Διθυραμβικές κραυγές για την ενεργειακή και γεωπολιτική αναβάθμιση της χώρας έχουν καλύψει τα πραγματικά δεδομένα και τις στοχεύσεις της πολυδιαφημισμένης διατλαντικής συνάντησης και της σχετικής συμφωνίας που τη συνόδευσε. Η συμφωνία έχει δύο σκέλη, αυτό των εξορύξεων και αυτό της εισόδου LNG στην Κεντρική Ευρώπη, του αμερικάνικου προφανώς.
Η εξόρυξη μετά σαράντα χρόνια
Όσον αφορά το πρώτο, υπογράφηκε στο Ζάππειο η συμφωνία ανάμεσα σε ExxonMobil, HELLENiQ Energy και Energean για την έναρξη ερευνητικών γεωτρήσεων στο Μπλοκ 2, στο Βορειοδυτικό Ιόνιο. Πρόκειται για την πρώτη απόπειρα συστηματικής εξόρυξης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα ύστερα από περίπου τέσσερις δεκαετίες. Η υπογραφή πραγματοποιήθηκε παρουσία αμερικανών υπουργών και υψηλόβαθμων κυβερνητικών αξιωματούχων, υπογραμμίζοντας τη γεωπολιτική σημασία του έργου και τη στρατηγική σύμπλευση Αθήνας-Ουάσιγκτον στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας.
Το Μπλοκ 2 παραχωρήθηκε αρχικά στην κοινοπραξία των εταιρειών Total 50%, Edison 25% και ΕΛΠΕ 25%, τον Μάρτιο του 2018. Τον Φεβρουάριο του 2021 η Energean Hellas απέκτησε το μερίδιο 50% που κατείχε η Τotal στο Block 2 στο Βορειοδυτικό Ιόνιο και κατέστη, παράλληλα, Διαχειριστής (Οperator) στη συγκεκριμένη παραχώρηση.
Η εταιρεία, μέσω της εξαγοράς του τομέα της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων της Edison, ανέλαβε το επιπλέον 25%, οπότε το συνολικό ποσοστό της στην παραχώρηση ανήλθε στο 75%. Μερίδιο 25% στην παραχώρηση ανήκε στην HelleniQ Upstream Δυτική Κέρκυρα (πρώην όμιλος Ελληνικών Πετρελαίων).
Το Block 2 βρίσκεται στο Ιόνιο Πέλαγος, 30 χλμ. δυτικά της Κέρκυρας, και έχει έκταση 2,422.1 τ.χλμ. Προς τα δυτικά εκτείνεται ώς το θαλάσσιο όριο της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας-Ιταλίας. Τα βάθη του νερού κυμαίνονται από 500 μ. έως 1.500 μ. και η περιοχή ανήκει στη γεωλογική ενότητα της Προ-Απούλιας Ζώνης.
Πρόκειται για έναν χώρο εξόρυξης όπου το ντόπιο μεγάλο κεφάλαιο φαίνεται να πρωτοστατεί εδώ και καιρό όσον αφορά το ενεργειακό παρόν και τον αντίστοιχο σχεδιασμό. Σύμφωνα με κυβερνητικές και εταιρικές πηγές, εφόσον οι έρευνες και οι δοκιμαστικές γεωτρήσεις επιβεβαιώσουν τα εκτιμώμενα αποθέματα, η παραγωγή μπορεί να ξεκινήσει το 2027.
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς πως με την τροπή που παίρνουν οι παγκόσμιες και τοπικές εξελίξεις γίνεται λόγος για ένα σχετικά μεγάλο και συμπυκνωμένο χρονικό διάστημα όπου πολλά μπορούν να συμβούν. Πολύ περισσότερο αν συνυπολογιστεί το γεγονός ότι η κύρια πρόθεση των Αμερικάνων αφορά τις εξαγωγές αμερικάνικου LNG. Οπότε φαίνεται να δίνεται ένα οικονομικό αντιστάθμισμα στη μεγαλοαστική τάξη της χώρας σε έναν τομέα που αποτελούσε τα τελευταία χρόνια σημαντική εξορυκτική φιλοδοξία της, έτσι ή αλλιώς.
Δίνεται συνεπώς το «λάκτισμα» και η κάλυψη από τον κυρίαρχο υπερατλαντικό ιμπεριαλιστή, αλλά πρέπει να δούμε και τη συνέχεια.
Τα ενεργειακά πίσω-μπρος (μιλάμε φυσικά για τις εξορύξεις) στην Ανατολική Μεσόγειο, που πάνε παράλληλα με τις γεωπολιτικές στρατηγικές, το επιβεβαιώνουν. Εκεί που κανείς μπορεί να υποστηρίξει ότι πραγματικά θα έχουμε γρήγορες και υλοποιήσιμες αναπροσαρμογές στην ενεργειακή πολιτική της χώρας είναι το LNG.
Το LNG και ο κάθετος άξονας
«Η Ελλάδα ήταν το τέλος ενός αγωγού σε ένα σύστημα που κυριαρχείτο από τη Ρωσία. Σήμερα γίνεται το σημείο εκκίνησης – η είσοδος στην Ευρώπη – για την αμερικανική ενεργειακή εμπορία». Με αυτά τα λόγια ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Chris Wright, σφράγισε στο Ζάππειο μια ιστορική στροφή για τη χώρα και την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Στο πλαίσιο της Διατλαντικής Συνόδου για την Ενέργεια (P-TEC), υπογράφηκαν συμφωνίες-ορόσημα που μετατρέπουν την Ελλάδα σε βασικό ενεργειακό κόμβο και «εκτοξευτήρα» αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) προς εκατομμύρια ανθρώπους στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη που εξαρτώνται σήμερα από ρωσικές προμήθειες. Η κοινοπραξία Atlantic-See LNG Trade (DEPA-AKTOR) υπέγραψε μακροπρόθεσμη συμφωνία με την αμερικανική Venture Global, έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς LNG παγκοσμίως. Η εμπορική συμφωνία καλύπτει 20ετία και προβλέπει την προμήθεια LNG με ποσότητες από 0,7 έως 4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, με παραδόσεις που θα ξεκινήσουν από το 2030.
Η Αλεξανδρούπολη και η Ρεβυθούσα γίνονται έτσι οι βασικές λέξεις «κλειδιά» στο αμερικάνικο ενεργειακό λεξιλόγιο που αφορά την υλοποίηση των σχεδιασμών τους στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Βασικός κορμός αυτής της μετάβασης είναι ο λεγόμενος «κάθετος διάδρομος LNG».
Ακόμα όμως και αν... παρακάμψουμε συνειδητά την ταξική διάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας και θεωρήσουμε, ως «πατριώτες», κοινά τα συμφέροντα λαού-αστικής τάξης στο κομμάτι της συμφωνίας που αφορά το LNG, αν και δεν υπάρχουν αμφιβολίες ως προς το σκέλος της υλοποίησης (οι Αμερικάνοι βιάζονται), τα οφέλη για τα οποία πανηγυρίζει η κυβέρνηση είναι αμφισβητήσιμα. Μιλώντας για τα συνολικά συμφέροντα αυτής της τάξης...
Καταρχάς υφίστανται οικονομικές μη συμβατότητες που αφορούν το υψηλό κόστος και τη χαμηλή δέσμευση φορτίου στον «κάθετο αγωγό». Είναι γνωστό πως το αμερικάνικο και το καταριανό LNG είναι εμφανώς πιο ακριβά από το αντίστοιχο ρωσικό και εξαιτίας αυτού του γεγονότος αλλά και επίσης προκειμένου να αποσβεστεί το υψηλό κατασκευαστικό κόστος απαιτείται πολύ μεγάλη και μακροχρόνια δέσμευση/αποθήκευση φορτίου για το οποίο δεν είναι καθόλου πρόθυμες οι χώρες «διάδρομοι», Βουλγαρία-Ρουμανία, να το επωμιστούν! Καμία ρουμάνικη ή βουλγάρικη εταιρεία δεν έχει μέχρι στιγμής υπογράψει κάποιο σχετικό συμβόλαιο. Η Βουλγαρία εξάλλου προμηθεύεται αέριο από τον ανταγωνιστικό διάδρομο Tourkstream.
Επιπλέον, επειδή οι χώρες της «Γηραιάς Ευρώπης» έχουν στο μεταξύ, μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, δημιουργήσει τις δικές τους υποδοχές υγροποιημένου φυσικού αερίου, υπάρχει πλεονάζουσα δυναμικότητα που υπερβαίνει τη ζήτηση πάνω από 30%. Για τις χώρες της ΕΕ (πρόκειται μάλιστα να τρέξει και αντίστοιχο πρόγραμμα αντικινήτρων) το φυσικό αέριο είναι ένα «μεταβατικό καύσιμο» για το οποίο δεν προβλέπονται μακροπρόθεσμες επενδύσεις.
Για ποιο λόγο μάλιστα οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές να πριμοδοτήσουν τέτοια επενδυτικά σχέδια που σε τελική ανάλυση τους μόνους που συμφέρουν είναι οι Αμερικάνοι; Εδώ είναι ένα σημείο όπου οι Ευρωπαίοι απουσιάζουν και ενδεχομένως κοντράρουν τον νέο διατλαντικό ενεργειακό θρίαμβο! Όπως μάλιστα γράφει το (καλά) ενημερωμένο «Ποντίκι»: «Το τελευταίο τμήμα του άξονα (Ρουμανία–Ουκρανία) είναι πρακτικά ανενεργό ή επισφαλές λόγω πολέμου. Κανείς δεν δεσμεύεται μακροπρόθεσμα όσο υπάρχει ρίσκο βομβαρδισμού υποδομών». Και επίσης «Η ΕΕ σχεδιάζει μείωση κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 30% ώς το 2030. Ένας νέος αγωγός που θα ολοκληρωθεί μετά το 2027 κινδυνεύει να λειτουργήσει μόλις 5–8 χρόνια προτού χάσει λόγο ύπαρξης. Αυτό αντιβαίνει στη λογική βιωσιμότητας των μεγάλων ενεργειακών projects».
Η γεωπολιτική λογική της Ε.Ε. όσον αφορά το αέριο είναι μεταβατική σταθεροποίηση, όχι μακρόπνοη επένδυση.
Ποιοι κερδίζουν
Για να επανέλθουμε στην... ταξική ανάλυση, είναι αναμφισβήτητο ότι ο Κοπελούζος και οι τρεις έλληνες εφοπλιστές που παρευρέθηκαν στη Διατλαντική Συνάντηση αντιπροσωπεύουν κομμάτια της μεγαλοαστικής τάξης της χώρας που είναι σίγουρα ωφελημένα από τη συμφωνία. Επίσης σίγουρο είναι πως, παρά τις μεγαλοστομίες ότι η χώρα θα γίνει εξαγωγέας ενέργειας, σε τίποτε δεν πρόκειται να ωφεληθεί ο λαός και οι εργαζόμενοι από αυτό. Εξάλλου, ακόμα και σήμερα η χώρα εξάγει ενέργεια, χωρίς αυτό να σημαίνει κάτι για τις υψηλές τιμές ρεύματος-αερίου που υποχρεώνονται να χρυσοπληρώνουν οι εργαζόμενες μάζες της χώρας. Το αντίθετο, μάλιστα, βλέπουμε να συμβαίνει...
Πρέπει να υπογραμμιστεί όμως ότι παρ’ όλες τις ωφέλειες για τα τμήματα του κυρίαρχου αστικού σχηματισμού που αναφέραμε, δεν επιβεβαιώνεται μία συνολική ενεργειακή και γεωπολιτική αναβάθμιση της αστικής τάξης της χώρας.
Ακόμα και όσον αφορά την ανταγωνιστική αστική τάξη της Τουρκίας, την οποία ο Μητσοτάκης «μάλωσε» και δήλωσε πως ήρθε η ώρα να συμμορφωθεί και να πάψει να διακινεί ρώσικο αέριο, η πρότασή της (Τourkstream) σε Ουγγαρία-Βουλγαρία-Ρουμανία είναι πολύ πιο θελκτική οικονομικά και λιγότερο γεωπολιτικά επικίνδυνη από αυτήν του «κάθετου» άξονα.
Αυτοί που βιάζονται να λειτουργήσει η Αλεξανδρούπολη και προοπτικά η Καβάλα ως στρατιωτικό και ενεργειακό δίπολο είναι οι αμερικάνοι ιμπεριαλιστές. Διπλός γεωστρατηγικός στόχος είναι να αντικαταστήσουν το ρώσικο με το αμερικάνικο αέριο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη από τους τερματικούς σταθμούς του Τέξας και της Νεπράσκα και ταυτόχρονα να συμπιέσουν τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Τουρκίας και τη σχέση της με το ρώσικο αέριο.
Tώρα το τι τελικά θα πράξουν το 2027 τόσο η Exxon Mobil στο βόρειο Ιόνιο όσο και αργότερα (;) η Chevron στην Κρήτη (εκεί ακόμα δεν υπάρχει αντίστοιχη διατλαντική συμφωνία, αλλά πολλοί ήδη μιλάνε για την «αμερικάνικη ασπίδα») είναι ζήτημα που πρέπει πρώτα να δούμε να υλοποιείται...
ΔΜ
