Πυρηνικός όλεθρος με στόχο όλους τους λαούς
Ήταν ξημερώματα της 6 Αυγούστου 1945 όταν το αμερικανικό βομβαρδιστικό Enola Gay απογειώθηκε από τη νήσο Τινιάν του Ειρηνικού μεταφέροντας το καινούριο υπερόπλο των ΗΠΑ, την ατομική βόμβα. Λίγο μετά τις 8 το πρωί η βόμβα αφέθηκε πάνω από την ιαπωνική πόλη Χιροσίμα. Σε λίγα δευτερόλεπτα συντελέστηκε ένα ολοκαύτωμα. Μια τεράστια σε μέγεθος και ισχύ έκρηξη, με εκτυφλωτικό φως, κάλυψε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης, κονιορτοποιώντας στην κυριολεξία ανθρώπους και κτίρια.
Ο Ρεμόν Καρτιέ περιγράφει πολύ παραστατικά τη φρίκη των τραγικών στιγμών: «…Μια τρομακτική αστραπή την κατάπιε, αφήνοντας πίσω της μια κολοσσιαία πυρκαγιά, που άναψε και διαδόθηκε μέσα σ” ένα δευτερόλεπτο. Τα τροχιοδρομικά οχήματα έμειναν γεμάτα με τους απανθρακωμένους επιβάτες τους στριμωγμένους στα καθίσματα ή στιβαγμένους όρθιους στους εξώστες. Ένας άνεμος ταχύτητος 1.200 χλμ. την ώρα σηκώθηκε και γκρέμισε τους τοίχους σε μια ακτίνα 1.500 μ., θρυμματίζοντας τα τζάμια των παραθύρων ακόμα και σε απόσταση 12 χλμ. από το σημείο Μηδέν. Ενας πύρινος κυκλώνας, όμοιος με αυτούς που άναψαν οι εκατοντάδες βομβαρδιστικών στη Δρέσδη, στο Αμβούργο ή στο Τόκιο, στροβιλιζόταν επί έξι ώρες. Έπειτα διαπιστώθηκαν στους επιζώντες παράξενα φαινόμενα: έμετοι, διάρροιες εξαιρετικής εντάσεως, πλήθος μικρών αιμορραγιών στο στόμα και στο λαιμό. Πολλά από τα θύματα που παρουσίασαν τέτοια συμπτώματα ψυχορραγούν. Ο απολογισμός που θα καταρτισθεί αργότερα θα εμφανίσει 78.150 νεκρούς, 9.284 βαριά τραυματισμένους και 13.938 εξαφανισθέντες. Δεν υπολογίζονται μέσα σ” αυτούς οι στρατιωτικοί, 40.000 περίπου, από τους οποίους οι μισοί υπήρξαν θύματα της εκρήξεως. Το γενικό στρατηγείο της 2ης στρατιάς, η έδρα της περιφερειακής διοικήσεως της δύσεως, η στρατιωτική σχολή και το στρατιωτικό νοσοκομείο εκμηδενίσθηκαν». («Ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου», Ρεμόν Καρτιέ, τ. β’ σελ. 388-389)
Το σχέδιο των ΗΠΑ ολοκληρώνεται τρεις μέρες αργότερα, στις 9 Αυγούστου, όταν ρίχνουν τη δεύτερη ατομική βόμβα στο Ναγκασάκι.
Στις 14 Αυγούστου η Ιαπωνία παραδίδεται άνευ όρων.
Το αποτέλεσμα των δύο ατομικών βομβών είναι κάτι περισσότερο από τραγικό. Οι δύο πόλεις ισοπεδώνονται. Σκοτώνονται 140.000 άμαχοι στη Χιροσίμα και 80.000 στο Ναγκασάκι. Άλλοι 230.000 άμαχοι και στις δύο πόλεις έμειναν ανάπηροι. (Ιάπωνες συγγραφείς αναφέρουν ότι στη Χιροσίμα σκοτώθηκαν 247.000 άνθρωποι). Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις όμως της ραδιενέργειας επηρέασαν και επηρεάζουν ακόμα τις επόμενες γενιές, μέχρι και τη σημερινή εποχή. Τερατογενέσεις, καρκίνοι, πρόωροι θάνατοι.
Πώς δικαιολόγησαν την πράξη του οι ΗΠΑ
Οι Αμερικάνοι, αρκετά χρόνια πριν (1942), είχαν βάλει στόχο την απόκτηση της ατομικής βόμβας (το περίφημο «σχέδιο Μανχάταν»). Λίγες εβδομάδες μετά τη συνθηκολόγηση της Γερμανίας (9-5-1945) πραγματοποιείται η πρώτη πετυχημένη δοκιμή της κοντά στο Αλαμογκόρντο του Νέου Μεξικού και στις αρχές Αυγούστου το χτύπημα πάνω σε ζωντανούς στόχους και μάλιστα σε άμαχο πληθυσμό. Οι ΗΠΑ δικαιολόγησαν το αποτρόπαιο έγκλημά τους λέγοντας ότι με αυτό τον τρόπο η Ιαπωνία συνθηκολόγησε γρήγορα και απέφυγαν τη συνέχιση του πολέμου που θα στοίχιζε… εκατομμύρια (!) επιπλέον νεκρούς, όπως υποστήριζαν. Επίσης σε ομιλία του ο Τρούμαν στις 9 Αυγούστου 1945 ισχυρίστηκε ότι η ατομική βόμβα στη Χιροσίμα έπεσε σε στρατιωτική βάση. Μάλιστα υπεραμύνθηκε της χρήσης της λέγοντας ότι στο μέλλον θα σώσει χιλιάδες αμερικάνικες ζωές. Την ίδια μέρα της ομιλίας του θα βομβαρδιστεί και το Ναγκασάκι.
Ποιες ήταν οι πραγματικές αιτίες
Μέσα στο καλοκαίρι του 1945 ξεκινά η Διάσκεψη του Πότσνταμ με στόχο να προσδιοριστεί το νομικό καθεστώς της ηττημένης Γερμανίας. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ΗΠΑ, Σοβιετικής Ένωσης (ΣΕ) και Αγγλίας συνεχίζονται μέχρι τη στιγμή που ο Τρούμαν πληροφορείται την πετυχημένη δοκιμή της ατομικής βόμβας (16 Ιουλίου) και αλλάζει στάση. Θεωρώντας πλέον τις ΗΠΑ πανίσχυρες, δεν θέλει στην ουσία να διαπραγματευτεί με τους Σοβιετικούς.
Η Ιαπωνία μπορεί να μην είχε παραδοθεί τυπικά. αλλά σύμφωνα και με τις απόψεις πολλών Δυτικών ήταν έτοιμη να παραδοθεί. Απλώς ήθελε να αποφύγει την παράδοση άνευ όρων. Στο γεγονός αυτό συντείνουν μια σειρά γεγονότων:
Η Ιαπωνία είχε δείξει διαθέσεις για παράδοση από τον Ιούνιο του 1945 και αυτό το γνώριζαν οι Αμερικάνοι. Στις 21 Ιουνίου του 1945 ολοκληρώνεται με επιτυχία η απόβαση των αμερικανικών στρατευμάτων στη Νήσο Οκινάβα της Ιαπωνίας. Μάλιστα ο ναυτικός αποκλεισμός που της είχαν επιβάλει οι ΗΠΑ, όπως και οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί ιαπωνικών πόλεων (Τόκιο, Μάρτης του 1945, με 120.000 άμαχους νεκρούς) έφεραν σε πολύ δύσκολή θέση την Ιαπωνία και από τον Απρίλη του 1945 είχε δηλώσει πως ήθελε να διαπραγματευτεί την παράδοσή της. Αξίζει να σημειωθεί ότι η στάση των ΗΠΑ είχε κι άλλους στόχους. Οι βομβαρδισμοί της αμερικανικής αεροπορίας κατά ιαπωνικών στόχων ξεκίνησαν μόλις στα τέλη του 1944, πολύ αργότερα από τις δυνατότητες των ΗΠΑ, και ενώ δεν χτυπούσαν στρατιωτικούς στόχους ή εργοστάσια, ισοπέδωναν ολόκληρες κατοικημένες συνοικίες.
Ήταν ολοφάνερο πως οι ΗΠΑ και η Αγγλία ήθελαν να διατηρηθεί ισχυρός ο στρατός τής Ιαπωνίας για να αντιπαρατεθεί στον σοβιετικό που ήταν δεδομένο ότι θα έμπαινε σε πόλεμο με την Ιαπωνία. Ανταποκρινόμενη η ΣΕ στη συμφωνία που είχε κάνει με τις ΗΠΑ στη Διάσκεψη της Γιάλτας, στην αρχή της χρονιάς, δήλωσε ξεκάθαρα πως στις αρχές Αυγούστου θα ξεκινήσει επιθέσεις στη Μαντζουρία, τη Νότια Σαχαλίνη και απόβαση στις Κουρίλες νήσους. Και πράγματι από τις αρχές Αυγούστου αναπτύσσει στρατεύματα στα ανατολικά σύνορά της. Ήταν πλέον ζήτημα χρόνου να ηττηθεί ο ιαπωνικός στρατός.
Και πράγματι στις 8 Αυγούστου η ΣΕ κηρύσσει τον πόλεμο στην Ιαπωνία. Την ίδια μέρα ο υπουργός Εξωτερικών της ΣΕ κάλεσε τον ιάπωνα πρέσβη στη Μόσχα και του ανακοίνωσε ότι η ΣΕ από τις 9 Αυγούστου θα βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση με την Ιαπωνία. Την επόμενη μέρα τα σοβιετικά στρατεύματα ξεκινούν την επίθεση. Όταν ο σοβιετικός στρατός μπήκε στη Μαντζουρία η επίθεση ήταν τόσο σφοδρή που ισοπέδωσε τους στρατιωτικούς στόχους των Ιαπώνων.
Οι παραδοχές των Δυτικών
Οι Αμερικανοί ουσιαστικά αποσκοπούσαν σε μια ανατροπή του συσχετισμού που είχε διαμορφωθεί μετά τη λήξη του πολέμου στην Ευρώπη. Χαρακτηριστικά στις 28 Μάη (δύο μήνες πριν από τη ρίψη των βομβών) ο Χάρι Χόπκινς (αμερικανός πολιτικός που προετοίμασε τη διάσκεψη του Πότσνταμ) τηλεγραφούσε στον Τρούμαν: «Μέχρι τις 8 Αυγούστου ο σοβιετικός στρατός θα έχει αναπτυχθεί στις μαντσουριανές θέσεις… Η Ιαπωνία είναι καταδικασμένη και το γνωρίζουν και οι ίδιοι οι Γιαπωνέζοι… Βολιδοσκοπήσεις για τη σύναψη ειρήνης γίνονται από ορισμένα στοιχεία στην Ιαπωνία και θα πρέπει συνεπώς να εξετάσουμε την κοινή στάση μας (Αμερικανών και Σοβιετικών) και να ενεργήσουμε συντονισμένα για την παράδοση της Ιαπωνίας. Ο Στάλιν εξέφρασε το φόβο ότι οι Γιαπωνέζοι θα επιχειρήσουν να διασπάσουν τους συμμάχους» (Ρόμπερτ Σέργουντ, «Ρούσβελτ και Χόπκινς» 1948 και Χόροβιτς «Από τη Γιάλτα στο Βιετνάμ», εκδ. ΚΑΛΒΟΣ).
Ο Τρούμαν παραδέχτηκε ότι «…θα ήμουν ικανοποιημένος αν οι Ρώσοι αποφάσιζαν να μην μπουν στον πόλεμο (εννοεί με την Ιαπωνία)» (Τζέιμς Μάιρνς, «Μιλώντας με ειλικρίνεια» 1947 και Χόροβιτς).
Στις 13 Ιούλη ο Φόρεσταλ (υπουργός Ναυτικών και μετέπειτα Άμυνας των ΗΠΑ) έγραφε στο «Ημερολόγιό» του: «Η πρώτη πραγματική ένδειξη της επιθυμίας των Ιαπώνων να τερματίσουν τον πόλεμο ήρθε σήμερα από υποκλαπέντα μηνύματα του πρωθυπουργού Τόγκο προς τον πρεσβευτή Σάτο στη Μόσχα που περιείχαν εντολές να συναντηθεί με το Μολότωφ, αν ήταν δυνατόν πριν την αναχώρησή του για τη διάσκεψη των Τριών Μεγάλων, και να του διαβιβάσει τη ζωηρή επιθυμία του αυτοκράτορα για τον τερματισμό του πολέμου… Ο Τόγκο ανάφερε παραπέρα ότι ο όρος των συμμάχων για μια άνευ όρων παράδοση ήταν σχεδόν το μόνο εμπόδιο για τον τερματισμό του πολέμου». (Χόροβιτς).
Τέλος, σε επίσημα στοιχεία από αμερικανικές στρατιωτικές πηγές (Δελτίο Έρευνας Αμερικανικών Στρατηγικών Βομβαρδισμών) υπήρχε η εκτίμηση ότι μέχρι το τέλος του 1945 η Ιαπωνία θα είχε παραδοθεί ακόμα και χωρίς τις ατομικές βόμβες ή την είσοδο των Σοβιετικών στον πόλεμο (Χόροβιτς σελ. 86).
Αλλά και ο ίδιος ο Στάλιν είχε ενημερώσει τους Αμερικανούς για τις προθέσεις των Ιαπώνων για παράδοση.
Όλα δείχνουν ότι η ρίψη των ατομικών βομβών είχε ως βασικό στόχο την ίδια τη ΣΕ, τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα της περιοχής, αλλά και τους λαούς όλου του κόσμου που μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είχαν αρχίσει να προσανατολίζονται με την καθοδήγηση των κομμουνιστικών κομμάτων στην ίδρυση σοσιαλιστικών καθεστώτων.
Η συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας
Στις 2 Σεπτέμβρη θα υπογραφεί η συνθηκολόγηση άνευ όρων της Ιαπωνίας στο αμερικανικό θωρηκτό «Μισούρι», που ήταν αγκυροβολημένο στον κόλπο του Τόκιο. Ο πόλεμος τελειώνει και στο πεδίο του Ειρηνικού. Ο βομβαρδισμός όμως των δύο ιαπωνικών πόλεων θα μείνει χαραγμένος στη μνήμη των λαών ως ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα των ιμπεριαλιστών ενάντια στην ανθρωπότητα.
Βιβλιογραφία
1. «Γιάλτα ή Πότσνταμ», Βασίλης Σαμαράς, εκδ. Προλεταριακή Σημαία
2. «Από τη Γιάλτα στο Βιετνάμ», David Horowitz, εκδ. ΚΑΛΒΟΣ
3. «Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», Θανάσης Παπαρήγας, εκδ. Σύγχρονη Εποχή
4. «Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», Διεθνής Συντακτική Επιτροπή, εκδ. Σύγχρονη Εποχή
5. «Ο πόλεμος», Ιβάν Μαΐσκι, εκδ. Γνώσεις
6. «Τεχεράνη, Γιάλτα, Πότσνταμ», Α. Ι. Κοραντής, εκδ. Βιβλιοπωλείο της Εστίας
7. «Τα παιδιά της Χιροσίμα», Αράτα Οσάντα, εκδ. Μπουκουμάνη
8. «Ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου», Ρεμόν Καρτιέ, εκδόσεις ΠΑΠΥΡΟΣ – ΛΑΡΟΥΣ, τόμος β”
9. «Παγκόσμια Ιστορία», τόμοι Ι1,Ι2, Ακαδημία Επιστημών Σοβιετικής Ενωσης, εκδ. Μέλισσα
Στέφανος Σκοδράνης
