Ενας από τους κυρίαρχους μύθους για το ρόλο των μεταναστών στη χώρα μας είναι η υποτιθέμενη σχέση τους με τη μείωση των θέσεων εργασίας. Εδώ έχουμε να παρατηρήσουμε δύο πράγματα.
Σχέση υπάρχει ανάμεσα στην απασχόληση και τους μετανάστες εργαζόμενους, μόνο που παρουσιάζεται αντίστροφα! Η μείωση των εγχώριων θέσεων εργασίας αποτελεί ένα βασικό επιχείρημα -οικονομικού χαρακτήρα- της ακροδεξιάς, των φασιστών και των διαφόρων εθνοπατέρων που κατοικοεδρεύουν σ” όλα τα αστικά κόμματα. Από την άλλη, υπάρχει ένας «αντίλογος» που προσπαθεί ν” αποδείξει ακριβώς το αντίθετο: τη μεγάλη συμμετοχή των μεταναστών εργαζομένων στην -κατ” αυτούς- εθνική οικονομία.
Την υπεργολαβική υπεράσπιση των μεταναστών έχουν αναλάβει διάφοροι εκσυγχρονιστές του τύπου Τάκη Μίχα, Γιώργου Παπανδρέου και άλλων «πολυπολιτισμικών» προσωπικοτήτων, χωρίς βέβαια να καταφέρνουν να υπερασπίσουν τους μετανάστες εργαζόμενους σ” όλη τη γραμμή των δικαιωμάτων τους. Κάθε άλλο. Τόσο οι νόμοι που ψηφίζονται, στηρίζονται και εφαρμόζονται από τους «πολυπολιτισμικούς» εκσυγχρονιστές όσο και η επιδεινούμενη κατάσταση συνολικά της εργατικής τάξης της χώρας μας (μέρος της οποίας είναι και οι μετανάστες) οδηγούν σε ακόμη μεγαλύτερο περιορισμό των δικαιωμάτων τους.
Θα “λεγε κανείς ότι η σοβινιστική-ρατσιστική πλευρά του ζητήματος και η κοσμοπολίτικη, «πολυπολιτιστική» αλληλοσυμπληρώνονται:
Η πρώτη αποτελεί, σαφώς, την αιχμή της επίθεσης στους μετανάστες εργαζόμενους, η δεύτερη λειτουργεί σαν το άλλοθι μιας αντιφατικής, ωστόσο ενιαίας, πολιτικής. Εχοντας ξεκαθαρισμένο ότι η πολιτική απέναντι στους μετανάστες εργαζόμενους είναι συνολική κι έχει συγκεκριμένες κατευθύνσεις, μπορούμε παρ” όλα αυτά να αντλήσουμε στοιχεία από την αντιπαράθεση των δύο «πλευρών» του συστήματος.
Τι δείχνουν οι έρευνες
Το 1996 δημοσιεύτηκε «Η Πολιτική Οικονομία της παράνομης μετανάστευσης» των Λ. Κατσέλη, Γ. Λιανού, και Α. Σαρρή σε δείγμα τεσσάρων περιοχών της Β. Ελλάδας. Η έκθεση αποδείκνυε με στοιχεία ότι 470.000 εργαζόμενοι, δηλαδή το 13% των εργαζομένων, από τότε ακόμα, ήταν παράνομοι μετανάστες. Το 31% απ” αυτούς εργαζόνταν στη γεωργία και το 11% στον κατασκευαστικό τομέα.
Η συμβολή τους στην αύξηση του ΑΕΠ ανέρχεται στο ποσοστό του 2,3%! Το 87% απασχολούνταν σε θέσεις ανειδίκευτης εργασίας όπου είχαν υποκαταστήσει τους Ελληνες μόνο στο 5,8% των θέσεων αυτών. Με άλλα λόγια, εργάζονταν σε θέσεις που πολύ λίγο ενδιέφεραν τους Ελληνες, σε εργασίες που δεν επιθυμούσαν πλέον να εκτελέσουν.
Πρόσφατη έρευνα (η πιο πρόσφατη έκθεση του ΕΚΚΕ) ενίσχυσε την εικόνα αυτή. Το 1/3 των εργαζομένων στα κατασκευαστικά ολυμπιακά έργα είναι αλλοδαποί. Στην οικοδομή, τα 4/10 των εργαζομένων, και μάλιστα σε τομείς όπως τα μπετά και το «σιδέρωμα», όπου πλέον δεν βρίσκεις έλληνες εργαζόμενους.
Σύμφωνα με τους συντηρητικότερους υπολογισμούς, ο πληθυσμός των μεταναστών εργαζομένων στη χώρα ξεπερνά το 1.300.000, περίπου το 1/3 του εργατικού δυναμικού της χώρας.
Το βασικό στοιχείο των ερευνών
Κατά τη γνώμη μας, το σημαντικό στοιχείο των ερευνών δεν είναι ότι δεν υποκαθίστανται θέσεις εργασίας «εγχώριων» εργαζομένων. Οχι ότι δεν έχει τη βαρύτητά του ένα τέτοιο στοιχείο, αλλά θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι με την αύξηση της ανεργίας πολλοί Ελληνες στρέφονται σε θέσεις ανειδίκευτης εργασίας, οπότε εκεί συναντούν τους ξένους.
Εδώ η άποψη που φορτώνει την αύξηση της ανεργίας στους μετανάστες έχει διαπράξει βέβαια το πρώτο της ολίσθημα στην. αντίθετη κατεύθυνση. Γιατί οι επιχειρήσεις που κλείνουν δεν είναι ούτε αλβανικές, ούτε πακιστανικές, ούτε. αιγυπτιακές. Μάλιστα, πολλές επιχειρήσεις είτε κλείνουν, είτε συγχωνεύονται, είτε εξαγοράζονται και «εξυγιαίνονται» από την επέλαση του ξένου κεφαλαίου που κάθε άλλο παρά τριτοκοσμικό και μεταναστευτικό είναι!
Ομως το σημαντικό στοιχείο (και ταυτόχρονα δυναμικό) των ερευνών αυτών βρίσκεται αλλού: Στην παραδοχή ότι από το 1996 η συμβολή τους ανέρχεται στο 2,3 του ΑΕΠ. Σύμφωνα δε με νεώτερη έκθεση των Σαρρή (συνεργάστηκε στην προηγούμενη) και Ζαχαράκη, η διεύρυνση της παραγωγής στην Ελλάδα που προέρχεται από τη μεταναστευτική ροή αναμένεται να ξεπεράσει το 0,5% του ΑΕΠ σε ετήσια βάση. Αυτό στα απλά ελληνικά σημαίνει αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας, άρα αύξηση και της απασχόλησης μακροπρόθεσμα.
Να μην υπολογίσουμε εδώ πάνω ότι το μεγαλύτερο μέρος του κομποδέματος των μεταναστών μένει στις ελληνικές τράπεζες και ανατοκίζεται, πολλαπλασιάζοντας την κερδοφορία από την κλεμμένη υπεραξία των μεταναστών εργαζομένων. Αν υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία -ίσως αυτά ήδη κάπου τα επεξεργάζονται- η εικόνα για τη συμβολή των μεταναστών στη διεύρυνση της δραστηριότητας της αστικής ελληνικής οικονομίας θα “παιρνε τη σωστή της διάσταση.
Υπάρχει βέβαια ένα τελευταίο επιχείρημα για τη συμμετοχή των μεταναστών στην πτώση του εργατικού μεροκάματου. Εδώ βέβαια έχει τη. συμμετοχή της και η λεγόμενη επίσημη Αριστερά, τουλάχιστο με τη σιωπή της. (Αν και υπάρχουν πιο. ηχηρές τοποθετήσεις για ελληνικά πληρώματα στα πλοία, για τους Ελληνες στην οικοδομή, ειδικά από τα συνδικάτα που ελέγχει το ΚΚΕ).
Σύμφωνα με την έρευνα του 1996, ο μέσος μισθός ενός Αλβανού ήταν 45% χαμηλότερος από αυτόν ενός Ελληνα. Βέβαια, δεν χρειάζονται έρευνες για να αποδειχτεί το. αυταπόδεικτο! Ομως κι εδώ αγνοούνται βασικές πλευρές του προβλήματος.
1. Η διαπραγμάτευση της αξίας της εργατικής δύναμης και η αδυναμία της εργατικής τάξης να υπερασπιστεί το μεροκάματο είναι αποτέλεσμα γενικότερων πολιτικών και ταξικών συσχετισμών. Πολύ απλά, η υποχώρηση του κινήματος, η διάλυση του συνδικαλισμού είναι οι βασικές αιτίες για τα πλήγματα που έχει δεχτεί το εργατικό μεροκάματο. Βέβαια, όσο μεγαλύτερη δεξαμενή φθηνού και ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού υπάρχει τόσο το καλύτερο για το κεφάλαιο. Σ” αυτό το επίπεδο οι μετανάστες εργαζόμενοι χρησιμοποιούνται για να κρατηθούν χαμηλά τα ήδη χαμηλωμένα και ψαλιδισμένα εργατικά εισοδήματα.
2. Οπου το εργατικό κίνημα μπόρεσε, ακόμα και μέσα σ” αυτούς τους δύσκολους καιρούς, να υπερασπίσει τα δικαιώματά του (λίγες περιπτώσεις είναι αλήθεια), τα οφέλη ήταν συνολικά τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους μετανάστες εργαζόμενους.
Μερικά συμπεράσματα
Συνεπώς θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι μετανάστες εργαζόμενοι
α) Δεν υποκαθιστούν θέσεις εργασίας που ενδιαφέρουν τους ντόπιους εργαζόμενους παρά σε μικρό ποσοστό και σε περιορισμένους κλάδους.
β) Η υπεραξία που παράγουν κι αυτή που καταθέτουν στις τράπεζες συμβάλλει στη διεύρυνση της οικονομικής δραστηριότητας, άρα στην αύξηση της απασχόλησης.
γ) Οι όροι μέσα στους οποίους γίνεται αυτή η αύξηση δεν είναι ευθύνη των μεταναστών, αλλά ευθύνη του κινήματος της εργατικής τάξης που δεν καταφέρνει να υπερασπίσει συνολικά τα κοινωνικά και εργασιακά της δικαιώματα και τα ειδικότερα των μεταναστών σαν δεξαμενής φθηνού εργατικού δυναμικού.
Δυο λόγια για τους εκσυγχρονιστές
Οσο για τους κοσμοπολίτες υπεργολάβους των μεταναστών, των μειονοτήτων κ.λπ., η υποκρισία περισσεύει. Ο νόμος για τη νομιμοποίηση των παράνομων μεταναστών εργαζομένων οδήγησε στην πενιχρή νομιμοποίηση ενός πολύ μικρού κομματιού μεταναστών εργαζομένων και τη χρησιμοποίηση ή «διαχείριση» του μεγαλύτερου μέρους.
Από την πρώτη αδειοδότηση μέχρι την τελική νομιμοποίηση μεσολαβεί ένας τεράστιος κυκεώνας εμποδίων και γραφειοκρατικών προσκομμάτων που αφήνει μερικές μόνο σταγόνες του μεταναστευτικού ρεύματος να περάσουν. Διαχωρίζει τους αλλοδαπούς επιστήμονες από τους υπόλοιπους εργαζόμενους που θα πρέπει να μην αντικαθιστούν θέσεις εργασίας ημεδαπών. Οι εργοδότες θα παραγγέλνουν στη νομαρχία τον αριθμό εργατών υπό την προϋπόθεση να μην έχουν μόνιμη κατοικία στην Ελλάδα (στους οποίους απαγορεύεται να μετακινηθούν στην υπόλοιπη χώρα). Μόνο αν ο αλλοδαπός είναι στα πρόθυρα του θανάτου ή ανήλικος θα του παρέχονται ιατρικές υπηρεσίες, ενώ τα παιδιά των παράνομων μεταναστών δεν θα μπορούν να φοιτούν στο σχολείο. Την ίδια στιγμή μειώνονται και ουσιαστικά καταργούνται οι τάξεις υποδοχής μεταναστών στα σχολεία (ενώ μελετείται και πλαφόν παιδιών μεταναστών στις τάξεις).
Επιπλέον η «μεταναστευτική απειλή» χρησιμοποιείται έντονα για να αυξηθεί η αστυνομοκρατία και η αστυνομική αυθαιρεσία και η χώρα μετατρέπεται σ” ένα τεράστιο. σύνορο για τα δημοκρατικά δικαιώματα. Υπάρχουν βέβαια έρευνες που αμφισβητούν βάσιμα τη συμμετοχή των μεταναστών στην αύξηση της εγκληματικότητας.
Απορούμε (στην ουσία δεν απορούμε καθόλου!) πώς από τους ίδιους εκσυγχρονιστικούς και κοσμοπολίτικους κύκλους από τους οποίους εκπορεύονται διάφορες κατακλυσμιαίες και καταστροφολογικές έρευνες για το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος «διέφυγε» ότι μια ουσιαστική νομιμοποίηση των μεταναστών αλλάζει υπέρ της εργασίας την αναλογική σχέση συνταξιούχων-εργαζόμενων (ακόμα κι αν δούμε δυναμικά την περιορισμένη έστω νομιμοποίηση που προέβλεπε ο νόμος 2910/2001).
Για άλλη μια φορά το σύστημα της εκμετάλλευσης δρα και κινείται ενιαία απέναντι στον εργαζόμενο λαό. κομμάτι του οποίου αποτελούν και οι μετανάστες. Πάνω σ” αυτή τη βάση, η εκσυγχρονιστική πτέρυγα έχει αναλάβει να ενσωματώσει με τους μικρότερους τριγμούς το μικρό κομμάτι του μεταναστευτικού ρεύματος, αφήνοντας τη διαχείριση του υπόλοιπου (και μεγαλύτερου) κομματιού στην επίσημη και ανεπίσημη ρατσιστική πολιτική.
φ.494, 7/2/04
