Η άγρια ιμπεριαλιστική σύγκρουση για την παγκόσμια κυριαρχία αναστατώνει τον πλανήτη - Πραγματική διέξοδος στην επαναστατική συγκρότηση της πάλης των λαών
Ζούμε σε μια εποχή πυκνών, σημαντικών και πρωτόγνωρων γεγονότων. Κρίσιμα πολεμικά μέτωπα αναδύονται, παλιές εστίες έντασης αναζωπυρώνονται και νέες γεννιούνται. Χώρες αλλάζουν προσανατολισμό, οι γεωπολιτικές μετατοπίσεις θυμίζουν την κίνηση τεκτονικών πλακών. Ταυτόχρονα νέα τμήματα μαζών, χωρών και περιοχών βυθίζονται στη φτώχεια, αυξάνονται οι ανθρώπινες θάλασσες της εξαθλίωσης.
Όλα αυτά, πολλά που θα περιγράψουμε παρακάτω αλλά και ακόμη περισσότερα που αναγκαζόμαστε να παραλείψουμε χρήζουν μιας συνολικής ματιάς και αντιμετώπισης. Εν τέλει, δεν είναι παρά τα αποτελέσματα και οι εκφράσεις μιας διαδικασίας: της αδυσώπητης πάλης για την πλανητική κυριαρχία.
Φυσικά, η πάλη για το ξαναμοίρασμα του κόσμου και την παγκόσμια κυριαρχία δεν είναι τωρινή. Όμως στις μέρες μας έχει τεθεί ως άμεσο ζήτημα μεταξύ των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Κίνας το ποιος θα είναι ο ηγεμόνας του πλανήτη! Από κοντά και οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές, που όμως οι δυνατότητές τους «μετράνε» μόνο εάν προσμετρηθούν πλάι σε μία από τις βασικές ιμπεριαλιστικές χώρες.
Αυτή η πάλη για την πλανητική κυριαρχία/ηγεμονία είναι άρρηκτα δεμένη με την προσπάθεια του καπιταλιστικού – ιμπεριαλιστικού συστήματος να ξεπεράσει τη δομική κρίση του, να βρει διέξοδο από μια κρίση που, παρά τις υφέσεις της και τις εξάρσεις της, συνεχίζει να κατατρώει τα σωθικά του. Και όχι μόνο αυτό! Αλλά ο ανταγωνισμός των ιμπεριαλιστών λειτουργεί επιπλέον και ως παράγοντας παραπέρα όξυνσης της κρίσης και των αδιεξόδων που αυτή παράγει για το σύστημα.
Πώς φτάσαμε ώς εδώ;
Πρόκειται για μια πορεία της ανθρωπότητας σχεδόν 33 χρόνων, με τις εξελίξεις που έλαβαν χώρα στον πλανήτη μετά τις καταρρεύσεις των χωρών του παλινορθωμένου καπιταλισμού (Σ.Ε. και δήθεν σοσιαλιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης). Όλη αυτή η περίοδος με όλα τα πάνω και τα κάτω της, τα ορόσημά της (την έναρξη της επέκτασης του ΝΑΤΟ το 1996 και τα μετέπειτα κύματά της, φυσικά την 11η Σεπτέμβρη του 2001, την επέμβαση και κατοχή Αφγανιστάν και Ιράκ, το «βάλτωμα» των ΗΠΑ στις δύο χώρες, την παγκόσμια κρίση του 2008, την επέμβαση Ρωσίας στη Συρία κ.ά.) αλλά και τις ενδιάμεσες φάσεις της σημαδεύτηκε χοντρικά από δύο πράγματα:
- Την προσπάθεια του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού να αδράξει την ιστορική ευκαιρία και να γίνει ο απόλυτος κυρίαρχος επί της γης, που ανέδειξε για τις ΗΠΑ την αναντιστοιχία μεταξύ μέσων και σκοπών και κατέδειξε εν τέλει τη σχετική αποδυνάμωση του αμερικανικού ιμπεριαλισμού έναντι αντιπάλων, ανταγωνιστών και συμμάχων.
- Την ανάδυση, αναβάθμιση και ανάδειξη των ιμπεριαλιστών τής Ευρασίας, δηλαδή του ρωσικού και του κινέζικου ιμπεριαλισμού.
Η ανάδειξη αυτής της «τριάδας» (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα) δεν σημαίνει ότι αναιρείται η σχετική θέση τής καθεμιάς δύναμης έναντι της άλλης, ούτε τα ιδιαίτερα ζητήματα και προβλήματα που έχει η καθεμιά από αυτές μιας και η ιστορικοπολιτική τους πορεία είναι πολύ διαφορετική και μοναδική, θα λέγαμε.
Έτσι, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός παραμένει, παρά τη σχετική του υποχώρηση, η δύναμη με τις μεγαλύτερες πολιτικοστρατιωτικές και οικονομικές δυνατότητες. Έχει δημιουργήσει και διατηρεί ένα εκτεταμένο δίκτυο στρατιωτικών βάσεων σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, ενώ είναι επικεφαλής τής μόνης ενεργού στρατηγικής συμμαχίας, του ΝΑΤΟ, παρά τα ζητήματα που έχουν τεθεί και γι’ αυτό. Εξακολουθεί επίσης να διατηρεί και να ελέγχει ένα πολυπληθές δίκτυο εμπορικών και οικονομικών συναλλαγών, ενώ το δολάριο παραμένει μακράν το κυρίαρχο νόμισμα, έκφραση της θέσης και της ισχύος των ΗΠΑ στον κόσμο.
Η Ρωσία έχει καταφέρει να ανασυγκροτηθεί σε σημαντικό βαθμό, μετά την ανεκδιήγητη γιελτσινική δεκαετία (του1990), και απαιτεί να έχει λόγο και ρόλο στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες και τον κοντινό της περίγυρο, αλλά σπάει έμπρακτα τη ζώνη περικύκλωσης που δημιουργούν οι ΗΠΑ γύρω της και διεκδικεί ρόλο και σε άλλες πια περιοχές του κόσμου (π.χ. Αφρική). Συνεχίζει ωστόσο να έχει δρόμο μπροστά της ως προς έναν παραγωγικό μετασχηματισμό που θα της επιτρέψει να παλεύει από καλύτερες και πιο στέρεες βάσεις.
Η Κίνα, ενώ κάθε άλλο παρά έχει εγκαταλείψει την πολιτική τής «ήπιας ισχύος» στην προσπάθειά της να κάνει οικονομικά «μπασίματα» σε μεγάλες και κρίσιμες περιοχές και κράτη του πλανήτη, από την άλλη κινείται με γοργούς ρυθμούς ώστε να αντιμετωπίσει και να ανατρέψει τις γεωστρατηγικές της αδυναμίες. Έτσι, κινείται στην κατεύθυνση να κλείνει, μεταξύ άλλων, και την «ψαλίδα» μεταξύ της οικονομικής και της στρατιωτικής της ισχύος. Επίσης φαίνεται πως η πάλη της για την κατοχύρωση ρόλου και θέσης στη Νοτιοανατολική Ασία και τον Ειρηνικό ενάντια στην προσπάθεια περίσφυξής της από τις ΗΠΑ συνδυάζεται πια με διπλωματικές πρωτοβουλίες και κινήσεις παγκόσμιας εμβέλειας.
Η σημερινή φάση και τα κρίσιμα θέματα/επίκεντρα
Τέσσερα είναι, θα λέγαμε, τα βασικά θέματα και ζητήματα στα οποία επικεντρώνεται και γύρω από τα οποία συναρθρώνεται ή και εκφράζεται αυτή η αδυσώπητη πάλη κατ’ αρχάς της «τριάδας» και από κοντά και των ιμπεριαλιστών δεύτερης και τρίτης γραμμής.
Το πρώτο είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία, αυτός ο άδικος πόλεμος μεταξύ της ιμπεριαλιστικής Ρωσίας και του καθεστώτος του Κιέβου ως πληρεξούσιου των ιμπεριαλιστών των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Αυτός ο πόλεμος, ο μεγαλύτερος από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και δώθε, στην καρδιά της ευρωπαϊκής ηπείρου, δεν έχει μόνο επίδικο την Ουκρανία και τον έλεγχό της, αλλά συνδέεται με παγκόσμια διακυβεύματα. Με τη Ρωσία να αμφισβητεί στην πράξη και με το στρατό της μια υπερ25ετή πορεία ΝΑΤΟϊκής περικύκλωσής της και να διεκδικεί «μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας» στην Ευρώπη.
Το δεύτερο αφορά τον συνεχιζόμενο και εντεινόμενο διχασμό στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Έναν διχασμό που δεν θα κοπάσει αφού συνδέεται με την επιλογή τακτικών και ιεράρχησης αντιπάλων ώστε να ανατραπεί η πορεία σχετικής τους αποδυνάμωσης. Ιδιαίτερα συνδέεται με το αν η επιλογή να μπουν στο στόχαστρο και με τον ίδιο τρόπο και ένταση οι δύο ιμπεριαλιστές της Ευρασίας μπορεί να είναι εφικτή και αποτελεσματική ή πρέπει να γίνουν τροποποιήσεις αυτής της επιλογής. Εκφράσεις των παραπάνω είναι πως αυτή τη στιγμή οι δύο εν δυνάμει υποψήφιοι πρόεδροι αντιμετωπίζουν άμεσα ή έμμεσα δίκες.
Το τρίτο αφορά τη διεύρυνση της οικονομικο-πολιτικής συνεργασίας των BRICS. Το σχήμα των BRICS είναι η πιο κραυγαλέα, θα λέγαμε, αλλά όχι η μοναδική, έκφραση των βημάτων που κάνουν η Ρωσία και η Κίνα για να μετατρέψουν την τακτική τους συμμαχία (ή στρατηγική τους συνεργασία, θα μπορούσε να πει κάποιος) που έχουν σε αυτή τη φάση σε μια στρατηγική συμμαχία. Κάτι που όμως έχει πολλά και εγγενή εμπόδια και σε κάθε περίπτωση έχει πολύ δρόμο και χρόνο –πολιτικό- να διανύσει για να γίνει, αν γίνει, κατορθωτή. Αντίστοιχα αποτελεί έκφραση των αναζητήσεων περιφερειακών δυνάμεων και των ανακατατάξεων που συμβαίνουν στον πλανήτη ο «συνωστισμός» στην πόρτα των BRICS ακόμα και δεδομένων για τη Δύση χωρών, όπως π.χ. η Σαουδική Αραβία.
Το τέταρτο εδράζεται στη μακρινή σε μας περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας και του Ειρηνικού Ωκεανού, που μετατρέπεται άλλοτε πιο γρήγορα και άλλοτε πιο αργά, αλλά πάντως σταθερά, σε ένα βασικό πεδίο σύγκρουσης των αντιτιθέμενων ιμπεριαλιστικών συμφερόντων και στρατηγικών. Η αναζωπύρωση του ζητήματος της Ταϊβάν, το ενεργό μέτωπο με τη Βόρεια Κορέα, τα ζητήματα κυριαρχίας στη Νότια Σινική Θάλασσα. Το σχήμα AUKUS (κυρίως) και δευτερευόντως το QUAD, μέσω των οποίων οι ΗΠΑ επιχειρούν να βάλουν κι άλλους παίχτες της περιοχής που έχουν αφυπνιστεί (Ιαπωνία, Αυστραλία) στο στρίμωγμα της Κίνας αλλά και της Ρωσίας, που ας μην ξεχνάμε εκτείνεται μέχρι τον Ειρηνικό, είναι ορισμένες από τις χαρακτηριστικές αλλαγές στο «κλίμα» της περιοχής που προμηνύουν κάθε άλλο παρά ειρηνικό μέλλον.
Δίπλα σε αυτά τα κύρια επίκεντρα, παλιές εστίες έντασης σε γεωστρατηγικά σημεία του πλανήτη αναμοχλεύονται και νέες εμφανίζονται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα των τελευταίων είναι η τροπή που έχουν πάρει οι εξελίξεις στην Αφρική και ειδικά στη Ζώνη του Σαχέλ. Ο γαλλικός ιμπεριαλισμός εκδιώκεται από τοπικές ελίτ και αντικαθίσταται από τον ρωσικό ιμπεριαλισμό, η Κίνα χώνεται οικονομικά αλλά και πολιτικά, οι ΗΠΑ είναι σε φανερή εγρήγορση για να αποτρέψουν τα χειρότερα γι’ αυτούς. Το ίδιο η μεγάλη ένταση μεταξύ Πολωνίας και Ουκρανίας που πίσω της κρύβει εδαφικές βλέψεις και φόβους αντίστοιχα.
Από τις παλιές, τα πάντα επικίνδυνα Βαλκάνια, ο Καύκασος στον οποίο οι τοπικές αστικές τάξεις επιχειρούν αλλαγές προστάτη και ξαναχαράσσονται τα σύνορα, η Βόρεια Αφρική που τελεί σε διαρκή κρίση και η Ανατολική Μεσόγειος που, παρά τη σχετική τωρινή νηνεμία, έχει ισχυρό υπόβαθρο για «φουρτούνες». Αφήσαμε τελευταία, γιατί ήταν, είναι και θα είναι σημαντική από γεωπολιτική, οικονομική άποψη, την περιοχή και ταυτόχρονα σταυροδρόμι της Μέσης Ανατολής. Στην οποία εξελίσσεται ένα τμήμα της αδυσώπητης πάλης, με τις ΗΠΑ να επιχειρούν την επανακατάκτηση της κυριαρχίας σ’ αυτήν και τις Ρωσία και Κίνα να παλεύουν για τη διεύρυνση των ερεισμάτων τους.
Ποιος είναι ο βασικός όρος για την κατάκτηση της παγκόσμιας κυριαρχίας/ηγεμονίας;
Η εμπέδωση της αμερικανικής και δυτικής ηγεμονίας/κυριαρχίας επί του πλανήτη ή αντίστροφα η αμφισβήτηση και ανατροπή της αμερικανικής πρωτοκαθεδρίας από τους ιμπεριαλιστές της Ευρασίας δεν θα γίνει κατά βάση στο οικονομικό πεδίο. Μερικά παραδείγματα αρκούν. Η πολυθρύλητη το τελευταίο διάστημα αποδολαριοποίηση εξαγγέλεται μεν, αλλά δεν έρχεται δε, διότι δεν θα είναι η αφετηρία αλλά το αποτέλεσμα ανατροπής τής πρωτοκαθεδρίας τού αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Οι BRICS θα αποκτούν μια πιο σοβαρή οικονομική υπόσταση σε συνάρτηση κυρίως με την αύξηση της γεωπολιτικής ισχύος των «δύο μεγάλων», ώστε να «πείθονται» οι δύσπιστοι και οι ενδιάμεσοι του σχήματος ότι είναι εφικτή μια αντιδυτική πορεία. Από την άλλη, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ανάγκη της Ρωσίας να αντεπεξέλθει σ’ αυτόν παράγει και σημαντικά οικονομικά αποτελέσματα, όπως η στρατιωτικοποίηση της οικονομίας της, ενώ σπρώχνει τις δυτικές χώρες στην ίδια κατεύθυνση. Η εμπορική – οικονομική αναβάθμιση της Κίνας δεν είναι αρκετή για να της προσδώσει γεωπολιτικό βάρος και γι’ αυτό η ηγεσία της κινείται αναλόγως. Ενώ δεν είναι χωρίς σημασία –ίσα ίσα, έχει μεγάλη σημασία- η αποστροφή του κινέζου προέδρου ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα του κινέζικου στρατού αποτελεί το γεγονός ότι είναι «στρατός ειρήνης»!
Το ζήτημα της ηγεμονίας/κυριαρχίας θα κριθεί στο πολιτικο-στρατιωτικό πεδίο, στην οικοδόμηση στρατηγικών συμμαχιών, στην ανάπτυξη της στρατηγικής ισχύος και δυνατότητας. Τελικά όμως και με μια πρόταση, το ζήτημα της ηγεμονίας/κυριαρχίας θα κριθεί και θα «λυθεί» στα πεδία των πολέμων ή στο πεδίο του Πολέμου…
Τι σημαίνει λοιπόν αυτή η φάση για την εργατική τάξη και τους λαούς;
Αυτή η φάση για τους εργάτες και τους λαούς σημαίνει ότι όλες οι τρομακτικές συνέπειες του άγριου ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού και της δομικής κρίσης που μαστίζει το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα φορτώνονται στις δικές τους πλάτες. Διευρύνεται συνεχώς ο κατάλογος των περιοχών, των χωρών και των λαών που γίνονται θύματα μιας απίστευτης λεηλασίας και εκμετάλλευσης, διευρύνονται μέσα στις ανεπτυγμένες χώρες τού καπιταλισμού και τις ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις τα τμήματα των λαϊκών τάξεων που ζουν σε συνθήκες ανέχειας και πείνας.
Μάλιστα ο ανταγωνισμός των ιμπεριαλιστών οδηγεί στη στρατιωτικοποίηση των κοινωνιών, που ενισχύει το αντιδραστικό κλίμα και τη φασιστικοποίηση της δημόσιας ζωής. Έτσι, για παράδειγμα, στη Σουηδία, πάλαι ποτέ «φωτεινό» παράδειγμα της Δύσης για την ανεκτικότητα και τη μετριοπάθεια, κατεβάζουν το στρατό τάχα για την αντιμετώπιση των συμμοριών, ενώ στη Γαλλία η κυρίαρχη τάξη ανανεώνει εδώ και πολλά χρόνια το καθεστώς έκτακτης ανάγκης χρησιμοποιώντας πλήθος αφορμών.
Και φυσικά οι λαοί πληρώνουν την αδυσώπητη ιμπεριαλιστική διαπάλη με το πιο πολύτιμο πράγμα, τη ζωή τους, όπως δείχνουν οι εκατόμβες των νεκρών στρατιωτών που ματώνουν την ουκρανική στέπα.
Ο «πολυπολικός κόσμος», παρά τις αυταπάτες που για μια ακόμη φορά σκορπίστηκαν στους λαούς και στις οποίες επιμένουν να συνεργούν δυνάμεις που αναφέρονται στην αριστερά, το κίνημα και τους λαούς, είναι φανερό πως δεν μπορεί να προσφέρει τίποτε θετικό στην εργαζόμενη ανθρωπότητα. Ίσα ίσα, η ανελέητη ιμπεριαλιστική διαπάλη που διεξάγεται στο πλαίσιό του, ακόμη και αν κάποτε «τακτοποιηθεί» με τη νίκη τού ενός ή του άλλου, για να ανοίξει ένας νέος κύκλος για το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα, αυτός θα εμπεριέχει όρους ακόμα πιο βαριάς σκλαβιάς για τους εργάτες, ακόμα πιο μεγάλης υποταγής και δεινών για τη νέα γενιά και τους λαούς.
Όπως δείχνει και η ηρωική παλαιστινιακή αντίσταση, οι λαοί δεν θα σταματήσουν να παλεύουν ακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες για λευτεριά, για ψωμί, για το δίκιο. Ακριβώς γι’ αυτό αποτελεί, λοιπόν, επείγουσα και επιτακτική ανάγκη η πάλη των εργατών και των λαών σε όλο τον κόσμο ενάντια στην καπιταλιστική γενικευμένη επίθεση και την ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα που κομματιάζει χώρες και λαούς να συνδεθεί, να μπολιαστεί, να συγκροτηθεί σε επαναστατική, κομμουνιστική κατεύθυνση. Μια τέτοια αναγκαιότητα, επειδή ακριβώς έχει μπροστά της μια «Μεγάλη Πορεία» να διανύσει, οφείλουμε ως οργάνωση να την οικοδομούμε και στη χώρα μας από τα σήμερα, από το χθες, και να παλέψουμε συνειδητά ώστε να συνεισφέρουν σ’ αυτήν όλοι οι πρωτοπόροι αγωνιστές.
