Συγκέντρωση των τσακαλιών, με σκοπό μια προσωρινή έστω μοιρασιά, ή προετοιμασία για έναν πιο γενικευμένο και αιματηρό πολεμικό γύρο πάνω στο σπαρασσόμενο σώμα της Συρίας; Όσο περνούν οι μέρες και στο παρασκήνιο δείχνουν να γίνονται ανατολίτικα παζάρια ανάμεσα σε Μόσχα και Ουάσιγκτον, τόσο πληθαίνουν οι κινήσεις των υπολοίπων ιμπεριαλιστών και όλων των περιφερειακών δυνάμεων, με σκοπό να βρεθούν σε καλύτερη θέση την κατάλληλη στιγμή. Το ερώτημα φυσικά παραμένει και δεν φαίνεται πώς θα απαντηθεί στην τρίτη διεθνή συνάντηση για το Συριακό, που ήταν προγραμματισμένη για χθες στη Νέα Υόρκη. Μπορεί στη Συρία, που έχει γίνει επίκεντρο μιας διεθνούς ιμπεριαλιστικής αναμέτρησης με επίδικα πολλά περισσότερα από την τύχη της χώρας, να υπάρξει ενός τύπου διακανονισμός με τους υπάρχοντες συσχετισμούς; Πολλοί αναλυτές, που παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις, δηλώνουν απαισιόδοξοι.
Οι πολύωρες συζητήσεις Κέρι-Λαβρόφ και Κέρι-Πούτιν στη Μόσχα επέτρεψαν να ανακοινωθεί η σύγκληση της διεθνούς συνάντησης, που βρίσκονταν εν αναμονή των αμερικανορωσικών συνεννοήσεων. Το άρθρο γράφτηκε πριν ξεκινήσουν οι εργασίες της, σύμφωνα με τις οποίες, ακούγεται, πως θα επιχειρηθεί η διατύπωση ενός κειμένου, με σκοπό να πάει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και να γίνει απόφαση. Θα αφορά τον δρόμο, που θα ακολουθηθεί από τις αρχές του 2016, έτσι ώστε η Συρία να οδηγηθεί με μεταβατική κυβέρνηση σε εκλογές (!) και πολιτική λύση. Επιφανειακά αισιόδοξες οι δηλώσεις Κέρι στη Μόσχα, οι οποίες, αν διαβαστούν προσεκτικά, δείχνουν, πως οι βασικές διαφορές με τη ρώσικη κυβέρνηση δεν γεφυρώθηκαν. Το ίδιο μήνυμα εκπέμπουν και τα ρεπορτάζ των ρωσικών ΜΜΕ για τις συνομιλίες. Γιατί, το επίδικο δεν είναι μόνο η τύχη του Άσαντ και το εύρος των δυνάμεων της λεγόμενης συριακής αντιπολίτευσης, που θα πάρουν μέρος στη μεταβατική πολιτική λύση. Πίσω από αυτά κρύβονται τα σοβαρότερα προβλήματα. Ο διεθνής προσανατολισμός του νέου καθεστώτος, η τύχη της ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας στα συριακά παράλια και οι ιστορικές ισορροπίες στη Μέση Ανατολή.
Ο Πούτιν, στη μαραθώνια ετήσια συνέντευξη τύπου, την Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου, ήταν αρκετά σαφής σχετικά με τη ρώσικη στάση στο Συριακό από εδώ και πέρα. Σημείωσε, ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία θα συνεχιστούν, μέχρι να ξεκινήσει η διαδικασία πολιτικής μετάβασης στη χώρα, όριο ανοικτό σε κάθε ερμηνεία και παρά πολύ σχετικό. Επισήμανε, πως δεν θα συμφωνήσει ποτέ με κανέναν εξωτερικό παράγοντα, που θέλει να αποφασίζει ποιος θα πρέπει να ηγείται στη Συρία, ενώ επανέλαβε, πως η κατάρριψη του Σουχόι από την Τουρκία ήταν πράξη εχθρική, αλλά και αναποτελεσματική. «Ίσως σκέφτηκαν ότι θα φεύγαμε μακριά από τη Συρία; Αλλά η Ρωσία δεν είναι τέτοια χώρα» σχολίασε, υπενθυμίζοντας (προς πάσα κατεύθυνση) την εγκατάσταση των αντιαεροπορικών πυραύλων S-400. Από τις δηλώσεις Πούτιν φάνηκε, πως Μόσχα και Ουάσιγκτον βρίσκονται κοντά στη διατύπωση ενός κειμένου, που θα προωθηθεί για ψήφισμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Στο βαθμό που αυτό γίνει, μένει να δούμε, αν θα είναι ένα ακόμη γενικόλογο ευχολόγιο ή θα σηματοδοτεί κάτι πιο συγκεκριμένο. Σε κάθε περίπτωση, η λεγόμενη επιχείρηση πολιτικής λύσης μέσω μιας μεταβατικής φάσης, θα είναι πολύ δύσκολη, ναρκοθετημένη και με πολλά ερωτηματικά για τη βιωσιμότητά της.
Εν αναμονή των αποτελεσμάτων αυτών των παρασκηνιακών διεργασιών, άλλες δυνάμεις -όχι πάντα και απαραίτητα με δική τους πρωτοβουλία- προσπαθούν να πιάσουν “στασίδι” για κάθε ενδεχόμενο. Η κυβέρνηση Ερντογάν, ολοένα και πιο ανήσυχη για την ενίσχυση του κουρδικού παράγοντα στο ενδεχόμενο συντριβής της εξουσίας του Νταές σε Συρία και Ιράκ, έστειλε μια δύναμη τεθωρακισμένων και εκατοντάδες στρατιώτες στην Μπασίκα, περιοχή δίπλα στη Μοσούλη. Σε αυτήν, διατηρούσε εδώ και χρόνια μια μικρή στρατιωτική παρουσία και χρησιμοποίησε σαν δικαιολογία μια συμφωνία με τον ιρακινό διοικητή της Μοσούλης, πριν αυτή καταληφθεί από τους Ισλαμιστές του Χαλιφάτου. Όπως ήταν αναμενόμενο, η κυβέρνηση της Βαγδάτης αντέδρασε. Το ίδιο, η Ρωσία και το Ιράν, ενώ οι Αμερικάνοι αρκέστηκαν σε μια χλιαρή δήλωση διαφωνίας. Η Βαγδάτη απείλησε με προσφυγή στον ΟΗΕ και η τουρκική κυβέρνηση προσποιήθηκε, πως απέσυρε μερικούς από αυτούς, που έστειλε. Η κίνηση αυτή της Άγκυρας με την ανοχή -αν όχι συμφωνία- του Μπαρζανί, που ελέγχει το κουρδικό απελευθερωτικό κίνημα στο Ιρακινό Κουρδιστάν, αποτελεί μια ολοφάνερη δήλωση, πως η Τουρκία δεν θέλει να μείνει έξω από κάθε είδους μοιρασιά και διακανονισμό. Στόχος της, η αποτροπή ίδρυσης ενός κουρδικού, αληθινά ανεξάρτητου, κράτους αλλά επίσης, αν βρεθεί η ευκαιρία, και γεωπολιτικά κέρδη σε μια πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή.
Στην άλλη μεριά, στην αραβική χερσόνησο, οι Σαουδάραβες συγκέντρωσαν όλες σχεδόν τις αντάρτικες ομάδες και συμμορίες, ακόμη και μερικές που συνεργάζονταν μέχρι πρότινος με το Χαλιφάτο. Σε κάθε εκδοχή, είτε δηλαδή πολιτική διαδικασία, είτε κλιμάκωση της επέμβασης και του πολέμου, το Ριάντ θέλει να έχει ένα ισχυρό εργαλείο παρέμβασης και επιρροής. Αφότου αναγκαστικά πήρε αποστάσεις από το Νταές και αποφάσισε να γίνει δραστήριος…. πολέμιός του, έπρεπε να βρεθούν και να συντονιστούν τα υπόλοιπα διαθέσιμα ενεργούμενα και υποχείρια. Και αυτά μαζεύτηκαν “οικειοθελώς” και πειθαναγκάστηκαν να συμφωνήσουν, παρά την αρχική απροθυμία τους. Λίγο μετά, πάλι από το Ριάντ, ανακοινώθηκε με πομπώδη τρόπο η συγκρότηση ισλαμικής στρατιωτικής συμμαχίας εναντίον της τρομοκρατίας, όπως λέχθηκε, με τη συμμετοχή 34 κρατών! Στη λίστα είναι η Αίγυπτος, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Τουρκία, η Μαλαισία, το Πακιστάν και αρκετά κράτη από την Αφρική. Ο Σαουδάραβας υπουργός Άμυνας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν δήλωσε, ότι η υπό συγκρότηση συμμαχία θα συντονίσει αντιτρομοκρατικές δράσεις σε Ιράκ, Συρία, Λιβύη, Αίγυπτο και Αφγανιστάν, ανακοινώνοντας έμμεσα, πως οι σεΐχηδες και οι μοναρχίες του Κόλπου σκοπεύουν να κλιμακώσουν την επέμβαση τους στη Συρία και να ανοίξουν μέτωπο στο Ιράκ με την πρώτη ευκαιρία. Δεν απέκλεισαν ακόμη και την αποστολή χερσαίων δυνάμεων Στη συγκρότηση αυτού του μετώπου δεν συμμετέχουν το Ιράν, η Συρία και το Ιράκ, που στην ουσία είναι οι αντίπαλοι της συμμαχίας. Την ανακοίνωση, όπως ήταν αναμενόμενο, χαιρέτησαν η Τουρκία και οι ΗΠΑ. Οι τελευταίες, από καιρό πίεζαν για τη δημιουργία ενός πολυμερούς συντονισμού, ο οποίος θα είναι έτοιμος για πόλεμο σε κάθε ευκαιρία.
Η ρωσοτουρκική κρίση, με επίκεντρο τη Συρία, έδειξε, πως η διεθνής αναμέτρηση, που εκτυλίσσεται στη δύστυχη αυτή χώρα, ανά πάσα στιγμή μπορεί να εξελιχθεί σε μια περιφερειακή σύγκρουση μεγάλης κλίμακας και παγκόσμιας σημασίας. Δεν είναι μόνο ο Συριακός λαός και οι λαοί της Μέσης Ανατολής και της Μεσοποταμίας, που βρίσκονται στο στόμα των λύκων και των τσακαλιών. Πολύ γρήγορα, αν στραβώσουν τα πράγματα, όλη η ανατολική Μεσόγειος είναι πιθανόν να πάρει φωτιά !
Δ.Π.
