Το γυναικείο κίνημα σήμερα
Το γυναικείο ζήτημα είναι στενά συνδεδεμένο με τη μορφή και την οργάνωση που πρέπει να έχει η ανθρώπινη κοινωνία για να αντικαταστήσει την καταπίεση, τη στέρηση, την αθλιότητα σε όλες τις μορφές, με την ανθρώπινη ελευθερία, τη φυσική και κοινωνική υγεία. Είναι μια πλευρά του γενικού κοινωνικού προβλήματος και θα λυθεί μαζί του, δηλαδή με την ανατροπή του συστήματος εκμετάλλευσης που το γεννά, του καπιταλισμού. Πραγματική ισοτιμία της γυναίκας και του άντρα μπορεί να γίνει πραγματικότητα μόνο όταν καταργηθεί η κεφαλαιοκρατική εκμετάλλευση των γυναικών και των αντρών, ενώ η διαχείριση του νοικοκυριού, που σήμερα αποτελεί ατομική απασχόληση, θα μετατραπεί σε τομέα της κοινωνικής παραγωγής. Όπως είναι λάθος να ελπίζουμε και να επενδύουμε στην ισότητα στον καπιταλισμό, είναι λάθος να θεωρείται πως με το πάρσιμο της εξουσίας από το προλεταριάτο λύνεται με έναν αυτόματο τρόπο η γυναικεία ανισοτιμία. Η ιστορική εμπειρία έδειξε πως δεν αρκεί μόνο η ήττα της αστικής τάξης και σε ό,τι αφορά στη χώρα μας και του ιμπεριαλιστών που την «προστατεύουν». Απαιτείται η αποδόμηση όλου του εποικοδομήματος που έχει διαμορφωθεί στο πέρασμα χιλιάδων χρόνων ταξικής κοινωνίας, που έχει πάρει διάφορες μορφές, αλλά με πάντα σταθερή την ανισοτιμία της γυναίκας ως φυσική κατάσταση του ανθρώπινου είδους. Το εποικοδόμημα εισχωρεί σε κάθε πλευρά της ζωής, στα ήθη και τα έθιμα αιώνων, στη γλώσσα, την τέχνη. Όλα χρειάζεται να αναποδογυρίσουν.
Ο μαρξισμός έχει ιστορικά ταυτιστεί με τις κατακτήσεις της γυναίκας κι έχει δείξει τον δρόμο για την απελευθέρωσή της από κάθε κοινωνική ανισότητα. Ήταν τόσο καθοριστικός ο ρόλος του, που δεν παρακάμπτεται εύκολα. Παρά τη συστηματική προσπάθεια του φεμινισμού να τον μηδενίσει, δείχνει απίστευτη αντοχή. Αυτό όμως δεν αρκεί. Ο ιστορικός υλισμός δεν κουβαλάει αιώνιες λύσεις. Είναι εργαλείο ανάλυσης της κοινωνίας και επαναστατικής δράσης. Οι απαντήσεις και οι λύσεις που δόθηκαν σε άλλες συνθήκες μια προηγούμενη ιστορική περίοδο, τα συμπεράσματα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης είναι χρήσιμα αλλά δεν αρκούν. Έχουν αλλάξει πολλά δεδομένα. Η γυναίκα είναι πια αναπόσπαστο κομμάτι του εργατικού δυναμικού, ενώ στις αρχές του 20ου αιώνα διεκδικούσε ακόμα το δικαίωμα στην εργασία. Νέες μορφές εκμετάλλευσης της γυναίκας προστίθενται στις κλασικές, νέα προβλήματα ξεπροβάλλουν μέσα απ’ τις αστικές «λύσεις», νέες ανάγκες δημιουργούνται στο επίπεδο των ανθρώπινων σχέσεων, νέες συνθήκες καταπίεσης διαμορφώνονται μέσα στη σύγχρονη οικογένεια και από παντού ξεχειλίζει η βία του συστήματος που τη στοχοποιεί. Η διαδικασία απελευθέρωσης των γυναικών είναι αδιαχώριστη από την ταξική πάλη και τις οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές και πολιτιστικές αλλαγές που ο επαναστατικός αγώνας φέρνει στην κοινωνία.
Γυναίκα κι εργασία
Η γυναίκα εργαζόταν πάντα, και μάλιστα σκληρά, στο σπίτι, στο χωράφι, στην οικοτεχνία. Ο καπιταλισμός έβγαλε τη γυναίκα από το σπίτι για να δουλέψει στα μεγάλα εργοστάσια που δημιουργήθηκαν την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης.Δεν ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχε στην παραγωγική εργασία, αλλά ήταν η πρώτη φορά που εισέπραττε και διαχειριζόταν η ίδια την αμοιβή της. Ήταν τόσο μαζική η είσοδός της στα εργοστάσια, που το 1820 το 75-80% των ενήλικων γυναικών στην Ευρώπη εργάζονταν στη βιομηχανία υφασμάτων.
Η Ελλάδα δεν βίωσε τη βιομηχανική επανάσταση όπως οι υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. Η βιομηχανική ανάπτυξη προχωρούσε με πολύ μεγάλη καθυστέρηση. Οι γυναίκες άρχισαν να εργάζονται στα εργοστάσια λίγες δεκαετίες μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους. Μέχρι το 1860 ελάχιστες γυναίκες δούλευαν σε εργοστάσια. Ήταν τόσο βαθιά ριζωμένη τότε η άποψη πως η εργασία μειώνει την ηθική της γυναίκας και την απομακρύνει από την οικογένεια, που το 1877 υπήρξε εισαγγελική παρέμβαση γιατί η δουλειά στα εργοστάσια, λόγω του συγχρωτισμού αντρών και γυναικών, προσβάλλει τη δημόσια ηθική και γίνονταν σχόλια για την «ηθικήνκατάστασιν της εργατικής εν Ελλάδι τάξεως»! Οι γυναίκες και τα κορίτσια πρόσφυγες που ήρθαν από την Κρήτη μετά την κρητική επανάσταση (1866-69) και από τη Μικρά Ασία το 1922, βρήκαν δουλειά στα εργοστάσια. Τον 19ο αιώνα οι γυναίκες και τα κορίτσια δούλευαν από την ηλικία των 5 χρονών, κυρίως σε επαγγέλματα που δεν απαιτούσαν μόρφωση, ως υπηρέτριες, εργάτριες γης, πλύστρες, μοδίστρες, υφάντρες, κορδελιάστρες και καπελούδες. Από τις αρχές του 20ου αιώνα άνοιξε ένα παραθυράκι για να εργαστούν οι μορφωμένες γυναίκες των μεσοστρωμάτων, ως δασκάλες στην αρχή και στη συνέχεια σε διάφορες υπηρεσίες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Μετά την δεκαετία του 1970, οι γυναίκες εργάζονταν παντού.
Σήμερα, σε συνθήκες αποβιομηχάνισης, συρρίκνωσης της αγροτικής παραγωγής και κυριαρχίας των υπηρεσιών, είναι λογικό οι περισσότερες γυναίκες να εργάζονται στις υπηρεσίες. Αν και απολύονται πρώτες, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για επιστροφή της γυναίκας στο σπίτι, όπως ισχυρίζονται κάποιοι. Η εργασία της γυναίκας δεν μπορεί να θεωρείται σήμερα συμπληρωματική της εργασίας του άντρα. Οι εργαζόμενες γυναίκες παραμένουν αναπόσπαστο κομμάτι του εργατικού δυναμικού. Παρόλο που είναι το πιο εκπαιδευμένο κομμάτι του πληθυσμού, καθώς αποτελούν το 60% των πρόσφατων αποφοίτων, τόσο της μεταλυκειακής επαγγελματικής κατάρτισης, όσο και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, το 39% των γυναικών ηλικίας 30-34 ετών, δηλώνουν ακόμη ότι υποστηρίζονται οικονομικά από την οικογένειά τους. Αποδεικνύεται για άλλη μια φορά πως το κυνήγι των προσόντων είναι αδιέξοδο και η δια βίου εκπαίδευση ισόβια δεσμά. Το οικονομικό πρόβλημα που πνίγει τον λαό για τις γυναίκες σημαίνει εγκλωβισμός στην αν/ασφάλεια του γάμου. Εργάζονται πολλές ώρες, κάνουν δυο και τρεις δουλειές, βρίσκονται μονίμως σε πίεση χωρίς ελεύθερο χρόνο. Οι μισθοί πείνας, τα ατέλειωτα ωράρια εργασίας, συνολικά οι συνθήκες εργασίας επηρεάζουν τις σχέσεις και τη θέση της γυναίκας μέσα στην οικογένεια. Μια γυναίκα που πιέζεται οικονομικά θα σκεφτεί πολύ πριν ζητήσει διαζύγιο.
Μια γυναίκα στην εργασία της έχει να αντιμετωπίσει την καπιταλιστική εκμετάλλευση όπως και ο άντρας συνάδελφός της, τις διακρίσεις σε βάρος της λόγω του φύλου της και άλλες μορφές εκμετάλλευσης, όπως η σεξουαλική παρενόχληση. Όταν ο νόμος ορίζει ως «προστάτη» των εργαζόμενων γυναικών τον εργοδότη τους, τότε επείγει η ανασυγκρότηση του γυναικείου κινήματος.Δυνατά φώτα έχουν πέσει στο τελευταίο ζήτημα, τη σεξουαλική παρενόχληση, όχι για να τη φωτίσουν αλλά για να σκοτεινιάσουν τα υπόλοιπα ζητήματα.
Παραμένουν αγκάθια δύο ζητήματα: Οι διαφορετικές απολαβές, το χάσμα, όπως λένε, ανάμεσα στους μισθούς αντρών και γυναικών, που παραμένει πάντα για την ίδια εργασία, και η μητρότητα. Η εγκυμοσύνη και το πρώτο παιδί για μια γυναίκα επηρεάζουν τη σχέση με την εργασία της. Κατά κανόνα την κρατάει μακριά από αυτή.Ο αγώνας για τον τερματισμό της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης των γυναικών δεν είναι απλά θέμα λόγου ή απλά ζήτημα αντίστασης. Στόχο έχει να ανατρέψει και να αλλάξει ό,τι γεννά την εκμετάλλευση.
Ποιος είναι ο αγώνας που πρέπει να αναπτυχθεί; Μέσω της «φεμινιστικής απεργίας στις 8 Μάρτη» επαναπροσδιορίζονται οι έννοιες της απεργίας και της εργασίας σε αταξική βάση από τον φεμινισμό του 99%. Το 1% που λείπει είναι οι φιλελεύθερες γυναίκες. Όλοι οι υπόλοιποι-ες είμαστε ένα. Ένας έξυπνος τρόπος να καταργηθούν οι τάξεις είναι να φτιαχτεί μια μεγάλη, που να χωράει το 99%.
Αυτό που χρειάζεται είναι όντως μια απεργία στις 8 Μάρτη, αφιερωμένη στην απελευθέρωση των γυναικών και όλων των καταπιεσμένων ανθρώπων από την ανάγκη και την εκμετάλλευσή τους.
Έγκλημα μέσα στο έγκλημα
Κακοποιήσεις, βιασμοί, δολοφονίες παιδιών και γυναικών μέσα στην οικογένεια ή στο συγγενικό και φιλικό περιβάλλον έχουν γίνει καθημερινή είδηση. Μητέρα σκότωσε τα παιδιά της, πατέρας βίασε τον γιο του ή την κόρη του, γυναίκα δολοφονήθηκε από τον σύντροφό της, γιος χτύπησε τη μητέρα του μέχρι θανάτου, 15χρονα βίαζαν και βασάνιζαν συμμαθητή τους…
Κανένα έγκλημα δεν είναι ίδιο με το άλλο, καθένα είναι μια τραγωδία και όλα μαζί δείχνουν την ηθική καταβαράθρωση, τη χαλάρωση ή τη διάλυση των κοινωνικών δεσμών και την πλήρη αποσύνθεση της κοινωνίας. Όμως, ακόμα και αυτές τις διαπιστώσεις, όσο σωστές κι αν είναι, έχει σημασία από ποια πλευρά τις βλέπει κάποιος. Τα πάντα γύρω από το έγκλημα, την ηθική και τη συνείδηση των ανθρώπων έχουν βαθιά ταξικό χαρακτήρα.
Κάθε ιστορική περίοδος έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, τα δικά της εγκλήματα, τον δικό της κώδικα ηθικής, τους νόμους της, τους δικαστές και τις τιμωρίες. Στον καπιταλισμό, όπως και σε όλες τις ταξικές κοινωνίες, το τι είναι έγκλημα το καθορίζει η κυρίαρχη τάξη. Έγκλημα είναι οποιαδήποτε ενέργεια αμφισβητεί την εξουσία της ή παραβαίνει τους νόμους της.
Κάθε έγκλημα χρησιμοποιείται από τους μηχανισμούς προπαγάνδας με τρόπο που να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης.
Ο σημερινός άνθρωπος διαμορφώνεται σε συνθήκες καπιταλιστικής ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας. Η οικονομική κρίση που δεν ξεπεράστηκε, τα μνημόνια που βρίσκονται σε πλήρη ισχύ, η πανδημία που δεν λέει να τελειώσει, ο πόλεμος στην Ουκρανία που μαίνεται, οι απειλές για πυρηνικό όλεθρο που κρέμονται πάνω από τα κεφάλια της ανθρωπότητας, η φτώχεια που απλώνεται, η φασιστικοποίηση που βγάζει στην επιφάνεια την πιο σκληρή όψη της εξουσίας, οι ρεμούλες και η φαυλότητα που κυκλοφορούν στα πολυτελή σαλόνια των αστών, ο ρεβανσισμός και η περιφρόνηση για τον λαό που δηλώνεται απροκάλυπτα και καθημερινά από όλους τους παράγοντες του συστήματος κάνουν το παρόν πολύ δύσκολο και το μέλλον δυσοίωνο. Δεν θα επιβιώσεις αν δεν υποταχτείς, λένε κυνικά στον λαό αυτοί που έχουν εξασφαλίσει με όλους τους δυνατούς τρόπους να ζήσουν πολλά και καλά χρόνια. Επιδεικνύουν τα πλούτη τους, τονίζοντας πως αυτή η κοινωνία φτιάχτηκε για τους λίγους.
Ο άνθρωπος που δεν μπορεί να εξηγήσει τι του συμβαίνει, που είναι φορτωμένος με αγωνίες και βυθισμένος στη φτώχεια, δεν μπορεί να δει τίποτα το ωραίο γύρω του καθώς σκέφτεται μόνο την επιβίωσή του. Όταν δεν τη βλέπει μέσα από τη συλλογική διεκδίκηση, σκέφτεται ατομικές λύσεις για να αποκτήσει χρήματα, αφού στον καπιταλισμό όλα είναι εμπόρευμα και το χρήμα είναι το μέτρο της αξίας των πραγμάτων και των ανθρώπων. Ο τρόπος συναλλαγής και πώλησης των πραγμάτων γίνεται τρόπος επαφής με τον άλλο άνθρωπο.
Για να εξαλειφθούν τα εγκλήματα πρέπει να εξαλειφθούν οι αιτίες που τα γεννούν, δηλαδή το σύστημα της καπιταλιστικής εξουσίας. Αυτοί που αγωνίζονται για αυτό τον σκοπό δεν μπορούν να μεταχειρίζονται αποτρόπαια μέσα. Φυσικά, δεν μπορούν να εμποδίσουν την κοινωνία να αμυνθεί με τον τρόπο της ενάντια στους εγκληματίες, αλλά γι’ αυτό παλεύουν πιο επίμονα για τον μετασχηματισμό της κοινωνίας από τα θεμέλια.
Η σημερινή εποχή χαρακτηρίζεται από βάθεμα της αλλοτρίωσης, ξεσάλωμα των φασιστικών, ρατσιστικών και μεσαιωνικών ιδεών. Το έγκλημα είναι χαρακτηριστικό του συστήματος, παράγωγό του, δείγμα των αδιεξόδων του. Όταν μετά από κάθε έγκλημα, εκτός απ’ τον εγκληματία, καταλογίζουν ευθύνες στην οικογένεια και το σχολείο, το κάνουν όχι γιατί αμφισβητούν τους συγκεκριμένους θεσμούς, αλλά για να μεταβιβάσουν την ευθύνη στα άτομα που θα έπρεπε, πάντα σύμφωνα με τους αστούς, να αναπαράγουν πιο πιστά τα ιδανικά πρότυπα που οι ίδιοι ορίζουν. Γονείς και εκπαιδευτικοί πρέπει να αποδείξουν πως ανταποκρίνονται στον ρόλο τους, βάσει του ιδανικού προτύπου για την οικογένεια και το σχολείο.
Οι ίδιες αιτίες που γεννούν όλα τα εγκλήματα γεννούν και τα εγκλήματα κατά των γυναικών. Έχουν, βέβαια, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.
Δύο άνθρωποι που είναι ξένοι μεταξύ τους ενώνονται ερωτικά κι εκεί που ζούσαν μέχρι χθες διαφορετική ζωή, τώρα χώνεται αδιάκριτα ο ένας στη ζωή του άλλου. Η αντίληψη του δικαιώματος στην ιδιοκτησία γενικεύεται. Ο άντρας θεωρεί κτήμα του τη γυναίκα. Επίσης, η αντίληψη της ανισοτιμίας των δύο φύλων παίζει καθοριστικό ρόλο στις ανθρώπινες σχέσεις γενικώς, πόσο μάλλον στις σχέσεις των δύο φύλων και ειδικά στον γάμο. Σε κάποιες κοινωνίες ο άντρας έχει νομικά κατοχυρωμένη την ιδιοκτησία του πάνω στη σύζυγό του. Μέχρι τη δεκαετία του 1980, ο άντρας καταγραφόταν ως ο αρχηγός της οικογένειας.
Εμπλουτισμένη η παλιά ηθική με τον σύγχρονο εξευτελισμό της γυναίκας-γλάστρας, των καλλιστείων ομορφιάς, του σεξουαλικού αντικειμένου σε κάθε διαφήμιση, παρουσιάζει τη γυναίκα ως ιδιοκτησία του κάθε αρσενικού. Έτσι, ο άντρας θα δολοφονήσει τη γυναίκα του ή τη σύντροφό του γιατί τη θεωρεί κτήμα του και γιατί ο εγωισμός του δεν τον αφήνει να αποδεχτεί την απόρριψη. Ένας άγνωστος θα βιάσει μια κοπέλα και ο ανακριτής θα στρέψει τις επιθετικές του ερωτήσεις προς αυτήν, για να διαπιστώσει αν η εμφάνισή της ήταν η πρέπουσα ή αν προκάλεσε τον βιασμό της με τη συμπεριφορά της!
Ο άντρας αστός μπορεί επίσημα να μην έχει το δικαίωμα της πρώτης νύχτας που είχε ο φεουδάρχης, αλλά έχει τη δυνατότητα να αγοράσει ή να εκβιάσει όσες νύχτες θέλει από τις γυναίκες της εργατικής τάξης.
Πάνω σε κάθε θύμα βιασμού, ξυλοδαρμού ή δολοφονίας διακρίνονται πολύ εύκολα τα σημάδια του συστήματος.
Γυναίκα και πόλεμος
Οι ιμπεριαλιστές απειλούν τους λαούς με γενικευμένο πόλεμο. Προσπαθούν να φτιάξουν συμμαχίες. Οι φλόγες του πολέμου καίνε ήδη μια σειρά χώρες και λαούς. Ο πόλεμος στην Ουκρανία οξύνει όλες τις αντιθέσεις, ενώ συνεχίζεται η γενοκτονία των Παλαιστινίων από τους σιωνιστές φασίστες του Ισραήλ, που μετατρέπουν την παλαιστινιακή γη σε κρανίου τόπο, ώστε να μην υπάρχουν σημάδια σπιτιών, σαν να μην έμενε ποτέ κανείς εκεί. Να μην υπάρχει γυρισμός για όσους γλυτώσουν τη σφαγή! Μέσα στην καταστροφή και τον θάνατο προσπαθούν να επιβιώσουν οι γυναίκες της Παλαιστίνης. Γεννούν τα παιδιά τους όπου βρουν τόπο να σταθούν, χωρίς νοσοκομεία και γιατρούς, χωρίς να ξέρουν αν θα ζουν την επόμενη στιγμή. Όταν οι ίδιες πεινούν και διψούν, πώς να μπορέσουν να θηλάσουν για να τα κρατήσουν στη ζωή; Και όταν τα παιδιά τους πέφτουν νεκρά από τους σιωνιστές φονιάδες τα κρατούν στην αγκαλιά τους και συνεχίζουν να παλεύουν για ζωή και λευτεριά. Αντιστέκονται στη γενοκτονία που έχουν εξαπολύσει οι σιωνιστές φασίστες με απίστευτη δύναμη και αντοχή.
Σε καιρό πολέμου η γυναίκα κατατάσσεται στον άμαχο πληθυσμό. Οι αστικές τάξεις τη θέλουν να συμπαραστέκεται στον άντρα στρατιώτη, να κάνει υπομονή, να μην μετρά τον θάνατο, αλλά τα κέρδη της πατρίδας της στα πεδία των μαχών, να χαίρεται με τον αφανισμό του εχθρού. Η γυναίκα του λαού δεν έχει εχθρούς λαούς. Εάν περνά δυσκολίες σε καιρό ειρήνης, η ζωή της γίνεται αφόρητη σε καιρό πολέμου, που κάθε στιγμή καραδοκεί ο θάνατος
Πριν ξεκινήσει ένας πόλεμος οι κυβερνήσεις επιτίθενται στα δικαιώματα του λαού τους. Τον ξεζουμίζουν για να χρηματοδοτήσουν τα πολεμικά τους σχέδια. Πρέπει να τον υποτάξουν πριν ξεκινήσουν πόλεμο για να υποτάξουν άλλους λαούς. Αυξάνεται η φτώχεια, η αδικία και η βία του συστήματος. Η γυναίκα καταλαβαίνει, καθώς βλέπει το ψωμί να λιγοστεύει στο τραπέζι, νιώθει την αδικία και τη βία να ξεσπά πάνω της, βλέπει τι περνάει ο λαός της Παλαιστίνης, νιώθει από ένστικτο τον πόλεμο να πλησιάζει και η σκέψη ακόμα την τρομοκρατεί.
Η γυναίκα δεν μπορεί να καρτερεί τον χρόνο να περάσει και τα γεγονότα να κυλήσουν σε άλλη κατεύθυνση. Αν θέλει να συντομεύσει η περίοδος των βασάνων της που συνδέονται με το σάπιο ιμπεριαλιστικό καπιταλιστικό σύστημα που γεννά τους πολέμους και τη δική της ανισοτιμία και καταπίεση, πρέπει να αντισταθεί στις αντιλαϊκές πολιτικές των ντόπιων αστικών τάξεων και των ιμπεριαλιστών. Πάλη ενάντια στον πόλεμο σημαίνει παραβίαση της κοινωνικής ειρήνης.
Ο Λένιν, απευθυνόμενος προς τη Διεθνή Σοσιαλιστική Συνδιάσκεψη Γυναικών, με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο να μαίνεται, υποστήριζε πως το κίνημα των εργατριών γυναικών «μπορεί να αποτελέσει τον πρόδρομο του γενικού ξεσηκωμού των μαζών». «Η πορεία των γυναικών του λαού προς τις Βερσαλλίες» στις 5 Οκτώβρη 1789, που ξεκίνησε από διαμαρτυρία για την υψηλή τιμή και τη έλλειψη του ψωμιού, ανάγκασε τον βασιλιά να παραιτηθεί από τις εξουσίες του. Ήταν το πρώτο βήμα της Γαλλικής Επανάστασης. Η διαδήλωση γυναικών ενάντια στον πόλεμο και την πείνα, που έγινε στις 8 Μάρτη του 1917, (23 Φλεβάρη με το παλιό ημερολόγιο) στην Πετρούπολη, οδήγησε στην ανατροπή του Τσάρου. Έτσι ξεκίνησε η επανάσταση του Φλεβάρη, που έγινε το έναυσμα τη Οκτωβριανής Επανάστασης.
Σήμερα, δεν είμαστε σε προεπαναστατική περίοδο. Όμως, η δυναμική των γυναικών όταν κατεβαίνουν στους δρόμους και ιδιαίτερα όταν συνδέονται με το εργατικό κίνημα δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Το σύνθημα «ειρήνη και ψωμί» θα εκφράζει πάντα τις γυναικείες μάζες. Οι γυναίκες όλων των λαών του κόσμου θα ενωθούν στον αγώνα τους για μια καλύτερη ζωή. Άμεσο αντιπολεμικό καθήκον να συνεχιστούν οι διαδηλώσεις για να σταματήσει η γενοκτονία των Παλαιστινίων.
