Νέος νόμος-πλαίσιο για τα πανεπιστήμια
Αντιδραστική τομή επίθεσης στα φοιτητικά δικαιώματα ολόκληρων γενεών
Στις 26/5 η Κεραμέως παρουσίασε τον νέο νόμο-πλαίσιο για τα πανεπιστήμια, ο οποίος τίθεται άμεσα σε διαβούλευση. Μέσα από τα 320 άρθρα και τις αναρίθμητες διατάξεις του, ο ογκώδης αυτός νόμος προορίζεται να αποτελέσει τη νέα «Βίβλο» της επίθεσης σε βάρος των φοιτητικών δικαιωμάτων ολόκληρων γενεών. Αποτελεί αντιδραστική τομή σε πληθώρα ζητημάτων που «καίνε» τη σπουδάζουσα νεολαία.
Διάλυση πτυχίων - αποσύνδεσή τους από επαγγελματικά δικαιώματα
Ο νέος νόμος-πλαίσιο διαλύει εντελώς τα πτυχία:
- Εισάγει για πρώτη φορά στην ελληνική πραγματικότητα τα μονοετή «υπο-πτυχία» (minor degree). Τα τμήματα των ΑΕΙ: «δύνανται να οργανώνουν παράλληλα με τα προγράμματα σπουδών πρώτου κύκλου, ειδικό πρόγραμμα σπουδών δευτερεύουσας κατεύθυνσης (minor degree). Η διάρκεια ορίζεται κατ’ ελάχιστον σε ένα (1) ακαδημαϊκό έτος και οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες αντιστοιχούν τουλάχιστον σε εξήντα (60) πιστωτικές μονάδες. (…) Η επιτυχής ολοκλήρωση προγράμματος σπουδών δευτερεύουσας κατεύθυνσης οδηγεί στην απονομή διακριτού τίτλου» (άρθρο 98).
- Προβλέπει τη δημιουργία προγραμμάτων ακόμη πιο σύντομης διάρκειας «από τριάντα (30) έως εξήντα (60) πιστωτικές μονάδες (ECTS), η επιτυχής ολοκλήρωση των οποίων θα οδηγεί στη χορήγηση τίτλων σπουδών σύντομης διάρκειας» (άρθρο 99).
- Τα τμήματα «δύνανται να διοργανώνουν διπλά προγράμματα σπουδών πρώτου κύκλου (dual major), τα οποία οδηγούν στην απονομή δύο ισότιμων τίτλων σπουδών» (άρθρο 72).
- Θεσπίζει την εσωτερική κινητικότητα φοιτητών, το λεγόμενο εσωτερικό Erasmus, όπου οι φοιτητές για ένα εξάμηνο θα μπορούν να επιλέξουν μαθήματα από άλλο τμήμα για τη λήψη του πτυχίου τους (άρθρο 77).
- Επαναφέρει μια καρικατούρα των ΤΕΙ, διατηρώντας την ονομασία ΑΕΙ, που θα απονέμουν πτυχία σε 3,5 έτη: «Τα προγράμματα σπουδών εφαρμοσμένων επιστημών και τεχνολογίας πρώτου κύκλου κατ’ εξαίρεση δύνανται να έχουν διάρκεια επτά (7) ακαδημαϊκών εξαμήνων και οι εκπαιδευτικές τους δραστηριότητες αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστον σε διακόσιες δέκα (210) πιστωτικές μονάδες (ECTS)» (άρθρο 73).
Ο νέος νόμος-πλαίσιο θέλει να βάλει οριστικό τέλος στην έννοια του πτυχίου όπως τη γνώρισαν ολόκληρες γενιές. Σε συνδυασμό και με τα σεμινάρια, τα foundation year, την απόσπαση της λεγόμενης «διδακτικής επάρκειας», της γνώση Η/Υ με τη θέσπιση ξεχωριστού Πιστοποιητικού Ψηφιακών Δεξιοτήτων (άρθρο 100) και τη διάλυση άλλων επαγγελματικών δικαιωμάτων, η έννοια του πτυχίου αντικαθίσταται από μία ρευστή σούπα πιστοποιητικών. Αυτό παράγει αποφοίτους διαφορετικών ταχυτήτων, με τους οποίους η εργοδοσία θα διαπραγματεύεται ατομικά, εμποδίζοντας την ανάπτυξη κοινών αγώνων. Το «διαίρει και βασίλευε» είναι πάγια επιδίωξη του συστήματος, με άμεσες επιπτώσεις στη δυνατότητα οργάνωσης του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος.
Διάλυση φοιτητικών συλλόγων και παρατάξεων – Κρατικά ελεγχόμενα Συμβούλια και ενιαία ψηφοδέλτια
«Σε κάθε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Α. Ε. Ι. ) συστήνεται Συμβούλιο Φοιτητών (…) η θητεία του οποίου είναι ετήσια» (άρθρο 43). Το κράτος θεσμοθετεί ανταγωνιστικά προς τους συλλόγους φοιτητικά όργανα, ο ρόλος των οποίων θα είναι να συζητούν με το καθηγητικό κατεστημένο για το πώς θα προχωράει η επίθεση στα φοιτητικά δικαιώματα. Όπως, άλλωστε, αναφέρεται ρητά: Ο πρύτανης εποπτεύει το Συμβούλιο Φοιτητών συγκαλώντας «το σύνολο των εκλεγέντων εκπροσώπων των φοιτητών στις Συνελεύσεις των Τμημάτων» ενώ «Το Συμβούλιο Φοιτητών λειτουργεί ως σύνδεσμος επικοινωνίας των φοιτητών με τα όργανα διοίκησης του Α. Ε. Ι. » (άρθρο 43).
Θεσπίζονται ανταγωνιστικές φοιτητικές συνδιοικητικές εκλογές με ενιαίο ψηφοδέλτιο κατά τα ιμπεριαλιστικά πρότυπα με ευθύνη διοργάνωσης του Προέδρου του κάθε Τμήματος (άρθρο 42). Η διαδικασία προβλέπει «μυστική ψηφοφορία, η οποία διεξάγεται ηλεκτρονικά μέσω του ειδικού πληροφοριακού συστήματος με την ονομασία ‘Ψηφιακή Κάλπη ΖΕΥΣ’». Εξοβελισμός της πολιτικής από τις σχολές, κατάργηση των παρατάξεων και ηλεκτρονικές κρατικά ελεγχόμενες ψηφοφορίες είναι το έδαφος που στρώνουν τα μέτρα αυτά.
Προσχηματικά και μεταβατικά, στον νόμο-πλαίσιο αναφέρεται: «Οι φοιτητές είναι ελεύθεροι να εκφράζονται ατομικά ή συλλογικά στο πλαίσιο λειτουργίας φοιτητικών συλλόγων» (άρθρο 178). Ωστόσο, η θέσπιση των Συμβουλίων αποτελεί ιστορικό βήμα για την απονομιμοποίηση, τη δίωξη και τη διάλυση των φοιτητικών συλλόγων, που αποτελεί δημόσια διακηρυγμένο στόχο της κυβέρνησης και των ιμπεριαλιστών.
Συγχωνεύσεις – καταργήσεις τμημάτων
Στο Άρθρο 5 ο νέος νόμος-πλαίσιο αναφέρει: «Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α. Ε. Ι. ) δύναται να συγχωνεύονται, κατατέμνονται, μετονομάζονται, μεταβάλλουν την έδρα τους, απορροφώνται από άλλο Α. Ε. Ι. ή να καταργούνται με προεδρικό διάταγμα (…). Προϋπόθεση είναι να υπάρχει αιτιολογημένη ανάγκη η οποία μπορεί να συνίσταται: στο δυσανάλογα μεγάλο ή μικρό ετήσιο αριθμό φοιτητών ή αποφοίτων του Α. Ε. Ι. , στη μη πιστοποίηση των Α. Ε. Ι. από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ. Α. Α. Ε. )…». Εν ολίγοις, με φαστ-τρακ διαδικασίες και για ποικίλους λόγους, οι κυβερνήσεις και τα ιμπεριαλιστικά κέντρα θα μπορούν να βάλουν λουκέτο σε μία σειρά σχολές.
Στον δρόμο που άνοιξε η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής και η ραγδαία μείωση εισακτέων σε δεκάδες τμήματα, οι καταργήσεις-συγχωνεύσεις τμημάτων πρόκειται να επιστεγάσουν τη συρρίκνωση του χάρτη των πανεπιστημίων στη χώρα, αφήνοντας χιλιάδες φοιτητές στον αέρα.
Οι υπερεξουσίες της ΕΘΑΕΕ (ν. 4653/2020) στον τομέα αυτό βαθαίνουν την εξάρτηση της χώρας, αφού η διοικητική αυτή αρχή είναι παρακλάδι του ιμπεριαλιστικού δικτύου ευρωπαϊκών διοικήσεων αξιολόγησης της εκπαίδευσης μέσα στα κράτη-μέλη που ορίζει τι «ανοίγει» και τι «κλείνει».
Οι εξαγγελίες για συγχωνεύσεις τμημάτων (ΔΙΠΑΕ, παιδαγωγικές και όχι μόνο σχολές) έδειξαν ήδη τις επιθετικές διαθέσεις του συστήματος, αλλά και τη δυνατότητα ανάπτυξης μαζικών και νικηφόρων φοιτητικών αγώνων στη βάση αυτής της αιχμής.
Συμβούλια Διοίκησης – ασφυκτικός έλεγχος στα πανεπιστήμια
Τα πανίσχυρα Συμβούλια Διοίκησης που προβλέπει ο νόμος-πλαίσιο για κάθε πανεπιστήμιο θα έχουν τη δυνατότητα να παύουν τους Πρυτάνεις και τους Αντιπρυτάνεις με αυξημένη πλειοψηφία οκτώ ενδεκάτων (8/11) και θα είναι τα ανώτερα όργανα για το σύνολο των διοικητικών, οικονομικών και στρατηγικών αρμοδιοτήτων. Το κάθε Συμβούλιο, σύμφωνα με το άρθρο 8: «αποτελείται από έντεκα (11) μέλη, εκ των οποίων έξι (6) μέλη είναι εσωτερικά (. . . ), και πέντε (5) μέλη είναι εξωτερικά. Ως εξωτερικά μέλη δύνανται να επιλέγονται Καθηγητές Πανεπιστημίων της αλλοδαπής, φυσικά πρόσωπα με ευρεία αναγνώριση (…) καθώς και εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών ή κοινωνικών εταίρων. » (άρθρο 14).
Πρόκειται για άμεση ιμπεριαλιστική παρέμβαση στα ζητήματα της ελληνικής εκπαίδευσης. Η συγκεντροποίηση του μοντέλου διοίκησης και η ευθεία σύνδεσή του με τα ιμπεριαλιστικά κέντρα θα βαθύνει την εξάρτηση της χώρας, θα επιταχύνει την επίθεση σε βάρος των φοιτητών και θα ανοίξει τον δρόμο στην εισαγωγή ιδιωτικών οικονομικών κριτηρίων στη λειτουργία των σχολών, όπως τα δίδακτρα. Ως εκ τούτου, η δημιουργία των νέων Συμβουλίων Διοίκησης είναι σοβαρή αντιδραστική αλλαγή σε βάρος των φοιτητικών δικαιωμάτων.
Ευθεία ιμπεριαλιστική ανάμειξη στην ελληνική εκπαίδευση
Ο νέος νόμος-πλαίσιο ορίζει ότι για πρώτη φορά: «τα Α. Ε. Ι. μπορούν να ιδρύουν ακαδημαϊκές μονάδες εφαρμοσμένων επιστημών και τεχνολογίας, να οργανώνουν και να λειτουργούν προγράμματα (…) πάνω στις εφαρμογές των επιστημών, την τεχνολογία και τις τέχνες, σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας για την κάλυψη απαιτήσεων συγκεκριμένων επαγγελμάτων ή ομάδων επαγγελμάτων» (άρθρο 3). Οι διατάξεις αυτές, που συχνά συγχέονται με το ψευδές ιδεολόγημα του «Πανεπιστημίου Α. Ε. », έχουν στην πραγματικότητα ευθεία αναφορά στη «Στρατηγική Έρευνας και Τεχνολογίας για την Έξυπνη Εξειδίκευση (RIS)». Η Research and Innovation Strategies for Smart Specialisation (RIS) αποτελεί ευρωπαϊκή ιμπεριαλιστική γραμμή που «εμπλέκει και φέρνει σε συνεργασία επιχειρήσεις, ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια για να καθοριστούν οι πιο πολλά υποσχόμενες περιοχές εξειδίκευσης ενός Κράτους Μέλους ή περιφέρειας, αλλά και να εντοπιστούν οι αδυναμίες που παρεμποδίζουν την καινοτομία» (πηγή: εισήγηση Ευρωπαϊκής Επιτροπής, 2015).
Το ερώτημα που θέτουν οι ιμπεριαλιστικές χώρες εφαρμόζοντας αυτή την πολιτική στον εαυτό τους είναι: πώς θα συνδεθεί αποτελεσματικότερα η παραγωγή με την εκπαίδευση, έτσι ώστε να μειωθούν οι «καθυστερήσεις» στην προσαρμογή της δεύτερης στις όλο και ταχύτερα εξελισσόμενες ανάγκες της πρώτης; Και πώς θα επιτευχθεί αυτό ενισχύοντας ταυτόχρονα την εποπτεία του κράτους, ώστε να μην διαταραχθεί ο αναγκαίος «κεντρικός σχεδιασμός» της εκπαίδευσης από την αναρχία της παραγωγής; Πρόκειται για ερωτήματα που ταλανίζουν μέχρι σήμερα τους ίδιους τους εμπνευστές της στρατηγικής αυτής. Ωστόσο, το ζήτημα για τις εξαρτημένες χώρες τίθεται απλούστερα. Η RIS στην Ελλάδα αποτελεί ευρωπαϊκή στρατηγική με στόχο: «τη βελτιστοποίηση της πρόσβασης στους πόρους των χωρών/περιφερειών και της χρήσης αυτών: φυσικοί πόροι, χρηματοοικονομικοί, πνευματικοί πόροι, κ. ά. (πηγή: espa. gr)». Με λίγα λόγια, ενισχύει την άμεση ανάμειξη των ιμπεριαλιστών στην εκπαιδευτική και ερευνητική πολιτική, βελτιώνοντας την πρόσβασή τους στον έμψυχο και υλικό πλούτο της χώρας.
Άλλα ζητήματα
Μεταξύ άλλων, ο νέος νόμος:
- Κατοχυρώνει και επεκτείνει τα ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών στα ελληνικά πανεπιστήμια (άρθρο 101), δημιουργώντας θύλακες σπουδών ταξικά απλησίαστους μέσα στις σχολές, με υπέρογκα δίδακτρα και ιδιωτικά οικονομικά κριτήρια λειτουργίας κατά τα ιμπεριαλιστικά πρότυπα που πιέζουν τα ελληνικά τμήματα για την υιοθέτησή τους.
- Κατοχυρώνει την τηλεκπαίδευση ως συμπληρωματικό μέσο εντατικοποίησης των φοιτητών, θεσπίζοντας ηλεκτρονική πλατφόρμα ανά ίδρυμα: «Στην ηλεκτρονική πλατφόρμα δύναται να αναρτάται εκπαιδευτικό υλικό ανά μάθημα, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει σημειώσεις, παρουσιάσεις, ασκήσεις, ενδεικτικές λύσεις αυτών, καθώς και βιντεοσκοπημένες διαλέξεις» (άρθρο 68).
Γίνεται φανερό ότι αυτός ο νόμος-πλαίσιο έρχεται να συνεχίσει την ομοβροντία επίθεσης στο λαϊκό δικαίωμα στις σπουδές. Κατοχυρώνει και συμπληρώνει τον ήδη ψηφισμένο νόμο Κεραμέως-Χρυσοχοΐδη-ν. 4777, που καθιέρωσε την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, τις διαγραφές φοιτητών στα ν+ν/2, τις πειθαρχικές ποινές και την πανεπιστημιακή αστυνομία. Ωστόσο, πηγαίνει πολλά βήματα παρακάτω και βάζει τα θεμέλια για ένα ακόμη πιο βάρβαρο ταξικό πανεπιστήμιο για λίγους κι εκλεκτούς, όπου τα πτυχία κουρελιάζονται και οι φοιτητικοί σύλλογοι δεν έχουν θέση. Όπου η λεγόμενη «σύνδεση του πανεπιστημίου με την κοινωνία» σημαίνει ταχύτερη σύνδεση με τις συνθήκες ανθρωποφαγίας που επικρατούν στην παραγωγή, αλλά και την ακόμη μεγαλύτερη «αποσύνδεση» των παιδιών της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων από αυτό. Ο νόμος αυτός φέρει ισχυρή τη σφραγίδα του ιμπεριαλισμού και πολλαπλασιάζει τους μηχανισμούς πρόσδεσης της εκπαίδευσης στην ευρωπαϊκή και αμερικανική στρατηγική αφαίμαξης του πλούτου της χώρας. Συλλογικά και οργανωμένα πρέπει να αντιπαλευτεί από το φοιτητικό κίνημα. Μέσα από τους φοιτητικούς συλλόγους, με γενικές συνελεύσεις, καταλήψεις και διαδηλώσεις να ξεδιπλωθεί η πάλη για την πλήρη ανατροπή του.
