«Προβληματισμό» έχει προκαλέσει στο σύστημα η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του διεθνούς διαγωνισμού PISA 2022 του ΟΟΣΑ. Σύμφωνα με αυτά, η Ελλάδα σε σύνολο 81 χωρών κατατάσσεται στην 44η θέση στα Μαθηματικά, στην 41η θέση στην Κατανόηση Κειμένου και στην 44η θέση στις Φυσικές Επιστήμες.
Με το όνομα «ελληνική PISA» είναι περισσότερο γνωστές οι «διαγνωστικού χαρακτήρα εξετάσεις για τους μαθητές της ΣΤ’ Δημοτικού και Γ’ Γυμνασίου». Σε αυτές έλαβαν φέτος μέρος 6.000 μαθητές της ΣΤ΄ τάξης τριακοσίων Δημοτικών και 6.000 μαθητές της Γ΄ τάξης τριακοσίων Γυμνασίων. Η συμμετοχή των μαθητών των συνολικά 600 σχολικών μονάδων που επιλέχθηκαν είναι υποχρεωτική. Οι φετινές έχουν πειραματικό χαρακτήρα, αλλά στη συνέχεια, όπως λένε, θα διεξάγονται κάθε χρόνο και θα αφορούν το σύνολο των μαθητών των παραπάνω τάξεων.
Από το 2000, οι εξετάσεις που πραγματοποιεί ο ΟΟΣΑ μαζί με τις εκθέσεις για τα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών έχουν γίνει τα εργαλεία για την προώθηση του χτυπήματος των δικαιωμάτων των μαθητών και των εκπαιδευτικών. Η σκλήρυνση του εξεταστικού συστήματος πρόσβασης στις ανώτερες σπουδές, η σύνδεση της χρηματοδότησης με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης σχολείων, η κατάργηση της επετηρίδας των εκπαιδευτικών, η επιβολή του προσοντολογίου και το χτύπημα της μόνιμης και σταθερής θέσης εργασίας είναι οι μόνιμες κατευθύνσεις.
Το άρθρο της «Καθημερινής» «Χάσμα μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων» στις 12/12/23 είναι ενδεικτικό των στοχεύσεων του συστήματος μέσω των εξετάσεων αυτών: «...πρέπει να παραδεχθούμε ότι το ελληνικό σχολείο αφέθηκε “αδέσποτο” τα τελευταία 50 χρόνια χωρίς αξιολόγηση και εποπτικό μηχανισμό. Παραδόθηκε στους συνδικαλιστές οι οποίοι αντιδρούν σε κάθε τι που δεν υπηρετεί τη συντεχνιακή λογική τους. Άλλωστε, όλοι ξέρουν ότι το “παιχνίδι” παίζεται εκτός σχολείου, στα φροντιστήρια...» και συμπληρώνει: «Από την άλλη, δεν υπάρχει αξιολόγηση στα δημόσια σχολεία με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα κλίμα ήσσονος προσπάθειας εκ μέρους των εκπαιδευτικών. Η εφημερίδα μάς πληροφορεί πως «ο Κωνσταντίνος Γαβρόγλου είχε ορίσει επιτροπή για να τα μελετήσει. Βέβαια, τα αποτελέσματα του πορίσματος δεν δημοσιοποιήθηκαν επισήμως, διότι, όπως ελέχθη, απέδιδαν μεγάλο μερίδιο ευθύνης στους εκπαιδευτικούς».
Η «ελληνική PISA» είναι εφαρμογή της αξιολόγησης του άρθρου 104 του νόμου 482223/21, που συνδέει την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και της σχολικής μονάδας με τις «επιδόσεις» των μαθητών, που οδηγούν στην κατηγοριοποίηση των σχολείων η οποία συνδέεται με τη χρηματοδότησή τους. Στις επιδόσεις συγκαταλέγονται πλην της ενδοσχολικής αξιολόγησης των μαθητών και τα αποτελέσματα των διαγνωστικών εξετάσεων τύπου PISA.
Η εφαρμογή του διαγωνισμού είναι μια ξεκάθαρη επίθεση στα δικαιώματα μαθητών και εκπαιδευτικών. Ακόμα και μια απλή ανάγνωση των αποτελεσμάτων (π.χ. οι επιδόσεις των μαθητών των ιδιωτικών σχολείων είναι κατά πολύ υψηλότερες από αυτές των δημοσίων) κάνει εμφανή την ταξικότητα της εκπαίδευσης στη χώρα μας και συμβάλλει στην παραπέρα κατηγοριοποίηση των σχολείων, γεγονός που θα ενταθεί αν εφαρμοστούν όλα τα αντιδραστικά μέτρα που έχει το σύστημα για να «ισιώσει η PISA».
Το σύστημα όχι μόνο δεν νοιάζεται για τη μόρφωση των μαθητών, αντιθέτως, στήνει συνεχώς εμπόδια για να τους αποτρέψει, όπως η ΕΒΕ ή η Τράπεζα θεμάτων. Επιπλέον, σύμφωνα με το νόμο, διαγνωστικές εξετάσεις μπορούν να γίνουν και σε άλλες τάξεις του Δημοτικού ή του Γυμνασίου με Υπουργική Απόφαση. Νέες εξετάσεις σημαίνουν νέοι ταξικοί φραγμοί και αποθάρρυνση των μαθητών στη συνέχιση των σπουδών τους, ιδιαίτερα τώρα που η φτώχεια εξαπλώνεται σε μεγάλο τμήμα του λαού. Σχεδιάζεται, μάλιστα, να δημιουργηθεί Τράπεζα Θεμάτων και γι’ αυτές.
Μετά την Τράπεζα θεμάτων στις τάξεις του Λυκείου, το Δημοτικό και το Γυμνάσιο μετατρέπονται σε εξεταστικά κέντρα για να προσγειώσουν τα όνειρα των μαθητών στις «απαιτήσεις» της μεγιστοποίησης των κερδών του κεφαλαίου. Το μέλλον που τους ετοιμάζουν μας γυρίζει στο παρελθόν, που η πρόσβαση στο Γυμνάσιο περνούσε από τις εισαγωγικές εξετάσεις από το Δημοτικό και του Λυκείου από το Γυμνάσιο. Δεν θεσπίστηκαν τυχαία τα μεταγυμνασιακά ΙΕΚ.
Οι εξετάσεις PISA πρέπει να καταργηθούν. Είναι ξεκάθαρη επίθεση όχι μόνο στα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών και στα εργασιακά των εκπαιδευτικών, αλλά και στη συνδικαλιστική δράση. Δεν είναι τυχαίο ότι με φόντο την PISA, στον Πειραιά γίνεται δίωξη εκπαιδευτικών για τη συμμετοχή τους σε κινητοποίηση του σωματείου για το μπλοκάρισμα των εξετάσεων σε σχολείο της περιοχής. «Εκτός βέβαια από τις αντιδράσεις των συνδικαλιστών, η ενσυνείδητη συμμετοχή των μαθητών στον PISA εξαρτάται και από το πολιτισμικό και πολιτικό πλαίσιο κάθε λαού. Για παράδειγμα, στα μαθηματικά, έξι ασιατικές χώρες –η Σιγκαπούρη, το Μακάο (Κίνα), η Ταϊπέι (Κίνα), το Χονγκ Κονγκ, η Ιαπωνία και η Κορέα– πέτυχαν τις υψηλότερες επιδόσεις από όλες τις συμμετέχουσες χώρες. Πρόκειται για πολιτικά συστήματα και λαούς με ισχυρότερη πειθαρχία»! Είμαστε απείθαρχος λαός, λοιπόν, και θα μας πειθαρχήσουν.
Όταν λένε πως «πάτωσαν οι μαθητές στον διαγωνισμό της PISA», νέα επίθεση στα δικαιώματα και τις κατακτήσεις πρόκειται να ξεδιπλωθεί. Είναι αναγκαίο οι εκπαιδευτικοί να ανασυγκροτηθούν μέσα από τα πρωτοβάθμια σωματεία (ΕΛΜΕ/ΣΕΠΕ) και να αντιπαλέψουν κόντρα στο μαύρο μέλλον που μας ετοιμάζουν, αλλά και να χαράξουν για τους νέους έναν δρόμο ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο μέσα από νικηφόρους αγώνες του σήμερα.
