Άρθρο από την Προλεταριακή Σημαία (φύλλο 889)
Για μια ακόμη φορά η ΚΕ του ΚΚΕ προετοιμάζει ένα Συνέδριο «αυτοαναφορικό», ένα συνέδριο απλής αναπαραγωγής του κομματικού μηχανισμού, όχι για να πρωτοστατήσει στην ταξική πάλη, αλλά για να διατηρείται (έστω σε αναμονή) στο πολιτικό σκηνικό.
Δημοσιεύτηκαν στο «Ριζοσπάστη» τρία κείμενα που αποτελούν τις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 21ο Συνέδριό του. Το πρώτο κείμενο αφορά τον απολογισμό και τα συμπεράσματα από τη δράση της ΚΕ και του κόμματος και προσδιορίζει τα χαρακτηριστικά του Συνεδρίου. Το δεύτερο αποτελεί την πολιτική εισήγηση και το τρίτο αναφέρεται στην εργατική τάξη, το εργατικό-συνδικαλιστικό κίνημα και την κοινωνική συμμαχία. Το τελευταίο κείμενο φαίνεται ότι αποτελεί κάτι σαν συμπλήρωμα για την κάλυψη μιας ανειλημμένης από το 20ό Συνέδριο υποχρέωσης για Εργατική Συνδιάσκεψη, που όμως δεν υλοποιήθηκε, όπως αναφέρεται στις Θέσεις.
Κεντρικός στόχος του Συνεδρίου, όπως υποδηλώνει το βασικό σύνθημα του, είναι η κομματική ενίσχυση του ΚΚΕ: «Δυνατό ΚΚΕ, Νους-Καρδιά-Οργανωτής της εργατικής-λαϊκής πάλης για το Σοσιαλισμό». Επαναλαμβάνεται δηλαδή ο στόχος του 20ού Συνεδρίου, κεντρικό σύνθημα του οποίου ήταν: «Ισχυροποιούμε το ΚΚΕ, για δυνατό εργατικό κίνημα και κοινωνική συμμαχία, για την εξουσία-το σοσιαλισμό», μόνο που τώρα «φεύγει» η «κοινωνική συμμαχία» και μένει η πιο γενική έκφραση «λαϊκή πάλη», ίσως σαν προετοιμασία για την επόμενη αλλαγή του προγράμματος του ΚΚΕ (θα το δούμε).
Για μια ακόμη φορά η ΚΕ επιτροπή του ΚΚΕ προετοιμάζει ένα Συνέδριο «αυτοαναφορικό», ένα συνέδριο απλής αναπαραγωγής του κομματικού μηχανισμού, όχι για να πρωτοστατήσει στην ταξική πάλη, αλλά για να διατηρείται (έστω σε αναμονή) στο πολιτικό σκηνικό.
Για μια ακόμη φορά προσπαθεί να αντιμετωπίσει με οργανωτικούς όρους το σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει από την περίοδο του ‘89-91 και τις καταρρεύσεις, οπότε αναγκάστηκε «για πρώτη φορά… στηριζόμενο στις δικές του δυνάμεις… να δώσει τη μάχη» (Πρώτο Κείμενο, θέση 1). Το ΚΚΕ, χάνοντας τα σημεία αναφοράς και στήριξής του («σοσιαλιστικό στρατόπεδο»), αναζητάει ρόλο στα πολιτικά πράγματα, προσπαθώντας να ισορροπεί ανάμεσα στον βαθιά ρεφορμιστικό του χαρακτήρα και την (άμεση ή έμμεση) απεύθυνση στα αστικά στρώματα, από τη μια, και στη διατήρηση της αναγκαίας επιρροής σε εργατικές και λαϊκές μάζες μέσα από την προβολή κάποιων «κομμουνιστικών» χαρακτηριστικών, από την άλλη.
Μ’ αυτούς τους όρους «επαναστατικοποιήθηκε», έβγαλε θέσεις για την «οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ», την «αντεπανάσταση και τις ανατροπές» και προσδιόρισε το «νέο Πρόγραμμα» για την περίοδο του καπιταλισμού αλλά και για την «οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην Ελλάδα» (18ο και 19ο Συνέδριο). Το μόνο που δεν έβγαλε ήταν συγκεκριμένη γραμμή πάλης, αρνούμενο τον ιμπεριαλισμό και την εξάρτηση, αλλά και τους καθημερινούς αγώνες που είναι «αναποτελεσματικοί».
Και επειδή η απουσία μιας τέτοιας γραμμής οδηγεί σε στασιμότητα, προσπαθεί να ξεπεράσει το πρόβλημα με τον μόνο τρόπο που ξέρει, τον «στενά κομματικό». Καθόρισε γραμμή μετατροπής του ΚΚΕ σε «Κόμμα παντός καιρού» ήδη από το 19ο Συνέδριο του 2013. Αυτή τη γραμμή την εξειδίκευσε στο 20ό Συνέδριο (2017) με «στροφή στην ιδεολογική δουλειά» μέσα στο κόμμα, αλλά και σε επίπεδο μαζικού κινήματος. Μόνο που μια τέτοια γραμμή το μόνο που μπορεί να δώσει είναι συνεχείς περιστροφές γύρω από τον εαυτό του και τίποτε άλλο. Αυτό το αδιέξοδο διαπιστώνουν οι Θέσεις: «Περίπου 8 χρόνια μετά το 19ο Συνέδριο… όπως και 4 χρόνια μετά το 20ό Συνέδριο…» το «κεντρικό πρόβλημα και όρος, για να μπορεί το Κόμμα να ανταποκριθεί επάξια στο επαναστατικό του καθήκον, να γίνει αυτό που ονομάσαμε “Κόμμα παντός καιρού”, το ζήτημα της κομματικής οικοδόμησης, της ισχυροποίησης του Κόμματος, των καθοδηγητικών επιτελείων και Κομματικών Οργανώσεων» (Πρώτο Κείμενο, θέση 1), δεν περπάτησε. «…Από το 20ό έως το 21ο Συνέδριο και προς τιμήν των 100 χρόνων του Κόμματος, ούτε το Κόμμα ούτε η ΚΝΕ κατόρθωσαν να διευρύνουν διακριτά τις δυνάμεις τους…» (Πρώτο Κείμενο, θέση 8).
Και επειδή η ηγεσία του ΚΚΕ δεν μπορεί να υπερβεί τα ρεφορμιστικά χαρακτηριστικά της, αναζητά τη λύση στην ίδια αποτυχημένη συνταγή. Προσδιορίζει σαν αιτία της στασιμότητας (ίσως και υποχώρησης) το γεγονός ότι, παρά την «ύπαρξη πρωτοπόρου Προγράμματος και επεξεργασιών», δεν έγινε «βαθιά μελέτη ζητημάτων καθοδήγησης και ποιότητας δεσμών του Κόμματος με τις εργατικές-λαϊκές δυνάμεις…» (Πρώτο Κείμενο, θέση 1). Αυτό που προτείνει επομένως ως διέξοδο είναι η «πιο σχεδιασμένη και συστηματική ιδεολογική, πολιτική, οργανωτική προσπάθεια, προκειμένου να εξουδετερώνονται οι αναστολές από τις δυσκολίες της καθημερινότητας…» (Πρώτο Κείμενο, θέση 8) και η «ανώτερη ποιοτικά καθοδηγητική δουλειά, ιδεολογική – πολιτική - μορφωτική αναβάθμιση της δουλειάς όλου του Κόμματος από την ΚΕ μέχρι τις ΚΟΒ, από το ΚΣ της ΚΝΕ μέχρι τις ΟΒ» (Πρώτο Κείμενο, θέση 9). Και όλα αυτά για τον έναν και μοναδικό στόχο, την κομματική ενίσχυση: «Στην περίοδο έως το 22ο Συνέδριο παραμένει το καθήκον της ανανέωσης των κομματικών δυνάμεων…» (Πρώτο Κείμενο, θέση 48).
Θα ρωτούσε κανείς, γιατί είναι μεμπτό αυτό; Δεν είναι αναγκαίο οι κομμουνιστικές οργανώσεις να συγκροτούνται ιδεολογικά, πολιτικά και οργανωτικά; Προφανώς και είναι αναγκαίο. Μόνο που μια τέτοια οργανωτική ανασυγκρότηση, ιδιαίτερα όταν αποτελεί περιεχόμενο ενός συνεδρίου (και όχι για παράδειγμα, μιας οργανωτικής συνδιάσκεψης ή σύσκεψης, που κινείται στη βάση των πολιτικών κατευθύνσεων του συνεδρίου), δεν μπορεί να σταθεί από μόνη της. Το Κομουνιστικό Κόμμα δεν είναι μια αυθύπαρκτη οντότητα (όπως συνεχίζει να υποστηρίζει το ΚΚΕ) που αναπτύσσεται έξω από την ταξική πάλη και συγκροτείται ανεξάρτητα από τη συγκρότηση της εργατικής τάξης. Η οποιαδήποτε (αναγκαία) ιδεολογική και πολιτική συγκρότηση γίνεται μέσα στην πάλη, με γραμμή, άξονες και αιτήματα πάλης. Η ιδεολογική δουλειά, το ανέβασμα της εσωτερικής λειτουργίας και η ενίσχυση των γραμμών του κόμματος γίνεται μέσα σ’ αυτή τη διαδικασία, παίρνει τροφή από αυτή τη σχέση και γίνεται για να εξυπηρετήσει την ταξική πάλη και όχι το αντίθετο.
Το βασικό ζητούμενο επομένως του Συνεδρίου ενός κομμουνιστικού κόμματος είναι να προσδιορίσει τις πολιτικές εξελίξεις, τους ταξικούς και πολιτικούς συσχετισμούς και να καθορίσει μεσοπρόθεσμα καθήκοντα και στόχους τους οποίους θα θέσει στην εργατική τάξη και στα λαϊκά στρώματα. Μόνο μέσα σ’ αυτήν την κατεύθυνση έχουν νόημα τα μέτρα και οι οδηγίες κομματικής συγκρότησης.
Οι θέσεις της ΚΕ κινούνται σε τελείως διαφορετική κατεύθυνση. Θα παραθέσουμε ένα απόσπασμα από τον Επίλογο του πρώτου κειμένου (Πρώτο Κείμενο, θέση 52) για να γίνει πιο καθαρό αυτό που λέμε:
«Το 21ο Συνέδριο αποκτά ιδιαίτερη σημασία, αφού γίνεται σε µια περίοδο κατά την οποία εξελίσσεται η νέα εκδήλωση καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης...
…περίοδο όπου μπορεί να συνυπάρχει η αστάθεια του αστικού πολιτικού συστήματος, η ένταση των αντιθέσεων μέσα στην Ευρωζώνη και συνολικά την ΕΕ, µε την παραπέρα όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και την προσφυγή σε πόλεμο ανάμεσα στις αστικές τάξεις και διάφορα μπλοκ δυνάμεων σε περιφερειακό, ευρωπαϊκό, διεθνές επίπεδο. Όμως και ο ταξικός αντίπαλος προετοιμάζεται, εντείνει την επίθεση, ενισχύει συνολικά τους κρατικούς μηχανισμούς καταστολής…
Η θεωρητική - ιδεολογική θωράκιση όλων των µελών των καθοδηγητικών οργάνων και των Κομματικών Ομάδων των μαζικών οργανώσεων αποτελεί βασική προϋπόθεση και για την αντιμετώπιση της κόπωσης, της ρουτίνας, της τυπικότητας στην προώθηση καθηκόντων… σε συνθήκες επιδείνωσης του συσχετισμού της ταξικής πάλης.
Τέτοιες συνθήκες δεν μπορούν γενικά να αποκλειστούν για την επόμενη τετραετία, όπως βέβαια δεν μπορούν να αποκλειστούν και συνθήκες μιας απότομης ανόδου της ταξικής πάλης...
Συνεπώς, το κύριο είναι η επαναστατική θεωρητική ιδεολογικοπολιτική θωράκιση να εκφράζεται και να αντιμετωπίζει προβλήματα σε πιο σύνθετες συνθήκες… δυσκολία στην ανανέωση και διεύρυνση των κομματικών και ΚΝίτικων δυνάμεων, που και τώρα εκφράζεται σε κάποιες Οργανώσεις Περιοχής».
Πολύ σοβαρές έως και επικίνδυνες εξελίξεις προβλέπουν οι Θέσεις της ΚΕ (και σωστά). Οικονομική κρίση, πόλεμος, πολιτική αστάθεια, καταστολή… Με βάση αυτή την εκτίμηση, ποια καθήκοντα θέτει η ΚΕ στο Κόμμα; Μήπως συνολική ανάπτυξη της αντίστασης και διεκδίκησης των εργαζομένων; Μήπως συγκεκριμένη αντιπολεμική και αντιιμπεριαλιστική πάλη; Μήπως μαζική απάντηση στην καταστολή και την κρατική τρομοκρατία; Όχι, λέει η ΚΕ.
Οι σημερινές δύσκολες συνθήκες απαιτούν ενίσχυση του Κόμματος. Θωράκιση των κομματικών οργανώσεων με την επαναστατική ιδεολογία για να ξεπεράσουν την κόπωση και τη ρουτίνα και κυρίως για να μπορούν μέσα σε δύσκολες συνθήκες να ανανεώνουν και να διευρύνουν το δυναμικό τους. Μόνο έτσι το Κόμμα θα μπορεί να υποδεχτεί μια πιθανή άνοδο της ταξικής πάλης!! Θα δυναμώνει ιδεολογικά, πολιτικά και οργανωτικά και θα είναι έτοιμο για τα… μεγάλα, τα επαναστατικά καθήκοντα!!
Μήπως όμως αυτός ο «ιδεολογικός προσανατολισμός» του Συνεδρίου αποσκοπεί –έστω μέσα από μια «παράλειψη»- στην καλύτερη προετοιμασία του ΚΚΕ για την παρέμβαση στην ταξική πάλη; Αυτό ισχυρίζεται η ΚΕ, αλλά τόσο τα ντοκουμέντα όσο και η συγκεκριμένη πολιτική στάση του ΚΚΕ δείχνουν το αντίθετο. Αυτός ο προσανατολισμός είναι άμεση απόρροια της βασικής κατεύθυνσης που έχει αποτυπωθεί προγραμματικά στο 19ο Συνέδριο, για την «αναποτελεσματικότητα των αγώνων», την απόσυρση από την ταξική πάλη και τη μετάβαση με… αερογέφυρα στο σοσιαλισμό.
Αυτή η βασική κατεύθυνση της ηγεσίας του ΚΚΕ μπορεί να εκφράζεται πιο «σεμνά» στα κείμενα των Θέσεων απ’ ό,τι σε παλιότερα κείμενα, αλλά διαπνέει όλες τις Θέσεις.
Πρώτα απ’ όλα επειδή λείπει από τις Θέσεις η γραμμή πάλης, αυτή που θα οδηγήσει σε καθημερινούς αγώνες, αυτή που μπορεί να απαντήσει στην επίθεση του συστήματος, που ανταποκρίνεται στις ανάγκες των λαϊκών μαζών και στο επίπεδο συγκρότησης του εργατικού και λαϊκού κινήματος. Αυτή η γραμμή η οποία καθώς θα υιοθετείται και θα ξεδιπλώνεται από την εργατική τάξη και το λαό, θα δημιουργεί κατάλληλους όρους στην κομμουνιστική πρωτοπορία για να παρεμβαίνει, να μπαίνει μπροστά στον αγώνα, να του δίνει χαρακτηριστικά ρήξης και να μπολιάζει την τάξη με την επαναστατική ιδεολογία και προοπτική.
Εκφράζεται όμως και συγκεκριμένα σε διάφορα σημεία των Θέσεων, όπως στη θέση 10 του Πρώτου Κειμένου: «Πρέπει να συνειδητοποιηθεί συνολικά ότι... σε συνθήκες συνολικής αντεπανάστασης και υποχώρησης του κινήματος… δεν είναι ρεαλιστικό να ανατραπούν οι στρατηγικές επιλογές του καπιταλισμού χωρίς να έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις επαναστατικής κατάστασης. Ταυτόχρονα… οφείλουμε να δείχνουμε ότι η ορμητική άνοδος της ταξικής πάλης μπορεί να φέρνει σε δυσκολία το σύστημα, άρα το εργατικό κίνημα… να κερδίζει και κάτι… μέχρι τη συνολικότερη αντεπίθεση. Η στρατηγική µας, συνεπώς, αφορά και την καθημερινότητα… έχοντας θέσει τις καθοδηγητικές µας απαιτήσεις… που δεν είναι άλλες από την ανάγκη της πάλης για την εξουσία…».
Σύμφωνα με τις Θέσεις, λοιπόν, δεν προβλέπονται νίκες για το εργατικό κίνημα πριν από τη δημιουργία επαναστατικών συνθηκών. Αυτές οι συνθήκες μάλλον θα προκύψουν «αντικειμενικά» και όχι μέσα από νικηφόρους αγώνες που θα ανεβάζουν την αυτοπεποίθηση και τη μαχητικότητα της εργατικής τάξης και θα αλλάζουν τον ταξικό συσχετισμό. Μπορεί, όμως, σύμφωνα πάντα με τις Θέσεις, το εργατικό κίνημα να κερδίσει και «κάτι», όχι τώρα, αλλά την περίοδο της ορμητικής του ανόδου. Γι’ αυτό το ΚΚΕ θα περιλάβει στη στρατηγική του και την καθημερινότητα (δυστυχώς υπάρχει κι αυτή!) με την προϋπόθεση ότι δεν θα «λερώνει» το στόχο της πάλης για την εξουσία.
Έτσι, για παράδειγμα, ο νόμος Κεραμέως-Χρυσοχοΐδη δεν μπορεί να ανατραπεί από το φοιτητικό κίνημα, αφού είναι «στρατηγική επιλογή του καπιταλισμού». Μπορεί όμως να μην εφαρμοστεί στην πράξη. Θα φροντίσουν γι’ αυτό οι καθηγητές και η… κοινή λογική(!), όπως μας πληροφορεί ο ΓΓ του ΚΚΕ Δ. Κουτσούμπας με την ομιλία του στη Βουλή κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου («Ριζοσπάστης» 13-14 Φλεβάρη 2021): «Ήδη άλλωστε οι πανεπιστημιακοί καθηγητές δεν φαίνονται διατεθειμένοι να το εφαρμόσουν. Και πολύ καλά θα κάνουν. Το νομοσχέδιο αυτό θα το καταστήσει τελικά ανενεργό η κοινή λογική των αναγκών της νεολαίας». Αφού λοιπόν το κίνημα δεν μπορεί να ανατρέψει το νόμο, ας ετοιμαστεί ιδεολογικά για την επαναστατική περίοδο και το σοσιαλισμό: «Το επόμενο διάστημα, το βασικό καθήκον του Κόμματος στους χώρους της εκπαίδευσης είναι η ενίσχυση της ιδεολογικής-μορφωτικής προσπάθειας με επίκεντρο την εκλαΐκευση της πρότασης του Κόμματος για την Παιδεία, την Υγεία, το σύνολο των κοινωνικών αναγκών στο σοσιαλισμό…» (Πρώτο Κείμενο, θέση 42).
Η κομματική συσπείρωση που επιχειρείται και με αυτό το Συνέδριο έρχεται να απαντήσει και σε ένα άλλο ζήτημα που συνεχώς εμφανίζεται μπροστά στο ΚΚΕ. Τις πιέσεις που ασκούνται στα μέλη και τον περίγυρό του από τα «δεξιά»: «Περνάμε σε μια νέα, πιο σύνθετη και δύσκολη φάση. Σε αυτές τις συνθήκες αυξάνεται η αστική και οπορτουνιστική πίεση… Παράλληλα, ο ανταγωνισμός μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ στην κυβερνητική εναλλαγή είναι μια πληγή ιδεολογικής-πολιτικής ρεφορμιστικής και οπορτουνιστικής πίεσης προς τον περίγυρο του Κόμματος…» (Πρώτο Κείμενο θέση 4). Επί της ουσίας πρόκειται για πιέσεις που «παράγει» η ίδια η ρεφορμιστική του γραμμή και ο άκρατος κοινοβουλευτισμός του. Γι’ αυτό και η απάντηση που δίνει είναι η κομματική περιχαράκωση και το «άλμα» προς το σοσιαλισμό. Γι’ αυτό και το 21ο Συνέδριό του επιμένει στην «ιδεολογική θωράκιση» των μελών του αφού δεν μπορεί να τα θωρακίσει στη βάση της πολιτικής του γραμμής και των καθηκόντων πάλης που αυτή θα παράγει.
Συνέχεια στο επόμενο φύλλο
