«Οι γυναίκες κρατούν στους ώμους τους το μισό του ουρανού και πρέπει να το κατακτήσουν». Με αυτή τη φράση, ο Μάο Τσετούγκ απευθύνεται στις γυναίκες για να τις πείσει πως πρέπει να αγωνιστούν για να αποκτήσουν όσα δικαιούνται. Ο Μαρξ και ο Ένγκελς ήταν οι πρώτοι που αναγνώρισαν στις γυναίκες το δικαίωμα της πλήρους ανεξαρτησίας από τον άντρα κι έκαναν λόγο για τη χειραφέτησή της. Ο Μπέμπελ λέει ξεκάθαρα πως οι γυναίκες «δεν μπορούν να έχουν αυταπάτες πως οι άντρες θα τις βοηθήσουν να βγουν από αυτή την κατάσταση, με τον ίδιο τρόπο που οι εργάτες δεν έχουν τίποτα να ελπίζουν από την αστική τάξη». Ο Λένιν τις καλούσε να ενεργοποιηθούν, γιατί η απελευθέρωσή τους από τη διπλή καταπίεση είναι, πρώτα απ’ όλα, δική τους υπόθεση.
Με την ίδια παρότρυνση το ΚΚΕ(μ-λ) πρέπει να απευθυνθεί σήμερα στις γυναίκες, γιατί «η θέση της γυναίκας βρίσκεται στην ταξική-πολιτική πάλη». Όμως, και σε αυτό το πεδίο την ακολουθεί η ανισοτιμία της. Η μητρότητα και η ανατροφή των παιδιών π.χ. δεν την κρατάνε μακριά μόνο από την εργασία, αλλά και από το κίνημα και την οργανωμένη πάλη. Η ιδεολογική σκουριά της ταξικής κοινωνίας συνεχίζει να μολύνει ακόμα κι εκείνους που την αντιπαλεύουν. Η οργάνωσή μας δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά πρέπει να αποτελέσει. Ο στόχος που μπαίνει από τη 10η Συνδιάσκεψη, να συμβάλει στην ανασυγκρότηση του εργατικού κομμουνιστικού κινήματος και του κόμματος για την επαναστατική ανατροπή του εξαρτημένου από τους ιμπεριαλιστές καπιταλιστικού συστήματος εκμετάλλευσης, την υποχρεώνει να λειτουργεί κόντρα σε αυτό, να αποτινάξει όσο μπορεί από πάνω της τα αστικά στοιχεία.
Η ανισοτιμία
Η άνιση θέση της γυναίκας απέναντι στον άντρα, η καταπίεση του μισού πληθυσμού της Γης από το άλλο μισό δεν είναι αποτέλεσμα της φυσικής ανωτερότητας των αντρών. Είναι η πρώτη ανισότητα που δημιούργησε ο χωρισμός της κοινωνίας σε τάξεις. Η ανισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα δεν μπορεί να ξεπεραστεί στον καπιταλισμό, γιατί τη χρειάζεται η αστική τάξη για να κρατά υποταγμένες τις υπόλοιπες.
Η γυναίκα βιώνει την ανισοτιμία, κάθε μέρα και παντού. Στη δουλειά καταπιέζεται περισσότερο, γιατί είναι γυναίκα. Έχει χειρότερο μισθό και συνθήκες εργασίας Στο σπίτι καταπιέζεται ως σύζυγος και μάνα. Οι διακρίσεις και οι αδικίες σε βάρος της δεν τελειώνουν. Καταπιέζεται στο σχολείο, στον δρόμο όταν οδηγεί, στις ουρές των ανέργων. Συνεχίζει να σκουπίζει, σφουγγαρίζει και μαγειρεύει, όσο ζει. Πληθαίνουν τα φαινόμενα βίας σε βάρος της. Οι δολοφονίες γυναικών είναι πια καθημερινές. Νέοι τρόποι εκμετάλλευσης εφευρίσκονται.
Δεν μπορεί να προχωρήσει καμιά κίνηση μαζών στα σοβαρά στην κατεύθυνση ανατροπής του καπιταλισμού, χωρίς να δίνει προοπτική λύσης στην ανισοτιμία της γυναίκας, που αποτελεί το μισό του ανθρώπινου πληθυσμού, επομένως το μισό της πρωτοπόρας εργατικής τάξης, το μισό της νεολαίας.
Το γυναικείο κίνημα
Οι μαρξιστικές ιδέες έβαλαν τη σφραγίδα τους επί ενάμιση αιώνα στο γυναικείο κίνημα. Όπλισαν με αισιοδοξία τις γυναίκες όταν εξήγησαν την ταξική φύση του Γυναικείου Ζητήματος. Η Οκτωβριανή Επανάσταση προκάλεσε άλμα στις συνειδήσεις εκατομμυρίων γυναικών. Σήμερα, όλα αυτά είναι άγνωστα. Χάνεται η χρήσιμη γνώση για τους λαούς, όταν σωπαίνουν.
Η ανάπτυξη του γυναικείου κινήματος δεν στηρίχτηκε μόνο στη δύναμη της μαρξιστικής θεωρίας, ούτε ήταν απλή αντανάκλαση της ανάπτυξης του εργατικού κινήματος, αν και είχαν παράλληλες πορείες. Τόσο το εργατικό όσο και το κομμουνιστικό κίνημα έδιναν μεγάλη σημασία στη λειτουργία του γυναικείου τμήματός τους. Τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας των εργατικών σωματείων, οι άντρες δεν έγραφαν τις γυναίκες εργάτριες ως μέλη. Από τη 2η Διεθνή και μετά τα πράγματα αλλάζουν. Συγκροτούνται τμήματα γυναικών μέσα στα σωματεία και στα σοσιαλιστικά κόμματα. Δίπλα στη Διεθνή των εργατών, οργανώνεται η Διεθνής σοσιαλιστική συνδιάσκεψη των γυναικών, η οποία εκδίδει εφημερίδα για τις γυναίκες, που τη διευθύνει η Κλάρα Τσέτκιν. Ο Λένιν, κατά τον χαιρετισμό του στην «εξωκομματική συνδιάσκεψη των εργατριών της Μόσχας» το 1919, αναλύει τα καθήκοντα του γυναικείου εργατικού κινήματος στη Σοβιετική Δημοκρατία.
Σήμερα, ο αστικός φεμινισμός «διαχειρίζεται» το Γυναικείο Ζήτημα. Οι φεμινιστικές οργανώσεις καλούν σε πορείες, δημιουργούν γεγονότα, πιέζουν όπως πιέζουν. Η μονοθεματικότητά τους (ασχολούνται ουσιαστικά μόνο με ζητήματα βίας κατά των γυναικών), η εξήγηση που δίνουν (φταίει ο άντρας γενικώς) και «οι λύσεις» που προτείνουν (εντός του συστήματος και των αστικών θεσμών, όπως αυστηροποίηση ποινών), δεν μπορούν να απαντήσουν στο ζήτημα της βίας, πόσο μάλλον να αναδείξουν τις πολλές πλευρές του Γυναικείου Ζητήματος. Τα γεγονότα των δύο τελευταίων χρόνων (το έγκλημα στα Τέμπη, ο φοιτητικός αγώνας ενάντια στα ιδιωτικά πανεπιστήμια και η γενοκτονία των Παλαιστινίων) έχουν βάλει τη σφραγίδα τους στις διαδηλώσεις της 8ης Μάρτη, κυριαρχούν δυνάμεις που δεν θέλουν τη σύνδεση του γυναικείου με άλλα κινήματα. Διαπιστώνουμε, και σε αυτό το ζήτημα, την κυριαρχία των αστικών απόψεων, που γοητεύουν τη ρεφορμιστική αριστερά και την αναρχία, καθώς συνοδεύονται με μπόλικο ακτιβισμό και αντικομμουνισμό.
Ζητήματα δράσης
Η οργάνωσή μας ασχολείται με το Γυναικείο Ζήτημα, προσπαθεί να μελετήσει τα χαρακτηριστικά του στις σημερινές συνθήκες και να αντιπαρατεθεί στις αστικές αταξικές φεμινιστικές απόψεις. Αν και η προσπάθεια βρίσκεται στην αρχή, έχει δώσει το ιδιαίτερο στίγμα της. Έχει ακουμπήσει δύσκολα θέματα, μετά τη δολοφονία του Ζακ και τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Μένουν πολλά ακόμη να επεξεργαστεί για να συγκροτήσει άποψη ολοκληρωμένη.
Η οργάνωσή μας συμμετέχει ανελλιπώς στις συγκεντρώσεις και τις δράσεις που καλούν οι φεμινιστικές οργανώσεις, στις οποίες παρεμβαίνει με τις προκηρύξεις της, με τα συνθήματα και τα αιτήματά της. Απαιτείται εμπλουτισμός των αιτημάτων και των συνθημάτων και ένα ξεκαθάρισμα στην υπογραφή. Πρέπει να εργαστεί για να δημιουργεί η ίδια γεγονότα.
Το Γυναικείο Ζήτημα δεν είναι επιμέρους ζήτημα. Σε αυτό η οργάνωση πρέπει δώσει την αξία που του αναλογεί, να ευνοήσει τη δράση και τις πρωτοβουλίες των γυναικών της οργάνωσης και ταυτόχρονα να καθοδηγήσει τη δράση τους. Μόνο έτσι μπορούν οι πρωτοβουλίες να αξιοποιηθούν και να γεννήσουν νέες πρωτοβουλίες κι αυτό ισχύει για όλα τα ζητήματα.
Το Γυναικείο Ζήτημα είναι υπόθεση πρώτα των γυναικών. Σε μια κομμουνιστική οργάνωση, που θέλει να μορφώσει και να διαπαιδαγωγήσει τις εργαζόμενες μάζες, έχει σημασία η θέση των γυναικών στην οργάνωση. Φορείς των απόψεων της οργάνωσης είναι όλα τα μέλη της που κρίνονται και στη θεωρία και στην πράξη και αυτό ισχύει για όλα τα ζητήματα.
Το Γυναικείο Ζήτημα δεν είναι επετειακό. Δεν εξαντλείται στην καθιερωμένη εκδήλωση στις 8 Μάρτη και ούτε στις παρεμβάσεις στις διαδηλώσεις που διοργανώνουν άλλοι. Η ανασυγκρότηση του γυναικείου κινήματος είναι αναγκαία και θέλουμε και μπορούμε να συμβάλουμε.
Το γυναικείο κίνημα πρέπει να ανασυγκροτηθεί ως διακριτό τμήμα του εργατικού–λαϊκού κινήματος, κι επομένως μεγάλο μέρος της διαδικασίας ταυτίζεται με την πορεία ανασυγκρότησης του εργατικού–λαϊκού κινήματος. Όμως, το γυναικείο έχει ιδιαιτερότητες και επιπλέον δυσκολίες. Πρέπει να υπερασπιστεί την ύπαρξή του, ακόμα και μέσα στις γυναικείες μάζες, να ξεκαθαρίσει τα χαρακτηριστικά του, να μελετήσει την ιστορία του, να κάνει αυτοκριτική και κριτική, να αντιπαρατεθεί με τον φεμινισμό και τις αστικές αντιλήψεις, να δοκιμαστεί σε μάχες για τα δικαιώματά της γυναίκας, να στηρίξει τον καθημερινό αγώνα της και την αντιπαράθεσή της με το άλλο φύλο, στη βάση ότι η αντίθεσή της με τον άντρα είναι έκφραση των ταξικών αντιθέσεων, να αναπτύξει επιχειρήματα ενάντια στη σάπια κυρίαρχη ιδεολογία και να αποκαλύψει το πολυδαίδαλο δίκτυο ελέγχου κι εκμετάλλευσής της.
Η γυναίκα έχει κάθε συμφέρον να παλέψει για έναν άλλο κόσμο και η οργάνωση να την κερδίσει στον αγώνα για την ανατροπή του συστήματος, για μια άλλη κοινωνία, για τον σοσιαλισμό.
Βαγγελιώ Δερμιτζάκη
Οργάνωση Αθήνας
