Σαρωτικές, σε αντιδραστική κατεύθυνση είναι οι αλλαγές που προωθούνται στο σύνολο της εκπαίδευσης απ’ την κυβέρνηση. Η περίφημη επιτροπή διαλόγου, αφού «συνδιαλέχτηκε» με τις ντιρεκτίβες του ΟΟΣΑ και της Ε.Ε, έδωσε στη δημοσιότητα το πόρισμα των 137 σελίδων. Ήδη η κυβέρνηση ψήφισε μέσα στο Πάσχα τις αλλαγές στο δημοτικό, που αφήνουν μαθητές έξω απ’ το ολοήμερο, μειώνουν τα διδασκόμενα μαθήματα και οδηγούν σε μαζικές απολύσεις αναπληρωτών, σε ελαστικοποίηση και διεύρυνση του εργασιακού ωραρίου στην α/θμια, σε συγχωνεύσεις και κλείσιμο νηπιαγωγείων και δημοτικών. Ψήφισε και υλοποιεί απ’ τη νέα σχολική χρονιά ένα «πείραμα πενταετούς διάρκειας» για τα ΕΠΑΛ. Στο όνομα της «ορθολογικής διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού στην εκπαίδευση», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, συγχωνεύει τομείς και ειδικότητες, ενοποιεί τις ειδικότητες των εκπαιδευτικών, συγχωνεύει σχολεία. Τόσο «παιδαγωγικά» και «επιστημονικά τεκμηριωμένα» είναι τα μέτρα που εφαρμόζουν!
Είναι γεγονός ότι αρκετές απ’ τις προτάσεις που κατέθεσε στη Βουλή ο πρόεδρος της επιτροπής Α. Λιάκος είναι τόσο κραυγαλέα αντιδραστικές, αφενός για τους μαθητές-φοιτητές αφετέρου για τους εκπαιδευτικούς, που κυκλοφορεί ότι «δεν μπορεί να τις εφαρμόσουν». Όμως, οι προτάσεις δεν διαφέρουν στη βάση τους απ’ τους διακαείς στόχους του συστήματος να ορθώσουν παραπέρα φραγμούς στο δικαίωμα της νεολαίας για ανώτατες σπουδές, στο χτύπημα των δημοκρατικών κατακτήσεων μαθητών στο χώρο του σχολείου και στην καταστρατήγηση των εργασιακών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων των εκπαιδευτικών. Παρόλο που διατυμπανίζουν για «δωρεάν εκπαίδευση», όλο το πόρισμα διατρέχουν οι προτάσεις για εξοικονόμηση πόρων, για συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων, για εθελοντική εργασία των γονιών και μαθητών για το βάψιμο των σχολείων κλπ, για εισφορές από τοπικούς πόρους, για μαθήματα με τηλεδιάσκεψη, γιατί θα είναι απαγορευτικό να υπάρχει καθηγητής για τάξη με κάτω από 20 μαθητές. Η μείωση των μαθημάτων και τα μεγάλα διαλείμματα στο Γυμνάσιο την ίδια κατεύθυνση υπηρετούν.
Απ’ την αρχή της εισήγησής του, ο Λιάκος αναπολεί το 1964 που υπήρχαν μόνο 2 Πανεπιστήμια στη χώρα και εκφράζεται ενάντια στις Πανελλαδικές εξετάσεις «επειδή βοήθησαν στη μετάβαση στη μαζική εκπαίδευση». Από τον νόμο Αρσένη, με τις πανελλαδικές εξετάσεις στις 3 τάξεις του Λυκείου, μέχρι τις πρόσφατες εξετάσεις με την τράπεζα θεμάτων, αυτός είναι ο στόχος των αλλαγών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ένα εκπαιδευτικό σύστημα που όσο θα ανεβαίνει βαθμίδα, θα είναι όλο και πιο ελιτίστικο και μη προσβάσιμο για τα παιδιά του λαού. Δεν είναι τυχαίο που οι προτάσεις αντιγράφουν ντιρεκτίβες του ΟΟΣΑ απ’ το 1995 για συμμετοχή των γονιών στους πόρους της εκπαίδευσης, για την αποκεντρωμένη εκπαίδευση –δηλαδή πιο κατηγοριοποιημένα σχολεία- ακόμη και στο τι θα διδάσκονται οι μαθητές.
Νέο Γυμνάσιο και νέο Λύκειο, με αντιδραστικά υλικά, σε αντιλαϊκή κατεύθυνση
Το Γυμνάσιο γίνεται τετραετές, στη Δ΄ τάξη του οποίου θα «οριστικοποιείται η απόφαση των μαθητών για την εκπαιδευτική τους πορεία». Παρόλο που η φτώχεια και τα οξυμένα κοινωνικά προβλήματα που εξαπλώνονται και οξύνονται με βάση την πολιτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ -ΑΝΕΛ αποθαρρύνουν και ουσιαστικά απαγορεύουν στους περισσότερους νέους να ονειρεύονται για ανώτερες σπουδές, το πόρισμα δεν εφησυχάζει! Ξεκαθαρίζει ότι «Απολυτήριο Γυμνασίου και Λυκείου θα παίρνουν οι μαθητές μετά από πανελλαδικές εξετάσεις Πιστοποίησης, με θέματα από τράπεζα θεμάτων» (σελ.120). Η σιγουριά των παλιών, αποτελεσματικών για το σύστημα ταξικών φραγμών είναι εδώ.
Η όλη φιλοσοφία των προτάσεων περιγράφεται στο: «εκείνο που χρειάζεται είναι τομές που θα καταλύσουν τις παλιές εμπεδωμένες συνήθειες, θα κλονίσουν τα αυτονόητα […]». Με απλά ελληνικά, «να καταλάβουν οι νέοι από νωρίς ότι δεν κάνουν όλοι για γράμματα». Σ’ αυτή την κατεύθυνση θέλουν να εμπλέξουν τους γονείς στην όλη λειτουργία του σχολείου, για να έχουν τη δυνατότητα να πάνε τα παιδιά τους σε όποιο σχολείο θέλουν, χωρίς να συγχρωτίζονται αυτά «που έχουν» με αυτά «που δεν μπορούν», να νομιμοποιηθεί η εξωσχολική μάθηση! Αντιλαμβάνεται ο καθένας, ότι ο άνεργος, ο φτωχός γονιός, ο γονιός που τρέχει όλη μέρα για τον επιούσιο δεν θα μπορεί να συμβάλλει στη λειτουργία του σχολείου με ότι αυτό συνεπάγεται για το παιδί του. Η αντικατάσταση του βαθμού από την περιγραφική αξιολόγηση του μαθητή που ανακοίνωσε ο Φίλης είναι το ίδιο ταξική όπως και ο βαθμός, αφού ο μαθητής προσέρχεται με άνισους όρους (οικονομικούς-κοινωνικούς) σε ένα σχολείο που θα του παρέχει και διαφοροποιημένα επίπεδα γνώσης από το άλλο σχολείο που θα πηγαίνουν οι μαθητές «που θα παίρνουν τα γράμματα». Η λεγόμενη αυτονομία της σχολικής μονάδας είναι δεσμευμένη απ’ τις οικονομικές παροχές γονιών κλπ και θα οδηγήσει σε παραπέρα κατηγοριοποίηση των σχολείων και ενίσχυση της ταξικής διαφοροποίησης.
Το «νέο Λύκειο» είναι ένας προθάλαμος για το πανεπιστήμιο. Γίνεται ένα σχολείο που ενθαρρύνει τον διαγκωνισμό, αφού ο βαθμός του απολυτηρίου είναι εισιτήριο για τα Πανεπιστήμια. Ένα Λύκειο για πολύ λίγους και τους έχοντες. Η λειτουργία του και το σύστημα πρόσβασης για τα ΑΕΙ είναι συνδεδεμένα με την κινητικότητα μέσα στα πανεπιστήμια, την κατάργηση της αξίας του πτυχίου σαν ικανό επαγγελματικό εφόδιο και την αντικατάστασή του από τις πιστωτικές μονάδες.
Πιο συγκεκριμένα:
Το Λύκειο γίνεται διετές. Δύο είναι τα κοινά μαθήματα. Η Νεοελληνική γλώσσα και Λογοτεχνία και τα Αγγλικά. Όλα τα άλλα είναι επιλογής και διακρίνονται σε υψηλού επιπέδου και βασικά. Όμως, «για να προσφέρονται όλα τα μαθήματα, πρέπει να γίνουν συγχωνεύσεις σχολείων ή να παρέχονται με τηλεδιάσκεψη»! Δηλαδή, σε όποιο σχολείο δεν συμπληρώνεται ο αριθμός των 20 μαθητών για ένα μάθημα, αυτό δεν θα διδάσκεται ή ο μαθητής θα το παρακολουθεί με τηλεδιάσκεψη. Αυτό λέγεται στη γλώσσα της κυβέρνησης «ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση».
Προκειμένου να πάρει ένας μαθητής απολυτήριο Λυκείου πρέπει:
1. να πάρει μαθήματα στο υψηλό επίπεδο και να δώσει εξετάσεις από τράπεζα θεμάτων,
2. να παρακολουθήσει πρόγραμμα κοινωνικής εργασίας (υποχρεωτικός εθελοντισμός!) που θα επιβλέπεται από καθηγητή,
3. να εκπονήσει διατριβή στην Α’ Λυκείου και διάφορες άλλες εργασίες.
Το νέο σύστημα πρόσβασης στα πανεπιστήμια
Μόνο διεστραμμένα μυαλά θα μπορούν να υπερασπιστούν ένα σύστημα πρόσβασης που βασίζεται στον τζόγο. Γιατί πώς αλλιώς να εξηγηθεί η παρακάτω πριμοδότηση του βαθμού πρόσβασης που θα έχει πετύχει ο μαθητής;
Όποιος δηλώνει μόνο 1 σχολή επιλογή: +1000 μόρια.
2 επιλογές: η 1η επιλογή +650 και η 2η επιλογή +350μόρια
10 επιλογές: η 1η επιλογή +250 μόρια κ.ο.κ.
Δηλαδή υποψήφιοι με την ίδια 1η επιλογή πριμοδοτούνται με διαφορετικά μόρια, επειδή δεν… πρόβλεψαν τις επιλογές των άλλων!
Αλλά ο Γολγοθάς όσων μπορέσουν να πάρουν Απολυτήριο Λυκείου δεν σταματά εκεί. Αν θέλουν να εισαχθούν σε υψηλής ζήτησης σχολές, θα υπάρχουν και εισαγωγικές εξετάσεις!
Όσο κι αν προσπαθεί το Υπουργείο Παιδείας να ντύσει με μεταξωτές κορδέλες [κατάργηση(;) προσευχής, παρελάσεων] τα μέτρα που προωθεί, δεν μπορεί να κρύψει ότι στις επιδιώξεις του είναι το χτύπημα της δωρεάν δημόσιας εκπαίδευσης, το πέταγμα της πλειοψηφίας των νέων μετά το Γυμνάσιο στην κατάρτιση και στη μαθητεία. Μαθήματα όπως ΣΕΠ-εργασιακό περιβάλλον, διαθεματικές δραστηριότητες, «διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού» κλπ, αλλά κύρια το ζοφερό παρόν που βιώνουν οι περισσότεροι μαθητές και η αβεβαιότητα ενισχύουν τη μόνιμη επιδίωξη του συστήματος και μέσα απ’ την εκπαίδευση να διαμορφώσουν στη νεολαία τα χαρακτηριστικά του πειθήνιου εργαζόμενου χωρίς απαιτήσεις και δικαιώματα. Η μαθητεία συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση. Εξάλλου, η υλοποίηση της μαθητείας ήταν απαίτηση των ιμπεριαλιστών.
Αντιδραστικές ανατροπές στα εργασιακά δικαιώματα των εκπαιδευτικών
Η αύξηση του διδακτικού ωραρίου των καθηγητών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση το 2013 πέταξε στην ανεργία 10.000 αναπληρωτές καθηγητές. Είναι αλήθεια ότι η σημερινή κυβέρνηση που ανερυθρίαστα κατεδαφίζει ό,τι έχει απομείνει από εργασιακά δικαιώματα και σπρώχνει παραπέρα το λαό στην εξαθλίωση, διδάχτηκε απ’ την προηγούμενη και τα βήματά της είναι πιο μελετημένα. Έχει βέβαια ένα ατού που δεν είχαν οι προηγούμενες: έναν λαό απογοητευμένο και προσωρινά καθηλωμένο από τις συνδικαλιστικές ηγεσίες, που υπηρετούν άψογα το σύστημα και την κυβέρνηση, και μια ρεφορμιστική αριστερά, που υποτιμά τους εργαζόμενους και εξαντλεί την «επαναστατική» δράση της στις ακτιβίστικες ενέργειες.
Αξιοποιώντας, λοιπόν, τα ατού της, διαμορφώνει ένα τοπίο στα σχολεία, ώστε οι εκπαιδευτικοί να βρεθούν τον Σεπτέμβρη προ τετελεσμένων. Μειώσεις ωρών μαθημάτων ειδικότητας στην Α’ τάξη ΕΠΑΛ, μειώσεις διδακτικών ωρών στα Γυμνάσια, κατάργηση μαθημάτων, συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων, ενοποίηση ειδικοτήτων, αξεκαθάριστο το τοπίο για τα σχολεία της ειδικής αγωγής και τα τμήματα ένταξης. Οι δηλώσεις του Φίλη είναι ξεκάθαρες. Τον Σεπτέμβριο, τα σχολεία θα ανοίξουν «χωρίς κενά», έστω και απ’ την ανάποδη. Το καμπανάκι δεν χτυπά μόνο για τους αναπληρωτές εκπαιδευτικούς που μπορεί να βρεθούν χωρίς δουλειά, αλλά και για τους μόνιμους που δεν θα καλύπτουν ωράριο σε ένα σχολείο ή θα καταργηθεί η ειδικότητά τους. Αν η κινητικότητα, ακόμη και σε άλλο υπουργείο ή άλλο νομό, ακούγεται «υποφερτή» την εποχή των 1.500.000 ανέργων, κανείς –εκτός από τη συλλογική αντίσταση– δεν εγγυάται ούτε τη μονιμότητα της θέσης.
Τα φερέφωνα του συστήματος γνωρίζουν πολύ καλά ότι η εφαρμογή πιο ταξικού μοντέλου εκπαίδευσης χρειάζεται έναν υποταγμένο εκπαιδευτικό που με τη στάση του θα «εμπνέει» στους μαθητές τα σάπια ιδανικά του συστήματος. Το πόρισμα του Λιάκου οργιάζει από προτάσεις εγκλωβισμού-πειθαναγκασμού των εκπαιδευτικών. Ο εκπαιδευτικός θα αξιολογείται από τα αποτελέσματα των επιδόσεων των μαθητών του, από τη διαφορά του προφορικού απ’ τον γραπτό βαθμό, από τις συνεχείς επιμορφώσεις και απ’ την εμπλοκή του στις κοινωνικές δραστηριότητες του σχολείου, την εθελοντική προσφορά «συγκέντρωσης χρημάτων για τα δόντια μαθητή»! (σελ. 117). Δηλαδή καλός εκπαιδευτικός δεν είναι αυτός που διεκδικεί για δωρεάν παροχή περίθαλψης και εκπαίδευσης, αλλά αυτός που μαθαίνει τους μαθητές τους ότι αξίζουν μόνο τη φιλανθρωπία και όχι ζωή με δικαιώματα και αξιοπρέπεια. Εισάγει μάλιστα έναν νέο ορισμό του εργασιακού χρόνου των εκπαιδευτικών, προσθέτοντας στο διδακτικό ωράριο και τις κοινωνικές δραστηριότητες ξεχνώντας σκόπιμα τα άλλα εργασιακά εξωδιδακτικά καθήκοντα των εκπαιδευτικών. Θα στηθεί ένας μηχανισμός εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης της σχολικής μονάδας και του εκπαιδευτικού, που θα κρέμεται σαν τη δαμόκλεια σπάθη πάνω από το κεφάλι του, σε κάθε βήμα του.
Η κυβέρνηση δείχνει αποφασισμένη να προχωρήσει σε κατά μέτωπο επίθεση στην εκπαίδευση. Ήδη, όπως προαναφέρθηκε, προχώρησε βήματα υλοποίησης στην πρωτοβάθμια, στα Γυμνάσια και στα ΕΠΑΛ. Το κίνημα των εκπαιδευτικών, αποσυγκροτημένο και αδύναμο, είτε παρακολουθεί να περνούν διάφορα μέτρα, είτε αποπροσανατολίζεται σε συζητήσεις για το α ή β μάθημα, την α ή τη β ειδικότητα. Αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά, ότι το ζητούμενο δεν είναι οι πιο «παιδαγωγικές» προτάσεις ή αυτές «που δεν έχει σκεφτεί το υπουργείο», όπως προβάλλουν ρεφορμιστικές παρατάξεις και έχουν μετατρέψει το συνδικαλιστικό κίνημα σε συμβουλάτορα του υπουργείου, «χωρίς να συμμετέχουν στο διάλογο», αλλά ο συσχετισμός δύναμης που θα γείρει υπέρ των εργαζομένων στην εκπαίδευση και των μαθητών. Το ζητούμενο είναι η συσπείρωση πάνω στην υπεράσπιση και διεκδίκηση μόνιμης και σταθερής δουλειάς. Είναι η συγκρότηση κοινού μετώπου εκπαιδευτικών, μαθητών και γονιών ενάντια στους ταξικούς φραγμούς, για δημόσια δωρεάν παιδεία.
Όσο και να επιχαίρει η κυβέρνηση, ότι περνάει τα βάρβαρα μέτρα ενάντια στο λαό και τη νεολαία, «χωρίς να ανοίξει μύτη», η οργή και η ανέχεια καθόλου δεν εγγυώνται ότι ο λαός και η νεολαία δεν θα βρουν τον δρόμο να υπερασπίσουν τη ζωή και το μέλλον τους. Σ’ αυτή την κατεύθυνση οι δυνάμεις της αριστεράς που εμπιστεύονται το λαό και τις αστείρευτες δυνάμεις του χρειάζεται να βρουν τους τρόπους να συμβάλλουν.
