Με πολλές δεσμεύσεις και υποσχέσεις (προς το κεφάλαιο) ξεκίνησε τη θητεία του ο νέος υπουργός Υγείας, αποφασισμένος να θέσει σε εφαρμογή όλο το σχέδιο της κυβέρνησης για την περίθαλψη και τις αλλαγές στα νοσοκομεία. Γνωρίζοντας τις αντιδράσεις που θα φέρει όλο αυτό που έρχεται, προετοιμάζει την κατάσταση με την «αξιολόγηση παντού», αναφέροντας ότι θα ξεκινήσει απ’ τις διοικήσεις των νοσοκομείων. Ο υπουργός δήλωσε ότι οι ήδη υπάρχοντες διοικητές θα αξιολογηθούν, ενδεχόμενα «θυσιάζοντας» και κάποιους, αλλά και ότι θα προκηρυχτούν εκ νέου οι θέσεις των διοικητών, με «αξιοκρατικά» κριτήρια και προσωπική συνέντευξη. Τα κριτήρια αυτά δεν θα είναι άλλα από «μνημόνια απόδοσης», που θα περιλαμβάνουν συγκεκριμένους οικονομικούς στόχους, στοιχισμένους με τους ευρύτερους δημοσιονομικούς στόχους. Οι διοικητές που δεν θα πιάνουν τους στόχους, μάλιστα, θα απολύονται. Αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι το πόσο οι διοικητές θα φροντίζουν τα νοσοκομεία «τους» να λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, «σαν επιχείρηση». Το πόσο θα προωθούν την κυβερνητική πολιτική μέσα στα νοσοκομεία.
Οι κεντρικοί στόχοι της νέας κυβέρνησης παρουσιάστηκαν απ’ τον Χρυσοχοΐδη στη Βουλή στη διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων, τονίζοντας πως αυτή θα είναι «η τεραετία της υγείας». Η κυβέρνηση βαφτίζει «επαναθεμελίωση του ΕΣΥ» το σχέδιο για τη διάλυση της δωρεάν περίθαλψης, εντάσσοντας σ’ αυτό την αλλαγή του υγειονομικού χάρτη, τις μεταρρυθμίσεις στα νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας, την επέκταση του θεσμού του «προσωπικού γιατρού» και τις ρυθμίσεις στο ΕΚΑΒ.
Μπορεί ο υπουργός, συνομιλώντας με εκπροσώπους της ΠΟΕΔΗΝ κατά την πρόσφατη απεργιακή κινητοποίηση, να «καθησύχασε» ότι τα νοσοκομεία δεν θα μετατραπούν σε ΝΠΙΔ ούτε τίθεται ζήτημα ιδιωτικοποιήσεων, στην πραγματικότητα όμως το πλαίσιο υπάρχει και με σκοπό ν’ αξιοποιηθεί. Το πρόσφατο παράδειγμα του ογκολογικού κέντρου παίδων Αγία Σοφία, που μετατράπηκε σε ΝΠΙΔ, έδειξε το δρόμο. Το ζήτημα της δράσης του ιδιωτικού κεφαλαίου μέσα στα κρατικά νοσοκομεία βέβαια είναι πολύ ευρύτερο και έτσι κι αλλιώς υπαρκτό με χίλιους δυο τρόπους. Όπως υπαρκτό και εντεινόμενο είναι το ζήτημα της λειτουργίας των νοσοκομείων με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, για το οποίο άλλωστε θα κρίνονται οι διοικητές. Αυτές τις κατευθύνσεις υπηρετούν οι πρόσφατοι νόμοι για δυνατότητα απασχόλησης ιδιωτών γιατρών στο νοσοκομείο καθώς και γιατρών του δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα και για απογευματινά χειρουργεία επί πληρωμή. Στην ίδια κατεύθυνση οι σκέψεις για συνεργασία με το ιδιωτικό κεφάλαιο για το ΕΚΑΒ και το σύστημα διακομιδών, όπως και οι προτάσεις από «εμπειρογνώμονες» για συνεφημέρευση με ιδιωτικά και στρατιωτικά νοσοκομεία, δήθεν με σκοπό τη μείωση της αναμονής στα επείγοντα. Γίνεται σαφές ότι, ακόμη κι αν το υπουργείο αποφασίσει να μην προχωρήσει, τυπικά και ονομαστικά, σ’ αυτή τη φάση σε μετατροπή των νοσοκομείων σε ΝΠΙΔ, η επέκταση του πεδίου δράσης του ιδιωτικού κεφαλαίου στην περίθαλψη είναι κεντρική κατεύθυνση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για ασθενείς κι εργαζόμενους.
Όσον αφορά στον υγειονομικό χάρτη, ο υπουργός Υγείας σημείωσε χαρακτηριστικά κατά τη διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων: «Στις υπηρεσίες υγείας εφαρμόζουμε δράσεις για την αναδιοργάνωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Καταρχήν ανασχεδιάζουμε τον χάρτη υγείας. Θα γίνει αποτύπωση των αναγκών του πληθυσμού ανά περιφέρεια και περιοχή. Προσδιορισμός του είδους της φροντίδας κάθε νοσοκομείου. Διασύνδεση των δομών και υπηρεσιών υγείας». Αυτή η δήλωση στην πράξη σημαίνει σύμπτυξη των δομών υγείας και συγχωνεύσεις κλινικών και τμημάτων, «αλλαγή χρήσης» σε νοσοκομεία που βρίσκονται στην περιφέρεια, έχουν «χαμηλή πληρότητα» και βρίσκονται σε «κοντινή απόσταση» με άλλα, καθώς και μετακινήσεις προσωπικού. Για να δικαιολογήσουν τα κλεισίματα και τις μετακινήσεις, προχωρούν σε «διαπιστώσεις» περί υποστελεχωμένων μονάδων υγείας που μάλιστα βρίσκονται και κοντά, και άρα «πρέπει» -σύμφωνα με τη λογική τους- να συγκεντρωθούν. Στην ουσία, αξιοποιούν τα τραγικά αποτελέσματα της δικής τους πολιτικής για να επιχειρηματολογήσουν την παραπέρα προώθησή της στην ίδια κατεύθυνση! «Παρακάμπτουν» φυσικά το γεγονός ότι πολλές περιοχές θα μείνουν χωρίς νοσοκομείο, με ακόμα πιο δύσκολη την πρόσβαση του λαού σε νοσοκομειακή περίθαλψη.
Εργαλείο στην ίδια κατεύθυνση, που έχει περιγραφεί και με το σχήμα «κόμβος-ακτίνα», δηλαδή τη διατήρηση μόνο ενός νοσοκομείου ανά περιφέρεια και λειτουργία των υπολοίπων σε επίπεδο αποκλειστικά επειγόντων περιστατικών ή σαν κέντρα υγείας, αποτελεί το σύστημα αξιολόγησης των νοσοκομείων που έχει ήδη ξεκινήσει απ’ τον Οργανισμό Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ). Σ΄ αυτό έχουν οριστεί οι πρώτοι 29 δείκτες ποιότητας, που θα οδηγούν σε μπόνους για τις κλινικές και τους εργαζόμενους, αλλά ταυτόχρονα θα χρεώνουν με αρνητική βαθμολογία όσες κλινικές (και εργαζόμενους) δεν πληρούν τα κριτήρια και δεν φτάνουν τους στόχους. Αντί λοιπόν ο στόχος να είναι η ενίσχυση όλων των νοσοκομείων με προσωπικό και υποδομές ώστε ο λαός να απολαμβάνει περίθαλψη που αντιστοιχεί σ’ αυτόν τον αιώνα, αυτό που απασχολεί το σύστημα είναι η ερημοποίηση, τα κλεισίματα και τα εμπόδια στην πρόσβαση, ώστε ο λαός να καταλήγει (αν και όπως) σε ακριβές, ιδιωτικές επιλογές.
Στοίχημα για την κυβέρνηση είναι κι η επέκταση του «προσωπικού γιατρού», αφού η πλήρης εφαρμογή του έχει σκοντάψει στην άρνηση των γιατρών να ενταχθούν. Αποτελεί σημαντικό κομμάτι στα σχέδια της κυβέρνησης, καθώς βασικό στόχο έχει να κάνει πιο περίπλοκη, χρονοβόρα και τελικά δύσκολη την πρόσβαση των ασθενών στα νοσοκομεία, ενώ λειτουργεί και στη λογική της σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Είναι εξάλλου διακηρυγμένο ότι οι «προσωπικοί γιατροί» θα λειτουργούν ως gatekeepers, «φύλακες των πυλών» των νοσοκομείων για να περιορίζουν τα περιστατικά που φτάνουν σ’ αυτά. Προκειμένου να επεκταθεί ο θεσμός, μίλησαν ακόμα και για ένταξη των γιατρών του ΕΣΥ, παρότι γίνεται ολοφάνερη η αντίφαση με τον υποτιθέμενο σκοπό της «βελτίωσης της λειτουργίας» των νοσοκομείων.
Σημαντική πλευρά των σχεδιασμών και των μεταρρυθμίσεων αποτελεί και το ΕΚΑΒ. Σε μια περίοδο που ο λαός έχει θρηνήσει πάρα πολλά θύματα λόγω της υπολειτουργίας, των τραγικών ελλείψεων και ανεπαρκειών του ΕΚΑΒ, η κυβέρνηση τον εμπαίζει μιλώντας για ενίσχυση με προσωπικό από.. την πυροσβεστική και τις ένοπλες δυνάμεις ή με επικουρικό προσωπικό. Η κατάσταση στο ΕΚΑΒ, εντωμεταξύ, παραμένει τραγική, καθώς στις περισσότερες περιοχές της χώρας βγαίνει ένα ασθενοφόρο ανά βάρδια λόγω έλλειψης προσωπικού, ενώ στην Αττική επιχειρούν πρωί και απόγευμα περίπου 50 ασθενοφόρα με αποτέλεσμα μεγάλες καθυστερήσεις, τις οποίες πληρώνει ο λαός συχνά με τη ζωή του. Ο υπουργός όμως αποκλείει την περίπτωση μόνιμων διορισμών προσωπικού.
Παράλληλα, η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για πρόσληψη 10.000 υγειονομικών (εκτός ιατρικού προσωπικού). Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι δεν θα πρόκειται για ανακύκλωση του ίδιου προσωπικού που δουλεύει και σήμερα στα νοσοκομεία με κάποια μορφή ελαστικής σχέσης εργασίας (όπως συνέβη με τις «χιλιάδες προσλήψεις» της προηγούμενης τετραετίας), αυτός ο αριθμός απέχει πολύ για να καλύψει τις ανάγκες των νοσοκομείων. Μάλιστα, σε μια φάση που το προσωπικό ήδη δεν επαρκεί, δουλεύει με εξοντωτικούς ρυθμός και έδωσε μεγάλη μάχη μέσα στην πανδημία, οι εργαζόμενοι με συμβάσεις ορισμένου χρόνου (ΣΟΧ) πετιούνται σαν την τρίχα απ’ το ζυμάρι, αφού έχει ανακοινωθεί η λήξη και μη ανανέωση των συμβάσεων τους στο τέλος Σεπτέμβρη, με στόχο να ανατεθούν τα πόστα τους (πχ. καθαριότητα) σε εργολάβους.
Η μόνη λύση για τους εργαζόμενους στην υγεία αλλά και για το λαό είναι να οργανώσουν την πάλη τους και να αγωνιστούν ενάντια στην ερημοποίηση και στο κλείσιμο νοσοκομείων και δομών. Να αγωνιστούν για μαζικές, μόνιμες προσλήψεις προσωπικού και ενίσχυση όλων των νοσοκομείων ώστε να μπορούν όλα να λειτουργούν σωστά. Να αγωνιστούν για μονιμοποίηση όλων των συμβασιούχων και μόνιμη και σταθερή δουλειά με δικαιώματα ενάντια σε ελαστικές σχέσεις εργασίας κάθε είδους. Να αγωνιστούν για ίση, πλήρη και δωρεάν περίθαλψη για όλους, ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις. Η ισοπέδωση του δικαιώματος στην περίθαλψη που επιχειρείται απ’ την πλευρά της κυβέρνησης πρέπει να συναντήσει την ισχυρή αντίσταση των σωματείων, των εργαζομένων και του λαού.
