Για τους ευρωπαίους ηγέτες η προηγούμενη βδομάδα ήταν μια «διαβολοβδομάδα». Η ηγεσία των ΗΠΑ με σκληρό όσο και απαξιωτικό τρόπο φρόντισε να υπενθυμίσει στην ΕΕ το μέγεθος των αδυναμιών της και να αμφισβητήσει το γεωπολιτικό της βάρος. Η ακολουθία των συμβάντων που έχουν προκαλέσει σοκ στους ηγέτες της Ένωσης ξεκινά Τετάρτη, 12/2, με την επικοινωνία Τραμπ- Πούτιν. Την Πέμπτη 13/2 έχουμε την υπουργική σύνοδο του ΝΑΤΟ και στις 14-16/2, την 61η ετήσια Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια.
Οι χειρότεροι εφιάλτες των ευρωπαίων ηγετών έγιναν πραγματικότητα όταν το βράδυ της Τετάρτης (12/2) ο Τραμπ, με ανάρτηση στο «Χ», ανακοίνωσε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν, όπου συμφώνησαν ότι θα «συνεργαστούν πολύ στενά» και θα ξεκινήσουν «διαπραγματεύσεις» στη Σαουδική Αραβία (οι οποίες και ξεκίνησαν Τρίτη 18/2) για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Έτσι ο Τραμπ δίνει τέλος στην απομόνωση Πούτιν, τον χρίζει συνομιλητή του σε παγκόσμια ζητήματα, δίνοντας ταυτόχρονα το μήνυμα του αποκλεισμού της Ευρώπης από τις όποιες διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Kέλογκ, για την Ευρώπη δήλωσε ότι θα της δοθεί κάποιος συμβουλευτικός ρόλος, αλλά… μέχρι εκεί! Δήλωσε επίσης ότι ένας λόγος για τον οποίο οι προηγούμενες ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας είχαν αποτύχει « ήταν η συμμετοχή πολλών χωρών που δεν είχαν την ικανότητα να φέρουν εις πέρας τέτοια διαδικασία»!
Πάντως αναλύσεις σε ΗΠΑ και Ευρώπη συγκλίνουν ότι «το κινούν αίτιο» αυτής της εξέλιξης αφορά την «αδυναμία της Δύσης να κερδίσει και ως εκ τούτου έπρεπε να διαπραγματευτεί». Άποψη που υποστηρίχθηκε και από τον (μακαρίτη πλέον) Κίσινγκερ.
Την επόμενη μέρα είχαμε την υπουργική Σύνοδο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Ο Τραμπ χρησιμοποίησε τον υπουργό Άμυνας, Χέγκσεθ, για να μεταφέρει τα πραγματικά άσχημα νέα. Ο Χέγκσεθ στην ομιλία του ανέφερε τα εξής: «Η επιστροφή στα σύνορα της Ουκρανίας πριν από το 2014 είναι ένας μη ρεαλιστικός στόχος. Οποιαδήποτε ανάπτυξη ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία δεν θα καλύπτεται από το άρθρο 5 και δεν θα θεωρείται επιχείρηση του ΝΑΤΟ. Αυτό που πάει να γίνει δεν είναι το Μινσκ 3.0». Τέλος, «οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να συνεισφέρουν μελλοντικά το μεγαλύτερο μερίδιο της βοήθειας προς την Ουκρανία».
Όχι μόνο μένουν εκτός, αλλά θα κληθούν να πληρώσουν και τον λογαριασμό! Ωστόσο, ο υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, Πιστόριους, έδωσε το στίγμα του προβληματισμού πολλών ευρωπαίων ηγετών: «είναι λυπηρό που ο Τραμπ έκανε υποχωρήσεις πριν περάσουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
Ακολούθησε η πολύκροτη «Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια», όπου ο αιφνιδιασμός των Ευρωπαίων ήταν απόλυτος. Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Βανς, πέρα από κάθε έννοια «διπλωματικής λεπτότητας», εξαπέλυσε γενική επίθεση στην Ε.Ε. Κάποιες επισημάνσεις του μάλιστα πήγαιναν πολύ πιο πέρα: «Η κυβέρνηση Τραμπ αντιπροσωπεύει διαφορετικές αξίες και έχει διαφορετική πολιτική αντίληψη από αυτήν που οι ΗΠΑ προηγουμένως μοιράζονταν με την Ευρώπη» και «Η μεγαλύτερη απειλή για την Ευρώπη δεν είναι η Ρωσία αλλά… ο εσωτερικός της εκφυλισμός»! Επίσης κάλεσε για ακόμη μία φορά τους γερμανούς πολιτικούς, στη διάρκεια μάλιστα της προεκλογικής περιόδου, να είναι ανοιχτοί σε συνεργασία με το ακροδεξιό κόμμα AfD, οδηγώντας τον καγκελάριο Σολτς να χαρακτηρίσει αυτές τις θέσεις ως «ακατανόητες» και «εκνευριστικές».
Οι παρεμβάσεις του αμερικανού αντιπροέδρου Βανς είχαν αυτό το στοιχείο, αλλά και οι μετριοπαθείς δηλώσεις που ακολούθησαν από την πλευρά των ευρωπαίων ηγετών δείχνουν ότι η σύγχυση στους διαδρόμους των Βρυξελλών είναι έκδηλη. Κανένας Ευρωπαίος δεν απάντησε στην πρόκληση, πράγμα που θα σήμαινε βέβαια και δημόσια ρήξη με τις ΗΠΑ. Αυτά που είπε ο Βανς ήταν προκλητικά. Αλλά τα περισσότερα από αυτά που είπε σίγουρα ακούγονται σε διαδρόμους και πίσω από κλειστές πόρτες. Τώρα βλέπουμε να εκφωνούνται και από το βήμα διεθνών διασκέψεων!
Οι ευρωπαίοι ηγέτες, προσπαθώντας να κατανοήσουν τη νέα «γραμμή» της Ουάσιγκτον, παρακολουθούν αμήχανοι και φοβικά για ό,τι πρόκειται να ακολουθήσει. Το ζήτημα είναι ότι δεν μπορούν να βρουν «κοινό βηματισμό» απέναντι σε αυτές τις προκλήσεις. Και το βασικό πρόβλημα βρίσκεται στο πώς εκπροσωπείται πλέον η Ευρώπη
Μέσα σε αυτό το θολό τοπίο, ο Μακρόν κάλεσε έκτακτη Σύσκεψη στο Παρίσι τη Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου, σε αναζήτηση κοινής αντίδρασης απέναντι στον αιφνιδιασμό των ΗΠΑ για την Ουκρανία. Μια ύστατη προσπάθεια από την ηγεσία της Γαλλίας και κάποιων ευρωπαίων ηγετών να παρουσιάσουν ένα ενιαίο μέτωπο. Ωστόσο ο τρόπος και η σύνθεση αυτής της «άτυπης» συνάντησης διαβάστηκε ως ένα ακόμη «ευρωπαϊκό πρόβλημα». Γι αυτό ίσως επιχειρηθεί και άλλη, πιο διευρυμένη.
Αυτή η «άτυπη» συνάντηση κατά γενική ομολογία απέτυχε, καθώς η βασική διαμάχη αφορούσε την αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία, εάν και εφόσον υπάρξει συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου… Η «νέα» πρόταση του Μακρόν βασίζεται σε μια παλιά πρωτοβουλία του, που στην αρχική της εκδοχή υποστήριζε μάχιμη συμμετοχή, προκαλώντας αντιδράσεις, κυρίως από Γερμανία και Πολωνία. Σήμερα αναφέρεται σε «ειρηνευτικές αποστολές», αλλά η ιδέα δεν φαίνεται να κερδίζει έδαφος. Όλοι οι υπόλοιποι χαρακτήρισαν «πρόωρες» τις συζητήσεις για ενδεχόμενη αποστολή «ευρωπαϊκών ειρηνευτικών στρατευμάτων» στην Ουκρανία. Ακόμη και ο Βρετανός Στάρμερ δήλωσε πως… «αυτό θα μπορούσε να συμβεί μόνο εάν οι ΗΠΑ συμμετείχαν επίσης σε οποιαδήποτε ειρηνευτική δύναμη». Η δε Πολωνία το απέκλεισε ρητά. Για τις ηγεμονικές δυνάμεις της ΕΕ γίνεται φανερό, όσο και οδυνηρό, πως χωρίς τις πλάτες των ΗΠΑ δεν μπορούν να δράσουν στο γεωπολιτικό επίπεδο.
Πάντως η είδηση που βγήκε από τη συνάντηση του Παρισιού αφορά την ενεργοποίηση της «ρήτρας έκτακτης ανάγκης» για μαζική ενίσχυση των αμυντικών δαπανών (οι οποίες ωστόσο αυξάνονται σταθερά εδώ και μια δεκαετία). Το υποστήριξαν η φον ντερ Λάιεν στη Σύνοδο του Μονάχου και ο Σολτς στο Παρίσι. Δηλαδή οι χώρες της ΕΕ θα μπορούν να εξαιρούν τις αμυντικές δαπάνες από τα όρια χρέους και ελλείμματός τους!
Τα γεγονότα, εκ πρώτης, δείχνουν ότι Ουάσινγκτον και Μόσχα παρακάμπτουν συνολικά την Ευρώπη για τον τερματισμό της ένοπλης σύγκρουσης που διεξάγεται στο έδαφός της. Τελικά η ομάδα Τραμπ κήρυξε τον πόλεμο συνολικά στην Ευρώπη ή μήπως ακολουθεί επιλεκτική τακτική; Γιατί είναι εμφανής η στοχοποίηση κάποιων ευρωπαίων ηγετών. Φημολογείται ότι, μετά τη Βρετανία, τη Γερμανία και τη Δανία, ετοιμάζει «μπούλινγκ» και για τη Γαλλία του Μακρόν.
Τι θα ακολουθήσει άγνωστο, ή μάλλον δύσκολο να προβλέψουμε. Μέχρι να σταθεροποιηθούν οι τάσεις – εάν σταθεροποιηθούν – οι εξελίξεις θα είναι καταιγιστικές και όχι μόνο για ΕΕ. Ωστόσο, αν κάτι είναι σίγουρο είναι ότι ανοίγει περίοδος ανακατατάξεων με αλλαγές συνόρων και «κατεδάφιση» κρατών. Η «κλίνη του Προκρούστη» των ιμπεριαλιστών έχει στηθεί και μένει στους λαούς να αναλογιστούν και να αντιδράσουν, γιατί, όπως πάντα, τους προορίζουν για «αναλώσιμη ύλη».
ΧΒ
