Κήρυξη πολέμου από Ισραήλ-ΗΠΑ στο Ιράν
Στόχος: να αλλάξει ριζικά ο γεωπολιτικός ορίζοντας της Μ. Ανατολής
Κλιμακώνεται επικίνδυνα η κατάσταση στη Μέση Ανατολή και η απειλή της γενίκευσης του πολέμου δεν είναι θεωρητικό σενάριο. Το βράδυ της Πέμπτης προς την Παρασκευή 13 Ιουνίου 2025, το Ισραήλ εξαπολύει αιφνιδιαστική επίθεση ενάντια στο Ιράν -που ουσιαστικά ισοδυναμεί με κήρυξη πολέμου- δυο ημέρες πριν από τον νέο κύκλο έμμεσων διαπραγματεύσεων ΗΠΑ-Ιράν, στο Ομάν. Έπληξαν πάνω από 200 στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις και σκότωσαν κορυφαίους αξιωματούχους της Ισλαμικής Δημοκρατίας και επιστήμονες που εργάζονταν για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Από τις πρώτες ώρες της φονικής ισραηλινής επίθεσης έγινε σαφές ότι δεν πρόκειται για «χειρουργικά πλήγματα», κατά πυρηνικών εγκαταστάσεων, αλλά για έναν συνολικότερο στόχο. Οι εκατέρωθεν βομβαρδισμοί συνεχίζονται και εντείνονται, με επιχειρησιακό πλεονέκτημα των Ισραηλινών, λόγω της καθοριστικής βοήθειας Αμερικανών και Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών.
Πρόκειται για μια πολεμική επιχείρηση υψηλού ρίσκου, που προετοιμαζόταν εδώ και πολλά χρόνια. Η επέκταση του πολέμου από τη Γάζα στον Λίβανο και τη Συρία ήταν η πρώτη φάση της επιδίωξης του Νετανιάχου να απωθήσει την ιρανική παρουσία. Η παράλυση της Χεζμπολάχ, μετά τα ισραηλινά πλήγματα εναντίον της ηγεσίας της, και βασικά η πτώση του καθεστώτος Άσαντ, ιστορικού συμμάχου του Ιράν, εξουδετέρωσαν την περιφερειακή ιρανική στρατηγική, που εδώ και δύο δεκαετίες είχε χτιστεί σε Λίβανο, Ιράκ και Συρία. Η πτώση του Άσαντ δημιούργησε μια νέα περιφερειακή πραγματικότητα. Έτσι, κρίθηκε από τους σιωνιστές του Ισραήλ ότι η συγκυρία παρείχε ευνοϊκότερους όρους για τη μετατόπιση του κέντρου βάρους από τη διπλωματική στη στρατιωτική διάσταση. Δηλώσεις σιωνιστών, που συνοδεύουν την εξελισσόμενη σύγκρουση, δείχνουν ότι στόχος τους είναι να αλλάξει ριζικά ο γεωπολιτικός ορίζοντας της Μ. Ανατολής, ξεκινώντας από την εξάλειψη της επιρροής του Ιράν στην περιοχή, ακόμη και του ίδιου του Ιράν.
Το πώς θα συνεχίσει τη στρατιωτική επιχείρηση το Ισραήλ και ποιο το βάρος της αντίδρασης του ιρανικού καθεστώτος θα καθοριστούν σε μεγάλο βαθμό από την εμπλοκή των ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Ειδικότερα, συζητιέται μια ενδεχόμενη άμεση εμπλοκή (γιατί η έμμεση είναι προφανής) των ΗΠΑ. Ωστόσο, φαίνεται να υπάρχουν προβλήματα στο εσωτερικό μέτωπο. Λίγο μετά την επίθεση, στο περιβάλλον Τραμπ και σε φιλικά ΜΜΕ, συμπεραίνεται ότι η δημόσια αντίθεσή του ήταν μια εκστρατεία παραπληροφόρησης για να παραπλανήσει το Ιράν! «Παραμένουμε προσηλωμένοι σε μια διπλωματική επίλυση του πυρηνικού ζητήματος του Ιράν. [...] Ολόκληρη η διοίκησή μου έχει λάβει οδηγίες να διαπραγματευτεί με το Ιράν»!, έγραφε ο Τραμπ σε ανάρτησή του στο Truth. Λίγες ώρες μετά, το Ισραήλ ξεκίνησε την επίθεση.
Όλα δείχνουν ότι οι σιωνιστές της κυβέρνησης Νετανιάχου δεν θα διστάσουν να αλλάξουν επίπεδο επιθέσεων, το οποίο θα σηματοδοτούσε σημαντική κλιμάκωση, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στην εξελισσόμενη σύγκρουση. Από την άποψη αυτή, ο απώτερος στόχος της επιχείρησης δεν συνιστά την καταστροφή των πυρηνικών εγκαταστάσεων, αλλά το ιρανικό κατεστημένο στο σύνολό του και τη φυσική εξόντωση του Ανώτατου Ηγέτη του Ιράν, Χαμενεΐ. Η δολοφονία του Χαμενεΐ «θα τερμάτιζε τη σύρραξη» και θα... ξεκινούσε η αναμόρφωση της Μ. Ανατολής, κατά την άποψη του Νετανιάχου! Με το «μήνυμα» που απηύθυνε, απευθείας στον ιρανικό λαό, ο Νετανιάχου φαντάζεται και επιθυμεί την επόμενη μέρα στα πρότυπα… Λιβύης ή Συρίας.
Αλλά η «επιχειρησιακή» πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη. Η καταστροφή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος από αέρος φαντάζει εξαιρετικά δύσκολη, άσχετα αν είναι προσχηματική. Δολοφονία ή αποδυνάμωση του Χαμενεΐ ενδεχομένως να μην σημάνει το πολιτικό τέλος της τάξης πραγμάτων που κυριαρχεί στο Ιράν από το 1979 και αντίθετα να γίνει πόλος συσπείρωσης. Οι σκληροπυρηνικοί στην Τεχεράνη ενδέχεται να ενισχυθούν από την ισραηλινή επίθεση, αφού πλέον αισθάνονται, όλο και πιο έντονα, υπαρξιακή απειλή.
Το Ισραήλ θέλει να αναλάβει ρόλο ρυθμιστή των περιφερειακών ισορροπιών, απαιτώντας ανοιχτή στήριξη από τις ΗΠΑ. Ωστόσο, η στρατιωτική αναμέτρηση Ισραήλ-Ιράν αντικειμενικά οξύνει την ένταση του περιφερειακού ανταγωνισμού. Τα δε κράτη της περιοχής καλούνται να λειτουργήσουν σε ένα νέο περιβάλλον, όπου οι συμμαχίες είναι ρευστές, η ισχύς κατακερματισμένη και τα εξωτερικά στηρίγματα λιγότερο δεδομένα.
Το κρίσιμο ζήτημα αφορά τις ΗΠΑ και την επίδραση στους σχεδιασμούς της, από αυτή τη νέα μεγάλη κρίση που αναδύεται στη Μ. Ανατολή. Το ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό ταυτίζονται οι ισραηλινές στρατηγικές προτεραιότητες με τον αμερικανικό σχεδιασμό. Το CNN ανέφερε ότι οι βομβαρδισμοί είναι πιθανό να πραγματοποιηθούν, ακόμα και αν οι ΗΠΑ κλείσουν συμφωνία με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα (!), εκτιμώντας ότι ο έκτος γύρος των συνομιλιών ανάμεσα σε Ιράν και ΗΠΑ θα είχε αποτέλεσμα. Πού στηριζόταν η αισιοδοξία του CNN και άλλων αμερικανικών ΜΜΕ; Το Ιράν πρότεινε ένα αραβο-διεθνές κονσόρτσιουμ, που θα έλεγχε την παραγωγή πυρηνικών καυσίμων στο Ιράν για ειρηνικούς σκοπούς. Εκτός του ότι η πρόταση για το κονσόρτσιουμ ήταν δελεαστική, ειδικά για τη Σαουδική Αραβία, φαίνεται πως είχε υιοθετηθεί από τις ΗΠΑ ως μέρος μιας νέας πρότασης.
Η ιδέα του κονσόρτσιουμ, για τους σιωνιστές, αποδείχθηκε «κόκκινο πανί», γιατί τους στερούσε ένα ισχυρό πρόσχημα. Άρα δεν μπλόκαρε γενικά τις συνομιλίες, αλλά τη νέα ιρανική πρόταση. Σε συνδυασμό με το προηγούμενο, μια είδηση που κυκλοφόρησε αρχές Ιουνίου (ελέγχεται το βάρος της) ανέφερε ότι οι μυστικές υπηρεσίες του Ιράν είχαν ανακοινώσει ότι διαθέτουν ένα τεράστιο αρχείο ισραηλινών απόρρητων εγγράφων, φωτογραφιών και βίντεο, που σχετίζονται με το παράνομο πυρηνικό πρόγραμμα του Ισραήλ. Αυτό εξέθετε όχι μόνο το Ισραήλ, αλλά συνολικά το αφήγημα για τη «μη διάδοση των πυρηνικών όπλων». Μέχρι σήμερα, μόνο ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος, Κάρτερ, μίλησε για τα πυρηνικά του Ισραήλ ανοιχτά.
Οι ανησυχίες του περιβάλλοντος Τραμπ για τον αντίκτυπο του πολέμου και για το πώς θα αντιδράσουν οι Άραβες του Κόλπου, είναι βάσιμες. Και οι διαβεβαιώσεις του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Ρούμπιο, «ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν εμπλακεί στις επιθέσεις» και ότι «η απόφαση του Ισραήλ ήταν μονομερής», δεν έπεισαν κανέναν. Είναι κοινό μυστικό ότι η ισραηλινή επίθεση δεν θα είχε συμβεί, χωρίς να έχει επιτραπεί από την Ουάσινγκτον και επιπλέον, χωρίς τη συνδρομή των αμερικάνικων δορυφόρων. Όλα αυτά είναι αντιληπτά από όλους. Το περιβάλλον Τραμπ ήλπιζε να αντισταθμίσει τα «επικοινωνιακά στοιχήματά του». Υποστήριζε ότι προτιμά τις συνομιλίες με τους Ιρανούς και όχι τον πόλεμο, αλλά… τέλος πάντων, τον πόλεμο τον προκάλεσαν οι ίδιοι! Από την άποψη αυτή, ο Τραμπ παίζει διπλό παιχνίδι και άρα…
Το κόστος αυτής της στρατηγικής ασάφειας γίνεται αισθητό και στον Κόλπο. Τα αραβικά κράτη της περιοχής, παραδοσιακά εξαρτημένα από την αμερικανική στρατιωτική και πολιτική υποστήριξη, διαπιστώνουν την αδυναμία των ΗΠΑ να λειτουργήσουν ως αξιόπιστος εγγυητής. Η αβεβαιότητα ενδεχόμενα να οδηγήσει στην επιτάχυνση διαφοροποίησης των διεθνών τους σχέσεων, με τη Ρωσία και, κυρίως, την Κίνα να προσφέρονται ως εναλλακτικοί εταίροι.
Η δράση του Ισραήλ τροφοδοτεί μια λογική γενικότερης αστάθειας. Πιο προφανής, η διατάραξη της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας από το ενδεχόμενο του κλεισίματος των Στενών του Ορμούζ, που δεν το θέλουν ούτε σε Δύση ούτε σε Ανατολή. Αυτή τη στιγμή δεν ξέρουμε «τι» θα κριθεί αποκλειστικά στο πεδίο της μάχης. Ωστόσο, σίγουρα αντιπροσωπεύει μια κρίσιμη καμπή στις αντιλήψεις κυριαρχίας και περιφερειακής ηγεμονίας. Στο πλαίσιο του διαρκώς οξυνόμενου ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού, η Μ. Ανατολή διολισθαίνει πλέον προς μια κατάσταση γενικευμένης ανάφλεξης, που σε κάθε περίπτωση, ως πολύ επικίνδυνη εξέλιξη, θα επιταχύνει ρευστές και εναλλασσόμενες εξισορροπητικές στρατηγικές προσεγγίσεις στις υφιστάμενες παγκόσμιες ισορροπίες ισχύος. Ο τραμπικός πολιτικός αναλυτής του FOX, Carlson, επισημαίνει ότι μια άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ στον Ιράν θα μπορούσε να μετατραπεί σε παγκόσμιο πόλεμο, καθώς το Ιράν είναι πλέον μέλος των BRICS, με ό,τι αντιπροσωπεύει αυτός ο οργανισμός σήμερα.
Η πρόσφατη επίθεση του Ισραήλ εναντίον του Ιράν, ανεξαρτήτως της όποιας τελικής αποτίμησης, σηματοδοτεί ένα αφετηριακό σημείο εξελίξεων και όχι μόνο για τη Μ. Ανατολή. Ωστόσο, η ισχύς των βασικών ανταγωνιστών, για να οριστεί ως ικανότητα επιβολής, θα πρέπει να αποδείξει την ικανότητα διαχείρισης και της σημερινής αστάθειας. Γιατί οι πόλεμοι έχουν την άσχημη «συνήθεια» να ξεφεύγουν από τον έλεγχο, προκαλώντας αποτελέσματα που κανείς δεν έχει προβλέψει πριν.
ΧΒ
