Δύο χρόνια από την ενεργοποίηση του άρθρου 50, οι διαδικασίες για το Brexit είναι στον αέρα και οι ανατροπές των θεσμικών διαδικασιών το πιο πιθανό ενδεχόμενο, όσο πλησιάζει η 29η Μαρτίου, το καταληκτικό όριο για την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ. Τις επόμενες μέρες ο πολιτικός χρόνος θα είναι πολύ πυκνός και σίγουρα θα επεκταθεί και μετά τις 29 του Μάρτη. Ωστόσο, νέα δεδομένα δεν φαίνεται να προκύπτουν, εκτός από το γεγονός ότι η κατάσταση γίνεται ολοένα και πιο πιεστική για τη Βρετανία, απαιτώντας και άλλο χρόνο.
Οι δύο ψηφοφορίες το προηγούμενο δεκαήμερο κάθε άλλο παρά αποσαφήνισαν την κατάσταση. Με την πρώτη οι βρετανοί βουλευτές απέρριψαν ένα Brexit χωρίς συμφωνία (!) και στη συνέχεια υπερψήφισαν πρόταση της Μέι για παράταση του Άρθρου 50 μέχρι τις 30 Ιουνίου, εάν… οι βουλευτές εγκρίνουν τη συμφωνία της πρωθυπουργού ως τις 20 του Μάρτη. Εάν όχι, η κυβέρνηση να μπορεί να ζητήσει πιο μεγάλη αναβολή! Σε κάθε περίπτωση οι Βρυξέλλες θα έχουν τον τελευταίο λόγο για οποιαδήποτε καθυστέρηση της διαδικασίας.
Η Μέι προσπαθεί να θέσει σε ψηφοφορία για τρίτη φορά (παρά το ότι απορρίφθηκε ήδη δύο φορές, με συντριπτική πλειοψηφία) τη συμφωνία που έκλεισε με την ΕΕ. Στόχος, να βρεθεί πλειοψηφία για μια εναλλακτική εκδοχή του Brexit, που θα έδινε τέλος στο αδιέξοδο, στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 21 του Μάρτη. Εκτός του ότι τα χρονικά όρια είναι σχεδόν ανύπαρκτα, ότι δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν ότι μπορεί να εγκριθεί το υπάρχον σχέδιο, ο πρόεδρος της Βουλής των Κοινοτήτων, Μπέκροου, γνωστοποίησε το απόγευμα της Δευτέρας ότι η Μέι δεν μπορεί να καταθέσει την ίδια πρόταση ξανά. Άρα εκείνο που επιζητείται εναγωνίως είναι το κέρδισμα κάποιου χρόνου.
Από την πλευρά της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποιεί το Κοινοβούλιο της Βρετανίας ότι η ψήφος «κατά του Brexit χωρίς συμφωνία» δεν σημαίνει κάτι ιδιαίτερο και… πρέπει να εγκρίνουν την υπάρχουσα συμφωνία. Μάλιστα δεν έλειψαν και διάφορα πικρόχολα σχόλια. Όσο για την παράταση της ημερομηνίας αποχώρησης, η ΕΕ δεν ανοίγει τα χαρτιά της, αν και θα προτιμούσε να λήξει το ζήτημα πριν από τις ευρωεκλογές που θα γίνουν στις 24-26 του Μάη. Πάντως υπάρχουν και απόψεις που υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να δοθεί μια μεγάλη χρονική παράταση στη Βρετανία, ώστε να επεξεργαστεί νέες προτάσεις, συμπληρωματικές της συμφωνίας. Έτσι κι αλλιώς, οποιαδήποτε παράταση θα αποτελεί «νίκη» για την πλευρά της ΕΕ, που θεωρεί πως οι διαπραγματεύσεις ολοκληρώθηκαν και δηλώνει έτοιμη για κάθε ενδεχόμενο.
Η σημερινή εξέλιξη φανερώνει πως η πολιτική κατάσταση στη Βρετανία είναι εντελώς ιδιότυπη! Στην ουσία δεν υφίσταται κυβέρνηση με την κοινή σημασία του όρου. Λέγοντας η Μέι, μετά την τελευταία ψηφοφορία, ότι «το Σώμα πρέπει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των αποφάσεων που έχει λάβει», δεν επιχειρεί να αποποιηθεί κάποιες δικές της ευθύνες για εντυπώσεις, αλλά περιγράφει την αντιφατικότητα της όλης κατάστασης στην οριακή της κατάληξη.
Άρα η «αγορά» περισσότερου χρόνου δεν έχει νόημα, εκτός ίσως από την απειλή που τη συνοδεύει. Αφού χρόνος δεν υπάρχει για νέα συμφωνία, αφού η υπάρχουσα δεν μπορεί να ψηφιστεί, τότε το αίτημα προς την ΕΕ αφορά μεγαλύτερη παράταση (αν τη δώσουν) του Άρθρου 50. Αλλά στην περίπτωση αυτή η χώρα θα αναγκαστεί να κάνει ευρωεκλογές και οι Βρετανοί θα προσέλθουν στις κάλπες για να εκλέξουν ευρωβουλευτές τρία χρόνια αφού ψήφισαν να αποχωρήσουν από την ΕΕ! Και αυτό όχι μόνο δεν έχει νόημα, αλλά, όπως είπε η Μέι, «θα αποτελέσει τον πιο ισχυρό συμβολισμό πολιτικής αποτυχίας» για όλο το πολιτικό σύστημα της Βρετανίας! Υπάρχουν βέβαια και διεργασίες (κατά βάση υπόγειες) που μιλούν για ανανεωμένο plan B, που προβλέπει καθυστέρηση του Brexit μέχρι τις 22 του Μάη και μετά αποχώρηση χωρίς συμφωνία. Καθυστέρηση που οι Βρυξέλλες δεν έχουν λόγο να δεχτούν, αφού θα επηρεαστεί αρνητικά το ήδη προβληματικό κλίμα των ευρωεκλογών.
Σήμερα η Βρετανία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια εντελώς νέα κατάσταση: Το πρόβλημα ίσως δεν είναι ούτε οι υπέρμαχοι ούτε οι πολέμιοι της παραμονής στην ΕΕ (άλλωστε η Βρετανία πάντα είχε μια εντελώς δική της θεώρηση για την ΕΕ). Είναι η πραγματικότητα, με συγκρουσιακά χαρακτηριστικά απέναντι στην ΕΕ, που τη διαμόρφωσαν οι ίδιοι οι Βρετανοί, όπως έγραψε αρθρογράφος του «Guardian». Καθόλου τυχαίο που πληθαίνουν τα δημοσιεύματα που προσπαθούν να εξηγήσουν την αυτοπαγίδευση της Βρετανίας με το μοιραίο δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2016 του Κάμερον, όταν διαπιστώνεται πως η Βρετανία σήμερα θα είχε διευρυμένο περιθώριο ελιγμών στο πλαίσιο μιας πολυδιασπασµένης ΕΕ. Μιας ΕΕ όπου ο γαλλογερμανικός άξονας, χωρίς πλέον προωθητική δυναµική, δείχνει να εξελίσσεται σε επετειακή-εθιμοτυπική λειτουργία και µε την υπόλοιπη Ευρώπη να αποτελεί ένα ετερόκλητο άθροισμα, χωρών του Νότου, του Βορράκαι της τετράδας του Βίζεγκραντ.
Συμπερασματικά, η πορεία εξέλιξης του Brexit δεν περιγράφει μόνο μια αχαρτογράφητη περιοχή, αλλά μια επιλογή της Βρετανίας με άγνωστο τελικό προορισμό. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, η «διαχείρισή του Brexit» θα παραμείνει, µε τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ανοικτό ζήτημα και μετά τις ευρωεκλογές του Μάη για όλες τις πλευρές. Και σίγουρα δεν θα είναι το μόνο ανοικτό ζήτημα. Μπορεί μέχρι σήμερα όλα να εστιάζονται στο εσωτερικό της Βρετανίας και τις εκεί πολιτικές διεργασίες -άλλωστε δική της πρωτοβουλία είναι η υπάρχουσα κατάσταση-, ωστόσο τα ζητήματα που τίθενται αφορούν όλο το ευρωπαϊκό εγχείρημα και το όχι και τόσο βέβαιο μέλλον του.
ΧΒ
