Οι μεγάλοι αγώνες των εργατών ενάντια στο κεφάλαιο έχουν στοιχίσει ως σήμερα ανυπολόγιστες θυσίες. Η ανθρωπότητα οφείλει την κοινωνική πρόοδο, τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που έχουν κατακτηθεί, στην εργατική τάξη και τους αγώνες της. Εκατομμύρια εργάτες θυσιάστηκαν και θυσιάζονται στην πάλη για τα δικαιώματά τους, για μια καλύτερη ζωή, για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση. Αμέτρητες είναι οι διώξεις των πιο πρωτοπόρων εργατών που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των εργαζομένων και τις εργατικές διεκδικήσεις. Αυτή η πάλη, αυτή η διαρκής ταξική διελκυστίνδα, δεν θα σταματήσει. Δεν μπορεί να σταματήσει γιατί από τη μια το κεφάλαιο και ο ιμπεριαλισμός βρίσκονται σε φάση ανελέητης επίθεσης και προσπαθούν να ξεθεμελιώσουν ό,τι δικαίωμα κατοχύρωσε η εργατική τάξη με τους αγώνες της και από την άλλη οι εργάτες δεν μπορούν να σταματήσουν να… υπάρχουν. Θα συνεχίσει να υπάρχει και να μαίνεται ώσπου η εργατική τάξη να ολοκληρώσει το ιστορικό της καθήκον. Να απελευθερώσει την ανθρωπότητα από την αδικία και την κυριαρχία του κεφαλαίου.
Σικάγο-Θεσσαλονίκη-Καισαριανή
Η οικονομική ύφεση του 1873 αλλά και η επιθετικότητα του αμερικάνικου κεφαλαίου, το οποίο έβγαινε από τον εμφύλιο με μια νέα αστική τάξη του Βορρά που προσπάθησε να φορτώσει τα σπασμένα στον αμερικάνικο λαό, δημιούργησαν το έδαφος για μαζικές κινητοποιήσεις εργαζομένων. Παράλληλα, η συσσωρευμένη εργατική τάξη στα αστικά κέντρα των ΗΠΑ, που απαρτιζόταν από μετανάστες, έρχεται σε επαφή με τις ιδέες της οργάνωσης και του σοσιαλισμού και της αναρχίας της εποχής. Έτσι ιδρύονται μαζικές εργατικές οργανώσεις όπως η Αμερικανική Ομοσπονδία Εργασίας, AFL και ο Σύνδεσμος για την Καθιέρωση του Οχταώρου.
Το συνέδριο της AFL όρισε την 1η Μάη του 1886 ημέρα που θα ξεκινήσει ο αγώνας για την καθιέρωση του 8ώρου με απεργίες και συγκεντρώσεις. Η συσπείρωση της εργατικής τάξης ήταν πρωτοφανής. Σε όλη τη χώρα, εκατοντάδες χιλιάδες συμμετέχουν σε συγκεντρώσεις και απεργίες. Στο Σικάγο, 90.000 συμμετέχουν στην απεργία. Τις επόμενες μέρες οι απεργίες συνεχίζονται. Η αστυνομία και οι εργοδότες απαντούν με ξύλο, απεργοσπάστες και τραμπουκισμούς. Στις 3 του Μάη, οι εργάτες που διαδηλώνουν έξω από το εργοστάσιο μηχανών Μακόρμικ ενάντια σε απεργοσπάστες, δέχονται επίθεση με πυροβολισμούς από την αστυνομία με αποτέλεσμα τη δολοφονία 4 διαδηλωτών. Την επομένη, στις 4 του μήνα, πραγματοποιείται η ιστορική συγκέντρωση στην πλατεία Χέιμαρκετ στο Σικάγο. Η μεγάλη συγκέντρωση καταλήγει σε όργιο καταστολής έπειτα από προβοκάτσια. Κάποιος από το πλήθος πετάει βόμβα προς την αστυνομία με αποτέλεσμα να τραυματιστούν αστυνομικοί και κάποιοι να πεθάνουν. Από τα πυρά της αστυνομίας πεθαίνουν 4 και τραυματίζονται εκατοντάδες. Τα ηγετικά στελέχη στη συνέχεια συλλαμβάνονται και 8 από αυτούς καταδικάζονται σε θάνατο. Οι εργάτες κέρδισαν το 8ωρο και την Κυριακάτικη αργία. Η 2η Διεθνής, λίγα χρόνια μετά, το 1889, καθιερώνει την 1η Μάη ως μέρα της εργατικής τάξης.
Στην Ελλάδα, η Πρωτομαγιά αρχίζει να τιμάται από το 1891. Οι σοσιαλιστές της εποχής, οι οποίοι συσπειρώνονται γύρω από ομίλους με πιο επιφανής του Σταύρου Καλλέργη και του Πλάτωνα Δρακούλη, και αρκετοί αναρχικοί, πρωτοστατούν στη διεκδίκηση του 8ώρου, την κατάργηση της παιδικής εργασίας, της θανατικής ποινής κ.ά. Το 1936, στις 29 Απρίλη ξεκινά η απεργία των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη, η οποία στις 8 του Μάη μετατρέπεται σε πανεργατική απεργία. Η απεργία καταστέλλεται με 30 νεκρούς και τραυματίες. Την επόμενη μέρα, η κηδεία των νεκρών μετατρέπεται σε παλλαϊκή εξέγερση. Η αστυνομία επιτίθεται ξανά και δολοφονεί άλλους 10, αλλά δεν μπορεί να καταστείλει τον οργισμένο λαό της πόλης και υποχωρεί. Η Θεσσαλονίκη περνάει στα χέρια των εργατών για τις επόμενες 2 μέρες. Οι εργοδότες αναγκάζονται να δεχτούν τα αιτήματα των εργατών και ο στρατός που στέλνεται για να καταστείλει τους εργάτες ενώνεται μαζί τους. Η εξέγερση θα κατασταλεί από τον Μεταξά, ο οποίος σε λίγους μήνες θα επιβάλει τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου.
Το εργατικό κίνημα και οι ανειρήνευτοι αγώνες του τροφοδότησαν τον αγώνα για ανεξαρτησία ενάντια στους κατακτητές και τους ντόπιους υποτακτικούς τους. Οι εργατικές μάχες όχι μόνο δεν σταμάτησαν να υπάρχουν στην κατοχή και τον εμφύλιο, αλλά κατάφεραν να συσπειρώνουν τον λαό και να του δίνουν διέξοδο. Η απεργία στις 5 του Μάρτη του ‘43 που κάλεσε το ΕΑΜ και άλλες οργανώσεις της αντίστασης, κατάφερε να μπλοκάρει την επιστράτευση εργατών στη Γερμανία και δημιούργησε σοβαρό πρόβλημα στις κατοχικές δυνάμεις. Όμως η πρωτομαγιά του ‘44 θα μείνει χαραγμένη στην ιστορία για τη θυσία των 200 κομμουνιστών που εκτελέστηκαν από τους ναζί στην Καισαριανή σαν αντίποινα για την εκτέλεση του Γερμανού Στρατιωτικού διοικητή Πελοποννήσου από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ σε ενέδρα στους Μολάους Λακωνίας. Οι Γερμανοί και οι δωσίλογοι διαλέγουν 200 από τις φυλακές του Χαϊδαρίου. Από αυτούς, οι 170 ήταν πρώην κρατούμενοι από τις φυλακές της Ακροναυπλίας και οι 30 εξόριστοι από την Ανάφη. Όλοι τους είχαν συλληφθεί για «κομμουνιστική δράση» πριν την κατοχή και παραδόθηκαν από τη δικτατορία του Μεταξά στους Γερμανούς.
Το μέλλον ανήκει στους εργάτες και τους λαούς
Η πάλη για το 8ωρο δεν είναι ένα οικονομικό μόνο αίτημα ούτε είναι απλά επίκαιρη σήμερα. Το 8ωρο αποτελούσε και αποτελεί βάση των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Βάση πάνω στην οποία υπολογίζεται ο εργάσιμος χρόνος και η αμοιβή. Βάση πάνω στην οποία καθορίζεται η υπερεργασία και η υπερωρία, αλλά και βάση στην οποία οι εργαζόμενοι καθορίζουν και τον υπόλοιπο χρόνο ζωής τους. Αυτή η βάση χρειάζεται να καθιερωθεί ξανά και συνολικά από τους εργαζόμενους. Αυτή η βάση προσπερνιέται από τον ρεφορμισμό και τους οπορτουνιστές σαν «παρωχημένη», «λίγη» κλπ. και υπονομεύεται από αιτήματα όπως «λιγότερη δουλειά-δουλειά για όλους» (ουσιαστικά σαν πρόταση «καλύτερης διαχείρισης») και «7ωρο, 5ήμερο, 35ωρο» γενικά και συνολικά, προσπερνώντας ότι το 8ωρο βρίσκεται διαρκώς στο στόχαστρο του συστήματος και οι εργαζόμενοι σήμερα αδυνατούν να το υπερασπιστούν με επιτυχία. Ο λεγόμενος ταξικός συνδικαλισμός που θέλει σήμερα να κρατικοποιήσει τις συγκοινωνίες και να φτιάξει ενιαίο φορέα, να στηρίξει τις κοινοβουλευτικές προτάσεις μομφής, να ρίξει την κυβέρνηση και να κάνει εργατικό έλεγχο, τι έχει καταλάβει από την πάλη των εργατών του Σικάγο, των καπνεργατών του ‘36 και των πιο πρόσφατων εργατικών αγώνων που γίνονται σε συνθήκες βαθιάς κυριαρχίας του κεφαλαίου; Πόσο ταξικά άραγε είναι αυτά τα αιτήματα και η λογική τους στο κίνημα όταν δεν μπορούν και δεν θέλουν να κατοχυρώσουν ένα εργατικό δικαίωμα ή μια νίκη απέναντι στον ταξικό αντίπαλο; Πόσο ταξικός είναι αυτός ο συνδικαλισμός που έχει αφήσει το κεφάλαιο και το κράτος να επιτίθενται και να διώκουν συνδικαλιστές και αυτός αρκείται στο να καταγράφει εκλογικά αποτελέσματα σε σωματεία και συνδικάτα που οι εργαζόμενοι στην πλειοψηφία είναι απ’ έξω;
Οι εργατικοί αγώνες μπορούν σήμερα να κατοχυρώσουν νίκες. Αυτή είναι η βασική και αδιαμφισβήτητη ιστορική αλήθεια και γι’ αυτό τιμάμε ακόμα και σήμερα την Πρωτομαγιά. Παράλληλα, οι αγώνες για τα δικαιώματα της εργατική τάξης ήταν και είναι αγώνες οι οποίοι τροφοδότησαν προς τα μπρος τον ρου της ιστορίας. Στην ανειρήνευτη ταξική πάλη που διεξάγεται «[…]δυο κόσμοι στέκουν αντιμέτωποι: ο κόσμος του κεφαλαίου και ο κόσμος της εργασίας, ο κόσμος της εκμετάλλευσης και της σκλαβιάς και ο κόσμος της αδελφοσύνης και της λευτεριάς»*.
*Λένιν, Σχέδιο Πρωτομαγιάτικης προκήρυξης (1904)
