Υποτίθεται πως στόχος της πρόσφατης συνόδου των G20 στο Μπρισμπέιν της Αυστραλίας ήταν η επίτευξη, μέσα από ένα πλαίσιο συμφωνιών των ισχυρών του πλανήτη, ενίσχυσης της παγκόσμιας ανάπτυξης. Από την πλευρά των Αυστραλών οικοδεσποτών, που όρισαν και τη σχετική ατζέντα, είχε μάλιστα μπει ο στόχος για επίτευξη συμφωνιών που θα την ενίσχυαν κατά 2% . Μια τέτοια ατζέντα θα ήταν φαινομενικά πολύ φυσιολογική σε σχέση με τον υποτιθέμενο αναπτυξιακό και ρυθμιστικό τάχα ρόλο του φόρουμ των 20 ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη. Και αυτό γιατί οι προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία διορθώνονται τελευταία συνεχώς προς το χειρότερο από όλα τα επιτελεία και τους οικονομικούς αναλυτές του συστήματος.
Πρόσφατα o Rubini μίλησε για απώλεια των τριών από τους τέσσερις κινητήρες της παγκόσμιας ανάπτυξης. Αξίζει να μας προβληματίσει τι είναι αυτό που κρατά ακόμη σε κίνηση τον τέταρτο κινητήρα που αφορά την οικονομία των Αγγλοσαξόνων. Από την πλευρά μας συχνά τα τελευταία χρόνια έχουμε τονίσει τη συμπύκνωση των οικονομικών ανταγωνισμών με χαρακτηριστικές εκφράσεις μια σειρά επικίνδυνες γεωπολιτικές συγκρούσεις που συνεχίζουν να είναι σε εξέλιξη. Έχουμε ήδη αναφερθεί επίσης στην επίδραση της ουκρανικής κρίσης στο οικονομικό σε αλληλοτροφοδότηση πάντα με το συστημικό πρόβλημα της ευρωζώνης. Τέλος, έχουμε αναφερθεί και φυσικά δεν είμαστε οι μόνοι στην κρισιμότητα της σύγκρουσης στην Ουκρανία που ανέδειξε τη σύγκρουση Δύσης- Ρωσίας σε καθοριστικό παράγοντα των εξελίξεων και των διεθνών σχέσεων σε παγκόσμια κλίμακα. Μα και η «ατελείωτη» σύγκρουση της Μέσης Ανατολής, που κατά την επίσημη εκδοχή ανέτρεψε τον Τσακ Χέιγκελ από το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ, καθώς και η αδυναμία των 5+1 να καταλήξουν σε συμφωνία για το κρίσιμο ζήτημα του Ιράν αποκαλύπτουν πως οι επικίνδυνη σύμπλεξη της οικονομικής κρίσης με τη διαδικασία αναδιάταξης επιφυλάσσει πολλές στροφές, ανατροπές και εκπλήξεις σ’ όλο το πλαίσιο της λειτουργίας του καπιταλιστικού ιμπεριαλιστικού συστήματος.
Σ’ αυτή τη βάση, κάθε άλλο παρά έκπληξη προκάλεσε η απώλεια κάθε είδους αβροφροσύνης και διπλωματικού τακτ κατά την πρόσφατη συνάντηση των G20 στην Αυστραλία. Η επίθεση στη Ρωσία από τον Αυστραλό πρωθυπουργό προαναγγελλόταν μήνες πριν με την περιβόητη μπουνιά που θα έριχνε στον Πούτιν. Η Αυστραλία αλλά και τα άλλα δύο μέλη της πρώην αγγλικής κοινοπολιτείας, ο Καναδάς και η Αγγλία του Κάμερον, ηγήθηκαν κατά τη σύνοδο στην αντι-ρωσική διπλωματική επίθεση, η οποία έγινε τόσο σφοδρή που οδήγησε τον Πούτιν σε πρόωρη αναχώρηση πριν το τέλος των εργασιών. Αφορμή και αιτία των έντονων διαξιφισμών οι εξελίξεις στην Ουκρανία όπου λίγες μέρες μετά τις εκλογές μπήκε σε αμφισβήτηση η συμφωνία του Μινσκ ουσιαστικά από το Κίεβο. Ακολούθησε η προέλαση των ρώσικων τεθωρακισμένων, την οποία την είδαν οι νατοϊκοί αλλά δεν είχε υπ’ όψιν του ο Λαβρόφ και ο Πούτιν… Ανεξάρτητα αν πέρασαν και πόσα άρματα και κανόνια στην Ανατολική Ουκρανία, η Ρωσία -και αυτό φάνηκε από τις εξελίξεις που ακολούθησαν- βρήκε τον τρόπο να κάνει σαφές πως δεν έχει σκοπό να δεχτεί αμαχητί τις όποιες μεθοδεύσεις της κυβέρνησης του Κιέβου και των δυτικών στην Ουκρανία.
Κατά τη διάρκεια του G20, το ρούβλι ήταν σ’ ελεύθερη πτώση εξαιτίας των κυρώσεων, ενώ η πτώση της τιμής του πετρελαίου ήταν και είναι ένα ακόμη πλήγμα για τη ρώσικη οικονομία. Ανάλογα όμως, όπως φάνηκε, ζόρια αντιμετωπίζει με την εξελισσόμενη σύγκρουση στην Ουκρανία και η Γερμανία. Έτσι παρά το άσχημο κλίμα που διαμόρφωσαν για τον Πούτιν οι οικοδεσπότες και άλλοι πρόθυμοι της Δύσης, η συνάντηση του πρώτου με τη Μέρκελ στο πλαίσιο της συνόδου ήταν πολύωρη και ουσιαστική. Και αυτό φάνηκε με τις δηλώσεις που έκανε η Μέρκελ λίγες μέρες μετά το τέλος του G20 από την Πολωνία. Όπως είναι γνωστό, η Πολωνία μαζί με τις χώρες της Βαλτικής ανήκουν στο μπλοκ των χωρών της «νέας Ευρώπης» όπου ο αντιρωσισμός είναι το κυρίαρχο στοιχείο συγκρότησης των εκεί αστικών τάξεων. Καθόλου τυχαία λοιπόν η Μέρκελ σε μια σημαντική επίσκεψή της στην Πολωνία δήλωσε με νόημα πως «δε νοείται σταθερότητα στην Ευρώπη χωρίς τη Ρωσία». Ταυτόχρονα εγγυήθηκε σαν μέλος του ΝΑΤΟ την ακεραιότητα της Πολωνίας και κάθε χώρας «εφόσον αυτή απειλείται πραγματικά».
Παρά το ψυχροπολεμικό κλίμα μεταξύ ΝΑΤΟ – Ρωσίας, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Στόλντεμπεργκ θεώρησε πως η δήλωση της Μέρκελ κινείται σαφώς στο πλαίσιο της πολιτικής της συμμαχίας. Άλλωστε και χωρίς τη Γερμανία η συμμαχία είναι δύσκολο να σταθεί από πολιτική άποψη στην ηπειρωτική Ευρώπη, όσο κι αν γαυγίζουν φιλοπόλεμα καθεστώτα σαν την Πολωνία- Λιθουανία και άλλοι στην περιοχή. Θα μπαίνανε σίγουρα αλλιώς τα ζητήματα, αν τα υπερατλαντικά αφεντικά της δυτικής συμμαχίας αποτολμούσαν τη στρατιωτική κλιμάκωση στην Ουκρανία, με ότι αυτό συνεπάγεται. Κάτι τέτοιο ευτυχώς για την ώρα μοιάζει να κατανοείται από τις ΗΠΑ σαν πραγματικός τυχοδιωκτισμός, όπως πράγματι θα ήταν ένα τέτοιο τόλμημα.
Οι ΗΠΑ λοιπόν, των οποίων τα λόγια βαραίνουν γιατί βαραίνουν και οι πράξεις τους, κράτησαν σχετικά χαμηλούς τόνους στο αντιρωσικό ντελίριο που ξέσπασε στη σύνοδο του G20. Δε μπορούμε να γνωρίζουμε κατά πόσο η ανακοίνωση συμφωνίας μεταξύ Ιράν – Ρωσίας για στήσιμο δύο και στη συνέχεια έξι πυρηνικών εργοστασίων στο Ιράν ήταν μια από τις ασύμμετρες απαντήσεις που καιρό τώρα απειλεί η Ρωσία σαν απάντηση στις δυτικές κυρώσεις. Πάντως είναι γεγονός πως η ανακοίνωση έσκασε την ώρα που μεθοδευόταν η απομόνωση της Ρωσίας και πιθανότατα να επέδρασε στο μαλάκωμα των ΗΠΑ, συνολικά της Δύσης και ιδιαίτερα βέβαια της Γερμανίας. Πόσο μάλλον όταν ο Πούτιν είπε στη Μέρκελ ότι η Ρωσία μπορεί να ξαναεμφανιστεί στη Γεωργία αλλά και στα Βαλκάνια.
Σημαντικές στο πλαίσιο των διεργασιών που εξελίχθηκαν το τελευταίο διάστημα με επίκεντρο το G20 ήταν οι επαφές, οι συμφωνίες και οι ανακοινώσεις στη σύνοδο Ασίας – Ειρηνικού που είχε προηγηθεί λίγες μέρες πριν στο Πεκίνο.
Όπως καταγγέλλουν ανοικτά οι Ρώσοι, οι ΗΠΑ επιχειρούν την οικονομική διάσπαση του πλανήτη με τις ζώνες του ελεύθερου εμπορίου του Ατλαντικού αλλά και του Ειρηνικού. Αν η ευρωατλαντική συμφωνία ελεύθερου εμπορίου αφορά ΗΠΑ- Αγγλία- Καναδά- Ευρωζώνη, η συμφωνία που επιδιώκουν στον Ειρηνικό αφορά πάλι με επίκεντρο τις ΗΠΑ όλα τα κράτη του Ειρηνικού, με στοχευμένη εξαίρεση της Κίνας και της Ρωσίας. Αν δίπλα σ’ αυτά βάλουμε τις κυρώσεις και την πτώση της τιμής του πετρελαίου, η προσπάθεια απομόνωσης και οικονομικής εξουθένωσης της Ρωσίας είναι φανερή. Και άλλωστε, όπως φάνηκε και στο G20, οι ΗΠΑ και οι υπόλοιποι της αγγλοσαξονικής συμμαχίας κάθε άλλο παρά θέλουν να την κρύψουν. Ίσα- ίσα με δεδομένη αυτή την «οικονομική» σύμπλευση εκβιάζουν τόσο τη Γερμανία και την Ευρωζώνη, όσο και την Κίνα και καθέναν ξεχωριστά από τους BRICS.
Να λοιπόν που η ελεύθερη και φιλελεύθερη Δύση αντί να γκρεμίζει δασμούς και οικονομικά τείχη στήνει νέα ουσιαστικά αδιαφορώντας για την παγκόσμια οικονομία. Μέσα από μια τέτοια κίνηση τόσο η Wall Street της Νέας Υόρκης όσο και το city του Λονδίνου καλά κρατούν την ώρα που οι υπόλοιποι κινητήρες αν δεν έχουν σβήσει αγκομαχούν ή λιμνάζουν για τα καλά. Κανένας δε ξεχνά βέβαια τα διαρθρωτικά προβλήματα της αμερικάνικης οικονομίας, το τεράστιο χρέος της και τις χρηματιστηριακές φούσκες που φουσκώνουν ξανά χωρίς ουσιαστικά να έχει υπάρξει πραγματική ανάπτυξη. Η ανοδική πορεία της Wall Street παρά τον παγκόσμιο οικονομικό ζόφο είναι δείγμα της γεωστρατηγικής ηγεμονίας των ΗΠΑ. Σ’ αυτή τη βάση, παρά τις αμφισβητήσεις, το δολάριο παραμένει παγκόσμιο νόμισμα. Σ’ αυτή τη βάση οι ΗΠΑ κηρύττουν κυρώσεις και αποκλεισμούς από τις αγορές χρήματος την ίδια ώρα που στήνουν ζώνες «ελεύθερου» εμπορίου.
Μια τέτοια κίνηση για να κρατηθεί χρειάζεται κάτι παραπάνω από ηγεμονία. Αυτή η κίνηση πολιτικοποίησης της οικονομίας που δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο σήμερα εξελίσσεται στο πλαίσιο της σύμπλεξης της οικονομικής κρίσης με τη διαδικασία αναδιάταξης. Επομένως, η ηγεμονία είναι σημαντική αλλά έχει όρια στο τι μπορεί να πετύχει, και αν δεν φαίνονται ήδη, θα φανούν πολύ σύντομα.
Όχι μόνο γιατί η αγορά είναι παγκόσμια και η παγκόσμια οικονομία πλήττεται από τους φραγμούς σε μια φάση που είναι ιδιαίτερα ευάλωτη, μα και γιατί είναι δεδομένο πως τα αντίμετρα της Ρωσίας, της Κίνας, των BRICS, ακόμη και της Γερμανίας αν στριμωχτεί παραπέρα, είναι όχι μόνο υπολογίσιμα αλλά και μπορούν να αντεπιδράσουν αποτελεσματικά και να πλήξουν σημαντικά ατού της ηγεμονίας των ΗΠΑ όπως το δολάριο, αλλά και να αναδείξουν το ζήτημα του χρέους κ.λπ.
Όχι πως κάτι τέτοιο δεν επιδιώκεται συστηματικά από «συμμάχους» και αντιπάλους των ΗΠΑ που καταδυναστεύονται από την κυριαρχία του δολαρίου και τη δυνατότητα των ΗΠΑ να κανοναρχούν εξελίξεις σε διάφορα επίπεδα με βάση της στρατηγική τους υπεροχή. Καιρό τώρα ένας πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι σ’ εξέλιξη σ’ όλα τα επίπεδα. Με την κρίση στην Ουκρανία οι ΗΠΑ συσπείρωσαν τη δυτική συμμαχία μέχρι ενός σημείου υπό την ηγεσία τους και αυτό το αξιοποιούν σ’ όλα τα επίπεδα. Αυτό αντανακλάστηκε και στο G20 και στη σύνοδο του Πεκίνου. Όμως τα κρίσιμα ζητήματα για τις ΗΠΑ και για τον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό είναι μπροστά, είτε αυτά εκδηλωθούν στην ουκρανική κρίση ή οπουδήποτε αλλού, είτε η κατάσταση συνεχίσει να σέρνεται για καιρό κομματιάζοντας χώρες και λαούς και απλώνοντας συνεχώς τις ζώνες του πολέμου και της καταστροφής.
Για την ώρα, η Ρωσία, που είναι έκτη δύναμη από άποψη οικονομικής ισχύος, πετάχτηκε από το G8, αλλά στο πλαίσιο του G20 φάνηκε ξανά πως είναι η δεύτερη από άποψη στρατηγικής ισχύος και σ’ αυτό το επίπεδο συνεχίζει να βάζει αποφασιστικά όρια στις κινήσεις των αντιπάλων της. Κινείται με την κουτσουρεμένη ( λόγω Ουκρανίας) Ευρασιατική συνεργασία, κινείται στη συμμαχία της Σαγκάης και φυσικά στους BRICS, που με δειλά βήματα θέτουν με τις κινήσεις τους ζητήματα έστω αμυντικού χαρακτήρα στο δολάριο και στην κυριαρχία των ΗΠΑ και της Δύσης στις αγορές. Κρίσιμος για τα παγκόσμια πράγματα -φάνηκε στην ουκρανική κρίση και εκδηλώθηκε στις συνόδους Πεκίνου – Μπρισμπέιν- ο ρόλος της Κίνας που παραμένει αμφίσημος. Παρά τον αποκλεισμό της από τη ζώνη ελεύθερου εμπορίου του Ειρηνικού, ωστόσο υπέγραψε διμερή συμφωνία με τις ΗΠΑ για απελευθέρωση των αγορών τους για προϊόντα υψηλής τεχνολογίας. Η συγκεκριμένη συμφωνία ανοίγει μια αγορά με συναλλαγές ύψους 1 τρις δολάρια. Ταυτόχρονα οι Κινέζοι υπέγραψαν σοβαρές συμφωνίες και με τους Ρώσους, ενώ δε δίστασαν να παρουσιάσουν κατά τη διάρκεια της συνόδου στο Πεκίνο το νέο πολεμικό τους τύπου stelth που ανταγωνίζεται τα F35 των ΗΠΑ.
Το πολεμικό αεροσκάφος της Κίνας μπορεί να κάνει καλές δουλειές σε κάποιες αγορές, όμως απέχει από το να προσθέσει σοβαρά ατού στο στρατιωτικό έλλειμμα της Κίνας και να της προσθέσει έτσι στρατηγικό βάρος αντίστοιχο της οικονομικής της γιγάντωσης. Η διαδικασία της αναδιάταξης δυνάμεων συνεχίζεται με συγκρούσεις σ’ όλα τα επίπεδα, άγριες και οδυνηρές για τους λαούς που τελικά πληρώνουν το μάρμαρο. Καμία ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας δε συμφωνήθηκε στο G20 παρά τις επιμέρους συμφωνίες. Το κυρίαρχο στοιχείο της συνόδου που δε φρόντισαν καν να κρυφτεί ήταν το στοιχείο της όξυνσης των συγκρούσεων σ’ όλα τα επίπεδα. Η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση καλά κρατεί, οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις τη διαχειρίζονται η καθεμιά από τη μεριά της κατά το δοκούν και τα δεινά και οι κίνδυνοι για τους λαούς μεγαλώνουν.
Αυτοί είναι οι πραγματικοί άνεμοι του συστήματος, αυτή είναι η «ανάπτυξη» που έρχεται, αυτή την πραγματικότητα έχουν ν’ αντιμετωπίσουν οι λαοί και οι αυταπάτες για τη φύση και τη λειτουργία του συστήματος κάθε άλλο παρά ωφελούν την υπόθεση των λαών.
