Σίγουρα ο καθένας θα είχε διερωτηθεί πώς θα ξεκινήσουν να λειτουργούν το Σεπτέμβρη του 2025 τα νέα ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα, όπως σχεδιάζει η κυβέρνηση, χωρίς να υπάρχουν τα αντίστοιχα campus; Μόνο στα… παραμύθια υψώνονται παλάτια μέσα σε μια νύχτα. Και ήταν από την πρώτη στιγμή ολοφάνερο πως η κυβέρνηση δεν σκοπεύει να πιάσει πηλοφόρι και μυστρί για να στήσει νέες πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις την ώρα που σε κάθε γωνιά της χώρας συγχωνεύει και καταργεί υποδομές, σχολές, σχολεία και νοσοκομεία. Έτσι, λοιπόν, η απάντηση δόθηκε την Τετάρτη 4 Φλεβάρη με τη σχετική τροπολογία κρυμμένη -ως είθισται- μέσα σε άσχετο νόμο με θέμα την «ενίσχυση του ερασιτεχνικού και επαγγελματικού αθλητισμού» (Ν.5176/2025). Τα άρθρα 2 και 3 της εν λόγω τροπολογίας που ψηφίστηκε προβλέπουν τα εξής:
- Δίνουν τη δυνατότητα σε ιδιωτικά πανεπιστήμια να χρησιμοποιούν τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις εκπαιδευτικών δομών (π.χ. κολέγια, ιδιωτικά σχολεία), εφόσον δεν διαθέτουν δικά τους campus. Για παράδειγμα, το Γαλλικό Κολλέγιο της Ελλάδας (idEF). που λειτουργεί εδώ και περίπου 30 χρόνια στη χώρα, θα μπορεί από Σεπτέμβρη να δέχεται εισακτέους φοιτητές ως παράρτημα του γαλλικού πανεπιστημίου Sorbonne Paris Nord.
- Επιτρέπουν τη συνδυαστική λειτουργία διαφορετικών δομών εκπαίδευσης στις ίδιες εγκαταστάσεις υπό την προϋπόθεση ότι δεν λειτουργούν ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, ένα ιδιωτικό σχολείο μπορεί να λειτουργεί ως σχολείο το πρωί και ως ιδιωτικό πανεπιστήμιο το απόγευμα.
Νωρίτερα, από τις 4 Φλεβάρη, κανένα ξένο πανεπιστήμιο δεν είχε καταθέσει αίτηση δημιουργίας παραρτήματος στην Ελλάδα. Και τούτο διότι η αίτηση προϋπέθετε (με βάση τις οδηγίες της ΕΘΑΕΕ που ελέγχεται απευθείας από τις Βρυξέλλες) να δηλωθούν οι εγκαταστάσεις του υποψήφιου παραρτήματος, οι οποίες βεβαίως ήταν ανύπαρκτες. Κάπως έτσι παρήλθε άκαρπη σχεδόν η μισή προθεσμία των αιτήσεων με κίνδυνο να ναυαγήσει το αρχικό κυβερνητικό χρονοδιάγραμμα. Πέρα από τον τραγέλαφο της όλης υπόθεσης, φάνηκε για μια ακόμη φορά ότι όπου υπάρχει βούληση υπάρχουν και λύσεις. Έτσι βρέθηκε αυτό το νομικό τερτίπι που ξεκόλλησε το κάρο από τη λάσπη στο δρόμο για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα.
Το κυβερνητικό χρονοδιάγραμμα
Η υποβολή των αιτήσεων των φακέλων των πανεπιστημίων του εξωτερικού που ενδιαφέρονται να δημιουργήσουν παραρτήματα στην Ελλάδα άνοιξε στις 2 Ιανουαρίου του 2025 και αναμένεται να κλείσει την 1η Μαρτίου του 2025. Στα τέλη της άνοιξης αναμένεται να εγκριθούν οι άδειες ώστε από το Σεπτέμβρη του 2025 οι νέες ιδιωτικές σχολές να αρχίσουν να δέχονται εισακτέους.
Προκειμένου να εγκριθεί η αίτηση ενός ξένου ιδιωτικού παραρτήματος, αυτό πρέπει να διαθέτει κατ’ ελάχιστον 3 Σχολές, με τουλάχιστον ένα πρόγραμμα πρώτου κύκλου σπουδών η καθεμία. Εξαίρεση γίνεται μόνο εφόσον το μητρικό ίδρυμα καταλαμβάνει μια από τις πρώτες 20 θέσεις σε διεθνή κατάταξη πανεπιστημίων, οπότε το παράρτημα μπορεί να αποτελείται από μόνο μία (1) Σχολή. Παράλληλα, θα πρέπει να έχει δηλώσει τον αριθμό των καθηγητών, τις εγκαταστάσεις, το ύψος των διδάκτρων και πολλά ακόμη στοιχεία. Μέχρι στιγμής, η πρώτη και μοναδική αίτηση για άδεια λειτουργίας ιδιωτικού πανεπιστημίου κατατέθηκε την Παρασκευή 14/2.
Ποια Σορβόνη;
Την πρώτη αίτηση στις 14/2 κατέθεσε το Sorbonne Paris Nord. Αυτή αφορά τη λειτουργία τριών Σχολών: Νομικών Επιστημών, Οικονομίας και Διοίκησης Επιχειρήσεων και Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού με την επωνυμία «Γαλλικό Πανεπιστήμιο της Ελλάδος - International Campus Sorbonne Paris Nord». Από τα κυβερνητικά στελέχη και τα παπαγαλάκια των ΜΜΕ προβλήθηκε ως μεγάλη είδηση ότι «η Σορβόννη έρχεται στην Ελλάδα». Η φαιδρότητα της κυβερνητικής προπαγάνδας δεν έχει όρια. Αξίζει να σχολιαστεί ότι πρόκειται για το πάλαι ποτέ Paris Nord XIII, ίσως το πιο ασήμαντο από τα… 13 πανεπιστήμια της Σορβόννης και ένα από τα λιγότερο γνωστά πανεπιστήμια του Παρισιού. Από εκεί και πέρα, η συγκεκριμένη «Σορβόννη» είναι στην Ελλάδα εδώ και περίπου 30 χρόνια μέσω του Γαλλικού Κολεγίου της Ελλάδας (idEF), τις εγκαταστάσεις του οποίου θα χρησιμοποιήσει.
Τι ακούγεται;
Από 5 μέχρι 11 αιτήσεις εκτιμά το Υπουργείο ότι θα καταθέσουν τα ξένα πανεπιστήμια στην Ελλάδα μέσα στο Φλεβάρη για να λάβουν άδεια λειτουργίας. Οι 9 από αυτές αφορούν κολέγια που ήδη λειτουργούν στην Ελλάδα και τα οποία διατηρούν συνεργασίες με ξένα πανεπιστήμια. Πιο συγκεκριμένα, αυτά αναμένεται να είναι: το Μητροπολιτικό Κολλέγιο, το Aegean OMIROS College, το Deree, το Anatolia College, το City Unity, το New York College, το BCA, το Γαλλικό Κολλέγιο IdEF και η Ελληνοαμερικάνικη Ένωση. Από εκεί και πέρα αναμένονται 2 πανεπιστήμια της Κύπρου που δρουν ήδη στην Ελλάδα, της Λευκωσίας και το Frederick.
Για γερά πορτοφόλια
Τη μερίδα του λέοντος στα προγράμματα σπουδών των ιδιωτικών πανεπιστημίων προβλέπεται να έχουν τα λεγόμενα «κλειστά επαγγέλματα» – όπως η Ιατρική, η Οδοντιατρική, η Νομική, η Κτηνιατρική και η Ψυχολογία, δηλαδή σχολές υψηλής ζήτησης. Αυτές θα απευθύνονται σε μεσαία στρώματα που θέλουν και μπορούν να εξασφαλίσουν στα βλαστάρια τους την παράκαμψη των πανελλαδικών εξετάσεων. Έτσι, με βάση την εμπειρία άλλων χωρών, όπως η Κύπρος, οι σχολές αυτές αναμένεται να ακολουθήσουν μια επιθετική πολιτική, διατηρώντας πολύ υψηλά δίδακτρα για το σκοπό αυτό (βλ. ιδιωτικές Ιατρικές Σχολές Κύπρου όπου τα δίδακτρα φθάνουν στα 130.000 ευρώ). Ενδέχεται επίσης να τραβήξουν υποψήφιους σε σχολές όπως η Ψυχολογία που αποτελούν πρώτη επιλογή των υποψηφίων των ΙΕΚ. Παρότι το κόστος διδάκτρων των ΙΕΚ (1500 - 2000 ευρώ το χρόνο) είναι σίγουρα πιο χαμηλό, μια μερίδα εισακτέων με γερά πορτοφόλια είναι πιθανό να ανακατευθυνθεί προς στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Σε κάθε περίπτωση το ακροατήριο προβλέπεται ταξικά στοχευμένο και η όλη υπόθεση άπιαστη για την «πλέμπα».
Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, το αφήγημα περί «ακαδημαϊκού κόμβου» που έχει προβάλλει η κυβέρνηση γελοιοποιείται ολότελα. Άραγε ποιο ξένο πανεπιστήμιο «κύρους» έχει καημό να στήσει τα παραρτήματά του σε μια αποβιομηχανοποιημένη χώρα, οικονομικά ρημαγμένη, που βυθίζεται σε ολόπλευρη κρίση; Αλλά μικρή σημασία έχουν όλα αυτά. Διότι ο πρώτος και κύριος στόχος της πολιτικής του συστήματος που είναι να σπάσει τον πάγο και να ανοίξει το δρόμο για την αλλαγή τοπίου στα δημόσια πανεπιστήμια, μπολιάζοντας για πρώτη φορά την ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση με δίδακτρα, διαγραφές, διάλυση συλλόγων κλπ, υπηρετείται μια χαρά κι από τα «δεύτερα» ξένα παραρτήματα που ετοιμάζονται να ανοίξουν. Με διαδικασίες εξπρές λοιπόν θα κινηθεί μέσα στην άνοιξη το Υπουργείο Παιδείας προκειμένου να στήσει το νέο -πιο άγριο από ποτέ- ταξικό τοπίο εκπαίδευσης και θα εφεύρει κάθε πιθανό νομικό τερτίπι προκειμένου να το κάνει. Το μόνο αληθινό εμπόδιο που μπορεί και πρέπει να σταθεί στο δρόμο του είναι το φοιτητικό κίνημα.
