Καθώς διανύουμε μια κρίσιμη φάση του πολέμου στην Ουκρανία, μετά την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ, τις «ειρηνευτικές» του προτάσεις, τις συνομιλίες με τη Ρωσία και τη μεταχείριση σκουπιδιού που επιφύλαξαν οι «προστάτες» στον Ζελένσκι, γίνεται πολλή συζήτηση για το αν η βασική αιτία του πολέμου στην Ουκρανία είναι οι «σπάνιες γαίες» και ποιος θα τις αρπάξει. Ιδιαίτερα στους πολιτικούς χώρους που αναφέρονται στην αριστερά και το κομμουνιστικό κίνημα, με «μπροστάρη» το ΚΚΕ, τόσο για το μέτωπο της Ουκρανίας όσο και για κάθε μέτωπο σύγκρουσης των ιμπεριαλιστών, όλα τα ανάγουν σε μία οικονομίστικη βάση (πρώτες ύλες, ενεργειακοί κόμβοι, εξορύξεις κ.λπ.). Μάλιστα, δεν πάει πολύς καιρός όταν μαινόταν ο εμφύλιος πόλεμος στην Ουκρανία, που το ΚΚΕ έβλεπε σύγκρουση των μερίδων της αστικής τάξης της Ουκρανίας (Δυτικής και Ανατολικής) για τον έλεγχο των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και ορυκτών, για να το «μαζέψει» στη συνέχεια κάτω από το βάρος των εξελίξεων και της παρόξυνσης του ανταγωνισμού των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και ιδιαίτερα ΗΠΑ-Ρωσίας-Κίνας.
Μα καλά, θα ρωτήσει κάποιος, δεν γίνονται οι πόλεμοι και οι επεμβάσεις των ιμπεριαλιστών για να μοιράσουν τις αγορές, να κατακτήσουν και να υποτάξουν χώρες και λαούς και να λεηλατήσουν τον πλούτο τους;
Η απάντηση είναι απλή και είναι ναι, με τη βασική προϋπόθεση να ηττηθεί ο αντίπαλος ιμπεριαλιστής, καθώς εάν δεν επιτευχθεί αυτό, τότε όλα είναι στον «αέρα». Κάθε οικονομική διείσδυση, κάθε επικερδής επένδυση, κάθε επιτυχία στον «ειρηνικό» οικονομικό ανταγωνισμό είναι επισφαλής, όσο ο αντίπαλος παραμένει ικανός να αντιδράσει και να διεκδικήσει με τη σειρά του και για τα δικά του συμφέροντα τα «τρόπαια» του αντιπάλου του. Αυτό βίωσαν οι χιλιάδες Κινέζοι σύμβουλοι και τεχνικοί στη Λιβύη, που αναγκάστηκαν σε φυγή, μετά την επίθεση των δυτικών ΗΠΑ-Ευρωπαίων (2011) στη χώρα αυτή και την ανατροπή του καθεστώτος Καντάφι.
Χωρίς νίκη στο στρατηγικό-στρατιωτικό επίπεδο, δεν υπάρχουν όροι κυριαρχίας-ηγεμονίας για καμία ιμπεριαλιστική δύναμη. Για αυτό και «σπέρνουν» βάσεις σε όλο τον κόσμο, με πρωταθλήτριες τις ΗΠΑ και τους υπόλοιπους να ακολουθούν, για αποτροπή του αντιπάλου και πειθαναγκασμό του «εσωτερικού εχθρού», κάθε λαού που θα αντισταθεί και θα παλέψει ενάντια στην πολιτική, οικονομική και στρατιωτική εξάρτηση, για τη λευτεριά του από ξένους και ντόπιους δυνάστες.
Εδώ, όμως, πρέπει να δούμε και να εξετάσουμε και την «οικονομική» πλευρά του ζητήματος και τα βασικά χαρακτηριστικά του παγκόσμιου καπιταλιστικού-ιμπεριαλιστικού συστήματος. Σύμφωνα με το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (IIF), το 2024 το παγκόσμιο χρέος έφτασε στα 318 τρισ. δολάρια και ο λόγος χρέους προς το παγκόσμιο ΑΕΠ στο 328%. Δηλαδή, ο πλανήτης «χρωστάει» 3,28 φορές παραπάνω από αυτά που παράγει.
Τι σημαίνει αυτό το κρίσιμο στοιχείο; Ότι ο χαρακτηρισμός που έδωσε ο Λένιν για τον ιμπεριαλισμό ως τον καπιταλισμό που «σαπίζει» με την κυριαρχία του χρηματιστικού κεφαλαίου επιβεβαιώνεται με τον πιο αποκαλυπτικό τρόπο. Και η κυριαρχία αυτή αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα της δομικής κρίσης του συστήματος από την μία πλευρά και τροφοδοτεί την ένταση του ανταγωνισμού των βασικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων από την άλλη. Οι «ραντιέρηδες» και όλοι αυτοί που πλουτίζουν «κόβοντας κουπόνια» μετοχών, ομολόγων και πλήθος άλλων χρηματοπιστωτικών προϊόντων δεν ενδιαφέρονται για παραγωγικές επενδύσεις, αλλά για τη διασφάλιση των «δανεικών» τους, δεν τους ενδιαφέρει εάν οι λαοί ζουν στη φτώχεια και την εξαθλίωση και κάτω από τα όρια της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτό κυρίως που τους ενδιαφέρει είναι η πολιτικοστρατιωτική κυριαρχία πάνω σε χώρες και λαούς και το στρίμωγμα έως η εξουδετέρωση του αντιπάλου ιμπεριαλιστή.
Μέσα στο πλαίσιο αυτό, τόσο το στρατηγικό όσο και το οικονομικό, διεξάγεται η αντιπαράθεση και ο ανταγωνισμός των βασικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων για το ξαναμοίρασμα του κόσμου. Και είναι αυτός ο ανταγωνισμός που φέρνει όλο και πιο κοντά μια παγκόσμια σύγκρουση, παρά τις αναδιπλώσεις και τους ελιγμούς που επιχειρούνται, από την κάθε πλευρά, καθώς η παγκόσμια σύγκρουση των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων πρέπει να ξεπεράσει δύο σημαντικά ζητήματα, τη συγκρότηση συμπαγών στρατηγικών συμμαχιών ανάμεσα στα συγκρουόμενα στρατόπεδα και την «εξασφάλιση» ότι θα υπάρχει νικητής από μια πυρηνική αναμέτρηση. Η αναντιστοιχία μέσων και στόχων, για την κάθε πλευρά, που είναι φανερή και στο πολεμικό πεδίο, δημιουργεί όρους, ακόμα και για «ειρηνικούς» προσωρινούς συμβιβασμούς, εύθραυστους ανά πάσα στιγμή.
Από την άλλη πλευρά, η συμφωνία που επιδιώκουν να επιβάλλουν οι ΗΠΑ και ο Τραμπ στην Ουκρανία σχετικά με τις «σπάνιες γαίες» δεν θα έχει άμεσες οικονομικές απολαβές από τη μεριά τους, καθώς αφορά μία υπόθεση μακροχρόνια και επενδυτικά κοστοβόρα.
Επιπλέον, τα μεγαλύτερα και πιο πλούσια κοιτάσματα «σπάνιων γαιών» βρίσκονται στα κατεχόμενα από τη Ρωσία εδάφη, τα οποία έχει ήδη προσαρτήσει στην κυριαρχία της. Είναι σίγουρο ότι δεν πρόκειται άμεσα οι ΗΠΑ να «πάρουν πίσω τα λεφτά» που ξόδεψαν στηρίζοντας οικονομικά και εξοπλίζοντας το καθεστώς Ζελένσκι. Τι κερδίζουν τότε από μια τέτοια συμφωνία;
Την άμεση και «νόμιμη» παρουσία τους στο πεδίο του ανταγωνισμού, στα σύνορα του στρατηγικού αντιπάλου τους.
Η αναγνώριση ότι στην εποχή του ιμπεριαλισμού το κύριο χαρακτηριστικό είναι ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις για παγκόσμια κυριαρχία-ηγεμονία, που οδηγεί σε επεμβάσεις, συγκρούσεις, μακέλεμα λαών και καταστροφή χωρών και απειλεί με μια παγκόσμια πολεμική σύγκρουση, αποτελεί μια κρίσιμη πολιτική εκτίμηση. Από εκεί πηγάζουν τα καθήκοντα και οι στόχοι πάλης, καθώς και το επίπεδο συγκρότησης των εργατικών-λαϊκών δυνάμεων απέναντι στους αντιπάλους τους, το κεφάλαιο και τους ιμπεριαλιστές. Οι εκτιμήσεις ότι οι πόλεμοι και οι συγκρούσεις είναι μόνο προς το συμφέρον των επιχειρηματικών ομίλων και η κυριαρχία της αντίληψης «business as usual», υποτιμούν και υπονομεύουν την αναγκαιότητα ανάπτυξης αντιπολεμικού-αντιιμπεριαλιστικού κινήματος, την ανάπτυξη ενός μετώπου των λαών ενάντια στους εμπρηστές του πολέμου. Πολύ περισσότερο, υποτιμούν και υπονομεύουν την ανάπτυξη ενός επαναστατικού κινήματος, που θα ανατρέψει την ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα.
