Το χοροπήδημα της Λατινοπούλου σε… ρυθμούς Τραμπ σε πρωινή τηλεοπτική εκπομπή είναι, θα λέγαμε, μια πραγματική εικόνα του πολιτικού προσωπικού της χώρας. Η εικόνα που χωρίς τα φκιασίδια των «σοβαρών» παραγόντων του, δηλώνει με τον πιο απροσχημάτιστο τρόπο πως αυτό που έχει να κάνει η χώρα και ο λαός είναι κατά βάση να «χορέψει» σύμφωνα με τις επιταγές του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, όπως αυτές θα διαμορφωθούν από τη διοίκηση Τραμπ. Αλλά και όσον αφορά το «προφίλ» του πολιτικού συστήματος, η Λατινοπούλου (τους) προτείνει να μην το πολυσκέφτονται και απλώς να αντιγράψουν τον επανεκλεγέντα πρόεδρο των ΗΠΑ…
«Η εικόνα και η πραγματικότητα της “Βουλής” συνολικά και του κάθε κοινοβουλευτικού κόμματος και μορφώματος ξεχωριστά, είναι η εικόνα της διαρκούς δεξιάς αντιδραστικής πορείας, είναι η εικόνα του κατακερματισμού και του χαμαιλεοντισμού ενός πολιτικού προσωπικού που μεταπηδά, μασκαρεύεται, ξεχειλίζει αντιλαϊκό κυνισμό και αγριότητα και ψάχνει να βρει σε ποια από τις χιλιάδες τρύπες αυτού του άθλιου σκηνικού θα βρει θέση και ρόλο.» Αυτά επισημαίναμε στη 10η Συνδιάσκεψη, αναφορικά με την κατάσταση του πολιτικού συστήματος στη χώρα. Για την προοπτική αυτής της κατάστασης, εκτιμούσαμε ότι: «δεν είναι ορατή μια αναστήλωση-σταθεροποίηση του πολιτικού συστήματος. Η άρχουσα τάξη θα συνεχίσει να πορεύεται με κουτσό και ασταθές πολιτικό σύστημα, ανεξάρτητα από τις ειδικότερες και συγκεκριμένες μορφές που αυτό θα παίρνει. Επιπλέον, η κατάσταση αυτή μπορεί και να γίνει χειρότερη, να αντιμετωπίσει κι άλλες περιπλοκές, αφού όπως αναφέραμε και το “καλό πόδι” του πολιτικού συστήματος (η ΝΔ) αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα».
Έτσι και ακόμα χειρότερα έχουν εξελιχθεί τα πράγματα τους τελευταίους μήνες. Ο αντιδραστικός χυλός της Βουλής έφτασε να μετράει 9 κόμματα και περισσότερους από 20 «ανεξάρτητους» βουλευτές, που προέρχονται σχεδόν από όλα τα κόμματα, και όλα αυτά λιγότερο από ενάμιση χρόνο από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές. Η κατάρρευση-διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ επισημοποιήθηκε και το «καλό πόδι», η ΝΔ, με τη διαγραφή Σαμαρά έβγαλε μέρος από τα προβλήματά του και αναμένεται συνέχεια. Οπότε, αφενός, το ζητούμενο του «δεύτερου πυλώνα» έχει απομακρυνθεί ακόμα -και πολύ- περισσότερο, αφού οι δυνάμεις που υποτίθεται θα τον συνθέσουν κατακερματίστηκαν κι άλλο, ενώ η «ενίσχυση» του ΠΑΣΟΚ είναι ακόμα και δημοσκοπικά μικρή, με δεδομένη τη διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ. Αφετέρου, και ακόμα χειρότερα, ο «πρώτος πυλώνας», το κόμμα της ΝΔ, βρίσκεται σε πορεία φθοράς και υποχώρησης, τέτοια ώστε να κυκλοφορούν σενάρια «βελούδινης αλλαγής» του Μητσοτάκη από τον Δένδια, για την ανακοπή αυτής της πορείας. Τέλος, όλοι οι «υπόλοιποι», από τους ακροδεξιούς ως την Κωνσταντοπούλου, βασικά επιτείνουν τον κατακερματισμό και καταγράφουν την αδυναμία συγκρότησης σχετικά σταθερών πολιτικών λύσεων, αφού είναι δύσκολο έως αδύνατο να «αθροιστούν» και να συγκροτηθούν.
Στο φόντο όλων αυτών υπάρχει και το …αμείλικτο δεδομένο της σχεδόν κατά 60% αποχής από τις ευρωεκλογές του Ιούνη του 2024. Ήταν μια αποχή που καταρχάς πιστοποίησε πως στον λαό και τη νεολαία «δεν περνάει» το αστικό αφήγημα της «μεγάλης ιδέας» της ΕΕ. Δηλαδή, πιστοποίησε μια βασική αιτία του ζητήματος της «κρίσης εκπροσώπησης», όπως επίσημα ονομάζει το σύστημα την αδυναμία του να στοιχίζει τον λαό και τη νεολαία στα κόμματά του. Επιπλέον, βέβαια, αυτή η αποχή είναι έκφραση και της απαξίωσης στον λαό καθαυτών των αστικών κομμάτων και δυνάμεων, απαξίωση που καταγράφηκε με τα απανωτά ρεκόρ αποχής στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές.
Αιτίες και η «καμπή Τραμπ»
Το πρόβλημα, λοιπόν, της εντεινόμενης πολιτικής αστάθειας δεν είναι καινούριο και η βασική-συνολική του αιτία είναι τα αδιέξοδα του εξαρτημένου καπιταλισμού της χώρας και έτσι όπως αυτά οξύνονται στο πλαίσιο της διεθνούς κρίσης και των πολεμικών συνθηκών και όσα αυτή η κατάσταση παράγει, για μια χώρα με τους «ρόλους», τη γεωπολιτική θέση και τις «ιστορικές αντιθέσεις» (ελληνοτουρκικά) που έχει η Ελλάδα. Γι’ αυτό ακριβώς η «πολιτική καχεξία» είναι διακομματική, διατρέχει όλα τα κόμματα του συστήματος και δεν αφορά μόνο π.χ. τα λεγόμενα «κεντροαριστερά κόμματα», που διεθνώς βιώνουν την ιστορική χρεοκοπία της πάλαι ποτέ σοσιαλδημοκρατίας.
Μια συνόψιση αυτών των αδιεξόδων είναι η «απουσία αφηγήματος» που επεσήμανε ο Σαμαράς στη συνέντευξή του στο Βήμα, αλλά βέβαια ούτε αυτό είναι καινούριο. Ήδη μετά το τέλος της Ολυμπιάδας του 2004, η ίδια εκτίμηση είχε ομολογηθεί δημόσια π.χ. από τον Βενιζέλο, καθώς η τροχιά των εξελίξεων έδειχνε πως στένευαν τα περιθώρια που άφηναν οι Ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές για «δημιουργική λογιστική», με όσα αυτό σήμαινε για την περιβόητη «μεσαία τάξη» και άρα για τους κοινωνικούς και πολιτικούς όρους στήριξης του συστήματος, για το εύρος αναφοράς που θα μπορούσε να έχει η μεγαλοαστική τάξη στη χώρα. Η κρίση του 2008 και η κονιορτοποίηση του πολιτικού συστήματος το 2010-‘12 επιβεβαίωσαν και τη θέση του «αδύναμου κρίκου» που είχε και έχει η χώρα στο πλαίσιο του συμβιβασμού και των αντιθέσεων ΗΠΑ-Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών και την απουσία κάθε έρματος του αστικού πολιτικού συστήματος και συνολικά της άρχουσας τάξης.
Η συνέχεια από τότε και μετά δεν είναι μια γραμμική εξέλιξη, μια προέκταση των συνεπειών του 2010-‘12. Οι συνέπειες έμειναν, βέβαια, αλλά νέα αλλεπάλληλα κύματα κρίσης και ανταγωνισμών που συμπλέχτηκαν και με την πανδημία, στο πλαίσιο της διπλής εξάρτησης, ήταν οι νέες αιτίες των απανωτών διαψεύσεων κάθε εξαγγελίας περί «σταθερότητας και ανάπτυξης».
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εγκαινιάζει μια νέα περίοδο μεγαλύτερων αδιεξόδων και αστάθειας για τον εξαρτημένο ελληνικό καπιταλισμό. Αφήνουμε τις πολύ σοβαρές οικονομικές, ενεργειακές κ.ο.κ. συνέπειες που διαρκώς εντείνονται και παράγουν οξυμένα προβλήματα ακόμα και στα σχετικά υψηλά αστικά στρώματα, για να σταθούμε σε ένα μόνο ζήτημα: Την καταβύθιση του EastMed με ένα non paper του Στέητ Ντιπάρτμεντ. Τόσος «εθνικός μόχθος», τόσων χρόνων (από την πρωθυπουργία ΓΑΠ ως τον Τσίπρα και τον Μητσοτάκη) όλων των αστικών δυνάμεων, που ήταν βέβαιες πως βάδιζαν προς μια μεγάλη επιτυχία σε βάρος του ανταγωνιστή τους, πήγε χαμένος! Η «εθνική γραμμή» έμεινε μετέωρη και ανεκπλήρωτη και σε συνθήκες που απαιτούσαν πολύ μεγάλη αναπροσαρμογή της!
Η εκλογή Τραμπ συνιστά σήμερα μια καμπή σε αυτή τη νέα περίοδο των μεγάλων αδιεξόδων. Γιατί παράγει νέα δεδομένα και μεγάλα ερωτήματα σε όλα τα ζητήματα, σε όλους τους όρους αναπαραγωγής και πλεύσης του εξαρτημένου καπιταλισμού στη χώρα μας.
Ένα πρώτο και βασικό ζήτημα είναι οι διαταραχές που θα προκύψουν στις σχέσεις-αντιθέσεις των ΗΠΑ με τους Ευρωπαίους ιμπεριαλιστές και πώς και πόσο αυτές οι διαταραχές θα αντανακλαστούν στη διπλή εξάρτηση της χώρας. Για παράδειγμα, είναι προφανές τι θα σημαίνει ο επαπειλούμενος «πόλεμος των δασμών» στο ήδη τεράστιο ελληνικό έλλειμμα, αλλά και στο ακόμα μεγαλύτερο δημοσιονομικό στένεμα που οι Ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές θα επιβάλλουν σε χώρες σαν την Ελλάδα. Ακόμα περισσότερο, όμως, κρίσιμο και έως …διχοτομικό είναι το ερώτημα αν οι Ευρωπαίοι θα διαμορφώσουν μια «κοινή στάση» στους στρατηγικούς εκβιασμούς της διοίκησης Τραμπ και πώς ένα ενδεχόμενο «διαχωρισμού τους» θα επιδράσει στη χώρα που και με τους δύο πνεύμονές της (όπως θα έλεγαν οι αστοί υποτελείς) αναπνέει και αμερικάνικα και ευρωπαϊκά!
Όλα αυτά στο δοσμένο τοπίο του πολέμου στην Ουκρανία, όπου υποτίθεται ότι επιδιώκεται εκεχειρία μέσω της πιο τυχοδιωκτικής κλιμάκωσής του και με τη χώρα να αποτελεί άμεσο προγεφύρωμα των πολεμικών επιχειρήσεων των αμερικανοΝΑΤΟϊκών. Όλα αυτά, ενώ η Γερμανία ανακηρύσσεται στον «μεγάλο ασθενή» της Ευρώπης, στη Γαλλία σοβεί πολιτική κρίση και σε χώρες όπως η παραδοσιακά …ΝΑΤΟϊκή Ρουμανία, «απροσδόκητα» στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών προηγείται ο φιλορώσος υποψήφιος!
Αλλά πάνω από όλα, όλα αυτά ενώ εξελίσσεται ο «ελληνοτουρκικός διάλογος» που επέβαλλαν οι ΗΠΑ. Ένας διάλογος που αν συνεχιστεί, μπορεί και να φτάσει σε διαπραγμάτευση για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, έχοντας ως δεδομένο τα 6 ναυτικά μίλια για το εύρος των χωρικών υδάτων. Αυτή η ανησυχία δεν είναι μόνο του Σαμαρά, διατρέχει όλο το αστικό φάσμα, που δεν αντέχει όχι μόνο να μην ικανοποιηθούν οι μαξιμαλισμοί που εδώ και δεκαετίες καλλιεργεί, αλλά επιπλέον να οριστεί η σημερινή κατάσταση ως μόνιμη.
Ταραχή, μπαλώματα και φασιστικοποίηση
Με αυτά τα δεδομένα και τα ερωτήματα, το χοροπήδημα της Λατινοπούλου είναι τουλάχιστον ρηχό, αλλά και η στροφή του Μητσοτάκη από την woke στην αντί-woke ατζέντα είναι πολύ λίγη. Γιατί το ζήτημα που τίθεται είναι πολύ μεγαλύτερο από το «ποια μορφή» θα έχει η αντιδραστική και ολοένα πιο δεξιά πορεία του κυβερνητικού κόμματος και συνολικά του πολιτικού συστήματος. Εξάλλου, στο ζήτημα αυτό και με δεδομένη την «κρίση εκπροσώπησης», το σύστημα δείχνει «συμπεριληπτικό», επιδιώκοντας να χρησιμοποιήσει -πάντα στη βάση της γραμμής εξάρτηση και επίθεση- όλες τις διατιθέμενες δυνάμεις: από τη «Νέα Αριστερά» ως τα ακροδεξιά μορφώματα.
Η μεγάλη ταραχή αφορά στα αχαρτογράφητα γεωπολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά νερά που έχει μπροστά του το σύστημα της εξάρτησης και της εκμετάλλευσης, χωρίς να έχει δεδομένη τη σύμπνοια των προστατών του σε αυτό το ταξίδι. Γι’ αυτό αναζητούνται «οδηγίες» και δεδομένα ακόμα και με ταξίδια (Παπαδοπούλου, Σαμαράς) στην Ουάσιγκτον, για να ψηλαφίσουν τι έχουν μπροστά τους και ποια γραμμή πλεύσης μπορούν να διαμορφώσουν. Μια γραμμή που το κάθε αστικό κόμμα και ο κάθε παράγοντας έχει την ανάγκη να βρίσκεται εντός του πλαισίου όλων των αφεντάδων (Αμερικάνων και Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών) που υπηρετούν.
Για αυτή την ανάγκη, για να αποφευχθούν «εθνικοί διχασμοί» που τους κόστισαν πολύ στον 20ο αιώνα αλλά και για να είναι ισχυροί απέναντι στον εχθρό λαό, επιδιώκουν και «εθνική ομοψυχία». Η συνάντηση Μητσοτάκη-Ανδρουλάκη δεν είναι συνεπώς εθιμοτυπική, είναι διερευνητική της δυνατότητας κοινής στάσης για την εκλογή προέδρου της δημοκρατίας και για τη συνταγματική αναθεώρηση που επίκειται. Βέβαια, με όλα τα αγκάθια και τον κατακερματισμό που έχει διαμορφωθεί, η ανάγκη «να σωθεί» το κάθε κόμμα δυσκολεύει πολύ την επιδίωξη της ομοψυχίας. Στην ίδια βάση δεν είναι ορατό στο άμεσο μέλλον να γίνουν κινήσεις «ένωσης-συνεργασίας» δυνάμεων ούτε από την «μια» ούτε από την «άλλη» πλευρά του πολιτικού σκηνικού. Γι’ αυτό στους σχεδιασμούς κυριαρχούν τα «μπαλώματα», το βλέποντας και κάνοντας. Πιο δραστικές λύσεις μπορεί να υπάρξουν μόνο με έξωθεν παρεμβάσεις, αν και εφόσον κριθεί αναγκαίο από τα ξένα κέντρα.
Με βάση όλα αυτά, η φασιστικοποίηση αναδεικνύεται στην κύρια σταθερά του συστήματος και της κυβέρνησής του. Η κατάπνιξη-απαγόρευση των όρων οργάνωσης και μαζικής αντίστασης του εργαζόμενου λαού και της νεολαίας είναι ο κοινός τόπος όλων των αστικών δυνάμεων, το βασικό όπλο που το σύστημα διαθέτει σήμερα για να αντιμετωπίσει την οργή και τη δυσαρέσκεια των μαζών για όσα ζουν, για όσα προορίζονται να ζήσουν. Η μαζική πάλη είναι η μόνη που μπορεί να υπερασπιστεί το δικαίωμα στη μαζική πάλη! Αυτή η θέση έγινε πράξη σε πολλές περιπτώσεις όλους αυτούς τους μήνες από τις εκλογές του Ιούλη του 2023 και χρειάζεται να κατακτηθεί πολύ πιο πλατιά απέναντι σε ένα πολιτικό σύστημα αντιδραστικό, που η μόνη «πειθώ» που έχει είναι η τρομοκρατία, η καταστολή και οι διώξεις.
