Νέο σύστημα για μόνιμους διορισμούς σε Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ανακοίνωσε ο νέος υπουργός Παιδείας και θα ψηφιστεί, όπως λένε, μέχρι τον Φλεβάρη του 2024. Αντικαθιστά το «προσοντολόγιο», που είχε ψηφιστεί το 2019 από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ , αλλά δεν σταματά το κυνήγι προσόντων. Το νέο σύστημα περιλαμβάνει γραπτό διαγωνισμό μέσω ΑΣΕΠ, μετά ακολουθεί κατάρτιση πίνακα μόνο για τους εκπαιδευτικούς που «πιάνουν» τη βάση και στη συνέχεια έρχεται και το προσοντολόγιο, δηλαδή μοριοδότηση από προϋπηρεσία, παιδαγωγική κατάρτιση, επιστημονική κατάρτιση και κοινωνικά κριτήρια. Όποιος δεν πιάσει τη βάση στον διαγωνισμό, πολύ απλά, ό,τι μάζευε επί χρόνια σε προϋπηρεσία, μεταπτυχιακά και σεμινάρια πάει στράφι.
Οι αλλαγές που εξαγγέλλονται δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Τα τελευταία χρόνια είχαν πυκνώσει οι φήμες και τα δημοσιεύματα για επαναφορά του ΑΣΕΠ. Όμως, η ανακοίνωση και μόνο της αλλαγής του τρόπου διορισμού ήταν αρκετή για να εξοργίσει τους χιλιάδες αναπληρωτές, που επί χρόνια μάζευαν κάθε είδους πιστοποίηση και έτρεχαν στις εσχατιές τις χώρας κάτω από αντίξοες συνθήκες, για να μπορέσουν να μαζέψουν τα μόρια που θα τους εξασφάλιζαν μια μόνιμη δουλειά. Αυτό ανάγκασε την κυβέρνηση να βγει να τους καθησυχάσει, λέγοντας πως δεν είναι στις προθέσεις της να φέρει ανατροπές στις ζωές τους, αλλά χωρίς να αναιρέσει τις δηλώσεις της.
Αλλάζοντας τον τρόπο διορισμού, το υπουργείο απαξιώνει τους κόπους χιλιάδων αναπληρωτών και παγώνει τις προσδοκίες τους για μόνιμη δουλειά. Ό,τι μάζευαν από επιμορφώσεις και προϋπηρεσία, μπαίνει σε δεύτερη μοίρα και λαμβάνονται υπόψη μόνο αν επιτύχουν στον ΑΣΕΠ.
Θέλουν υποταγμένους, ανασφαλείς και αναλώσιμους όλους τους εκπαιδευτικούς και απαιτούν την πλήρη υποταγή και τη συμμόρφωσή τους. Γι’ αυτό φροντίζουν ώστε οι νεοδιόριστοι να περνούν από μια σειρά δοκιμασίες, όπως εισαγωγική επιμόρφωση και ατομική αξιολόγηση. Από εδώ και πέρα θα είναι πολύ δύσκολο να διοριστεί κάποιος ως εκπαιδευτικός και θα γίνει εξίσου δύσκολο το να παραμείνει διορισμένος. Για να το πετύχει αυτό, δένει με το νήμα της αξιολόγησης όλες τις διαδικασίες στην εκπαίδευση. Επίσης, το πνεύμα της Δια Βίου Μάθησης διαχέεται παντού κι αποδεικνύεται για άλλη μια φορά πως πρόκειται για μια δια βίου καταδίκη συλλογής αποδείξεων πως αξίζει να εργάζεται και να πληρώνεται γι’ αυτό.
Από το 1997, όταν ο Γεράσιμος Αρσένης, υπουργός Παιδείας της τότε κυβέρνησης Σημίτη του ΠΑΣΟΚ κατάργησε την επετηρίδα και καθιέρωσε τον διαγωνισμό του ΑΣΕΠ μέχρι σήμερα, τα δικαιώματα που απορρέουν από τα πτυχία έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Από το 2008 που έγινε ο τελευταίος ΑΣΕΠ, υπάρχουν ακόμα επιτυχόντες που διεκδικούν την πρόσληψή τους. Ακολούθησε ένα αλαλούμ στις προσλήψεις, με διάφορους πίνακες αναπληρωτών και μηδενικούς μόνιμους διορισμούς επί πολλά χρόνια. Στα 25 τελευταία χρόνια, όλες οι κυβερνήσεις χρησιμοποίησαν και χρησιμοποιούν τον τρόπο πρόσληψης για να περάσουν γενικότερες πολιτικές, να διασπάσουν και να απομονώσουν τους αναπληρωτές και συνολικά τον κλάδο. Ελέγχοντας την στρόφιγγα προσλήψεων, κατάφεραν μια σειρά ανατροπές στα εργασιακά δικαιώματα, όπως πολλαπλές αναθέσεις μαθημάτων στη δευτεροβάθμια, ελαστικοποίηση ωραρίου προκειμένου να λειτουργήσουν τα ολοήμερα σχολεία στα Δημοτικά, επέκταση ωραρίου στα Νηπιαγωγεία και πολλά ακόμη. Ο νόμος για το προσοντολόγιο του ΣΥΡΙΖΑ συνέδεσε την αξιολόγηση με τις προσλήψεις. Τώρα, συνδέεται με την συνολική επίθεση τόσο στον χώρο της εκπαίδευσης και τους εκπαιδευτικούς, όσο και στο δικαίωμα των παιδιών του λαού στην εκπαίδευση.
Απότοκο των παραπάνω πολιτικών και της υποχώρησης του κινήματος ήταν η πολυδιάσπαση των αναπληρωτών. Δημιουργήθηκαν σύλλογοι με βάση τις κατηγορίες που τους χώριζε κάθε φορά η εκάστοτε κυβέρνηση για να τους τοποθετήσει στα σχολεία. Κυρίαρχη λογική είναι η διαπραγμάτευση με το υπουργείο των ιδιαίτερων αιτημάτων της ομάδας τους. Αυτή τη φορά, με την εξαγγελία των σχεδίων της κυβέρνησης, η αγανάκτηση της βάσης των αναπληρωτών ήταν τόσο μεγάλη που ανάγκασε τις ηγετικές ομάδες πολλών συλλόγων αναπληρωτών σε κοινή δήλωση, πως τάσσονται κατά του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ. Αυτό δεν σημαίνει πως άλλαξε αυτόματα η λογική τους. Ίσα-ίσα που και υπέρ της Δια Βίου Μάθησης τάσσονται, κάποιες φανερά και υπέρ της αξιολόγησης. Ο στόχος πάντως να μην περάσει ο ΑΣΕΠ είναι αυτός που ενώνει.
Με αυτόν τον στόχο είχε δοθεί η μάχη των εξεταστικών το 1998 αλλά σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες. Τότε, οι δυνάμεις της «εκτός των τειχών» αριστεράς είχαν επί της ουσίας κοινή δράση και το βάρος της οργάνωσης το σήκωσε ο ενιαίος Σύλλογος Αδιορίστων. Σήμερα αυτά τα δύο δεν υπάρχουν. Επιπλέον, η εμπειρία από την αντίσταση στο Προσοντολόγιο το 2019, έδειξε πως δεν μπορεί να στηριχτεί κανένας αγώνας από τις συνδικαλιστικές ηγεσίες των ΟΛΜΕ/ΔΟΕ. Όμως η μάχη πρέπει να δοθεί, όχι εικονικά, με καταγγελίες απλά και συμβολικές κινήσεις. Το ζητούμενο, για μια ακόμα φορά, είναι να δοθεί η μάχη πραγματικά με στόχο να μην περάσει η αλλαγή του τρόπου διορισμού. Αυτό σημαίνει μαζικές γενικές συνελεύσεις σωματείων, κινητοποιήσεις, απεργίες και διαδηλώσεις. Θα πρέπει να γίνει πράξη το σύνθημα «οι εκπαιδευτικοί να πάρουν την ζωή τους στα χέρια τους», μακριά από λογικές του «ή τώρα ή ποτέ». Οι αντιστάσεις, ακόμα και κάτω από πιο αντίξοες συνθήκες από τις σημερινές, μπορούν να συγκροτούνται και να νικούν.
