Στον αστικό Τύπο μπορεί εύκολα ο καθένας να βρει τι ακριβώς ειπώθηκε αλλά και το τυπικό περιεχόμενο της «Διακήρυξης φιλίας και καλής γειτονίας» που υπογράφηκε. Μπορεί να βρει πλήθος στοιχείων για το πώς προετοιμάστηκε αυτή, καθώς και το χρονοδιάγραμμα των επόμενων κινήσεων των δύο πλευρών που φτάνει ώς και το καλοκαίρι της επόμενης χρονιάς. Αναφερθήκαμε κι εμείς σ’ αυτά στο προηγούμενο φύλλο της «Προλεταριακής Σημαίας». Ο «διχασμός», ωστόσο, των αστών δημοσιογράφων, δημοσιολογούντων και αναλυτών αφορά φανερά ή υποκρυπτόμενα ερωτηματικά και αμφιβολίες υπό τον γενικό τίτλο: «πολύ ωραίο για να είναι αληθινό»! Όχι, φυσικά, ότι κόπτονται για τους τρεις λαούς (Ελλάδας, Τουρκίας, Κύπρου), αλλά σε σχέση με αυτά καθεαυτά τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης της χώρας μας. Κερδίζει ή χάνει πόντους αυτή;
Κατ’ αρχάς, όλος ο ακροδεξιός, φασίζων και φασιστικός εσμός - εντός κι εκτός της Νέας Δημοκρατίας - λυσσομανά. Θεωρεί, λίγο ώς πολύ, ότι «δώσαμε τα πάντα και δεν πήραμε τίποτε»! Ότι η κυβέρνηση ακολουθεί μια εξωτερική πολιτική λεγόμενης εθνικής μειοδοσίας και ότι η Τουρκία γίνεται περίπου ο καθοριστικός παράγοντας στην εσωτερική «μας» κατάσταση! Πάντα, κατ’ αυτούς, «επιτιθέμενη», η τελευταία έχει οδηγήσει τις ελληνικές κυβερνήσεις να ακολουθούν μια πολιτική «κατευνασμού» της και «παραχώρησης» κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων. Η λύση που προτείνεται; Φουλ επίθεση! Καμιά συζήτηση και διαμόρφωση όρων «επί του πεδίου». Μόνο έτσι «καταλαβαίνει ο Τούρκος». Ο Α. Σαμαράς και με τις τελευταίες «θορυβώδεις» παρεμβάσεις του είναι ίσως ο πιο «επιφανής» εκφραστής αυτής της πλευράς.
Τα άλλα πολιτικά κόμματα του, ας το πούμε έτσι για να συνεννοούμαστε, «μεσαίου πολιτικού φάσματος» (ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ) συντάσσονται, επί της ουσίας, με τη γραμμή της κυβέρνησης Μητσοτάκη: κρατάμε διαύλους επικοινωνίας ανοιχτούς με τη γείτονα, διαμορφώνουμε ένα ήπιο πολιτικό κλίμα στις μεταξύ «μας» σχέσεις και προσπαθούμε να οδηγηθεί σε «λύση» το μοναδικό επίδικο της ελληνοτουρκικής διένεξης, το θέμα δηλ. των θαλάσσιων ζωνών (υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ). Τα κόμματα αυτά περιμένουν, πάντως, την κυβέρνηση… στη γωνία σε κάθε πιθανό ολίσθημα. Η γραμμή αυτή φαίνεται να είναι σήμερα κυρίαρχη στους κόλπους της ντόπιας ολιγαρχίας του πλούτου.
Το ΚΚΕ και σε αυτό το ζήτημα, μέσα από τις κατά καιρούς «προειδοποιήσεις» του περί του ότι το παιχνίδι είναι πάνω-κάτω «σικέ» κι έχει περίπου «συμφωνηθεί» μια μελλοντική συγκυριαρχία Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο πέλαγος, ολοφάνερα ρυμουλκείται στο κυρίαρχο αστικό αφήγημα. Μάλιστα επιτιμά το ντόπιο κεφάλαιο και τις κυβερνήσεις του (προφανώς επειδή δεν είναι αρκούντως «εθνικό») για το γεγονός ότι δεν… υπερασπίζονται τα συμφέροντά τους! Και χρειάζεται ο ρεφορμισμός να τους παροτρύνει επ’ αυτού. Αστεία πράγματα, θα λέγαμε.
Γεγονός είναι, οπωσδήποτε, ότι οι συναντήσεις των δύο ηγετών και αντιπροσωπειών στην Αθήνα πήγαν «κατ’ ευχήν»… των Αμερικανών! Αυτοί πίεσαν και δρομολόγησαν τις εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος, βρίσκοντας ομολογουμένως ευήκοα ώτα. Υπογράφηκαν μια σειρά διμερείς συμφωνίες σε θέματα κυρίως εμπορίου και τουρισμού. Χωρίς να ανοίγουν τα μεγάλα «ακανθώδη» ζητήματα (casus belli για το εύρος των χωρικών υδάτων και του εναέριου χώρου της Ελλάδας, στρατιωτικό καθεστώς των νησιών του ανατολικού Αιγαίου σε συνδυασμό με τη λεγόμενη στρατιά του Αιγαίου στα μικρασιατικά παράλια, Κυπριακό και διαμετρικά αντίθετες θέσεις των δύο χωρών, εθνικός ή θρησκευτικός προσδιορισμός της μειονότητας στη δυτική Θράκη, «γαλάζια πατρίδα» και τουρκολιβυκό μνημόνιο ως σφήνα στους τετραμερείς μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου-Ισρήλ-Αιγύπτου (και) ενεργειακούς άξονες αποκλεισμού της Τουρκίας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο). Αυτά «σπρώχτηκαν» παραπέρα.
Στο προσφυγικό-μεταναστευτικό υπήρξε μάλλον η πιο «θεαματική» συμφωνία, με την πλήρη έγκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για 7ήμερη ειδική τουριστική visa σε τούρκους πολίτες για επίσκεψη-διαμονή σε συγκεκριμένα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Παράλληλα, θα μπορούν ανώτατοι επιτελείς του λιμενικού σώματος να ανταλλάσσουν επισκέψεις για το συντονισμό και την από κοινού αντιμετώπιση των προσφυγικών-μεταναστευτικών κυμάτων. Βέβαια, η Frontex παραμένει αμετακίνητη στις επιχειρήσεις της και στον «καθοδηγητικό» της ρόλο στα δύο παράκτια Σώματα. Η «αποτροπή» πάνω απ’ όλα, άντε και καμιά αναγκαστική διάσωση!
Οι δύο άρχουσες τάξεις, στη βάση των αγεφύρωτων αντιθέσεών τους που εδράζονται σε ζητήματα κυριαρχίας και ρόλου στην περιοχή, είναι εξ ορισμού «καχύποπτες» σε τέτοιες συναντήσεις και τα αποτελέσματά τους. Γνωρίζουν ότι, όσο κι αν καμώνονται τις «κυρίαρχες», υπάρχουν οι πραγματικοί επικυρίαρχοι που διαφεντεύουν τις χώρες τους και την περιοχή. Εξάλλου, και στην Τουρκία υπάρχουν φωνές που ασκούν ανάλογη κριτική στην εκεί ηγεσία για το γεγονός ότι «ξέχασε» όλα όσα έλεγε η κυβέρνησή τους κι ο Ερντογάν προσωπικά για το Μητσοτάκη και την Ελλάδα. Κι εκεί «ενδοτισμός», λοιπόν, του καθεστώτος. Στην πλειοψηφία τους, ωστόσο, τα εκεί κέντρα επικρότησαν, όπως κι εδώ, τη Συμφωνία.
Είναι αλήθεια, πάντως, ότι και οι δύο άρχουσες αντιδραστικές τάξεις χρειάζονταν μιαν «ανάσα». Οικονομική και στρατιωτική. Η κατάσταση στις δύο καπιταλιστικές οικονομίες δεν βρίσκεται και στα καλύτερά της. Η συμμετοχή στους G-20 και η επενδυτική βαθμίδα αντίστοιχα δεν αποτελούν από μόνες τους ικανούς οικονομικούς όρους για αναβάθμιση. Η κρίση σοβεί και στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Παράλληλα, η εξοπλιστική κούρσα δεκαετιών έχει γονατίσει τους κρατικούς προϋπολογισμούς, βαθαίνοντας την ιμπεριαλιστική εξάρτηση και αυξάνοντας το δημόσιο χρέος. Χαρακτηριστικό επ’ αυτού είναι το ελληνικό αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα εξοπλιστικά κόστη να μην προσμετρώνται και να εξαιρούνται του χρέους και του υπολογισμού του ετήσιου λεγόμενου πρωτογενούς πλεονάσματος. Ο φαύλος κύκλος των αναλογιών των εξοπλιστικών προγραμμάτων δεν θα τελειώσει, ωστόσο, ακόμη κι αν η Τουρκία αναβαθμίσει τα παλιά και πάρει νέα F-16 και η Ελλάδα F-35.
Τα μεγάλα χαμόγελα, επομένως, από την κατάληξη του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας των Αθηνών βρίσκονται πρώτα και κύρια στους αμερικανούς φονιάδες που την ενορχήστρωσαν και την επόπτευσαν. Η «τοποθέτηση στον πάγο» των διαφορών μπορεί να θεωρηθεί μια πρόσκαιρη επιτυχία τους. Πρόκειται για ζήτημα τακτικής απ’ όλους τους παίκτες. Ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Δεν θα είναι για πάντα έτσι, όπως δεν ήταν και κατά το παρελθόν, στο πλαίσιο της τότε «διατεταγμένης ελληνοτουρκικής φιλίας». Όλες αυτές οι αντιδραστικές μανούβρες έχουν τη σφραγίδα του ιμπεριαλισμού και του αστισμού. Η στοίχιση απαιτείται και επιβάλλεται από τα μεγάλα αφεντικά των αρχουσών τάξεων για τη δημιουργία ενός αρραγούς μετώπου στα «μετόπισθεν» του ΝΑΤΟ. Για την υποστήριξη των υπαρχόντων και το άνοιγμα νέων πολεμικών μετώπων ενάντια στους λαούς της περιοχής.
Από την άποψη αυτή, δεν πρέπει να θεωρείται ως θετική για τους λαούς εξέλιξη. Μόνο οι ίδιοι με τον σωστό προσανατολισμό της πάλης τους, σε αντιπαράθεση με τους εμπρηστές του πολέμου, εκμεταλλευτές της εργατικής τάξης και καταπιεστές των λαών, μπορούν να ελπίζουν!
