρξη »αρμονικής ισορροπίας». Πόσο »ισορροπημένα» μπορεί να ζει κάποιος που δεν έχει εισόδημα, σπίτι, παιδεία, ασφάλιση, πολιτισμό κ.α.; Πόσο υγιής είναι; Ο λαός, βέβαια, με τη σοφία του έφτιαξε παροιμίες, όπως λόγου χάριν το »κακό σκυλί, ψόφο δεν έχει» αναφερόμενος βασικά στους πάσης φύσης καταπιεστές του. Υπάρχουν φυσικά εξαιρέσεις στον κανόνα. Αλλά παραμένουν…εξαιρέσεις.
Περίθαλψη είναι ότι απαιτείται για να έχει ο άνθρωπος υγεία. Και στο κομμάτι της πρόληψης και σ” αυτό της θεραπείας-αποκατάστασης. Προληπτικοί έλεγχοι, γιατρός, φάρμακα, εξετάσεις, νοσηλεία σε νοσοκομείο, εγχείρηση, αποκατάσταση εντάσσονται σ” αυτόν τον κύκλο. Πρόκειται για θεμελιώδες δικαίωμα (στην ουσία αφορά κυριολεκτικά το ίδιο το δικαίωμα στη ζωή). Και είναι αυτό που ακριβώς επιχειρείται σήμερα να αναιρεθεί ολοκληρωτικά, να μετατραπεί από κατάκτηση και »υποχρέωση» του κράτους σε ατομική ευθύνη.

Η μείωση της επιστροφής της κλεμμένης δουλειάς (υπεραξίας)

Ανέκαθεν οι κολασμένοι-καταπιεσμένοι όπου γης διεκδικούσαν δικαιώματα. Μεταξύ αυτών, το δικαίωμα στην περίθαλψη, όπως αυτό στην εκπαίδευση ή τη σύνταξη, στην εποχή του ιμπεριαλισμού-καπιταλισμού βρέθηκε σε περίοπτη θέση. Στην ουσία η εργατική τάξη και οι λαοί διεκδικούσαν την επιστροφή ενός τμήματος της απλήρωτης δουλειάς τους που ιδιοποιούνταν μεταφράζοντάς την σε κέρδος ο καπιταλιστής. Ακόμα περισσότερο που θεωρούσαν και θεωρούν ότι από ουσιαστική άποψη τους ανήκει. Την έχουν ήδη πληρώσει πρώτα και κύρια την ώρα της δουλειάς τους. Στη συνέχεια με τη φορολογία και τις λεγόμενες ασφαλιστικές εισφορές.
Τριπλή -τουλάχιστον- πληρωμή, λοιπόν, από τον κόσμο της δουλειάς και του μόχθου. Μόνο που τα πάντα είναι συσχετισμός δύναμης και σήμερα το κεφάλαιο θεωρεί ότι »το παίρνει» να ελαχιστοποιήσει-αν όχι να καταργήσει οριστικά-αυτή την επιστροφή. Στην ουσία να αποτινάξει την ευθύνη αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης που περισσεύει σε περίοδο κρίσης. Είναι αυτό που »κομψά» αναφέρεται και ως «μη μισθολογικό κόστος εργασίας», μέσα στο οποίο συμπεριλαμβάνονται οι δαπάνες περίθαλψης (μεταξύ των άλλων). Το κεφάλαιο απαιτεί την »επί τόπου», πλέον, άμεση πληρωμή και προσπαθεί να εμπεδώσει το δόγμα »όποιος έχει ανάγκη περίθαλψης θα έχει λίγες και ακριβές επιλογές». Μέσα σ” αυτή τη λογική οφείλουμε να δούμε την επίθεση που εξελίσσεται.

Η «αναχώρηση» του συλλογικού καπιταλιστή

Κάτω από την πίεση του κινήματος, το κεφάλαιο αναγκάστηκε να παραχωρήσει (και μέχρι νεωτέρας) ό,τι παραχώρησε στο πεδίο της περίθαλψης. Το αστικό κράτος ανέλαβε να παρέχει αυτού του τύπου τις υπηρεσίες. Και όταν λέμε να παρέχει, εννοούμε όχι μόνο ως »πάροχος» αλλά και ως »αγοραστής» (μιας και η συζήτηση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη). Πόσοι, λόγου χάριν, γνωρίζουν σήμερα ότι προ του ΕΣΥ (1983) μπορούσε κάποιος να νοσηλευτεί σε κάποια ιδιωτική κλινική και να μην πληρώσει »απ” ευθείας» τίποτα, αλλά να καλυφθούν τα έξοδα νοσηλείας του από το ασφαλιστικό του ταμείο; Ή πόσοι ενθυμούνται ότι προ του 1992 (Νόμος Σιούφα) οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο δεν κατέβαλλαν ασφαλιστικές εισφορές για κύρια σύνταξη, ενώ την έπαιρναν κανονικά; Αρκετοί, δε, θα θυμούνται ότι μέχρι την ίδια εποχή οι άμεσα ασφαλισμένοι σ’ όλα τα ασφαλιστικά ταμεία δεν πλήρωναν τίποτε για φάρμακα, ενώ οι έμμεσα ασφαλισμένοι πλήρωναν μόλις το 10%.
Αναφερόμαστε σ” αυτά τα παραδείγματα, γιατί σήμερα επιχειρείται ενός είδους λοβοτομή στο λαό και τους εργαζόμενους. Σαν να μην υπήρξαν ποτέ αυτές οι »άλλες» εποχές. Οι περίοδοι, δηλαδή, δικαιωμάτων και κατακτήσεων. Μείωσης -αν θέλετε- του βαθμού εκμετάλλευσης των εργαζομένων.
(Στο κεφάλαιο αυτό και όχι μόνο να ξαναδιαβαστεί και να συνυπολογιστεί το άρθρο με τίτλο «Ορισμένες επισημάνσεις πάνω στο ζήτημα της περίθαλψης» στο σαλόνι της Π.Σ. Νο 724/14-12-2013).
Σήμερα, λοιπόν, ο καπιταλισμός επιστρέφει στην κοίτη του. Η »παρένθεση» του «κοινωνικού κράτους» επιχειρείται να κλείσει οριστικά. Και ας κλαψουρίζουν ορισμένοι αστοί και οι πάσης φύσης ρεφορμιστές για τη χαμένη «κοινωνικότητα και ευαισθησία» του καπιταλισμού. Αυταπάτες αλλά και εξαπάτηση του λαού ταυτόχρονα.

Η επίθεση της τελευταίας εικοσαετίας

Ήδη από το 1993-94 ο εξαρτημένος ελληνικός καπιταλισμός και το πολιτικό του προσωπικό προσπάθησαν να θέσουν τις βάσεις για την »αντιστοίχηση» των κοινωνικών δεδομένων (επίπεδο της ταξικής αντιπαράθεσης) στις αναγκαιότητες του συστήματος αναφορικά με το ζήτημα της περίθαλψης. Και όπως πάντα, ζήτησαν τα φώτα από τους »απ” έξω» (ως “αυτόφωτοι» που είναι-αστειευόμαστε). Θα άξιζε τον κόπο να διαβάσει κάποιος την περιβόητη έκθεση της επονομαζόμενης και ως »επιτροπής σοφών» που η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επί υπουργίας Κρεμαστινού προσέλαβε για να μελετήσει το υγειονομικό σύστημα και να προτείνει »λύσεις». Το σχετικό βιβλίο του τότε Υπουργείου Υγείας, πρόνοιας και κοινωνικών ασφαλίσεων με τον τίτλο «ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ» με πρόεδρο τον BRIAN ABEL-SMITH και συντονιστή (!!!) τον γνωστό μας Ηλία Μόσιαλο (ΦΑΡΜΕΤΡΙΚΑ ΑΘΗΝΑ 1994) αποτέλεσε τη βάση για τις μετέπειτα »μεταρρυθμίσεις» και στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια περίθαλψη αλλά και στο φάρμακο και την επέκταση του ιδιωτικού τομέα.
Το βασικό χαρακτηριστικό της ύπαρξης η »ειρηνική συνύπαρξη» (αν θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε έτσι με όλη τη σχετικότητα των εννοιών) του κρατικού με τον ιδιωτικό τομέα στο πλαίσιο μιας συμπληρωματικότητας-αλληλοκάλυψης συνεργασίας. Για πρώτη φορά επίσημα συνυπολογίστηκαν οι ιδιωτικές δομές περίθαλψης στον υγειονομικό πανελλαδικό χάρτη. Πολλές από τις προτάσεις έγιναν νόμοι στη συνέχεια, στην αρχή με δειλά βήματα και μετά χωρίς ενδοιασμούς.
Σημείο καμπής αποτέλεσε ο Ν. 2889/2001 (Ν. Παπαδόπουλου) που θεσμοθέτησε την εισαγωγή management στα νοσοκομεία, την γενικευμένη (στη λογική κόστος-όφελος για το κεφάλαιο πάντα) εμπορευματοποίηση του κοινωνικού αγαθού της υγείας και εκτεταμένη ιδιωτικοποίηση της περίθαλψης, τη συμμετοχή των ασθενών στο κόστος της περίθαλψης, τα ιδιωτικά απογευματινά ιατρεία, την επέκταση των πάσης φύσης συνεργείων μέσα στα νοσοκομεία, την έναρξη διαδικασίας αποκλεισμού των ανασφάλιστων και των μεταναστών από το σύστημα περίθαλψης.
Ακολούθησαν σειρά νόμων (Κακλαμάνη, Λοβέρδου κ.α.), σωρεία υπουργικών αποφάσεων και προεδρικών διαταγμάτων πάντα στην ίδια κατεύθυνση με σημαντικότερο αυτόν της διάλυσης των κρατικών δομών πρόνοιας (ΠΙΚΠΑ κλπ.), προάγγελος του τι θ” ακολουθούσε συνολικότερα.

Τα θεραπευτήρια του ΙΚΑ ήταν μόνο η αρχή

Τα τελευταία πέντε θεραπευτήρια του ΙΚΑ (τέσσερα στην Αττική και ένα στη Θεσσαλονίκη) αποτέλεσαν την αιχμή για την κλιμάκωση της επίθεσης στο δικαίωμα του λαού στην περίθαλψη. (Για τους υγειονομικούς θ” αναφερθούμε αργότερα). Νοσοκομεία που παρείχαν υπηρεσίες στα πιο φτωχά κατά τεκμήριο τμήματα του λαού, στην αρχή συγχωνεύτηκαν ως »παραρτήματα» στα κοντινότερα νοσοκομεία του ΕΣΥ, για να »απορροφηθούν» στη συνέχεια και να βάλουν λουκέτο στο τέλος. Με εξαίρεση κάποιες σποραδικές κινητοποιήσεις στο μεγαλύτερο από αυτά (1ο ΙΚΑ-Παπαδημητρίου) που όμως αναλώθηκαν στο δάσος της περιοχής και το περιβαλλοντολογικό και τις σημαντικές πολύμορφες κινητοποιήσεις για περίπου 1,5 χρόνο στο 7ο ΙΚΑ-Καυταντζόγλου, δεν μπόρεσαν οι κάτοικοι και ο λαός-μαζί με τους εργαζόμενους-ν” αποτρέψουν την αρνητική έκβαση αυτού του αγώνα. Το ζήτημα είχε τεθεί, ωστόσο και όλοι αναγκάζονταν να πάρουν θέση. Άλλοι υποκριτικά και άλλοι γιατί το »πονούσαν» πραγματικά.
Η εμπειρία που αποκομίσαμε από την πάλη για να μην κλείσει το 7ο ΙΚΑ είναι πολύτιμη και αξίζει να γίνει κτήμα όλων των σ. Με άμεση παρέμβαση »απ” τα μέσα» (αφού πρωτοστατήσαμε στην ίδρυση Σωματείου εργασιακού), με καθημερινή παρουσία και δράση, με συνελεύσεις-συγκεντρώσεις κατοίκων της ευρύτερης περιοχής, με μαζικές διαδηλώσεις-πορείες, θέσαμε το ζήτημα των ζητημάτων: ότι δεν μπορεί να »κρατηθεί» ένα νοσοκομείο μόνο με τον αγώνα των υγειονομικών αλλά απαιτείται η πιο πλατιά συστράτευση όλων των κατοίκων. Και -απ” ότι φάνηκε-δεν έγινε μπορετό να διαμορφωθεί ένας συσχετισμός δύναμης ικανός ν” αποτρέψει το κλείσιμό του. Ίσως επειδή ήταν η πρώτη εφαρμογή της επίθεσης αυτού του χαρακτήρα. Σίγουρα πάντως επειδή η εν γένει Αριστερά και οι δυνάμεις της δεν αντιμετώπισαν το ζήτημα με τη σοβαρότητα και την ανάλογη γραμμή και κατεύθυνση. Η παρακαταθήκη, ωστόσο, αυτού του παρατεταμένου αγώνα δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να υποτιμηθεί και ως προς όλες της τις πλευρές.

Η συνέχεια: Τα 7+1 νοσοκομεία του ΕΣΥ

Μέσα καλοκαιριού της χρονιάς που μας πέρασε τέθηκε το ζήτημα από κυβέρνηση και τρόικα της πρακτικής εφαρμογής της θέσης τους ότι τα κρατικά νοσοκομεία στην Ελλάδα (130 περίπου) είναι »πάρα πολλά» και πρέπει δεκάδες έως και τα μισά απ” αυτά να κλείσουν. Το »σχέδιο» σαφές από τη μεριά τους: Ένα γενικό νοσοκομείο σε κάθε πρωτεύουσα νομού, με εξαίρεση την Αττική (10-15 το πολύ) και τη Θεσσαλονίκη (3-5).
Έτσι εργαζόμενοι υγειονομικοί σε 8 νοσοκομεία (5 στην Αττική και 3 στη Θεσσαλονίκη) και κάτοικοι των περιοχών που εξυπηρετούσαν βρέθηκαν σε θέση υπεράσπισης του δικαιώματός τους να έχουν ανοιχτό και προσβάσιμο νοσοκομείο με ότι αυτό συνεπάγεται (υποδομές, μηχανήματα, προσωπικό κλπ.). Ωστόσο και αυτή τη φορά αναδείχθηκε το ίδιο στη βάση του πρόβλημα. Αξιόλογες κινητοποιήσεις από πλευράς των εργαζόμενων υγειονομικών κάποιων από αυτά τα νοσοκομεία, που όμως η »σύνδεσή τους» με το λαό των περιοχών αυτών παρέμεινε λειψή ,ενώ άλλες φορές υποτασσόταν σε εκλογικές σκοπιμότητες είτε κεντρικότερες είτε »αυτοδιοικητικές» των διαφόρων δυνάμεων.
Αξιόλογο κίνημα αναπτύχθηκε σε Α. ΦΛΕΜΙΓΚ, ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ και ΠΑΤΗΣΙΩΝ στην Αθήνα. ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ (Αθήνα) και ΠΑΝΑΓΙΑ (Θεσσαλονίκη) περιχαρακώθηκαν γύρω από την ηττοπαθή και αδιέξοδη γραμμή του ΚΚΕ. Η οργάνωσή μας έδωσε έναν καθημερινό αγώνα στο Φλέμινγκ αφού είχε την πλειοψηφία στο Σωματείο. Γρήγορα ανάδειξε το στοιχείο του συντονισμού με τα άλλα νοσοκομεία της περιοχής συγκροτώντας συντονιστικό που πραγματοποίησε τοπικές λαϊκές συγκεντρώσεις με διευρυμένη συμμετοχή. Μέσα σ” αυτή τη γρήγορη σχετικά πορεία αναδείχθηκε κυρίαρχο το στοιχείο του ευρύτερου συντονισμού όλων των νοσοκομείων παναττικά και πανελλαδικά από τη σκοπιά των εργαζόμενων αλλά γι” αυτά αργότερα. Ταυτόχρονα με το εσωτερικό-ας πούμε-μέτωπο η κατεύθυνση της συστράτευσης με το λαό της ευρύτερης περιοχής θα ήταν και η μόνη που μπορούσε να θέσει πραγματικό πολιτικό πρόβλημα στην εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής. Τα όρια πάντως δεν εξαντλήθηκαν σ” αυτό το επίπεδο, λόγω και των μικρών μας δυνάμεων έξω απ” το νοσοκομείο στην περιοχή, αλλά και της ταχύτητας των γεγονότων. Παρέμεινε βέβαια έως σήμερα ένα »μικρότερο» νοσοκομείο και σε υποδομές και σε προσωπικό, χωρίς αυταπάτες για το τι θέλουν τρόικα και κυβέρνηση.

Η διάλυση των πολυϊατρείων του ΕΟΠΥΥ

Πάροχος ή αγοραστής υπηρεσιών; Ιδού το μέγα ερώτημα. Το θέτει το σύστημα και το απαντά για λογαριασμό του πρώτα και κύρια. Η Task Force που αμείφθηκε αδρά το ξεκαθαρίζει αρκούντως: υπηρεσίες λιγότερες και »προσιτές» σε όλους(;). Κάπως έτσι βαδίζουμε προς το κλείσιμο των μισών σημείων παροχής πρωτοβάθμιας περίθαλψης (σε πρώτη φάση) πανελλαδικά. Παράλληλα το ΔΩΡΕΑΝ θα πρέπει να θεωρείται παρελθόν και εδώ. Τώρα αν το βαλάντιό σου σε »φτάνει» μέχρι το γενικό γιατρό, τον ειδικευόμενο ή το νοσοκομείο, αυτό είναι απλά θέμα…τσέπης.
Την ίδια στιγμή επιχειρείται να μπει »φίλτρο» στην προσέλευση του κόσμου στη δευτεροβάθμια περίθαλψη (Νοσοκομεία), αφού σύμφωνα με σχετική μελέτη περίπου το 40% των περιστατικών που »απασχολούν» ένα νοσοκομείο, θα μπορούσαν να μην είχαν προσέλθει ποτέ ούτε και στα εξωτερικά του ιατρεία(!!!). Κάπως έτσι θα προκύψει ότι δεν χρειάζονται τόσα νοσοκομεία (τόσες υποδομές και τόσοι εργαζόμενοι).
(Στο κεφάλαιο αυτό θα πρέπει να ξαναδιαβαστεί και να προσμετρηθεί το άρθρο με τίτλο «ΚΛΕΙΝΟΥΝ ΤΙΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΕΟΠΥΥ – ΚΑΤΑΡΓΟΥΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ» Π.Σ.Φ720/19-10-2013 κυρίως αναφορικά με τις πλευρές που θέτει για το δικαίωμα του λαού στην περίθαλψη και τις συνέπειες της κατάργησής του).

Νοσοκομεία της επαρχίας και ψυχιατρεία

Η »καθυστέρηση» στην εφαρμογή της πολιτικής που καταργεί το δικαίωμα του λαού στην περίθαλψη έχει σίγουρα και τις εσωτερικές της αντιφάσεις (μερίδες του κεφαλαίου και ενδοκυβερνητικές τριβές) αλλά συναντά και αντιστάσεις από χώρους και κλάδους υγειονομικών μαζί με πολιτικές-κοινωνικές δυνάμεις που παλεύουν για την απόκρουση αυτής της πολιτικής. Έτσι εξηγείται και η κατά κύματα (»σαλαμοποίηση») επίθεση που προωθεί το πολιτικό προσωπικό. Είναι φανερό, τουλάχιστον σ” εμάς, ότι δεν θ” ανοίξουν ταυτόχρονα όλα τα μέτωπα και πανελλαδικά, για λόγους προφανείς.
Η κυβέρνηση π.χ. θα ήθελε να κλείσει το θέμα της πρωτοβάθμιας περίθαλψης το ταχύτερο. Μέχρι τότε μπορεί να »περιμένει» η επίθεση στα ψυχιατρεία τη σειρά της (αν και ανακοινώθηκαν διαθεσιμότητες και συρρίκνωση-κλείσιμο στο Ψ.Ν. Θεσσαλονίκης) αφού υπάρχει όλο το 2014 μέχρι το οριστικό κλείσιμό τους.
Παράλληλα ανοίγει το θέμα των μικρομεσαίων επαρχιακών νοσοκομείων αφού η »συγχώνευσή τους» οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην αποδόμηση και το κλείσιμό τους. Μόνο που το σαθρό »επιχείρημα» ότι «σε ένα χιλιόμετρο βρίσκεις διπλανό-κοντινό νοσοκομείο» δεν ισχύει ολοφάνερα στην περίπτωση αυτή και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα για την κυβέρνηση. Βλέπετε, το »1 χλμ» για την επαρχία σημαίνει 50-100 χλμ απόσταση ή και… καθόλου νοσοκομείο. Από αυτή την άποψη είναι απόλυτα αντιληπτό γιατί συσπειρώνεται ευρύτερος κόσμος π.χ. στην Ικαρία (βοηθούντων και συγκεκριμένων πολιτικών δυνάμεων, μεταξύ αυτών και ημών) ή γιατί σε »ανύποπτο» χρόνο ξέσπασαν αγώνες ενάντια στο κλείσιμο του »τοπικού» νοσοκομείου σε Ιεράπετρα ή Κάρυστο παλιότερα. Εκτιμούμε πάντως ότι θα υπάρξει κύμα αντιδράσεων σ” όσες περιοχές (και είναι πολλές αυτές) επιχειρηθεί »ξαφνικός θάνατος» νοσοκομείου. Άλλωστε οι αποκαλούμενες τοπικές κοινωνίες στην Ελλάδα είναι δομημένες με βάση τρεις άξονες: Τις υγειονομικές, τις εκπαιδευτικές και τις δημοτικές δομές. Σ” αυτά τα επίπεδα, η εγκατάλειψη είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού στην επαρχία, πολύ περισσότερο αν επιχειρηθεί βίαια και απότομα η διάλυση των όποιων υπαρχουσών υποδομών.

Το δωρεάν »πέθανε» ή αποτελεί την πρώτη ύλη για την έκρηξη;

Όσο κι αν ιμπεριαλιστές, κεφάλαιο, και κυβερνήσεις αστικές προσπαθούν να μας »πείσουν» ότι έχουμε μπει στην »νέα εποχή» της παγίωσης των αρνητικών συσχετισμών και της παντοδυναμίας των δυνάμεων του συστήματος, η πραγματικότητα προβάλει ωμή πίσω από την εικονικότητά τους. Γι” αυτό ντύνουν τη βάρβαρη πολιτική τους με όρους -ας πούμε- ουδέτερους (μεταρρύθμιση, εκσυγχρονισμός, ανάπτυξη κ.λπ.). Γι” αυτό και επιχειρούν να υποβαθμίσουν τις αντιστάσεις που εκδηλώνονται αντικειμενικά..
Αλήθεια, θα πρέπει να ξεχάσει ο λαός μας ότι έχει δικαίωμα στη δωρεάν και πλήρη ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη χωρίς προϋποθέσεις; Γιατί αυτό που συντελείται – και καλώς η οργάνωσή μας το αξιολογεί ως πολύ σοβαρό και θέλει να ωθήσει σε αυτή την κατεύθυνση και το σύνολο των δυνάμεων της ΛΑΪΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ – είναι η έμπρακτη αμφισβήτηση του θεμελιώδους δικαιώματος στη ζωή. Γιατί ήδη θρηνούμε θύματα, απλούς λαϊκούς ανθρώπους, από τα πάνω από 3 εκατομμύρια ανασφάλιστους στη χώρα μας, τους εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες αλλά και τα εκατομμύρια του λαού που παραμένει ακάλυπτος υγειονομικά με χίλιους δύο τρόπους (εισιτήριο 25 ευρώ στο νοσήλιο και 1 ευρώ ανά συνταγή φαρμάκου από 1/1/2014, εξέταστρο 5 ευρώ και πληρωμή των εξετάσεων στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων, συμμετοχή σε παρακλινικές εξετάσεις ή και καταβολή ολόκληρου του ποσού στον ιδιωτικό τομέα, ακόμα κι αν είσαι ασφαλισμένος, εξωφρενικό. Λογαριασμοί μέσω των κλειστών ενοποιημένων νοσηλίων (ΚΕΝ) που θα δώσουν τη χαριστική βολή στα ασφαλιστικά ταμεία και στις ζωές εκατοντάδων και χιλιάδων ανθρώπων, απαραίτητα φάρμακα με αυξημένη συμμετοχή ή και με καταβολή ολόκληρου του ποσού από την τσέπη τους, εκτός συνταγογράφησης κ.ά.).
(Για την προσωρινή »απόσυρση» του εισιτηρίου για νοσηλεία στα νοσοκομεία να ληφθεί υπ” όψη το άρθρο με τίτλο «Με αφορμή το εισιτήριο των 25 ευρώ στα κρατικά νοσοκομεία» Π.Σ. Φ725/11-1-2014.)
Πιστεύουμε ακράδαντα ότι δεν είναι εύκολα πράγματα για το σύστημα αυτά. Γι” αυτό και συστηματοποιούμε την προσπάθεια που κάνουμε, θεωρώντας ότι συμβάλλουμε στην απάντηση που έχει ανάγκη ο λαός. Όσο κι αν προσπαθούν να θολώσουν τη σκέψη του, δεν θα »πάει σαν το σκυλί στ” αμπέλι», επειδή έτσι θέλει το κεφάλαιο. Θα συνεχίσει να ζητά από το κράτος υπηρεσίες περίθαλψης, γιατί σ” αυτό αναγνωρίζει τον αντίπαλό του.

Το κοινωνικό αγαθό της υγείας μπορεί για το σύστημα να έχει μετατραπεί σε πανάκριβο εμπόρευμα, ο λαός όμως, ακόμα κι αν »έπρεπε» να το αντιμετωπίσει ως τέτοιο, δεν έχει πλέον αντικειμενικά να πληρώσει. Σ” αυτήν ακριβώς τη βάση συνίσταται και η σοβαρή αδυναμία του συστήματος, δημιουργώντας όλες τις προϋποθέσεις ξεσπασμάτων ακόμη και έκρηξης.
Τόσο εμείς, πεισμένοι ιδεολογικά και πολιτικά, όσο και οι άλλοι-ανεξάρτητα από διαφορές και διαφοροποιήσεις-μπορούμε άμεσα να πρωτοστατήσουμε στην δημιουργία κινήματος ενάντια στη σαρωτική επίθεση στο δικαίωμα στην περίθαλψη που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Κάνοντας συστηματική αντιπαράθεση σε απόψεις και πρακτικές κυβερνητισμού-κοινοβουλευτισμού, αναχώρησης, υποκατάστασης και εν τέλει ενσωμάτωσης που δυστυχώς ευδοκιμούν στην ποικιλώνυμη Αριστερά μας. Στην κατεύθυνση αυτή μπορούν να βοηθήσουν πλατιές επιτροπές αγώνα.
Ο μεγαλύτερος σύμμαχός μας σ” αυτή την προσπάθεια είναι ο ίδιος ο λαός που με εμπιστοσύνη πρέπει να τον »ζυμώσουμε» στη λογική μας, να του απευθυνθούμε θαρρετά, να του δώσουμε τη δυνατότητα να συμμετάσχει σε πρωτοβουλίες για να μην κλείσει καμιά δομή κρατικής περίθαλψης, για να έχει δωρεάν, κάθε στιγμή που έχει ανάγκη, γιατρό, φάρμακο, εξετάσεις, νοσοκομείο. Είμαστε σίγουροι πως δεν θα μας διαψεύσει. Στο βαθμό που πάρει το δικαίωμα στην περίθαλψη στα χέρια του, θα ’χουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα. Ας προχωρήσουμε χωρίς ταλαντεύσεις και καθυστερήσεις σ” αυτή την κατεύθυνση. Όλα τότε ίσως γίνουν πιο ξεκάθαρα για όλους μας.

Οι εργαζόμενοι στις κρατικές δομές περίθαλψης

Ένας αριθμός γύρω στα 80.000 άτομα απασχολείται στις δομές κρατικής περίθαλψης (10.000 στην πρωτοβάθμια, 55.000 στα νοσοκομεία και τα υπολείμματα της πρόνοιας, 15.000 νοσοκομειακοί γιατροί) με σαφέστατη τάση μείωσής του. Θα λέγαμε ότι η συρρίκνωση αριθμητικά των εργαζομένων υγειονομικών πηγαίνει παράλληλα και είναι αλληλένδετη με την κατάργηση-κλείσιμο κρατικών δομών που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Η συγκεκριμένη πολιτική έχει την σχετική της αυτοτέλεια, ωστόσο πρέπει να ιδωθεί ως κομμάτι της συνολικότερης επίθεσης στο Δημόσιο και τους δημοσίους υπαλλήλους (γι” αυτά έχουμε τοποθετηθεί με σχετικό κείμενο και μέσα απ” την αρθρογραφία της Π.Σ.).
Η διαστρωμάτωση όλου αυτού του αριθμού των εργαζομένων περιλαμβάνει σχεδόν τα πάντα. Και τμήματα της εργατικής τάξης (ότι απέμεινε από καθαριστές-στριες, τραπεζοκόμους-μες, βοηθούς θαλάμου, εργάτες γενικών καθηκόντων κ.λπ.) και μικροαστικά στρώματα (διοικητικούς πάσης φύσης, νοσηλευτικό προσωπικό, γιατρούς »σειράς» κ.α.) αλλά και άλλους που προσεγγίζουν την »ανώτερη» κοινωνικά τάξη (μεγαλογιατρούς κυρίως χειρουργικών ειδικοτήτων, πανεπιστημιακούς). Είναι προφανές ότι με την παρέμβασή μας θέλουμε να εκφράσουμε τους πρώτους και τους δεύτερους, την συντριπτική πλειοψηφία δηλαδή που βρίσκεται »κοντά» στο λαό, για την ακρίβεια αποτελεί τμήμα του. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται με τους ειδικευόμενους γιατρούς που η αποφοίτησή τους απ” τις σχολές υπήρξε πρόσφατη και που »παλαντζάρουν» από πλευράς ταξικής συνείδησης και »μέλλοντος».
Ο κύριος όγκος, συνεπώς, που μας ενδιαφέρει βρίσκεται μέσα στα κρατικά νοσοκομεία στα οποία η παρέμβασή μας -με σκαμπανεβάσματα- μετρά ήδη γύρω στα 25-30 χρόνια (δεν είναι και λίγα) και με καταγραμμένα αποτελέσματα τόσο από πλευράς εκλογικής απήχησης όσο και κυρίως στο κινηματικό πεδίο.

Ο πολιτικός χαρακτήρας της επίθεσης

Οι παράγοντες του συστήματος-εντός και εκτός Ελλάδας- μαζί με το πολιτικό του προσωπικό μας βομβαρδίζουν εδώ και χρόνια καθημερινά για την »έλλειψη χρημάτων», τις »σπατάλες», το »νοικοκύρεμα» και άλλα εύηχα που εκτοξεύουν. Αλήθεια το οικονομικό ζήτημα (όπως το παρουσιάζουν) είναι το κυρίαρχο ή τμήμα ενός συνολικότερου πολιτικού φαινομένου; Και γιατί »δεν υπάρχουν» λεφτά, όπως μας λένε; Μήπως επειδή κατευθύνονται αλλού; Μήπως γιατί οι πολιτικές προτεραιότητες του συστήματος βρίσκονται σε εμφανέστατη σύγκρουση με τις απαιτήσεις, τα δικαιώματα και τις ανάγκες του λαού και των υγειονομικών; Σ” αυτό αποφεύγουν σκόπιμα να τοποθετηθούν οι »φωστήρες» της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας και τα ελάχιστα think tanks (ο θεός να τα κάνει τέτοια) στη χώρα μας.
Η εύκολη απάντηση όλων αυτών είναι η διαπλοκή , η παραοικονομία, η λαμογιά και το φακελάκι. Θα ήμασταν οι τελευταίοι που θα αρνούμασταν την ύπαρξή τους και έχουμε να επιδείξουμε έμπρακτες στάσεις ζωής γι” αυτό. Μόνο που αυτά είναι φαινόμενα συστημικά, παρενέργειες μιας βασικής λειτουργίας και δεν μπορούν ν” αποτελούν »άλλοθι» για την διάλυση και τις ελλείψεις, τη μη πρόσληψη προσωπικού, την άρνηση πληρωμής στην ώρα της παρασχεθείσας εργασίας και τόσα άλλα.
Ας είμαστε σαφείς: η επίθεση στους υγειονομικούς-τμήμα της συνολικότερης επίθεσης στους εργαζόμενους και το λαό-έχει ως βασικό στόχο τη διάλυση-κατάργηση κάθε δικαιώματος-κατάκτησής τους, την παραπέρα αποσυγκρότηση της πάλης τους, την αποδόμηση της δυνατότητας οργάνωσής τους, την εξατομίκευσή τους. Από αυτή την άποψη, η οικονομική πλευρά αυτής της επίθεσης μόνο ως τμήμα της μπορεί να θεωρηθεί. Και γι” αυτό, οι »εύκολες» απαντήσεις που κυκλοφορούν, πόρω απέχουν από την απάντηση του ζητήματος που έχει τεθεί με πρωτοβουλία του αντιπάλου.

Μονιμότητα = δικαίωμα στη δουλειά

Οι εργαζόμενοι στις κρατικές δομές περίθαλψης καλύπτονται ακόμη στην πλειοψηφία τους από το καθεστώς της μονιμότητας. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι εύκολη η απόλυσή τους παρά μόνο σε εξατομικευμένη βάση και με δικαιολογητικό λόγο κάποιο »παράπτωμα» (βλέπε πειθαρχικό »δίκαιο»). Αυτό ακριβώς είναι που οδεύει προς κατάργηση, το δικαίωμά τους δηλαδή στην μόνιμη, πλήρη και σταθερή δουλειά. Δεν υπάρχει στο Δημόσιο το σχεδόν απόλυτο διευθυντικό δικαίωμα του ιδιώτη εργοδότη »πάνω» στους εργαζόμενούς »του» και αυτό αποτελεί αγκάθι για τον καπιταλισμό και την λεγόμενη αγορά εργασίας του.
Είναι αλήθεια ότι το σύστημα και τα παπαγαλάκια του έχουν καταφέρει να στρέψουν ένα σοβαρό κομμάτι της κοινωνίας ενάντια στους εργαζόμενους στον δημόσιο τομέα της οικονομίας (συμπεριλαμβανομένων φυσικά των υγειονομικών). Προϊόντος του χρόνου πάντως και όσο η επίθεση κάνει ολοφάνερα τα χαρακτηριστικά της, φαίνεται να συνειδητοποιούνται -έστω και ενστικτωδώς- οι δυσμενείς επιπτώσεις της κατάργησης της μονιμότητας στο σύνολο των εργαζομένων.
Η μονιμότητα, συνεπώς, αποτελεί σοβαρό εμπόδιο για τις μαζικές απολύσεις που προωθεί το σύστημα. Γι” αυτό και η συζήτηση για την συνταγματική αναθεώρηση στο κεφάλαιο αυτό παραμένει ανοιχτή, γι” αυτό και δημιουργούνται οι »δεξαμενές» (διαθεσιμότητα) τμημάτων εργαζομένων (μέχρι στιγμής ανά υπουργείο) που θέτουν ευθέως αυτό το ζήτημα. Η κατάκτηση της μονιμότητας (που υπάρχει πάνω από έναν αιώνα τώρα) αποτελεί σοβαρή παρακαταθήκη συνολικά για το εργατικό κίνημα και ως τέτοια πρέπει ν” αντιμετωπίζεται, χωρίς καμιά διάθεση απολογίας.

Διαθεσιμότητες – απολύσεις – εμπειρία

Η μορφή μέσω της οποίας επιχειρείται να καταργηθεί στη φάση αυτή η μονιμότητα, είναι οι διαθεσιμότητες για 8 μήνες κατηγοριών εργαζομένων και η αυτόματη απόλυσή τους με την πάροδο του συγκεκριμένου χρόνου. Αυτή συνήθως συνδυάζεται με καταργήσεις συγκεκριμένων ειδικοτήτων, κλάδων ή ολόκληρων φορέων. Κατά το διάστημα αυτό οι διαθέσιμοι λαμβάνουν το 75% του βασικού μισθού τους χωρίς επιδόματα και δεν δουλεύουν. Επίσης προηγείται από τυπική-διοικητική άποψη η κατάργηση της οργανικής τους θέσης.
Το γεγονός ότι οι υγειονομικοί που έχουν μέχρι σήμερα τεθεί σε καθεστώς διαθεσιμότητας απορροφήθηκαν σε άλλες κρατικές δομές περίθαλψης (νοσοκομεία) δεν πρέπει να μας οδηγεί σε κανενός είδους εφησυχασμό για την ουσιαστική στόχευση του συστήματος. Πρόθεσή του είναι να κάνει απολύσεις και στρατηγικά να »ανακυκλώσει» όλους τους σημερινούς μόνιμους εργαζόμενους με απασχολούμενους υπό καθεστώς ευεξίας.
Οι »μετακινήσεις» των εργαζόμενων των νοσοκομείων του ΙΚΑ σε κρατικά νοσοκομεία υπήρξαν η έναρξη μιας διαδικασίας που υπογραμμίζει με ξεκάθαρο τρόπο ότι μπορεί ανά πάσα στιγμή ο κρατικός εργοδότης να μετακινεί όποιον θέλει, όπου θέλει (εξ ου και η κατάργηση του όρου δημόσιος υπάλληλος και η αντικατάστασή του από τον όρο κρατικός).
Οι 1663 διαθεσιμότητες υγειονομικών στις 8 κρατικές δομές που έκλεισαν ή συρρικνώθηκαν σε Αττική και Θεσσαλονίκη αποτέλεσε την ουσιαστική πρόβα τζενεράλε. Οι αγώνες που ξέσπασαν με αφορμή αυτό το γεγονός (αναφερόμαστε στο κομμάτι των εργαζόμενων) ήταν σε κάποια από αυτά τα νοσοκομεία μαζικοί, καθημερινοί και έντονοι, με ένταση που είχαμε πολλά χρόνια να δούμε στους συγκεκριμένους χώρους.
Υπήρξαν αποτέλεσμα κυρίως της αγωνίας του συνόλου των εργαζομένων στους χώρους αυτούς, αφού μέχρι την δημοσίευση των συγκεκριμένων ονομάτων, όλοι οι εργαζόμενοι ήταν εν δυνάμει διαθέσιμοι-απολυόμενοι. Αυτό ήταν το στοιχείο που ενοποίησε σχεδόν το σύνολο των υγειονομικών αυτών που είδαν το εργασιακό τους μέλλον αβέβαιο από τη μια στιγμή στην άλλη. Έτσι εξηγείται και η ενεργοποίηση ανθρώπων που μέχρι τότε είχαν ελάχιστες έως καθόλου κινηματικές εμπειρίες. Με τα υπέρ και τα κατά του.
Ο αγώνας αυτός σκόνταψε πάνω σε υπαρκτά εμπόδια »εντός» και »εκτός» των συγκεκριμένων χώρων. Πρώτα-πρώτα, χρειάστηκαν άλματα στη συνείδηση και την προσφορά ενός κόσμου μέσα στην προϋπάρχουσα αποσυγκρότησή του. Δεύτερο, στην απροθυμία συντονισμού όλων αυτών των τμημάτων υγειονομικών που τους έλαχε ο κλήρος να βρεθούν στην πρώτη γραμμή κυριολεκτικά. Χρειαζόταν να σπάσει η λογική και αντίληψη του »εμείς» (οι συγκεκριμένοι) και να μετεξελιχθεί στο »όλοι μαζί». Τρίτο, οι διαφορετικές στοχεύσεις τόσο του ΣΥΡΙΖΑ όσο και του ΚΚΕ που αποτέλεσαν τροχοπέδη συνεύρεσης ενός διευρυμένου δυναμικού. Τέταρτο, η απροθυμία και δυνάμεων της λεγόμενης εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς που μετέθεταν τη μάχη, οραματιζόμενοι την »μητέρα των μαχών» σε άλλες κινητοποιήσεις -απεργία των καθηγητών τον Σεπτέμβρη. Και πέμπτο, στα χαρακτηριστικά του »κλειστού» συντονισμού σωματείων, επιτροπών αγώνα και εργαζομένων νοσοκομείων της Αττικής που συμμετέχουμε και που δεν έχει κατορθώσει μέχρι σήμερα να μαζικοποιηθεί ουσιαστικά.

Η συνειδητοποίηση της κατάστασης

Μέσα σ” αυτή τη μάχη διαμορφωνόμασταν και εμείς συγκλίνοντας σε 2 κεντρικές κατευθύνσεις:
1) Την ανάγκη δημιουργίας κοινού μετώπου υγειονομικών και λαού απέναντι στη συγκεκριμένη επίθεση και 2) Τις δυνατότητες για συγκρότηση και στήριξη ενός πραγματικού, γειωμένου συντονιστικού τόσο ανάμεσα στους οκτώ »πληττόμενους» χώρους όσο και συνολικά στα νοσοκομεία της Αττικής αλλά και ολόκληρης της χώρας.
Αποτέλεσμα της κατάκτησης αυτής της λογικής (που πρέπει να γίνει κτήμα του συνόλου των σ.) ήταν το ότι προσπαθήσαμε να μπουν στο παιχνίδι συλλογικότητες και δυνάμεις στις περιοχές όπου έκλειναν νοσοκομεία και το καταφέραμε εν μέρει, παράλληλα με κινήσεις συντονισμού των πέντε νοσοκομείων της Αθήνας (κεντρική συγκέντρωση-συναυλία στα προπύλαια, συγκεντρώσεις-συναυλίες τοπικές, κοινές απεργιακές κινητοποιήσεις, συγκεντρώσεις στο Υπουργείο Υγείας και πορείες που έσερναν μέχρι και την εχθρική ηγεσία ΠΟΕΔΗΝ και ΑΔΕΔΥ κ.α.).
Στην ίδια βάση πρωτοστατήσαμε στο συντονιστικό »της επαρχίας» μέσω της Ικαρίας και της αξιόλογης δουλειάς μας εκεί, αποτέλεσμα πολλών χρόνων παρέμβασης και σε πολλά επίπεδα.
Εμφανίσαμε, βεβαίως και αδυναμίες που καλό είναι να συζητηθούν και που επικεντρώνονται στα εξής: 1) Δεν καταφέραμε (αποδείχτηκε πολύ δύσκολο) να »ξεσηκώσουμε» τους συναδέλφους μας στα υπόλοιπα νοσοκομεία-εκεί που από πρώτη ματιά δεν έμπαινε ζήτημα διαθεσιμοτήτων-απολύσεων- αφού σχεδόν οι πάντες σιγοντάριζαν (ανοιχτά ή καλυμμένα) την άποψη ότι »δεν μας αγγίζει εμάς» και είχαν καταπιεί την προπαγάνδα της κυβέρνησης. 2) Δεν κινηθήκαμε ταυτόχρονα και αποφασιστικά με το σύνολο των δυνάμεών μας σε πανελλαδικό επίπεδο. Καθυστερήσεις μπορεί να υπάρχουν. Την ώρα της μάχης δεν νοείται ολιγωρία, ωστόσο. Και ποτέ δεν κινηθήκαμε ως οργάνωση με ετεροκαθορισμό της στάσης μας. Πρέπει ν” αφήσουμε πίσω μας και γρήγορα νοοτροπίες που δεν βοηθούν τον αγώνα που έχουμε μπροστά μας.

Η ανάγκη και χρησιμότητα συντονισμού

Στο κεφάλαιο αυτό θα υπάρξουν τοποθετήσεις σ. που μπλέχτηκαν ενεργά στα συντονιστικά και επιτροπές με γνώμονα την κοινή δράση, συσσώρευση δυνάμεων σε κοινά αποδεχτούς στόχους, διεύρυνση του μετώπου αντίστασης στην συγκεκριμένη επίθεση και διαμόρφωση όρων για μια νικηφόρα πορεία του κινήματος. Εδώ, ας πούμε κάποια βασικά πράγματα.
Δεν είναι έξω από τη λογική μας -ίσα-ίσα- το να πρωτοστατούμε ή να εντασσόμαστε σε προσπάθειες κοινής δράσης. Τόσο με τις υπόλοιπες δυνάμεις της Αριστεράς (όσες θέλουν τουλάχιστον) όσο κυρίως για να δίνουμε χώρο δράσης σ” ένα δυναμικό που μένει αναξιοποίητο. Ακόμα και αν μπορούσαμε να κάνουμε κάποια πράγματα κι από μόνοι μας, πάλι θα έπρεπε να κινούμαστε-διαπνεόμαστε από μια τέτοια αντίληψη.
Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να υποτιμάμε μια δουλειά δική μας που έχει παραχθεί για πολλά χρόνια και που εμφανίζει -δυστυχώς- στοιχεία μοναδικότητας στις μέρες μας. Η επιρροή του αστισμού, του ρεφορμισμού, του κοινοβουλευτισμού-κυβερνητισμού, των »συμβολικών αγώνων», της αναχώρησης και της υποκατάστασης είναι δυστυχώς ακόμα κυρίαρχες και ερχόμαστε αντιμέτωποι καθημερινά μ” ανάλογες απόψεις και τους φορείς τους.
Σήμερα μπορούμε να εμφανίζουμε ως οργάνωση ένα σώμα απόψεων που αποτελούν οδηγό για παρέμβαση και δράση στο χώρο των υγειονομικών. Με επιμονή, υπομονή και επιχειρήματα οφείλουμε να πείθουμε συναγωνιστές, ιδιαίτερα όταν διαπιστώνουμε ότι οι εργαζόμενοι υγειονομικοί μας »εκτιμούν». Τα συντονιστικά, συνεπώς, δεν αποτελούν πεδίο απλής συνεύρεσης αγωνιστών αλλά και πεδίο αντιπαράθεσης σε λαθεμένες απόψεις, πεδίο όπου δοκιμάζονται αντιλήψεις και στάσεις. Η λογική αντιμετώπισής τους παραμένει για μας μια λογική ενότητας και πάλης.
Κάτω από αυτό το πρίσμα είναι εργαλεία δουλειάς που μπορούν να μετεξελιχθούν σε χώρους υποδοχής αγωνιστών και εργαζομένων που προσπαθούν να απαντήσουν αντιστεκόμενοι σε συγκεκριμένες πολιτικές (μικρό δείγμα μόνο πήραμε μέσα απ” την προσπάθεια συσπείρωσης των οδηγών σε επίπεδο Αττικής).

Για τη στάση του κόσμου (εργαζομένων)

Εδώ δεν θα σταθούμε στα γενικά χαρακτηριστικά των υγειονομικών και στη βάση κυριαρχίας συστημικών κατά βάση απόψεων. Μας απασχολεί η συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης (όπως πάντα).
Τα αντικειμενικά δεδομένα (πέρα απ” το τι κουβαλάει ο καθένας στο κεφάλι του) λένε ότι αλλάζει άρδην το τοπίο. Καταρρίπτεται κάθε έννοια »σιγουριάς», με σημαντικότερη αυτή της πλήρους, μόνιμης και σταθερής δουλειάς. Αυτό το γεγονός από μόνο του είναι μια ΑΝΑΤΡΟΠΗ. Τόσο στη συνείδηση όσο και στη στάση των υγειονομικών. Θυμίζει την περίοδο προώθησης του τελευταίου μισθολογίου ή του πρώτου μνημονίου που λέγαμε ότι θα υπάρξει «δραστική μείωση μισθών» και αρκετοί μας άκουγαν και μας κοίταζαν «κάπως».
Σήμερα λέμε ότι θα υπάρξουν μαζικές απολύσεις. Όχι για να τρομοκρατήσουμε τους συναδέλφους αλλά για να συνειδητοποιήσουν ότι δεν μπορούν-όπως κι εμείς- να συνεχίσουν να πηγαίνουν «όπως πριν». Ούτε φυσικά -μακριά από εμάς- έχουμε μια λογική του «εμείς σας τα λέγαμε» και «καλά να πάθετε». Στενοχωριόμαστε πραγματικά όταν βγαίνουμε αληθινοί…
Το πρώτο που πρέπει να χτυπάμε καθημερινά είναι ο ατομισμός. Η λογική που λέει «αφού δεν αγγίζει ΕΜΕΝΑ, δεν πειράζει». Χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι και υγειονομικοί «ξεβολεύονται» πραγματικά. Μόνο που αυτό τους έρχεται κάπως απότομα στις μέρες μας και τους αφήνει κυριολεκτικά μετέωρους. Όση εμπιστοσύνη έχουμε στις αστείρευτες δυνάμεις του λαού μας, άλλο τόσο δεν πρέπει να χαϊδεύουμε τ” αυτιά των εργαζομένων.
Σημείο καμπής, αν θέλετε, υπήρξε η ανακοίνωση των συγκεκριμένων ονομάτων διαθεσίμων (η ταυτοποίηση της κατηργημένης οργανικής θέσης με τον συγκεκριμένο εργαζόμενο) και η λήξη της προθεσμίας υποβολής αίτησης προτίμησης (που θα ήθελες να πας, ανεξάρτητα αν τελικά γίνει δεκτό ή όχι). Από το χρονικό σημείο αυτό και πέρα, χάθηκε η δυνατότητα συνεύρεσης, συζήτησης και αγώνων από κοινού. Αυτό αποδείχθηκε »όπλο» του συστήματος. Το σπάσιμο της συλλογικότητας στην πράξη μέσα απ” την «απομάκρυνση» από τον κοινό εργασιακό χώρο. Οι «διαθέσιμοι υγειονομικοί στα σπίτια τους» ήταν περίπου ό,τι έχει συμβεί με τους εκπαιδευτικούς (με τη βοήθεια της συνδικαλιστικής ηγεσίας) που περιμένουν την 23η Μαρτίου, μέρα λήξης της 8μηνης διαθεσιμότητάς τους.
Κάτι ανάλογο, σε μεγαλύτερο βαθμό, συμβαίνει με τα εκατομμύρια των ανέργων-μισοαπασχολούμενων που δεν μπορούν «να βρεθούν», ακριβώς επειδή δεν έχουν εργασιακό χώρο.
Το πρόβλημα πάντως παραμένει πολιτικό και έχει να κάνει με τις κυρίαρχες για δεκαετίες απόψεις, ιδιαίτερα στο χώρο του Δημοσίου. Με την έννοια αυτή είναι το βασικό πεδίο δράσης μας, στη βάση συγκεκριμένων αιτημάτων-στόχων πάλης των υγειονομικών.

Κλείσιμο υγειονομικών μονάδων-απολύσεις

Πρόκειται για αλληλένδετα ζητήματα για τους υγειονομικούς. Όχι μόνο γιατί το ένα συνεπάγεται πλέον το άλλο, αλλά κυρίως στη βάση της «μεθοδολογίας» που επιλέγουν τρόικα και κυβέρνηση να θέσουν-ανοίξουν τα μέτωπα. Αν θέλετε, για τις δυνάμεις του συστήματος το κλείσιμο κρατικών δομών περίθαλψης «δικαιολογεί» τις απολύσεις και αντίστροφα.
Παραμένουμε στην εκτίμηση ότι είναι τα δύο βασικά μέτωπα αντιπαράθεσης με την κυβερνητική πολιτική στους χώρους της κρατικής περίθαλψης. Κατά κύματα, σαλαμωτά μεθοδεύεται και το χτύπημα των υγειονομικών, ακριβώς για να μην συνολικοποιηθούν οι αντιδράσεις.
Σήμερα ο ΕΟΠΥΥ, αύριο τα Ψυχιατρεία, μεθαύριο τα επαρχιακά νοσοκομεία, μετά ξανά τα νοσοκομεία του κέντρου (Αττική-Θεσσαλονίκη), γιατί όχι στην πορεία οι κλάδοι των οδηγών, των τραπεζοκόμων, των διοικητικών, των εργαστηριακών, των τεχνικών, των νοσηλευτριών, των γιατρών. Ποιος το περίμενε (τρόπος του λέγειν) να απολύονται γιατροί; Το σύστημα είναι αδίστακτο και δεν γνωρίζει πλέον αναστολές, ακόμη κι αν πρόκειται για »κοντινά» του κομμάτια.
Πάνω σ” αυτά τα 2 αιτήματα-στόχους πάλης πιστεύουμε ότι μπορεί να χτιστεί κίνημα υγειονομικών, κάτι που έδειξε η πρόσφατη εμπειρία μας. Είναι στόχοι που φέρνουν τους εργαζόμενους σε αντιπαράθεση με τον πυρήνα της σημερινής επίθεσης, μπορούν να συσπειρώσουν διευρυμένο δυναμικό αντικειμενικά και δίνουν τη δυνατότητα να στριμωχτεί η κυβέρνηση και η πολιτική της. Η γραμμή της συνδικαλιστικής ηγεσίας αποτελεί σοβαρό υπονομευτικό παράγοντα. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να βάλει εμπόδιο στην πάλη των υγειονομικών για δουλειά και ζωή.

Η στάση της συνδικαλιστικής ηγεσίας στα κεφαλαιώδη αυτά ζητήματα

Για την συνολικότερη γραμμή της συνδικαλιστικής ηγεσίας σε ΑΔΕΔΥ, ΠΟΕΔΗΝ έχουμε τοποθετηθεί κατ” επανάληψη. Πρόκειται για μια γραμμή συμβιβασμού και υποταγής στα συμφέροντα των ιμπεριαλιστών της ΕΕ και του ΔΝΤ καθώς και του κεφαλαίου. Μια γραμμή ολέθρια για τους εργαζόμενους, που υποτάσσει τις ανάγκες τους στις »δυνατότητες» της οικονομίας και επαφίεται στις »ευαισθησίες των από πάνω». Μ” αυτήν πορεύονται επί δεκαετίες και οδηγούν τους εργαζόμενους από ήττα σε ήττα. Είναι ανυπόληπτοι, μα συνάμα και επικίνδυνοι.
Εδώ αξίζει να δούμε στη βάση ποιας γραμμής (δεν) απαντάνε τα δύο κεντρικά ζητήματα της περιόδου: το κλείσιμο φορέων-υπηρεσιών και τις διαθεσιμότητες-απολύσεις των εργαζομένων. Μάλιστα σ” αυτά τα ζητήματα που άπτονται της ίδιας της ύπαρξης τόσο του λαού όσο και των υγειονομικών έχουν περάσει ανοιχτά στην απέναντι όχθη. Γιατί προφανώς το ζήτημα δεν είναι τί λες αλλά πρωτίστως τι κάνεις. Πώς π.χ. υπερασπίζονται το δικαίωμα του λαού στην πλήρη και δωρεάν περίθαλψη χωρίς προϋποθέσεις ή με ποιο τρόπο αντιλαμβάνονται το δικαίωμα στη δουλειά;
Δεκάδες χώροι και αντιστάσεις έχουν μείνει συνειδητά »μόνοι» την ώρα της μάχης. Καμιά προσπάθεια συγκέντρωσης δυνάμεων, συνολικοποίησης των αγώνων, γενίκευσης της αγωνιστικής ατμόσφαιρας που απαιτείται για την ανατροφοδότηση και επέκταση των εστιών αντίστασης. Πλάι σ” αυτό, υπονόμευση της συγκρότησης και της διάρκειας σοβαρών αγώνων και ιδιαίτερα των πιο επικίνδυνων απ” αυτούς.
Η εμπειρία από την περίοδο κινητοποιήσεων των εργαζομένων και των κατοίκων για να μη κλείσει το 7ο Νοσοκομείο του ΙΚΑ στην Αθήνα που αφέθηκε χωρίς καμιά στήριξη ήταν η αρχή. Ακολούθησαν οι κινητοποιήσεις στα υπό κλείσιμο νοσοκομεία του ΕΣΥ που πολεμήθηκαν στην κυριολεξία ώστε να μην επεκταθούν και σε άλλα, κυρίως στα μεγάλα νοσοκομεία του κέντρου της Αθήνας. Η πλειοψηφία (ΠΑΣΚΕ-ΔΑΚΕ) έβαλε κυριολεκτικά πλάτη για το πέρασμα αυτής της πολιτικής. Το γεγονός ότι αναγκάστηκε ν” ακολουθήσει ασθμαίνουσα τις απεργιακές κινητοποιήσεις που δρομολογούσαν τα πρωτοβάθμια σωματεία δεν την απαλλάσσει των ευθυνών της. Δεν είναι δικό της έργο το ότι εν τέλει δεν απολύθηκε κανείς εργαζόμενος από το πρώτο κύμα διαθεσιμότητας αλλά αποτέλεσμα της πίεσης που άσκησε ο ίδιος ο κόσμος με την πάλη του στην κυβέρνηση. Έβαλε και το δικό της χέρι για να καταφέρει τελικά η συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ να αποδομήσει και να κλείσει τα πρώτα κρατικά νοσοκομεία.
Μάλιστα οι συνδικαλιστικές ηγεσίες σε ΑΔΕΔΥ και ΠΟΕΔΗΝ λανσάρισαν ένα νέο είδος «αγώνα». Τις απεργίες αποκλιμάκωσης που λάμβαναν χώρα στο παρά πέντε ή καλύτερα στο και πέντε και που σκορπούσαν την απογοήτευση στους εργαζόμενους.

Ορισμένα ακόμη «δευτερεύοντα» ζητήματα

Το τι έρχεται πρώτο και τι δεύτερο δεν καθορίζεται από υποκειμενισμούς αλλά απ” την αντικειμενική πραγματικότητα. Το οικονομικό ζήτημα, λόγου χάριν, δέσποζε επί σειρά ετών στους αγώνες των υγειονομικών διαμορφώνοντας τα ανάλογα αιτήματα-στόχους πάλης (ενάντια στα μισθολόγια της φτώχιας, την εκάστοτε εισοδηματική πολιτική-πού την θυμηθήκαμε τώρα;- τη σύνδεση μισθού-βαθμού-απόδοσης, την καταβολή των δεδουλευμένων υπερωριών-εφημεριών κ.λπ.).
Επίσης, το ζήτημα της έλλειψης προσωπικού στις κρατικές δομές περίθαλψης και το συνακόλουθο αίτημα μαζικών προσλήψεων σε όφελος των νοσηλευόμενων λαϊκών κομματιών, ταυτόχρονα με το χτύπημα της εξουθένωσης-εντατικοποίησης της δουλειάς των εργαζομένων. Με δεδομένη μάλιστα την ανυπαρξία προσλήψεων μονίμων υπαλλήλων κατά καιρούς έπαιρνε εκρηκτικές διαστάσεις.
Ας προσθέσουμε στα παραπάνω τις αλλεπάλληλες αντιασφαλιστικές επιδρομές όλων σχεδόν των κυβερνήσεων, σε συνδυασμό με τις ιδιωτικοποιήσεις και την ανατροπή των εργασιακών σχέσεων. Πρόκειται για επιθέσεις που εύρισκαν αντιστάσεις από σημαντικά τμήματα των υγειονομικών και ιδιαίτερα των εργαζόμενων στα νοσοκομεία.
Σήμερα, με βάση την ξέφρενη επίθεση, μπορεί να φαντάζουν έως και «παρωχημένα». Δεν συμφωνούμε καθόλου με μια τέτοια θεώρηση των πραγμάτων, με το σκύψιμο του κεφαλιού στον »ρεαλισμό» της εποχής. Θεωρούμε ότι, σε ό,τι μας αφορά, δεν πρέπει να υποστείλουμε τη σημαία των αγώνων για αυξήσεις στους μισθούς, προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, χαρακτηρισμό του χώρου των νοσοκομείων ως ανθυγιεινού με ότι αυτό συνεπάγεται.
Όταν η δουλειά αυξάνεται και ο αριθμός των υγειονομικών μειώνεται, όταν οι οικονομικές επιβαρύνσεις και απαιτήσεις μεγαλώνουν και οι μισθοί μειώνονται, όταν τα όρια και οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης γίνονται δυσμενέστερα για όλους, δεν βλέπουμε το λόγο να »παραβλέψουμε» αιτήματα δίκαια και να τα θεωρήσουμε-έτσι προσπαθούν να μας επιβάλουν- μιας »άλλης» εποχής. Αντίθετα, πρέπει να συνεχίσουμε να τα θέτουμε για πάλη με ζέση.

Για τη δουλειά μας

Είναι ολοφάνερο ότι αντιμετωπίζουμε μια σειρά προκλήσεις αναφορικά με το κεφάλαιο περίθαλψη. Οι συνθήκες απαιτούν αυξημένη ενεργοποίηση όλων μας τόσο σε σχέση με τις ευρύτερες λαϊκές μάζες όσο και στη δουλειά μας στους υγειονομικούς.
Νομίζουμε ότι οι στοχεύσεις των δυνάμεων του συστήματος είναι εξόφθαλμες. Αντίστοιχα και οι απαιτήσεις της πάλης μας είναι πολύ συγκεκριμένες. Αυτές αφορούν:
- Την υπεράσπιση του δικαιώματος του λαού στην ΔΩΡΕΑΝ και ΠΛΗΡΗ ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη.
- Το δικαίωμα ΟΛΩΝ να έχουν πρόσβαση σε όλους τους βαθμούς της περίθαλψης.
- Την απαίτηση ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΛΑΟΥ να έχει γιατρό, εξετάσεις, φάρμακο, πρόληψη, νοσοκομείο, αποκατάσταση.
- Την αποτροπή κλεισίματος δομών ή μονάδων υγείας κάθε επιπέδου.
Όλα αυτά απαιτούν την ενεργητική εμπλοκή μας μαζί με το λαό στη βάση των πιο πάνω στόχων-κατευθύνσεων πάλης σε κάθε γειτονιά, πόλη, περιοχή που παρεμβαίνουμε. Την συγκρότηση επιτροπών (αγώνα, πάλης ή όπως αλλιώς), χώρων υποδοχής, συνεύρευσης, συζήτησης και δράσης όλων όσων θέλουν να παλέψουν, ν” αντισταθούν, να διεκδικήσουν, ν” αποτρέψουν την κατάργηση του δικαιώματος στην περίθαλψη που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Παράλληλα η δουλειά μας στους υγειονομικούς οφείλει:
- Να υπερασπιστεί αποφασιστικά το δικαίωμα στη δουλειά όλων.
- Ν” αντιπαλέψει διαθεσιμότητες-απολύσεις.
- Να πρωτοστατήσει στον αγώνα για αυξήσεις σε μισθούς-συντάξεις που θα καλύπτουν το κόστος ζωής.
- Να παλέψει για μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού.
- Να εναντιωθεί στις ιδιωτικοποιήσεις και τις συνέπειές τους.
- Να προασπίσει τις δημοκρατικές διαδικασίες σε κάθε χώρο.
Αυτά με τη σειρά τους απαιτούν την ουσιαστική συμβολή μας στη στήριξη, συγκρότηση και μαζικοποίηση των συντονιστικών στα οποία συμμετέχουμε και που μπορούν και με τη δική μας παρέμβαση ν” αποκτήσουν πραγματική υπόσταση, να γίνουν σημείο αναφοράς και να πρωταγωνιστήσουν στη δημιουργία κινήματος των υγειονομικών.
Το διήμερο που πραγματοποιούμε ας προσπαθήσουμε να είναι το πιο ουσιαστικό και παραγωγικό από κάθε προηγούμενη φορά. Το έχουμε ανάγκη όλοι μας, το έχουν ανάγκη οι υγειονομικοί, το έχει ανάγκη ο λαός μας.