Η δεύτερη ομιλία που πραγματοποιήθηκε από τη σ. Ειρήνη Βλαχοπούλου κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης του ΚΚΕ(μ-λ) για του 200 εκτελεσμένους στη Καισαριανή την Πρωτομαγιά του 1944 από τους γερμανούς κατακτητές.
Φίλες και φίλοι, συντρόφισσες και σύντροφοι
Συμπληρώνονται φέτος 100 χρόνια από την ίδρυση του ΚΚΕ, 100+1 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση, 52 χρόνια από τη Μεγάλη Πολιτιστική Προλεταριακή Επανάσταση.
Επίσης, 132 χρόνια από την Πρωτομαγιά του Σικάγο, 82 χρόνια από την Πρωτομαγιά της Θεσσαλονίκης, 76 χρόνια από την Πρωτομαγιά της Καισαριανής.
Το κομμουνιστικό κίνημα του προηγούμενου αιώνα επιτέλεσε ένα επικό έργο και για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας έδωσε στους κολασμένους της γης το ρόλο του πρωταγωνιστή, στοχεύοντας στην προοπτική μιας κοινωνίας χωρίς φτώχεια, εξαθλίωση και πόλεμο.
Το έργο αυτό, όμως, παρά τις σημαντικές του επιτυχίες δεν ολοκληρώθηκε. Το σύστημα της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης κατάφερε να αντέξει και να περάσει στην αντεπίθεση, κλείνοντας αυτό που το ίδιο προτιμά να θεωρεί ως μια οδυνηρή παρένθεση στην κυριαρχία του.
Είναι, όμως, έτσι; Αυτό ήταν το κομμουνιστικό κίνημα; Μια παρένθεση που μας άφησε μερικές επετείους να μας θυμίζουν ένα ένδοξο παρελθόν και ένα όνειρο που δεν πραγματοποιήθηκε;
Τον κόσμο που ζούμε μπορεί κανείς να τον αντιμετωπίσει με τρεις τρόπους:
- Να συμφωνεί πως η κυριαρχία του καπιταλιστικού-ιμπεριαλιστικού συστήματος είναι σωστή και θεμιτή και πως αυτό είναι το μόνο που μπορεί να εξασφαλίσει το μέλλον της ανθρωπότητας και να λύσει τα όποια προβλήματα παρουσιάζονται.
- Να θεωρεί ότι οι μάζες οφείλουν να κινητοποιηθούν ώστε να πιέσουν για συγκεκριμένες κάθε φορά βελτιώσεις στο σύστημα. Να μην αμφισβητούν την κυριαρχία του, αλλά να παλεύουν για μεταρρυθμίσεις στα πλαίσιά του που θα καλυτερεύουν τη ζωή τους.
- Να αντιλαμβάνεται ότι το σύστημα αυτό ούτε βελτιώνεται ούτε εξανθρωπίζεται, αντίθετα γίνεται όλο πιο βάρβαρο και απάνθρωπο όσο βυθίζεται στην κρίση του. Κι επομένως η μόνη πραγματική προοπτική για τις μάζες είναι η ανατροπή του.
Η περίοδος της κρίσης που διανύουμε έχει ήδη πετάξει στα αζήτητα τις δυο πρώτες εκδοχές. Όσο για την τρίτη, μόνο το κομμουνιστικό κίνημα την υπηρέτησε με συνέπεια και αποφασιστικότητα.
Προκύπτουν, επομένως, δυο σημαντικά ερωτήματα:
- Γιατί το κομμουνιστικό κίνημα παραμένει μέχρι σήμερα η μόνη πραγματική προοπτική και ελπίδα των λαών;
- Είναι εφικτή σήμερα η ανασυγκρότηση του κομμουνιστικού κινήματος ή είναι αναγκαία μεν, ανέφικτη δε;
Σήμερα, αν θέλουμε να τιμήσουμε τους 200 κομμουνιστές που εκτελέστηκαν στην Καισαριανή οφείλουμε να επιχειρήσουμε κάποιες απαντήσεις και να χαράξουμε την επαναστατική κατεύθυνση που αρμόζει στην εποχή μας.
Φίλες και φίλοι, συντρόφισσες και σύντροφοι
Δεν είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του που το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα βρίσκεται σε κρίση. Και η σημερινή, όπως και οι προηγούμενες, χρωματίζεται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιόδου στην οποία εξελίσσεται.
Η κρίση αυτή, λοιπόν, συμβαίνει μετά το οριστικό κλείσιμο του κύκλου που άνοιξε η Οκτωβριανή Επανάσταση και την ήττα του κομμουνιστικού κινήματος, συμβαίνει στην πυρηνική εποχή και, από μία άποψη, έχει ήδη αργήσει να οδηγήσει σε μια γενικευμένη σύρραξη.
Οι αντιθέσεις ανάμεσα στις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις οξύνονται συνεχώς, απειλώντας άμεσα την παγκόσμια ειρήνη. Οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και οι τοπικοί πόλεμοι είναι σχεδόν μόνιμο φαινόμενο και κοστίζουν στους λαούς σε αίμα, εξαθλίωση, προσφυγιά. Οι τυχοδιωκτισμοί είναι στην ημερήσια διάταξη και, σε συνδυασμό με τα πραγματικά αδιέξοδα του συστήματος, κάνουν την κατάσταση ακόμα πιο επικίνδυνη.
Την ίδια στιγμή το σύστημα επιχειρεί να φορτώσει την κρίση στους λαούς. Δικαιώματα που κατακτήθηκαν με αγώνες εδώ και δεκαετίες σαρώνονται από μια επίθεση που ληστεύει χωρίς δισταγμό και το τελευταίο ψίχουλο από τα εισοδήματα των εργαζόμενων. Ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς, σταθερότητα και μονιμότητα, συντάξεις, υγεία, παιδεία, κοινωνική πρόνοια ακούγονται πια ξεπερασμένα, πολυτέλειες μιας εποχής που μοιάζει να πέρασε ανεπιστρεπτί.
Αλλά επειδή η καταπίεση φέρνει αντίδραση, το σύστημα φροντίζει να θωρακίζεται απέναντι στον μεγαλύτερο εχθρό του, το λαό. Η κρατική καταστολή και τρομοκρατία γίνονται θεσμός, τα δημοκρατικά δικαιώματα και οι ελευθερίες μπαίνουν στο στόχαστρο. Το σύστημα προτιμά να σπρώξει τη λαϊκή οργή προς το φασισμό και το ναζισμό, παρά να διακινδυνεύσει να τη δει να μετεξελίσσεται σε κίνημα υπεράσπισης κατακτήσεων, διεκδίκησης δικαιωμάτων και, τελικά, ανατροπής του.
Ο νικητής καπιταλισμός, λοιπόν, ούτε θέλει ούτε μπορεί να εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον για τους λαούς. Η νέα εποχή που έταζαν μετά τις ανατροπές του ’89-91, όταν το κομμουνιστικό κίνημα βρέθηκε και τυπικά στο καναβάτσο, ήταν, στην ουσία, μια βίαιη και απότομη στροφή προς τα πίσω, προς τις πιο μαύρες σελίδες της ιστορίας της ανθρωπότητας. Μια στροφή την οποία το σύστημα πάντα αποζητούσε, γιατί έτσι προστάζει η ίδια του η φύση και που έγινε δυνατή ακριβώς επειδή δεν υπήρχε πια το κομμουνιστικό κίνημα για να την αποτρέψει.
Ουσιαστικά οι λαοί σήμερα μοιάζουν ανυπεράσπιστοι απέναντι στην καπιταλιστική βαρβαρότητα και την ιμπεριαλιστική επιθετικότητα. Έχουν χάσει τη ραχοκοκαλιά της οργάνωσης και της πάλης τους, το κομμουνιστικό κίνημα, το οποίο ήταν το μόνο που μπόρεσε να σταθεί απέναντι στους ισχυρούς της γης, να τους αντιμετωπίσει και να τους ανατρέψει.
Κι αυτό έγινε εφικτό μέσα από τη σωστή ανάλυση των αντιθέσεων, τη σωστή ανάγνωση των δυνατοτήτων και του αντιπάλου αλλά και των μαζών και, πάνω απ’ όλα, μέσα από την αταλάντευτη επαναστατική γραμμή που δεν έπαψε στιγμή να πιστεύει στις δυνατότητες του λαού και της εργατικής τάξης και δεν υποτάχθηκε στον ταξικό εχθρό, όσο κι αν αυτός έμοιαζε ανίκητος.
Αυτά τα χαρακτηριστικά ήταν που ενέπνευσαν εκατομμύρια λαού σε όλο τον κόσμο και οδήγησαν στις μεγαλύτερες και πιο συνειδητές κινητοποιήσεις μαζών της ιστορίας. Αλλά ήταν και αυτά που στήριξαν εκατομμύρια κομμουνιστές που κυνηγήθηκαν, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν, ανάμεσά τους και οι 200 της Καισαριανής.
Όλοι αυτοί οι ήρωες ήξεραν ότι παίζουν καθημερινά τη ζωή τους κορώνα-γράμματα, αλλά δε δέχονταν να σκύψουν το κεφάλι απέναντι στον αδίστακτο αντίπαλο. Γιατί ήξεραν, επίσης, ότι ο αντίπαλος τρεφόταν και δυνάμωνε από τα σκυμμένα κεφάλια, αλλά, αντίθετα, πνιγόταν σε κάθε σταγόνα αίμα που χυνόταν από το μαχαίρι του…
Αυτή η επαναστατική συνείδηση φαίνεται σε μας τους νεότερους σχεδόν απίθανο να έχει υπάρξει. Δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε πώς είναι δυνατόν όχι ένας, αλλά χιλιάδες και εκατομμύρια άνθρωποι να αψηφούν με τόση …αναίδεια τον ίδιο το θάνατο. Και δυσκολευόμαστε γιατί μας έλαχε να ζήσουμε στα χρόνια της ήττας. Στα χρόνια που το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα έχει καταφέρει να αλώσει τις λαϊκές συνειδήσεις και να τις δηλητηριάσει με τις σάπιες αξίες του.
Έτσι οι μαζικές διεκδικήσεις βαφτίζονται συντεχνιακά αιτήματα, η πάλη για αξιοπρεπή δουλειά τεμπελιά, ο αγώνας ενάντια στον πόλεμο εθνική προδοσία και, βέβαια, ο ένοπλος αγώνας του λαού μας αδελφοκτόνος σπαραγμός που πρέπει όλοι να ξεχάσουμε και να μην επαναλάβουμε ποτέ.
Έτσι στρώνεται το έδαφος στο φασιστικό και ρατσιστικό οχετό, ο οποίος, στο έδαφος της κρίσης, πλασάρεται ως διέξοδος για τμήματα του λαού και της νεολαίας.
Κι όμως, ακόμα και σε αυτά τα χρόνια της ήττας οι κόκκινες σημαίες συνεχίζουν να εμπνέουν μαζικούς αγώνες, σε αρκετές περιπτώσεις ένοπλους, οι οποίοι χαλάνε τη σούπα του συστήματος και αποδεικνύουν ότι οι κομμουνιστικές ιδέες όχι μόνο δεν είναι παρελθόν, αλλά εξακολουθούν να είναι το μέλλον της ανθρωπότητας.
Ήρωες κομμουνιστές σαν τους 200 της Καισαριανής θα βρούμε και σήμερα στα βουνά της Ινδίας, στα λευκά κελιά της Τουρκίας, σε κάθε γωνιά του πλανήτη που οι λαοί αντιστέκονται.
Φίλες και φίλοι, συντρόφισσες και σύντροφοι
Στην εποχή μας το κομμουνιστικό κίνημα λοιδορείται καθημερινά και παρουσιάζεται, στην καλύτερη περίπτωση, ως ένα μακρινό και άπιαστο όνειρο που κάποιοι κάποτε κυνήγησαν και δεν κατάφεραν να υλοποιήσουν.
Προφανώς οι απαντήσεις είναι πολύ λιγότερες από τα ερωτήματα για την ήττα του κομμουνιστικού κινήματος. Ωστόσο, αυτό που είναι βέβαιο είναι πως οι απαντήσεις που λείπουν δε θα δοθούν από τους εχθρούςτων λαών, αλλά από τους ίδιους τους λαούς που με τους αγώνες τους θα χαράξουν τη δική τους πορεία.
Μια απάντηση, πάντως, που μπορούμε με ασφάλεια να δώσουμε σχετίζεται με ένα πολύ βασικό επιχείρημα που χρησιμοποιείται ενάντια σε μια νέα κομμουνιστική προσπάθεια: Ότι η επανάσταση είναι όχι μόνο ανέφικτη στις μέρες μας, αλλά και τότε που έγινε ήταν μάταιη. Ότι το αίμα των κομμουνιστών χύθηκε άσκοπα. Ότι, τελικά, τίποτα δεν έμεινε από ένα κίνημαπου ήταν αναμφισβήτητα μαζικό και ηρωικό.
Είναι πολύ εύκολο να δούμε τι μας άφησε το κομμουνιστικό κίνημα. Αρκεί να καταγράψουμε όλες τις κατακτήσεις που βίαια επιχειρεί να πάρει πίσω το σύστημα σήμερα. Το οχτάωρο, τη σταθερή δουλειά, τον αξιοπρεπή μισθό, τη σύνταξη, την περίθαλψη, την παιδεία. Τα δικαιώματα των γυναικών, τις συνδικαλιστικές ελευθερίες, τα δημοκρατικά δικαιώματα. Το δικαίωμα των λαών να ζουν ειρηνικά στον τόπο τους χωρίς ξένους και ντόπιους δυνάστες.
Από την άλλη μεριά, τι είναι αυτό που μας προτείνουν, τελικά, όλοι όσοι θεωρούν αυταπάτη την επανάσταση και την ανατροπή, ή ακόμα και ασύμβατη με την ανθρώπινη φύση τη σοσιαλιστική κοινωνία; Όπως αναφέραμε και στην αρχή, είτε να αποδεχτούμε την «ελέω Θεού» εξουσία του συστήματος είτε να παλέψουμε για τη βελτίωσή του.
Η πρώτη εκδοχή, απλά δεν είναι λύση για τις πλατιές λαϊκές μάζες παντού στον κόσμο που υφίστανται καθημερινά την εκμετάλλευση και την καταπίεση ενός συστήματος σε κρίση.
Όσο για τη δεύτερη εκδοχή, το ερώτημα προκύπτει αβίαστα: Ποια είναι η μεγαλύτερη αυταπάτη; Ότι το σύστημα μπορεί να βελτιωθεί ή ότι μπορεί να ανατραπεί; Η ιστορία έχει ήδη απαντήσει, μια και ανατροπές υπήρξαν αρκετές φορές, βελτιώσεις, όμως, ποτέ. Κι αν υπήρξαν στις καπιταλιστικές χώρες, αυτό έγινε εξαιτίας των ανατροπών που ήδη είχαν γίνει στις σοσιαλιστικές. Γιατί οι καπιταλιστές προτιμούσαν να δώσουν κάτι για να μην τα χάσουν όλα.
Στις μέρες μας αποδεικνύεται καθημερινά ότι το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα είναι αδίστακτο από τη φύση του και γίνεται ακόμα πιο αδίστακτο όταν βρίσκεται σε κρίση. Η κρίση το υποχρεώνει και η υποχώρηση των λαϊκών κινημάτων του επιτρέπει να δείξει το πραγματικό του πρόσωπο.
Η ναζιστική θηριωδία ήταν, φυσικά, μια ακραία έκφραση, όμως ήταν έκφραση του ίδιου αυτού συστήματος, που σπαρασσόταν από τις αντιθέσεις του, αλλά, κυρίως, λυσσομανούσε απέναντι στις κατακτήσεις των λαών της Σοβιετικής Ένωσης. Δεν ήταν μια εξαίρεση που επιβεβαιώνει έναν κανόνα ότι το σύστημα διαπνέεται από μια στοιχειώδη ανθρωπιά.
Άραγε πόσο λιγότερο …ακραίοι ήταν οι πύραυλοι που εκτόξευσαν ο Τραμ, η Μέι και ο Μακρόν πριν λίγες μέρες στη Συρία; Πόσο λιγότερο …ακραία είναι τα μνημονιακά μέτρα στη χώρα μας, που κόβουν μισθούς και συντάξεις, που καταδικάζουν γενιές ολόκληρες σε πραγματική πείνα, που πετάνε τον κόσμο έξω από τα σπίτια του για ένα κομμάτι ψωμί, που καταδικάζουν όποιον άρρωστο δεν έχει να πληρώσει να πεθάνει, κυριολεκτικά, στο πεζοδρόμιο;
Ένα σύστημα που τα κάνει όλα αυτά εδώ και δεκαετίες, πόσο πιθανό είναι να βελτιωθεί; Πόσο πιθανό είναι να πιεστεί για να …αλλάξει μυαλά; Η μόνη περίπτωση να κάνει παραχωρήσεις είναι να αισθανθεί ότι κινδυνεύει να χάσει την εξουσία του. Κι αυτός είναι ο τρόπος που το εργατικό και λαϊκό κίνημα σε όλο τον κόσμο, με ραχοκοκαλιά το κομμουνιστικό κίνημα, κατάφερε να κερδίσει όλα αυτά που σήμερα μας παίρνουν πίσω. Οι μάζες που πάλευαν για τα άμεσα αιτήματά τους, είχαν πάντα ως οδηγό την κατεύθυνση της ανατροπής του συστήματος και όχι της μεταρρύθμισής του.
Η μόνη δύναμη που ιστορικά κατάφερε να αντιμετωπίσει το σύστημα και να το νικήσει είναι το κομμουνιστικό κίνημα. Το γεγονός ότι ηττήθηκε δεν αναιρεί αυτήν την πραγματικότητα, αντίθετα βάζει ακόμα πιο επιτακτικά το καθήκον στους κομμουνιστές σήμερα να αναζητήσουν τις αιτίες αυτής της ήττας μέσα στους αγώνες του καιρού μας.
Από εκεί και πέρα, οι όποιες αντισυστημικές προτάσεις εμφανίστηκαν κατά καιρούς -και εμφανίζονται και στις μέρες μας- ως εναλλακτικές στο κομμουνιστικό κίνημα, αν δεν είναι ανοιχτά κατασκευάσματα του ίδιου του συστήματος για να απορροφήσει τη λαϊκή οργή και να τη διοχετεύσει σε ανώδυνα ή και χρήσιμα γι΄ αυτό μονοπάτια, ακόμα κι αν ξεκινούν από αγνές προθέσεις εναντίωσης στο σύστημα και υπεράσπισης των δικαιωμάτων των μαζών, αποδεικνύονται εύκολες για το σύστημα να αντιμετωπίσει και να ενσωματώσει.
Ωστόσο, η θέση αυτή της υπεράσπισης του κομμουνιστικού κινήματος είναι λειψή αν δεν απαντήσει και στο δεύτερο ερώτημα που τέθηκε: Πόσο εφικτό είναι να συγκροτηθεί ξανά ένα κομμουνιστικό κίνημα; Γιατί, βέβαια, την πρώτη φορά δεν υπήρχε η ήττα. Το κομμουνιστικό κίνημα ήταν η μόνη απάντηση των μαζών στην καταπίεση, μια απάντηση που δεν είχε δοκιμαστεί ξανά ως τότε.
Σήμερα τα πράγματα είναι αλλιώς. Η ήττα βαραίνει και, όπως αναφέραμε, η συζήτηση για τις αιτίες της είναι επίσης κομβικό σημείο στην πορεία ανασυγκρότησης. Οι μάζες θα αναζητήσουν αυτές τις απαντήσεις. Γιατί ο λόγος που τα κινήματα βρίσκονται σήμερα σε υποχώρηση δεν είναι ότι η καταπίεση και η εκμετάλλευση είναι λιγότερες, ούτε ότι οι λαοί είναι βολεμένοι και καλομαθημένοι, όπως χυδαία διαλαλεί το ίδιο το σύστημα.
Ο βασικός λόγος είναι ότι οι μάζες δεν έχουν εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους, θεωρούν τον αντίπαλο πανίσχυρο και τον εαυτό τους πολύ αδύναμο για να τον αντιμετωπίσει. Το κομμουνιστικό κίνημα κατάφερε να ανατρέψει αυτή την αντίληψη στα μυαλά εκατομμυρίων εξαθλιωμένων της γης και να τους φέρει στο προσκήνιο της ιστορίας. Για να το ξανακάνει, όμως, αυτό σήμερα, πρέπει να αναζητήσει και το ίδιο, μαζί με τις μάζες, τις αιτίες της ήττας του και να δώσει τις απαντήσεις που είναι αναγκαίες.
Κι ενώ η κατάσταση δείχνει και είναι δύσκολη, ενώ οι κομμουνιστικές ιδέες ουσιαστικά διώκονται, ενώ κυριαρχεί η άποψη ότι το κομμουνιστικό κίνημα πέθανε, το ίδιο το σύστημα συχνά-πυκνά επιλέγει να ρίξει ακόμα μερικές μαχαιριές στο σώμα που το ίδιο θεωρεί νεκρό και ασχολείται ξανά και ξανά μαζί του, ξαναγράφει την ιστορία, παραχαράσσει τους αγώνες των κομμουνιστών, φτάνει να απαγορέψει ακόμα και τα σύμβολά τους σε μερικές περιπτώσεις.
Γιατί τόσος κόπος για κάτι που έχει πεθάνει; Γιατί τόσο μένος κατά του Λένιν, του Στάλιν, του Μάο, ή και του Ζαχαριάδη, του Βελουχιώτη, ακόμα και του Μπελογιάννη; Αν οι αγώνες τους ήταν μάταιοι, αν τα οράματά τους παρασύρθηκαν στον ρου της ιστορίας, αν οι ελπίδες τους αποδείχτηκαν φρούδες γιατί ασχολούνται ακόμα μαζί τους;
Προφανώς το σύστημα κάτι ξέρει. Έχει γίνει κι αυτό σοφότερο και ξέρει ότι έχει κάθε λόγο να φοβάται μήπως οι λαοί τους οποίους τόσο βάναυσα καταπιέζει ξανακοιτάξουν προς τα σφυροδρέπανα και τις κόκκινες σημαίες, μήπως και ξαναγίνουν το ορμητικό ποτάμι που θα τους πνίξει. Πόσο μάλλον που ορισμένοι λαοί στον κόσμο ήδη παλεύουν με τ’ όπλο στο χέρι κάτω από τις κόκκινες σημαίες.
Αυτό δε σημαίνει, φυσικά, ότι το ζήτημα της ανασυγκρότησης του κομμουνιστικού κινήματος είναι απλά και μόνο θέμα χρόνου. Είναι πολλά περισσότερα αυτά που απαιτείται να γίνουν και, πριν απ’ όλα, το ξεκαθάρισμα των θέσεων και της στάσης, θεωρητικής και πρακτικής, απέναντι στο ίδιο το σύστημα.
Φίλες και φίλοι, συντρόφισσες και σύντροφοι
Η κατάσταση στην Αριστερά στη χώρα μας σήμερα είναι ένα σημαντικό πεδίο συζήτησηςακριβώς πάνω στη θέση και τη στάση του λαού απέναντι στο σύστημα, όχι μόνο γιατί μας αφορά άμεσα, αλλά και γιατί μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε γενικότερα συμπεράσματα.
Στην Αριστερά στην Ελλάδα κυριαρχούν σήμερα δυο βασικά ρεύματα, τα οποία θα μπορούσαμε να ονομάσουμε το ρεύμα των μεταβατικών προγραμμάτων και το ρεύμα της λαϊκής εξουσίας.
Κύριος εκφραστής του πρώτου ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ, πριν περάσει και τυπικά εξολοκλήρου στο αστικό στρατόπεδο. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε στην εξουσία υποσχόμενος ότι όχι μόνο έχει καταρτίσει, αλλά και μπορεί να υλοποιήσει ένα κυβερνητικό πρόγραμμα το οποίο θα επούλωνε τις πληγές της πολιτικής των μνημονίων.
Η συνέχεια είναι, βέβαια, γνωστή. Η «περήφανη διαπραγμάτευση» του 2015 έσπασε τα μούτρα της, το δημοψήφισμα αγνοήθηκε επιδεικτικά και ο ΣΥΡΙΖΑ ψήφισε και υλοποίησε, με μεγάλη επιτυχία μάλιστα, το 3ο μνημόνιο και τώρα ετοιμάζει τη νέα φάση της επίθεσης, αυτή που ονομάζει «καθαρή έξοδο από τα μνημόνια». Την ίδια στιγμή, η αμερικανοκρατία στη χώρα μας ζει …ένδοξες στιγμές που θυμίζουν άλλες, μαύρες εποχές.
Η μεταρρυθμιστική λογική του ΣΥΡΙΖΑ και το μεταβατικό πρόγραμμα που έταζε τον οδήγησαν όχι απλά στην αγκαλιά του συστήματος, αλλά σε πρωταγωνιστικό ρόλο στα πλαίσιά του, τόσο που να χαίρει σήμερα της εκτίμησης και της στήριξης ευρωπαίων και αμερικάνων ιμπεριαλιστών!
Και το χειρότερο είναι ότι αυτή η εξέλιξη πραγματοποιήθηκε στο όνομα της Αριστεράς κι αυτό είναι ένα επιπλέον συκοφαντικό χτύπημα ακόμα και στις κομμουνιστικές ιδέες, όσο κι αν αυτές ήταν πάντα αντίθετες και ξένες με το ευρωκομμουνιστικό ρεύμα που γέννησε τον ΣΥΡΙΖΑ.
Παρόλα αυτά, εξακολουθούν να υπάρχουν οι αμετανόητοι στην Αριστερά στη χώρα μας, που αντί να δουν το προφανές, διαπιστώνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, απλά τους πούλησε! Και επιμένουν στη σταθερή γραμμή μιας μεταρρύθμισης η οποία θεωρούν ότι δεν εφαρμόστηκε, ενώ στην ουσία επιχειρήθηκε και απέτυχε παταγωδώς. Και απέτυχε επειδή δεν ήταν δυνατόν να πετύχει, δεν ήταν δυνατόν να κάνουν πίσωη ΕΕ και το ΔΝΤ επειδή τους το ζήτησε ένας ΣΥΡΙΖΑ που κάθε άλλο παρά είχε επιλέξει την πραγματική αντιπαράθεση και ρήξη με τους ιμπεριαλιστές.
Κι έτσι σήμερα, Λαφαζάνης, Στρατούλης, Κωνσταντοπούλου και άλλοι πίνουν νερό στο όνομα της ίδιας ακριβώς μεταρρύθμισης που επιχείρησαν ως υπουργοί της «πρώτη φορά Αριστεράς» και απέτυχαν! Και το χειρότερο είναι ότι εκτός από αυτούς, υπάρχουν και δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, όπως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, οι οποίες, με έναν πιο αγωνιστικό λόγο είναι αλήθεια, ακολουθούν τις ίδιες βασικές πολιτικές κατευθύνσεις.
Οι δυνάμεις αυτές εξακολουθούν να θεωρούν υποχρέωσή τους να παρουσιάσουν στο λαό ένα κυβερνητικό πρόγραμμα. Το οποίο θα είναι μεταβατικό, αλλά προς τα πού; Προς το σοσιαλισμό, προς την επανάσταση, προς έναν καπιταλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο; Στην ουσία είδαν (και ακόμα βλέπουν) τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ως ευκαιρία να επηρεάσουν κι αυτοί τις εξελίξεις, να πιέσουν πιο αποτελεσματικά, μια και η κυβέρνηση είναι πιο φιλική.
Η λογική αυτή είναι καταστροφική για το λαϊκό κίνημα, γιατί σπέρνει την αυταπάτη ότι ένα σύστημα που βρίσκεται σε φάση κρίσης και επίθεσης μπορεί να μεταρρυθμιστεί. Και γιατί, κατά συνέπεια, αποπροσανατολίζει το λαό από την κατεύθυνση της οικοδόμησης ενός κινήματος πραγματικής ανατροπής.
Αντίστοιχα καταστροφικό για το λαϊκό κίνημα είναι και το δεύτερο ρεύμα, το οποίο εκφράζει κύρια το ΚΚΕ. Το οποίο, στην ουσία, παραπέμπει τα πάντα στη λαϊκή εξουσία και για σήμερα αφήνει μόνο το καθήκον της εκλογικής του ενίσχυσης. Έχοντας μια μακρά ιστορία ξεπουλήματος αγώνων και ρεφορμιστικής αντίληψης για το κίνημα, υπήρξε πολύτιμος βοηθός για το σύστημα «από τα μέσα».
Η βασική του αντίληψη συναντιέται σε πολλά σημεία με το ρεύμα των μεταβατικών προγραμμάτων. Θεωρώντας τον εαυτό του ως το κόμμα της εργατικής τάξης έχει έτοιμο το κυβερνητικό του πρόγραμμα, παραγνωρίζοντας, βέβαια, το ποιος θα το υλοποιήσει και πώς θα φτάσουμε στην πολυπόθητη λαϊκή εξουσία.
Η σωρεία προτάσεών του σε όλους τους τομείς της ζωής, από την οικονομία και το στρατό, μέχρι την υγεία και την παιδεία, ακόμα και την αστυνομία, αναδεικνύει ακριβώς αυτή του τη ρεφορμιστική λογική. Έτσι, καλεί τις μάζες να παλέψουν για να υλοποιήσουν αυτές ακριβώς τις προτάσεις, οι οποίες, όμως, δε θα υλοποιηθούν στην ολότητά τους παρά μόνο στη λαϊκή εξουσία.
Κι ως τότε; Η λύση είναι και πάλι έτοιμη: ψήφος στο ΚΚΕ, συμπόρευση με το ΠΑΜΕ, καμιά επαφή με άλλες δυνάμεις και απόψεις στην Αριστερά! Σε όλες τις μάχες που έδωσε ο λαός μας τα τελευταία χρόνια, σε όλα τα κεφαλαιώδη ζητήματα που αναδείχτηκαν, το ΚΚΕ είτε απουσίαζε είτε επέλεγε τις κομματικές φιέστες για να βγει από την υποχρέωση.
Η βασική του επιδίωξη δεν είναι η ανάπτυξη ενός κινήματος αντίστασης απέναντι στη λυσσαλέα επίθεση του συστήματος, δεν είναι να υπηρετήσει την υπόθεση της ανασυγκρότησης του κομμουνιστικού κινήματος, είναι να ενισχυθεί για να μπορέσει να διαπραγματευθεί από καλύτερες θέσεις με το σύστημα.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της ζημιάς που κάνουν οι αντιλήψεις και πρακτικές και των δύο ρευμάτων στο λαϊκό κίνημα είναι η πρόσφατη στάση τους απέναντι στην κλιμάκωση της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο. Ενώ οι παραδόσεις του κομμουνιστικού κινήματος συμβαδίζουν με την κοινή λογική που λέει ότι σε τέτοιες περιπτώσεις οι λαοί πρέπει να αναπτύξουν ένα μαζικό κίνημα ενάντια στον όλεθρο του πολέμου και τους ιμπεριαλιστές που τον προκαλούν, και τα δυο ρεύματα επέλεξαν να τις αγνοήσουν, ίσως θεωρώντας τες ξεπερασμένες…
Πολύ περισσότερο, φαίνεται ότι η Αριστερά στη χώρα μας απέχει ακόμα και από την κοινή λογική. Οι μεν δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και του μεταβατικού προγράμματος υποτίμησαν, αν όχι αγνόησαν το ζήτημα και, ξεπερνώντας ακόμα και τις χειρότερες πρακτικές τους του παρελθόντος, έφτασαν να μην εμφανίζονται καν σε κινητοποιήσεις που οι ίδιοι είχαν καλέσει!
Οι δε δυνάμεις του ΚΚΕ, θεώρησαν, όπως πάντα, ότι η διοργάνωση δυο-τριών κομματικών συγκεντρώσεων αρκούσε. Χωρίς να καλέσουν κανέναν άλλον, χωρίς να κάνουν καμιά προσπάθεια να κινητοποιήσουν το λαό μέσα από τα σωματεία, τα σχολεία και τα πανεπιστήμια, έκαναν ό,τι έκαναν για να λένε μετά ότι είναι οι μόνοι που κινήθηκαν και να κατηγορούν το λαό που δεν ακολούθησε το φωτεινό τους παράδειγμα!
Φίλες και φίλοι, συντρόφισσες και σύντροφοι
Δεν υπάρχει κανένα «κόλπο» που να οδηγεί στην ανασυγκρότηση του κομμουνιστικού κινήματος. Οι μικροκομματικές λογικές, που δυστυχώς κυριαρχούν στην Αριστερά στη χώρα μας, όχι απλά δεν υπηρετούν, αλλά εμποδίζουν την ανάπτυξη των αγώνων. Η υποχώρηση και η ήττα οδηγούν πολλούς στην υποταγή στον αρνητικό συσχετισμό. Τόσο ο πολιτικός λόγος, όσο και τα αιτήματα και, πάνω απ’ όλα, οι πρωτοβουλίες για κινητοποιήσεις προσαρμόζονται στην καταθλιπτική κυριαρχία των δυνάμεων του συστήματος, η οποία φαντάζει, έτσι, ακλόνητη.
Αναζητούνται διέξοδοι σε εντυπωσιακές κινήσεις χωρίς κανένα έρεισμα και χωρίς κανένα αποτέλεσμα, μόνο και μόνο για να φανεί ότι κάτι κινείται και πάντα στην υπηρεσία του «υπέρτατου στόχου» της άγρας ψήφων. Αναζητούνται άμεσες λύσεις και η απογοήτευση περισσεύει όταν γρήγορα αποδεικνύεται ότι αυτές δεν υπάρχουν. Η μικροαστική αδημονία και η υποταγή στο αυθόρμητο χαρακτηρίζουν τις κινήσεις μιας Αριστεράς που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε Αριστερά της ήττας.
Και, βέβαια, όλη η προσπάθεια κορυφώνεται μπροστά στις κάθε είδους κάλπες που στήνει το σύστημα. Οι οποίες γίνονται η «μητέρα των μαχών» και ξεχνιέται ότι δεν είναι παρά ένα εργαλείο στα χέρια του συστήματος για να εγκλωβίσει πολιτικά τις μάζες.
Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά όχι μόνο δε μαζικοποιούν, αλλά απομονώνουν την Αριστερά από το λαό. Λες και μέσα στο λαό, εκεί που θα έπρεπε να είναι ο φυσικός της χώρος αισθάνεται ασφυξία! Χωρίς τη συμμετοχή των μαζών αποθεώνεται η λογική της εκπροσώπησης και, τελικά, ανακυκλώνονται τα ίδια αδιέξοδα.
Από την άλλη μεριά, για την ανασυγκρότηση του κινήματος δεν αρκεί η δήλωση πίστης στο έργο των κλασσικών θεωρητικών, τους τιτάνιους αγώνες των κομμουνιστών και την ανωτερότητα της κοσμοθεωρίας. Προφανώς και δεν ξεχνάμε τίποτα απ’ όλα αυτά και τίποτα δε χαρίζουμε ούτε στο ρεφορμισμό ούτε στον ταξικό αντίπαλο.
Όμως το αίμα που έχυσαν οι λαοί και οι κομμουνιστές θα το τιμήσουμε καλύτερα αν αναγνώσουμε σωστά τις αντιθέσεις της εποχής μας και αναπτύξουμε το δικό μας κίνημα, διδασκόμενοι και όχι αντιγράφοντας το δικό τους.
Τις θεωρητικές και πρακτικές παρακαταθήκες που μας άφησαν θα τις διαφυλάξουμε και θα ανατρέξουμε σε αυτές ξανά και ξανά, με στόχο, όμως, να τις πάμε παραπέρα, να τις δούμε στο φως του δικού μας κόσμου, να αναζητήσουμε, βασισμένοι σε αυτές, τις απαντήσεις στις σύγχρονες ανάγκες των αγώνων μας.
Γιατί, στο κάτω κάτω, ένα από τα μεγάλα διδάγματα που μας κληροδότησε η ένδοξη ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος είναι ότι κάθε λαός, κάθε κίνημα, κάθε κομμουνιστικό κόμμα οφείλει να κάνει τη συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης και να στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις.
Φίλες και φίλοι, συντρόφισσες και σύντροφοι
Είναι, λοιπόν, εφικτή σήμερα η ανασυγκρότηση του κομμουνιστικού κινήματος ή όχι, όσο κι αν αυτό είναι απαραίτητο; Η αναμενόμενη απάντηση από μια κομμουνιστική οργάνωση είναι, βέβαια, θετική. Όμως αυτή μας η θέση δεν πηγάζει από την ανάγκη μας να δικαιολογήσουμε την ύπαρξή μας, ούτε μόνο από τη μαρξιστική αισιοδοξία που θα πρέπει να μας χαρακτηρίζει. Άλλωστε κι αυτή η μαρξιστική αισιοδοξία κάπου εδράζεται…
Δεν πετάμε στα σύννεφα, τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Όμως πιστεύουμε δυο πράγματα: ότι το σύστημα ούτε θέλει ούτε μπορεί να δώσει διέξοδο στους λαούς και ότι οι λαοί θα ανακαλύψουν ξανά τους μαζικούς αγώνες και μόνοι τους θα αναζητήσουν ξανά τις απαντήσεις που έδωσε και που δεν έδωσε το κομμουνιστικό κίνημα του 20ου αιώνα.
Εμείς θεωρούμε τους εαυτούς μας μέρος αυτών των αναζητήσεων, θέλουμε να συμβάλλουμε σε αυτές και να τις επηρεάσουμε προς την κομμουνιστική κατεύθυνση, η οποία παραμένει η μόνη ελπίδα των λαών.
Το γεγονός ότι αυτή η αντίληψη σε αυτή τη φάση είναι μειοψηφική και συκοφαντημένη είναι αποτέλεσμα της εξέλιξης της ταξικής πάλης, η οποία γέρνει στο στρατόπεδο των εκμεταλλευτών. Υπόθεση της ταξικής πάλης θα είναι και η αντιστροφή αυτής της πορείας.
Και η ταξική πάλη συμβαίνει είτε το θέλουν οι κομμουνιστές είτε όχι. Το ζητούμενο γι΄ αυτούς, για μας σήμερα είναι όχι μόνο να συμμετέχουμε ενεργά σε αυτή, αλλά να δίνουμε καθημερινά τη μάχη ενάντια στις λαθεμένες απόψεις χωρίς να τις φοβόμαστε, να προτάσσουμε την επαναστατική κατεύθυνση, να τολμούμε απαντήσεις στα μικρά και μεγάλα ζητήματα της εποχής μας.
Να επιδιώκουμε την κίνηση των μαζών, γιατί μόνο αυτή πλάθει συνειδήσεις. Να εμπιστευόμαστε την εργατική τάξη, να διδασκόμαστε απ’ αυτήν και να τη βοηθούμε να συγκροτηθεί σαν τάξη για τον εαυτό της.
Να κρατάμε ψηλά τις κόκκινες σημαίες με τα σφυροδρέπανα ακόμα και σε τούτους τους δύσκολους καιρούς.
Γιατί, στο κάτω κάτω, αυτό απαιτεί η μνήμητης ηρωικής θυσίας των 200 κομμουνιστών της Καισαριανής και των εκατομμυρίων των κομμουνιστών παντού στον κόσμο.
