Άρθρο από την Προλεταριακή Σημαία (φύλλο 879)
Η πανηγυρική τελετή στο Λευκό Οίκο στις 15 Σεπτεμβρίου, με την υπογραφή των «Συμφωνιών του Αβραάμ», μεταξύ των Ενωμένων Αραβικών Εμιράτων (Ε.Α.Ε.) και του Μπαχρέιν με το Ισραήλ ήταν η κατάληξη του πρώτου κύκλου εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ των δύο αραβικών κρατών με το κράτος-τρομοκράτη της Μέσης Ανατολής, κύκλος που άνοιξε επίσημα στις 13 Αυγούστου με τη συμφωνία Ε.Α.Ε.- Ισραήλ. Οι συμφωνίες ανοίγουν το δρόμο για πλήρη αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων, τη δημιουργία στενών οικονομικών συνεργασιών, ενώ σημειολογικά -και όχι μόνο- ξεκινούν άμεσα οι απευθείας αεροπορικές συνδέσεις των δύο αραβικών κρατών με το Ισραήλ. Ενώ ο Τραμπ την ίδια μέρα προανήγγειλε ότι το «παράδειγμα» των δύο αραβικών κρατών θα ακολουθήσουν ακόμα «πέντε-έξι χώρες», με τα διεθνή ΜΜΕ να κάνουν μέχρι στιγμής λόγο για τη Μαυριτανία, το Σουδάν, το σουλτανάτο του Ομάν.
Το ότι, όπως γράφει αρθρογράφος της ισραηλινής Haaretz, αυτή η συμφωνία αποκαλύπτει του δεσμούς των αντιδραστικών αραβικών καθεστώτων με το Ισραήλ που μετρούν δεκαετίες, αυτό δεν μειώνει την πολιτική σημασία της. Αρκεί να αναλογιστούμε πως πριν από αυτές, οι μόνες αραβικές χώρες που έχουν αναγνωρίσει το Ισραήλ είναι η Ιορδανία το μακρινό 1994 και η Αίγυπτος το ακόμα πιο μακρινό 1978! Πολύ περισσότερο που αυτά που υπογραμμίζει η συμφωνία αυτή αλλά και αυτά που δρομολογούνται διαμέσου αυτής αφορούν μια περιοχή που ήδη συνταράσσεται και φλέγεται από τον ανταγωνισμό και τις επεμβάσεις των ιμπεριαλιστών καθώς και από τις αντιθέσεις των ντόπιων αστικών τάξεων και των αντιδραστικών καθεστώτων της περιοχής.
Η συμφωνία αυτή, όπως άλλωστε και η πρόσφατη συμφωνία Σερβίας – Κοσόβου, η επίσκεψη Πομπέο σε Κύπρο και Ελλάδα και άλλα πολλά είναι φυσικά σε πλήρη διάσταση με όσα έχουν γραφεί τα τελευταία χρόνια πως οι ΗΠΑ «αποσύρονται» από την περιοχή – υπήρχε και επιχειρηματολογία επ΄αυτού. Μπερδεύοντας ίσως τη μεγαλύτερη, σε σχέση με παλιότερες περιόδους, δυσκολία που συναντούν οι ΗΠΑ να επαναβεβαιώσουν/επεκτείνουν τον επικυριαρχικό τους ρόλο στο σύμπλοκο Μέση Ανατολή-Ανατολική Μεσόγειος-Βόρεια Αφρική, με το αδιαπραγμάτευτο της παρουσίας τους και του βαρύνοντα ρόλου τους στην περιοχή. Δυσκολία που προέκυψε γενικά από τη σχετική αποδυνάμωσή τους στις παγκόσμιες υποθέσεις και ειδικά από τις μεγάλες ανατροπές που έφεραν στο status quo της περιοχής οι αραβικές εξεγέρσεις καθώς και από τα αδιέξοδα και τα βραχυκυκλώματα που προκάλεσε στους σχεδιασμούς τους το «βάλτωμά» τους στο Ιράκ.
Με το βλέμμα στη Ρωσία (και όχι μόνο) και την πίεση στο Ιράν
Οι συμφωνίες λοιπόν συνιστούν μια πρόδηλη ομολογία της θέλησης αλλά και των δυνατοτήτων του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, του μεγαλύτερου ιμπεριαλιστή στον πλανήτη, να συνεχίσουν να παρεμβαίνουν και να επεμβαίνουν στην κρίσιμη αυτή γεωστρατηγική περιοχή που συσσωρεύει παγκόσμιες αντιθέσεις. Έγιναν με το βλέμμα στην αναίρεση των επιτυχιών του στρατηγικού ανταγωνιστή τους, του ρωσικού ιμπεριαλισμού, με πρώτη και πιο σημαντική τις θέσεις που έχει κατακτήσει στη Συρία και που συμπληρώνονται από τις σφήνες που έχει βάλει στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, από τα χωσίματά του στη Λιβύη ώς τα ανοίγματά του σε παλιούς γνώριμους (Αίγυπτο). Στέλνουν το μήνυμα στους ευρωπαίους ιμπεριαλιστές για το ποιος είναι το «αφεντικό» της περιοχής, αναγκάζοντάς τους ήδη, όπως ομολογεί η επικρότηση των συμφωνιών αυτών από Γαλλία και Γερμανία, να κινηθούν στο πλαίσιο που ο ίδιος οικοδομεί. Ενώ εμμέσως πλην σαφώς υπογραμμίζουν πως αυτές οι περιοχές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να μπλοκαριστεί παραπέρα ο κινέζικος «δρόμος του μεταξιού».
Αναδεικνύουν επίσης τη στρατηγική επιμονή των ΗΠΑ, παρά τα προβλήματα και τα μπλοκαρίσματα που έχουν υπάρξει τα προηγούμενα χρόνια, να μεγαλώσουν την ασφυκτική πίεση προς το Ιράν, πίεση που επίσης έχει στο φόντο και τις σχέσεις του με τη Ρωσία και την Κίνα. Θυμίζουμε πως η αποχώρηση των ΗΠΑ από την επονομαζόμενη «Συμφωνία για τα Πυρηνικά του Ιράν» δεν έχαιρε ποτέ της εκτίμησης των Ευρωπαίων παρά το γεγονός ότι αναγκάστηκαν να περιορίσουν τις οικονομικές σχέσεις τους με το Ιράν στη βάση των αμερικανικών κυρώσεων. Έτσι οι ΗΠΑ έμειναν χωρίς συμμάχους στην αντιιρανική τους εκστρατεία.
Επιπρόσθετα, την ίδια εκείνη φάση δεν προχώρησε η προσπάθεια αποκατάστασης σχέσεων Ισραήλ – Σαουδικής Αραβίας που θα ήταν μοχλός στη σύμπηξη μετώπου ενάντια στο Ιράν. Εξέλιξη που ήθελαν και θέλουν οι μοναρχίες του Κόλπου για να περιορίσουν την επιρροή του Ιράν στην αραβική χερσόνησο (Συρία, Λίβανος-Χεζμπολάχ, εν μέρει στο Ιράκ, Υεμένη – αντάρτες Χούτις). Οι συμφωνίες αυτές ανοίγουν το δρόμο αυτό.
Η «τουρκική» παράμετρος και η στήριξη του Ισραήλ
Σημαντική πλευρά και συνέπεια των συμφωνιών αυτών είναι το ακόμα μεγαλύτερο στρίμωγμα της Τουρκίας από τις ΗΠΑ, που εκτιμούν ως λίγα, μικρά και ασταθή τα βήματα επαναπροσέγγισης της Δύσης από την τούρκικη ηγεσία. Δεν γίνεται οι ΗΠΑ να κλιμακώνουν τις κινήσεις τους ενάντια στη Ρωσία και το Ιράν και η ερντογανική ηγεσία να συνεχίζει τα «παιχνίδια» της με τη Μόσχα, να μην παίρνει αποφάσεις για τους S-400, να συνεχίζει τις αποκλίσεις της από τη δυτική πολιτική στη Συρία.
Είναι φανερό πως η στόχευση αυτή των Αμερικανών «συναντιέται» με την ολοένα και μεγαλύτερη απειλή που αισθάνονται τα αραβικά κράτη από τις τούρκικες κινήσεις. Οι εισβολές της Τουρκίας και η κατοχή εδαφών στη Συρία, οι επιδρομές στο Ιράκ, η συμμετοχή της στη λιβυκή σύγκρουση, η συμμαχία της με το Κατάρ έχουν ανησυχήσει σφόδρα τα αντιδραστικά αραβικά καθεστώτα της Σαουδικής Αραβίας, των Ε.Α.Ε. και των υπόλοιπων πετρομοναρχιών. Ας μην μπερδεύει λοιπόν το γεγονός ότι, όπως η αντίθεσή τους με το Ιράν καλύπτεται από το μανδύα μιας σύγκρουσης σουνιτισμού- σιιτισμού, έτσι και ο ανταγωνισμός τους με την Τουρκία-Κατάρ για το ποιος θα καταχτήσει μια σημαντική περιφερειακή επιρροή, στο πλαίσιο πάντα και στα περιθώρια που αφήνει ο ιμπεριαλιστικός ανταγωνισμός, εμφανίζεται ως μια διαμάχη δύο εκδοχών του σουνιτισμού. Και μπορεί η Σαουδική Αραβία να κινείται στο προσκήνιο, αλλά τόσο αυτή όσο και η Αίγυπτος έχουν παίξει ρόλο στην εξέλιξη αυτή. Οι δυο τους (Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία), όπως άλλωστε και τα Ε.Α.Ε. που διεκδικούν τελευταία αυξημένο μερίδιο περιφερειακής επιρροής, έχουν έναν επιπλέον λόγο να θέλουν το συμμάζεμα της Τουρκίας: η υποστηριζόμενη από την τουρκική ηγεσία Μουσουλμανική Αδελφότητα αποτελεί υπαρκτή απειλή για τη σταθερότητα των καθεστώτων τους.
Αρκετά σημαντική πλευρά της συμφωνίας αποτελεί η στήριξη του Ισραήλ και το σπάσιμο της απομόνωσής του στην αραβική χερσόνησο. Για το φασιστικό-σιωνιστικό κράτος, το κράτος-χωροφύλακα των Αμερικανών, ειδικά μετά τα σοβαρά προβλήματα που δημιουργήθηκαν στις σχέσεις του με την Τουρκία, δεν αρκούσαν τα πολιτικά δεδομένα που είχαν παραχθεί μέσω των παλιότερων συμφωνιών με Αίγυπτο-Ιορδανία. Η άνοδος της επιρροής του Ιράν αλλά και οι προσπάθειες της Τουρκίας να αναδειχτεί ως «προστάτιδα δύναμη» των μουσουλμάνων, που μεταφράζονταν σε στήριξη της Χαμάς, απαιτούσε «τομές» σαν κι αυτή που δρομολογήθηκε με τις συμφωνίες με τα Ε.Α.Ε. και το Μπαχρέιν.
«Πισώπλατη μαχαιριά» στην Παλαιστίνη
Τελευταίος αλλά όχι έσχατος σε σημασία στόχος της συμφωνίας ήταν να εντάξει το παλαιστινιακό ζήτημα στη συνολική προσπάθεια σύμπηξης μετώπου Ισραήλ-αραβικών καθεστώτων, με όσο το δυνατόν χειρότερους όρους για τη δίκαιη υπόθεση του αδούλωτου λαού της Παλαιστίνης. Αναφερόμαστε στην επιβολή μιας εφιαλτικής προοπτικής: της μετατροπής της παλαιστινιακής γης σε μικρές και διάσπαρτες φυλακές για τον ίδιο το λαό της, σε θύλακες φτώχειας, εξαθλίωσης και ρατσιστικού-φασιστικού απαρτχάιντ. Η προσωρινή αναβολή της προσάρτησης των παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ, που περιλαμβάνεται στη συμφωνία Ισραήλ–ΕΑΕ, είναι το «φύλλο συκής» για την «πισώπλατη μαχαιριά», όπως ονόμασαν, και δίκαια, τις συμφωνίες αυτές οι Παλαιστίνιοι.
Ενδεικτικό του κλίματος είναι το γεγονός πως κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Αραβικού Συνδέσμου οι περισσότερες τοποθετήσεις στήριζαν απροκάλυπτα τις συμφωνίες των Ε.Α.Ε. και του Μπαχρέιν με το Ισραήλ, απορρίπτοντας στο τέλος και την ανακοίνωση καταδίκης τους που κατέθεσε η παλαιστινιακή αντιπροσωπεία. Η κοινή απόφαση Φατάχ και Χαμάς, μετά από εντατικές συνομιλίες που έγιναν στην Κωνσταντινούπολη, για τη διεξαγωγή, μετά από 14 χρόνια, εκλογών στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας αντανακλά μια προσπάθεια αντιμετώπισης των τεράστιων πιέσεων που έχει δημιουργήσει η συμφωνία ΕΑΕ και Μπαχρέιν με το Ισραήλ. Άραγε πόσα δάκρυα και πόσο αίμα θα χυθεί ακόμα ώστε επικεφαλής της παλαιστινιακής υπόθεσης να μπουν δυνάμεις που θα χαράξουν μια πολιτική εθνικής και κοινωνικής απελευθέρωσης, πεισμένες -με ό,τι συνεπάγεται αυτό- πως οι μόνοι σύμμαχοι του λαού της Παλαιστίνης στην περιοχή είναι οι γειτονικοί λαοί που καταδυναστεύονται διπλά από τις αντιδραστικές κλίκες και τους ιμπεριαλιστές;
Συμπεράσματα και προοπτικές
Αν αποτελεί βάσιμη υπόθεση πως αυτές οι συμφωνίες και οι στοχεύσεις τους δεν θα υλοποιούνται απρόσκοπτα και χωρίς σκαλώματα, είναι ωστόσο σίγουρο πως είναι αντιδραστικές και επικίνδυνες γιατί ανοίγουν το δρόμο σε φιλοπόλεμους σχεδιασμούς, εντείνουν τον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό, οξύνουν τις πρωτεύουσες και δευτερεύουσες αντιθέσεις στην περιοχή, χαντακώνουν την παλαιστινιακή υπόθεση.