Ευρωπαϊκή Ένωση και Μ. Βρετανία κατέληξαν την παραμονή των Χριστουγέννων σε Συμφωνία, η οποία φιλοδοξεί να ορίσει το πλαίσιο των μελλοντικών σχέσεών τους, από την 1η Ιανουαρίου 2021. Σίγουρα αποτελεί – ανεξάρτητα από τη συνέχεια – μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις στην ιστορία της Ε. Ε.
Από το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου του 2016 και μέχρι σήμερα δεν έγινε ξεκάθαρο τι ακριβώς σήμαινε το Brexit. Μετά από δύο παραιτήσεις πρωθυπουργών, ο Τζόνσον προσπάθησε να καθορίσει τη σημασία της λέξης, υποσχόμενος να «ολοκληρώσει το Brexit» με τρόπο που να ανακτά η Βρετανία την πολιτική, νομική και οικονομική «κυριαρχία» της χώρας. Ωστόσο είναι αβέβαιο αν πέτυχε ένα «σκληρότερο Brexit» από εκείνο που επιζητούσε η προκάτοχός του, Μέι.
Μέχρι στιγμής έχει δημοσιευτεί μια περιληπτική μορφή της συμφωνίας, αλλά το βασικό περίγραμμά της είναι γνωστό εδώ και μήνες. Η Ε.Ε. προσέφερε μια λίγο πιο βελτιωμένη εκδοχή της σχέσης της με τον Καναδά. Δεν καλύπτονται καθόλου κρίσιμα ζητήματα, όπως η εξωτερική πολιτική, ασφάλεια και άμυνα. Θολό επίσης το ζήτημα ανοικτών συνόρων στην Ιρλανδία ενώ εκκρεμεί το Γιβραλτάρ.
Εκτός από την ανακούφιση που εκφράστηκε από τα δύο μέρη, όλα δείχνουν ότι ο «πήχης» χαμήλωσε αρκετά και ότι, στο φόντο των τεσσάρων προηγούμενων δεκαετιών, ήταν ο λιγότερο φιλόδοξος συμβιβασμός. Αυτό εξηγείται αν αναλογιστούμε την φάση που έχει μπει το παγκόσμιο καπιταλιστικό –ιμπεριαλιστικό σύστημα, μεσούσης της πανδημίας και με οξυμένες όλες τις αντιφάσεις και αδιέξοδα του,σε συνδυασμό με τα «εσωτερικά» μέτωπα της κάθε πλευράς. Δεδομένα που στην περίοδο που ανοίγεται μετά την μη εκλογή Τραμπ διευρύνουν τις αβεβαιότητες και την ρευστότητα για την πορεία της κρίσης και τις σχέσεις μεταξύ των ιμπεριαλιστών.
Σε μια Βρετανία κουρασμένη από τη διαμάχη γύρω από το Brexit, η ανακοίνωση του Εργατικού Κόμματος πως θα ψηφίσει όποια συμφωνία, αποτελεί ανακούφιση για την κυβέρνηση Τζόνσον αλλά όχι και ένα τέλος στην αβεβαιότητα. Τα ανοικτά ζητήματα υποδηλώνουν ότι τα «στρατόπεδα» εντός Βρετανίας, σε ότι αφορά τη σχέση με την Ευρώπη, ενδεχομένως να μην εξαφανιστούν, αλλά να αναδιαταχθούν. Στο νέο σκηνικό που διαμορφώνεται η Βρετανία φαίνεται να οδεύει σε μια πολύ πιο απόμακρη σχέση με την Ε.Ε., από ότι ανέμενε μετά το δημοψήφισμα .
Η ενιαία στάση της Ε.Ε. στο Brexit καθόλου δεν αμβλύνει τα προβλήματα συνοχής που τη ταλανίζουν. Το γεγονός ότι η συμφωνία «έδεσε», μετά την απομάκρυνση του Μπαρνιέ από τις διαπραγματεύσεις και την ανάληψή της από το δίδυμο Τζόνσον - Λάιεν, δείχνει κάποια παράκαμψη της Γαλλίας. Πρόκειται για μια αμοιβαία υποχώρηση που η διάρκειά της δεν θα κριθεί βασικά από τις νέες διαπραγματεύσεις που προβλέπει η Συμφωνία αλλά από ουσιαστικότερα γεωπολιτικά ζητήματα. Το Λονδίνο έχει την επιλογή να ακολουθήσει τον δικό του δρόμο, ωστόσο, όπως είπε ο Τζόνσον, …«το σημαντικό είναι το πώς αυτό θα το χρησιμοποιήσουμε και αξιοποιήσουμε στο έπακρο». Πολύ δύσκολο σε ένα μεταβαλλόμενο διεθνές σκηνικό με βασικό χαρακτηριστικό του, την όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.
Αθήνα 26/12/2020
Το Γραφείο Τύπου του ΚΚΕ(μ-λ)
