Για τα νοσοκομεία στη Δυτική Μακεδονία: Μελέτη-«λαγός» για τις αλλαγές στο ΕΣΥ
Λαός και εργαζόμενοι να μην αφήσουν αναπάντητη την πρόκληση
Το καλοκαίρι, σε σχετικά ανύποπτο χρόνο, ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης άνοιξε την συζήτηση για το «νέο ΕΣΥ», δηλώνοντας τον πυρήνα των προθέσεών τους: «έχουμε περιφερειακά νοσοκομεία, μερικές φορές, περισσότερα από όσα θα πρέπει να έχουμε». Λίγο μετά, ο Δήμος Κοζάνης ανάθεσε σε ιδιωτική εταιρία μελετών να εκπονήσει μια «μελέτη σκοπιμότητας για τη δημιουργία νέου νοσοκομείου στο Δήμο Κοζάνης». Και μέσα στις γιορτές είχαμε και το αποτέλεσμα, που είναι ουσιαστικά μια πρόταση για το «νέο ΕΣΥ» στη Δυτική Μακεδονία. Το οποίο, όλως τυχαία, καταλήγει στα ίδια συμπεράσματα με τον πρωθυπουργό, τις δηλώσεις και τις διαρροές του υπουργείου, ενώ αντιγράφει την παλαιότερη πρόταση του think tank «διαΝΟΕσις».
Τα δεδομένα
Το πρώτο που κάνει εντύπωση στη μελέτη είναι ότι περιλαμβάνει τις επιδόσεις των νοσοκομείων της περιοχής τα έτη 2019-2020. Αυτή την περίοδο που τα νοσοκομεία, με κυβερνητική απόφαση, ΔΕΝ λειτουργούσαν, ήταν νοσοκομεία «μίας νόσου», με τακτικά ιατρεία και χειρουργεία σε αναστολή. Έτσι τα ποσοστά πληρότητας εμφανίζονται μειωμένα έως και 12% σε σύγκριση με το 2019. Ταυτόχρονα υπολογίζονται ως μέσος όρος, χωρίς να λαμβάνει υπόψη ότι μια κλινική μπορεί να έχει μεγάλες διακυμάνσεις (πχ. εποχικές ή επιδημίες). Όπως επίσης ότι την ίδια περίοδο, λόγω COVID, αυξήθηκαν οι διακομιδές, άλλη μια παράμετρος που χρησιμοποιείται για να υποστηρίξει την ανεπάρκεια των νοσοκομείων. Επίσης κρίνει πολύ υψηλό το μισθολογικό κόστος, συγκριτικά με τα εθνικά επίπεδα, χωρίς να λαμβάνει υπόψη ότι, εξαιτίας των ελλείψεων, τόσο οι γιατροί όσο και το λοιπό προσωπικό φορτώνονται εφημερίες, έξτρα νυχτερινά και αργίες, με αποτέλεσμα υψηλότερη μισθολογική δαπάνη ανά εργαζόμενο.
Συνοπτικά, στην περιφέρεια λειτουργούν 5 νοσοκομεία (4 στις έδρες των νομών συν το «Μποδοσάκειο» στην Πτολεμαΐδα) και 13 Κέντρα Υγείας. Με τραγικές ελλείψεις σε προσωπικό. Πολλές ιατρικές ειδικότητες δεν υπάρχουν, ενώ κι αυτές που υπάρχουν κατά κανόνα καλύπτουν τις ανάγκες μόνο χάρη στην υπερεργασία γιατρών και προσωπικού. Αυτά έχουν σαν αποτέλεσμα πολλές ανάγκες του πληθυσμού να μην καλύπτονται και συχνά χρειάζεται ασθενείς να μετακινηθούν σε άλλη πόλη εντός ή εκτός της περιφέρειας, ή να απευθύνονται στον ιδιωτικό τομέα.
Τι προτείνεται
Η μελέτη λοιπόν προτείνει την υποβάθμιση των νοσοκομείων σε Μονάδες Ημερήσιας Νοσηλείας (ΜΗΝ), ουσιαστικά τμήματα επειγόντων και κάποιες ελάχιστες κλίνες για βραχεία νοσηλεία, όπως προκύπτουν από τους μέσους όρους πληρότητας. Στο Ν. Κοζάνης από 173 κλίνες μένουν 44, στο Ν. Γρεβενών από 104 μένουν 39, στο Ν. Φλώρινας από 141 μένουν 39, στο Ν. Πτολεμαΐδας από 200 μένουν 90 και στο Ν. Καστοριάς από 134 μένουν 55. Συνολική απώλεια περίπου 500 κλινών, τα 2/3 των σημερινών. Οποιοσδήποτε χρειάζεται νοσηλεία ή χειρουργείο θα διακομίζεται/παραπέμπεται στο νέο νοσοκομείο, δυναμικότητας 270 κλινών. Αριθμός κλινών πολύ μικρότερος, ακόμα και αθροιστικά. Πλάι στις ΜΗΝ, προτείνεται η λειτουργία μονάδων ειδικής χρήσης (γηριατρική στα Γρεβενά, μονάδα αποκατάστασης στη Φλώρινα κ.ά.). Η στελέχωση όλων των δομών θα γίνει με ανακατανομή του υπάρχοντος προσωπικού. Έτσι δεν χρειάζονται και πολλές προσλήψεις. Όλες οι νέες μονάδες (ΜΗΝ, ειδικές μονάδες) όπως και το νέο νοσοκομείο προτείνεται να χρηματοδοτηθούν από ιδιώτες επενδυτές μέσω ΣΔΙΤ. Έχουμε το μοντέλο νοσοκομείων «κόμβος – ακτίνες», που (όλως τυχαίως) προτείνεται και από τους υπουργούς. Υποβάθμιση των 5 νοσοκομείων σε κέντρα υγείας ουσιαστικά, με μείωση προσωπικού, κλινών, εξοπλισμού και ποιότητας υπηρεσιών, και επίκεντρο ένα νοσοκομείο-κόμβο, με «αναβαθμισμένο» επίπεδο υπηρεσιών, στο οποίο όμως οι κάτοικοι της περιοχής δεν θα έχουν πρόσβαση. Εκτός αν τους επιτρέψουν οι «φύλακες των πυλών» («gatekeepers») του συστήματος, ρόλο που η κυβέρνηση σχεδιάζει να παίξει η πρωτοβάθμια περίθαλψη.
Συνέπειες για το λαό
Η πρώτη προφανής συνέπεια είναι ότι δεν θα μπορεί ο κάθε κάτοικος μιας περιοχής ή νομού να βρει νοσοκομειακή περίθαλψη κοντά στον τόπο κατοικίας του. Ένα από τα επιχειρήματα της νέας δομής είναι η ανάγκη μετακίνησης σε μεγάλο αστικό κέντρο για την εξεύρεση τριτοβάθμιας περίθαλψης. Δεν ξέρουμε πόσο πιθανό είναι να λειτουργήσει καρδιοχειρουργική κλινική ή άλλο εξειδικευμένο τμήμα στο νέο νοσοκομείο. Είναι όμως φανερό ότι ο κάτοικος της Φλώρινας ή της Καστοριάς θα πρέπει να μετακινηθεί 90 ή 100 χλμ. για μια απλή εγχείρηση, που τώρα γίνεται στην πόλη του.
Ακόμα κι αυτή η πρόσβαση θα γίνεται μέσα από ένα πλέγμα (ΚΥ, νοσοκομεία ακτίνας, ιδιώτες γιατροί, πρωτοβάθμια περίθαλψη όπως και αν υπάρξει αυτή), που βασική του λειτουργία θα είναι ο φραγμός («gatekeeping»). Και φυσικά θα αξιολογούνται οι μονάδες υγείας με κριτήρια το κόστος, την αποδοτικότητα, την ανταγωνιστικότητα και άλλα παρόμοια της οικονομίας της αγοράς.
Και αυτό το πνεύμα της αγοράς, τη λογική ότι η υγεία είναι ένα εμπόρευμα όπως όλα τα άλλα, θέλει να επιβάλει η πολιτική του συστήματος. Έτσι κι αλλιώς, η χρηματοδότηση των αλλαγών ανατίθεται στον ιδιωτικό τομέα μέσω των διαβόητων ΣΔΙΤ. Και είναι περίπου αυτονόητο ότι, όποιος ιδιώτης επενδύσει σε μια νοσηλευτική δομή ή Τμήμα ή εργαστήριο, θα προσβλέπει να καρπωθεί και τα έσοδα από την αντίστοιχη λειτουργία. Όχι μόνο γιατί αυτή είναι η εμπειρία επενδύσεων τύπου ΣΔΙΤ (βλ. διόδια), αλλά και γιατί δηλώνεται ξεδιάντροπα με τις διαρροές του υπουργείου: «σαρωτικές αλλαγές στο ΕΣΥ, οι οποίες δεν θα είναι εντελώς δωρεάν για τους πολίτες» (από δημοσίευμα στο capital.gr στις 24/2).
Τι σημαίνει για τους εργαζόμενους
Πέρα από το προφανές, ότι μεγάλος αριθμός εργαζόμενων θα αναγκαστεί να μετακινείται μεγάλες αποστάσεις για το νέο νοσοκομείο, τόσο η κατάργηση των οργανισμών των υπαρχόντων νοσοκομείων, όσο και η εισβολή του ιδιωτικού κεφαλαίου, συνεπάγονται αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις και συνθήκες για τους εργαζόμενους. Καταρχήν απολύσεις των συμβασιούχων, μείωση των θέσεων εργασίας, επιβολή ελαστικών σχέσεων εργασίας (η μελέτη συγκεκριμένα προτείνει εποχική και part time απασχόληση), εντατικοποίηση, ενώ συνεχείς είναι οι αναφορές σε αξιολογήσεις, ανταγωνιστικότητα, μείωση κόστους, οικονομίες κλίμακας κλπ. Έτσι κι αλλιώς το υπουργείο έχει δηλώσει ότι είναι στις προθέσεις του η κατάργηση της μονιμότητας και της αποκλειστικότητας για τους γιατρούς.
Συνοψίζοντας, η μελέτη του Δήμου Κοζάνης προτείνει για την περιφέρεια ένα μοντέλο που σχεδιάζει η κυβέρνηση για ολόκληρη τη χώρα.
Λίγες και ακριβές υπηρεσίες περίθαλψης για το λαό, δυσκολία πρόσβασης, θεσμική και γεωγραφική παραχώρηση ακόμα μεγαλύτερου πεδίου κερδοφορίας στο ιδιωτικό κεφάλαιο, ταυτόχρονα με απαλλαγή του κράτους από την ευθύνη και το κόστος περίθαλψης, και χειροτέρευση της θέσης των εργαζόμενων με κατάργηση δικαιωμάτων και κατακτήσεων.
Μοντέλο που αποτελεί σφοδρή επίθεση στο δικαίωμα του λαού για ΙΣΗ ΠΛΗΡΗ ΔΩΡΕΑΝ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ, και κομμάτι της συνολικής επίθεσης στους εργαζόμενους, τις κατακτήσεις και τα δικαιώματά τους.
Με βάση αυτές τις εκτιμήσεις και με την άποψη ότι το ζήτημα της περίθαλψης δεν αφορά αποκλειστικά τους εργαζόμενους στα νοσοκομεία αλλά πρωτίστως τον ίδιο το λαό, οι υγειονομικοί της Ταξικής Πορείας πήραν την πρωτοβουλία και πραγματοποιήθηκε μια ανοιχτή σύσκεψη, την Τετάρτη 23/2 στο Εργατικό Κέντρο Κοζάνης. Στη σύσκεψη συμμετείχαν αγωνιστές και συλλογικότητες της Δυτικής Μακεδονίας και αποφασίστηκε η συγκρότηση ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ, η οποία προγραμματίζει παρεμβάσεις και συζητήσεις στην περιοχή, ξεκινώντας σε πρώτη φάση από Γρεβενά και Κοζάνη.
