Ο νέος επικίνδυνος κύκλος αστάθειας που από το περασμένο φθινόπωρο επισημαίναμε ότι έχει ανοίξει στα Βαλκάνια, βαθαίνει και διευρύνεται με μη γραμμικό τρόπο. Θα λέγαμε πως μπροστά μας ξεδιπλώνεται μια φάση που εστίες έντασης, αδιεξόδων και κινδύνων που βρίσκονταν σε λανθάνουσα (ή ημιλανθάνουσα) μορφή, παίρνουν τον δρόμο για την εμφάνισή τους στο προσκήνιο των βαλκανικών εξελίξεων. Πυροδότης και επιταχυντής αυτής της πορείας των εξελίξεων, ο κλιμακούμενος ανταγωνισμός Αμερικάνων, Ρώσων, Ευρωπαίων και Κινέζων ιμπεριαλιστών, για την απόκτηση ελέγχου και επιρροής στη βαλκανική χερσόνησο. Αυτός ο ανταγωνισμός φανερά επηρεάζεται από τις προτεραιότητες και τις αναγκαιότητες που γεννά η υπό εξέλιξη αμερικανορωσική αντιπαράθεση επί της Ουκρανίας στην καρδιά της ευρωπαϊκής ηπείρου. Επίσης, οφείλουμε να σημειώσουμε ξανά πως ρόλο στην ανάδειξη των αντιθέσεων και των αδιεξόδων των ντόπιων αστικών κλικών που έκανε ακόμα πιο εύφορο το έδαφος για ιμπεριαλιστικές παρεμβάσεις κάθε είδους, έπαιξαν οι αλλεπάλληλες διαψεύσεις για έναρξη των διαδικασιών ένταξης των δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Βοσνία – Ερζεγοβίνη
Δεν λέει να κοπάσει, το αντίθετο, η κρίση στο δυτικό προτεκτοράτο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Θυμίζουμε ότι τη σύγχρονη φάση της κρίσης πυροδότησε η πρόθεση των αμερικανοΝΑΤΟϊκών παραγόντων ώστε η ομοσπονδιακή δομή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να μετασχηματιστεί σε ένα ενιαίο κράτος, ενώ πλήθαιναν και οι δηλώσεις τους για την ανάγκη να ενταχθεί στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ! Με υποστήριξη της Ρωσίας αλλά και της Κίνας, η Σέρβικη Δημοκρατία της Β-Ε αντέδρασε και ξεκίνησε τη διαδικασία για τη δημιουργία ξεχωριστού στρατού και δικαστικών αρχών. Ως απάντηση, οι Αμερικάνοι ψήφισαν κυρώσεις ενάντια στους αξιωματούχους της Σέρβικης Δημοκρατίας. Ο ασκός του Αιόλου είχε ανοίξει!
Σήμερα και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη εσωτερική συζήτηση στη Β-Ε για «εκλογική μεταρρύθμιση», από τη μια οι Αμερικάνοι ιμπεριαλιστές με τη συνεπικουρία των πρόθυμων Βρετανών εντείνουν τις πιέσεις και τους εκβιασμούς προς τη Σέρβικη Δημοκρατία, ενώ προτείνεται ακόμη και η αποστολή ΝΑΤΟϊκών στρατευμάτων! Επιπλέον, οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν την Τουρκία και τις σχέσεις της με τη βοσνιομουσουλμανική πλευρά στην ίδια κατεύθυνση, με την τούρκικη ηγεσία να το βλέπει φανερά σαν ευκαιρία για να ξαναπαίξει στα Βαλκάνια (βλέπε και επίσκεψη σε Αλβανία, συνάντηση με Βούτσιτς κλπ). Από την άλλη, ο ρωσικός ιμπεριαλισμός παίζει επιπλέον το χαρτί της Κροατίας και όχι μόνο. Σε πρόσφατη συνάντηση του Ρώσου ΥΠΕΞ, Λαβρόφ, με τον Κροάτη ομόλογό του, Ράντμαν, στη Μόσχα, εμμέσως πλην σαφώς, στήριξε τις προθέσεις μερίδων της άρχουσας τάξης της Κροατίας (που όμως δεν αποτελεί επίσημη γραμμή της κροατικής κυβέρνησης) να αναβαθμιστεί ο ρόλος και η θέση των Κροατών της Βοσνίας, έως και στο επίπεδο δημιουργίας, ξεχωριστής από τους Βοσνιομουσουλμάνους, Κροατικής Ομόσπονδης Δημοκρατίας. Ακόμη, διόλου τυχαία και ανεξάρτητη από τις σχέσεις Ρωσίας-Ουγγαρίας δεν μπορεί να θεωρηθεί η στήριξη της Σέρβικης Δημοκρατίας από τον Ορμπάν!
Βόρεια Μακεδονία - Βουλγαρία
Οι Αμερικάνοι έχουν βάλει λυτούς και δεμένους ώστε να προχωρήσουν οι -με δική τους απαίτηση- συνομιλίες Βόρειας Μακεδονίας και Βουλγαρίας, με στόχο να αρθεί το βουλγαρικό βέτο και να πάρει η Βόρεια Μακεδονία (αλλά και η Αλβανία) την πολυπόθητη ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ! Σε μια τέτοια προσπάθεια δεν χωρούν αρρυθμίες. Γι’ αυτό και πιστεύουμε τον απερχόμενο αντιπρόεδρο του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, Ντομιτρόφ, που κατήγγειλε ότι αποκλείστηκε από το νέο κυβερνητικό σχήμα γιατί εξέφρασε διαφωνίες για το περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων με τη Βουλγαρία. Άλλωστε, οι ίδιες οι ΗΠΑ απείλησαν δημοσίως τη Βουλγαρία με νέες κυρώσεις, εάν δεν αλλάξει τη θέση της και επιμείνει στο βέτο. Τόσο δημοκρατικά και ωραία! Οι Αμερικάνοι επείγονται και το δείχνουν, ώστε να προσδεθούν πλήρως οι χώρες αυτές στη Δύση. Αυτό δεν είναι άσχετο ούτε με τις προσβάσεις που εξακολουθεί να έχει η Ρωσία μέσα στη Βόρεια Μακεδονία, ούτε με τις «εγγυήσεις ασφαλείας» που ζητάει η Ρωσία, που περιλαμβάνουν και τα ΝΑΤΟϊκά στρατεύματα στη Βουλγαρία, και έχουν ήδη παράξει διχασμούς στην άρχουσα τάξη της Βουλγαρίας
Σερβία - Κόσσοβο - Αλβανία
Χωρίς ποτέ ουσιαστικά να έχει κλείσει, προκαλεί ανησυχία πως το τρίγωνο αντιθέσεων «Σερβία-Κόσσοβο-Αλβανία» έχει ενεργοποιηθεί για τα καλά και αλληλεπιδρά σημαντικά με την πορεία των εξελίξεων στο εσωτερικό τους.
Ο Σέρβος πρόσεδρος Βούτσιτς συνεχίζει την πολιτική εξισορρόπησης των ιμπεριαλιστικών εξαρτήσεων, που όμως οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε διάφορα μπρος-πίσω, σε αδιέξοδα και τελικά σε αστάθεια! Πρόσφατα, λοιπόν, ακυρώθηκαν όλες οι διοικητικές πράξεις που έδιναν στο αγγλο-αυστραλιανό μονοπώλιο RioTinto (το δεύτερο στο είδος του στον πλανήτη) την αξιοποίηση ενός τεράστιου κοιτάσματος λιθίου. Ταυτόχρονα, ο Βούτσιτς, και σε μια σαφή προσπάθεια να ποντάρει στο εθνικιστικό χαρτί, προωθεί τον μεγαλοϊδεατισμό του «Σέρβικου Κόσμου», που σιγοντάρεται έμμεσα από τη Ρωσία. Τελευταία, μάλιστα, ο ίδιος ο Λαβρόφ επανέφερε τη θέση ότι η λύση στο ζήτημα του Κοσσόβου πρέπει να γίνει στη βάση της απόφασης του ΣΑ του ΟΗΕ, που αναγνωρίζει το Κοσσυφοπέδιο ως Αυτόνομη επαρχία της Σερβίας! Διατύπωσε, παράλληλα, και την «πραγματιστική» γραμμή άμυνας να ιδρυθεί επιτέλους η -ημιαυτόνομη-ομοσπονδία Σέρβικων Δήμων στο Βόρειο Κόσσοβο, που εκκρεμεί από το 2013! Τελικά, όπως επισημαίνει ένας Αμερικανός αναλυτής, δεν γίνεται να θέλεις (ο Βούτσιτς) να παρουσιάζεις τη Σερβία ως βασικό εταίρο της Δύσης και ταυτόχρονα να προωθείς τον «Σέρβικο Κόσμο» και πολύ περισσότερο να συνάπτεις στρατηγικές σχέσεις, σε στρατιωτικό και οικονομικό επίπεδο, με τη Ρωσία και την Κίνα.
Την ίδια στιγμή, παρατηρείται μια σημαντική κινητικότητα στο ζήτημα των σχέσεων Κοσσόβου-Αλβανίας. Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, βγήκε η είδηση ότι τα κοινοβούλια Αλβανίας και Κοσσόβου επικύρωσαν την δημιουργία μιας εδαφικής-διοικητικής οντότητας, που θα εκτείνεται σε βάθος 30 χιλιομέτρων από κάθε πλευρά των συνόρων. Η κοινή περιοχή θα έχει κοινές δημόσιες υπηρεσίες, ενώ οι πολίτες κάθε μέρους μπορούν να διακινούνται ελεύθερα και να παραμένουν στο άλλο τμήμα, για περισσότερο από τρεις μήνες χωρίς κανένα πρόβλημα. Όπως είναι φανερό, η είδηση προκάλεσε την οργή της Σερβίας, που κατηγόρησε την Ευρωπαϊκή Ένωση πως σιωπά στα σχέδια σχηματισμού της «Μεγάλης Αλβανίας». Εξάλλου, λίγες μέρες πριν, η Ρωσία, για λόγους δικών της συμφερόντων και όχι φυσικά γιατί «είναι με το δίκιο», είχε εξαπολύσει επίθεση στη Δύση για τη σιωπή της στην κίνηση αυτή Αλβανίας-Κοσσόβου, χαρακτηρίζοντας καταστροφική οποιαδήποτε μυστική αναθεώρηση των συνόρων στην περιοχή και ονομάζοντας τα σχέδια των δύο ως υπονομευτικά της σταθερότητας! Μένει να δούμε εάν η κίνηση αυτή Αλβανίας-Κοσσόβου έχει την έγκριση των ΗΠΑ ή γίνεται με την ανοχή τους και με απώτερο σκοπό να χρησιμοποιηθεί σαν χαρτί σε μια ευρύτερη προσπάθεια να ενταθούν οι πιέσεις προς τη Σερβία. Σε κάθε περίπτωση και με τη δυναμική που έχουν οι εξελίξεις, αυτή η κίνηση μπορεί να προκαλέσει ένα επικίνδυνο ντόμινο εξελίξεων στα Βαλκάνια, που θα αφορά με πολλούς τρόπους και για πολλούς λόγους και τον δικό μας λαό.
