Με άρθρο του στην εφημερίδα «ΠΡΙΝ», ο σύντροφος Δ. Γκόβας ανέλαβε να απαντήσει στην κριτική που αναπτύξαμε από την Προλεταριακή Σημαία, ενάντια στο αίτημα που λανσάρει το ΝΑΡ στο εργατικό κίνημα, το 5νθήμερο-6ωρο-30ωρο.
Θεωρούμε αυτή την αντιπαράθεση χρήσιμη και επανερχόμαστε σε αυτήν, καθώς η αντιπαράθεση γραμμών είναι ο καλύτερος τρόπος για να κρίνει ο κόσμος του εργατικού κινήματος και της ριζοσπαστικής Αριστεράς τα ζητήματα και να διαμορφώσει άποψη. Η κριτική μας χαρακτηρίζεται από το ΠΡΙΝ ως «απαράδεκτη» για μια επαναστατική Οργάνωση, «πολεμική και αντισυντροφική». Δεν κατανοούμε ακριβώς τι αξιώνουνε οι σύντροφοι. Δεν είναι υποχρέωση και δικαίωμα του κάθε πολιτικού χώρου να ασκεί κριτική και να υπερασπίζεται τις θέσεις του, στην ολότητα τους; Και γιατί οι ίδιοι δεν εκκίνησαν πρώτοι ένα γύρο αντιπαράθεσης με το ΚΚΕ(μ-λ) και τις «απαράδεκτες» θέσεις του που σύμφωνα με τον αρθρογράφου του ΠΡΙΝ: «Θυμίζουνε λίγο ΣΥΡΙΖΑ», είναι «κενό γράμμα και θεολογία», «Δευτέρα Παρουσία και σήμερα κάνουμε τον τερματοφύλακα καταγγέλλοντας τους συσχετισμούς», «αντιμαρξιστικά μαθήματα» και άλλα τέτοια… συντροφικά!
Εμείς, από την πλευρά μας, θεωρούμε ότι η πολιτική αντιπαράθεση δεν είναι ούτε κάλεσμα σε «Τσάι με τις Κυρίες», ούτε ότι πρέπει να συνοδεύεται από κάποια κακώς εννοούμενη αβρότητα στο όνομα άραγε ποιού σκοπού; Η αντιπαράθεση των ιδεών και των απόψεων, καθόλου δε ζημιώνει, ίσα-ίσα ενδυναμώσει την κοινή δράση μέσα στο εργατικό κίνημα. Ας έχουνε περισσότερη πολιτική αυτοπεποίθηση οι σύντροφοι του ΝΑΡ και ας εστιάζουνε στα πραγματικά ερωτήματα.
Ο συσχετισμός εδράζεται στη θέληση μας ή στην υλική πραγματικότητα;
Σύμφωνα με τον τίτλο του άρθρου του ΠΡΙΝ, το βασικό ερώτημα είναι: «Υποταγή στο συσχετισμό ή αιτήματα ανατροπής;», ερώτημα που κανένα πρόβλημα δεν έχουμε να υιοθετήσουμε και να στρέψουμε ενάντια στον αρθρογράφο του. Για το ΝΑΡ, οι θέσεις μας και το αίτημα για 5νθήμερο-8ωρο συνιστούνε «αμυντισμό» και «υποταγή στο συσχετισμό», και λένε «όχι στις διαθέσεις και την πολιτικοποίηση του κόσμου γενικώς». Απαιτεί μάλιστα ο σύντροφος Δ.Γ. να εξηγήσουμε ποια είναι η διαφορά του 6ωρου από το 8ωρο ως αίτημα. Και αναρωτιέται αν θα γίνονταν ποτέ το Σικάγο αν οι εργάτες του υιοθετούσανε την αμυντικογενή γραμμή «κάτω τα χέρια από το 14ωρο». Θα τα εξηγήσουμε όλα αυτά, αλλά στη συνέχεια.
Πρώτα από όλα όμως θα αναρωτηθούμε με τη σειρά μας, ποιο το νόημα άραγε του αιτήματος «κάτω τα χέρια από το 8ωρο», αφού στέκεται τροχοπέδη στο σύγχρονο Σικάγο που όπου να’ ναι ξεπροβάλλει; Εφόσον με το λογική των συντρόφων ο συσχετισμός και τα αιτήματα δεν απορρέουν από την υλική πραγματικότητα και το επίπεδο οργάνωσης των εργαζομένων, εφόσον ο συσχετισμός ανατρέπεται από την «πολιτική μας θέληση», εφόσον τα προωθημένα αιτήματα του ΝΑΡ «ανοίγουν δρόμους ανατρεπτικούς και δεν υποτάσσονται στο εφικτό της σημερινής σαπίλας», για ποιον λόγο άραγε το ΝΑΡ δεν πετάει από πάνω του το παλιό φθαρμένο, τρύπιο ρούχο του 8ωρου, και το διατηρεί στα πλαίσια και τα αιτήματα του, στα συνθήματα σε απεργίες κτλ;
Επιπρόσθετα, μπορούνε να μας εξηγήσουνε οι σ. του ΝΑΡ, πότε και με ποια λογική περάσανε από το 7ωρο στο 6ωρο, γιατί δεν περάσανε αντίστοιχα από το 5νθμερο στο 4ημερο, και τι σχέση έχουνε όλα αυτά τα αιτήματα με την τεχνολογική ανάπτυξη της ανθρωπότητας. Με ποιο κριτήριο δηλαδή το ΝΑΡ, που είναι προωθητικό και ολοκληρωμένο, όχι σαν και εμάς του καθυστερημένους που έχουμε κολλήσει στο 1886, επιλέγει τα αιτήματα του για το εργατικό κίνημα; Λαμβάνουνε υπ’ όψιν οι σ. του ΝΑΡ το πολιτικό επίπεδο της εργατικής τάξης στο σήμερα, κάνουνε συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης; Και πότε, με ποιο κριτήριο θα περάσει το ΝΑΡ από το 6ωρο στο 5ωρο; Ποιον παράγοντα θα λάβει ως καθοριστικό; Τις ολοένα και αυξανόμενες τεχνολογικές δυνατότητες ή τη δυνατότητα διεκδικήσεων από το εργατικό κίνημα, το βαθμό συγκρότησης της εργατικής τάξης ως τάξη για τον εαυτό της; Απάντηση σε αυτά δεν υπάρχει στο ΠΡΙΝ, απλώς ανάλυση του πόσο κακό είναι το αίτημα για το 8ωρο.
Σε αυτό όμως το σημείο αποκαλύπτεται ότι δεν υπάρχει συνοχή στη λογική με βάση την οποία το ΝΑΡ διαμορφώνει τα «προωθημένα» του αιτήματα. Και αυτό γιατί εφόσον θεωρεί το ΝΑΡ ότι «Σήμερα κιολας…», ότι το 6ωρο είναι ένας υλοποιήσιμος στόχος πάλης στο εργατικό κίνημα, και όχι ένας παιδιάστικος αριστερισμός, όχι ένας βερμπαλισμός χωρίς αντίκρισμα, γιατί περιορίζει τη διεκδίκηση μονάχα στο επίπεδο του ελεύθερου χρόνου; Γιατί δεν βάζει ένα αναλόγως ριζικό αίτημα για τον κατώτατο μισθό; Ή θεωρούνε στο ΝΑΡ ότι μπορεί ένα εργατικό κίνημα να έχει τη δυνατότητα να επιβάλλει την ίδια στιγμή ριζική μείωση του χρόνου εργασίας, αλλά δεν έχει την ανάλογη δυνατότητα για μεγάλες αυξήσεις στους μισθούς; Το γεγονός ότι το ΝΑΡ πέρασε από το 7ωρο στο 6ωρο αλλά όχι από τα 1.450 σε ένα ανάλογο πολιτικό αίτημα, προδίδει και την προχειρότητα στο σχεδιασμό των αιτημάτων αλλά και την ίδια την ουσία αυτών των αιτημάτων, που μόνο προωθητικά δεν είναι.
Λέει ο αρθρογράφος του ΠΡΙΝ: «Ένας τέτοιος στόχος είναι και ο στόχος για μείωση του εργάσιμου χρόνου, δηλαδή τη μείωση του κλεμμένου χρόνου και πλούτου μας.». Σύμφωνοι. Ανάλογα με το επίπεδο συγκρότησης της, η εργατική τάξη διαπραγματεύεται και διεκδικεί στα πλαίσια της εκμεταλλευτικής κοινωνίας, το καλύτερο επίπεδο πώλησης της εργατικής της δύναμης, ως σημαντικό στοιχείο ενδυνάμωσης του εργατικού κινήματος, στο δρόμο για τη συνολική ανατροπή της αστικής εξουσίας. Υπάρχει όμως διαφορά αντίληψης στο πόσο μπορεί να συνεχίζεται αυτή η διαδικασία «μείωσης του κλεμμένου χρόνου και πλούτου μας» στα πλαίσια του καπιταλισμού.
Αν το εργατικό κίνημα αναπτύξει μια δυναμική τέτοια που να μπορεί να θέτει όπως αναφέρει ο ΔΓ «αιτήματα μείωσης των όρων εκμετάλλευσης, ρήξης με τα κέρδη και τους ρυθμούς ανάπτυξης του καπιταλισμού, από τη σκοπιά της συνολικής ανατροπής του», τότε το εργατικό κίνημα στη φάση «επίθεσης» του δεν θα βάλει το αίτημα της ρήξης με τους «ρυθμούς ανάπτυξης», αλλά την απ’ ευθείας κατάργηση του συστήματος της μισθωτής εργασίας. Ο Μαρξ στο βιβλίο του «Μισθός, Τιμή και Κέρδος» αναφέρει ότι: «Αντί για το συντηρητικό ρητό ‘ένα δίκαιο μεροκάματο για μία δίκαια εργάσιμη ημέρα’ θα πρέπει να γράψει στη σημαία της το επαναστατικό σύνθημα: ‘Κατάργηση του συστήματος της μισθωτής εργασίας’». Ο Μαρξ, ήτανε αυτός που έχει χαρακτηρίσει τα εργατικά συνδικάτα «κέντρα αντίστασης» κατανοώντας πολύ σωστά, ότι αν η πολιτική πάλη έχει φτάσει στο επίπεδο της ρήξης με την καπιταλιστική εκμετάλλευση ο αγώνας θα μετατραπεί από συνδικαλιστικός σε πολιτικό αγώνα για την εξουσία. Αν αυτό το συμπέρασμα φαντάζει στο ΝΑΡ ως «Δευτέρα Παρουσία του σοσιαλισμού», δεν ευθύνεται το ΚΚΕ(μ-λ), αλλά οι βλαβερές επιρροές του «μεταβατικού προγράμματος».
Ποιος είναι ο πραγματικός συσχετισμός;
Πιστεύουμε ότι και οι ίδιοι οι σύντροφοι του ΝΑΡ κατανοούν ότι το κίνημα δεν βρίσκεται στην φάση όπου άμεσα μπορεί να θέσει ένα τέτοιο αίτημα. Γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά ποιος είναι ο πραγματικός συσχετισμός. Απλώς το ΝΑΡ δεν «καταδέχεται» να «υποταχθεί» στο συσχετισμό. Είναι ζήτημα θέλησης! Είναι ζήτημα προθέσεων! Όχι ζήτημα πολιτικών, οργανωτικών δυνατοτήτων. Όχι ζήτημα πολιτικών καθηκόντων που θέτει η υλική πραγματικότητα, ο υλικός κόσμος. Αποτέλεσμα αυτής της άρνησης αποδοχής της υλικής πραγματικότητας είναι η πλειοδοσία που επικρατεί στο εργατικό κίνημα: 7ωρο το ΚΚΕ; 6ωρο εμείς!
Και εδώ έρχεται η προσγείωση στη σκληρή πραγματικότητα, σύντροφοι. Και δεν την κάνουμε εμείς αυτή την προσγείωση. Δεν είναι το ΚΚΕ(μ-λ) που με τις απόψεις του και τις θέσεις του φρενάρει το εργατικό κίνημα από την έφοδο, μακάρι να ήτανε έτσι. Είναι η κυβέρνηση, σύντροφοι, που αν θυμάστε, καταθέτει ένα νόμο που δίνει σοβαρό χτύπημα στο ήδη χτυπημένο 8ωρο!
Το 8ωρο δεν είναι απλώς μια ποσοτική βαθμίδα ανάπτυξης του εργατικού κινήματος, που πέρασε από τις 14 ώρες στις 8 ώρες δουλειάς. Το 8 δεν είναι απλώς ένας αριθμός. Το 8ωρο υπήρξε ο διεθνώς αναγνωρισμένος τρόπος υπολογισμού του εργάσιμου χρόνου για τον αιώνα που πέρασε και φέρει πάνω του βαριά τη σφραγίδα των επαναστατικών εργατικών κινημάτων διεθνώς και στην Ελλάδα, αλλά και βασικό-αναφαίρετο στοιχείο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Το 8ωρο δεν είναι «απλώς ένα αίτημα». Αποτελεί ραχοκοκαλιά της συγκρότησης της εργατικής τάξης. Το ότι ακόμα και σήμερα διατηρείται ως βάση υπολογισμού του εργάσιμου χρόνου, ακόμα και σε αυτό το ίδιο το τερατούργημα, έχει να κάνει με το γεγονός ότι η ταξική πάλη και τα αποτελέσματα της εγγράφονται και διαπερνούν τη νομοθεσία, το ίδιο το εποικοδόμημα του αστικού κράτους. Δεν όρισε το ΚΚΕ(μ-λ) το 8ωρο ως στοιχείο συγκρότησης της εργατικής τάξης από το κεφάλι του. Αυτό ήτανε το αποτέλεσμα της ταξικής πάλης που υπήρξε.
Η μάχη για το 8ωρο δεν είναι σύντροφοι μάχη οπισθοφυλακής, τερματοφύλακα, αμυντική και άλλα τέτοια φαιδρά. Είναι μάχη για ένα από τα κορυφαία στοιχεία που συγκροτούν την εργατική τάξη ως τάξη για τον εαυτό της. Και πάνω στο συσχετισμό που κατακτήθηκε από το επαναστατικό εργατικό κίνημα του αιώνα που πέρασε, εδράζεται η δυνατότητα διεκδίκησης του.
Η δυνατότητα διεκδίκησης του ελευθέρου χρόνου και γενικά των όρων ζωής της εργατικής τάξης, είναι πολιτικό ζήτημα, που σε καθοριστικό βαθμό εξαρτάται από το επίπεδο οργάνωσης της εργατικής τάξης. Ποιος είναι λοιπόν ο συσχετισμός που έχει διαμορφωθεί σήμερα για τις δυνάμεις τις εργασίας; Η εργατική τάξη και το κομμουνιστικό κίνημα βρίσκονται στο έδαφος της ήττας από τις δυνάμεις του κεφαλαίου και έλλειψης εμπιστοσύνης των μαζών προς το σοσιαλιστικό όραμα. Τα κομμουνιστικά κόμματα, όπου υπάρχουνε, είναι σκιά του επαναστατικού τους παρελθόντος και έχουνε μετατραπεί σε ρεφορμιστικά, έχουνε πάρει διαζύγιο από την επαναστατική πάλη. Η μεγάλη μάζα των εργαζόμενων βρίσκεται έξω από τα σωματεία και η ταξική τους συνείδηση βρίσκεται σε πρωτόλειο επίπεδο. Τα τελευταία χρόνια, παρά τις παραινέσεις του ΝΑΡ για το αντίθετο, το εργατικό κίνημα δεν έχει περάσει στην «αντεπίθεση» και ούτε πρόκειται να περάσει όσο δεν αναιρούνται βασικές πλευρές αυτής της πραγματικότητας που συνιστούν τον αρνητικό συσχετισμό.
Αν περάσει το αντεργατικό νομοσχέδιο και μάλιστα με όχι μαζικές αντιστάσεις σε αυτό, ο συσχετισμός στους χώρους δουλειάς, εκεί όπου διαμορφώνεται η συνείδηση των εργαζομένων, θα χειροτερέψει περαιτέρω τις δυνατότητες διεκδικήσεων του εργατικού κινήματος! Αν σύντροφοι, διαβάζοντας αυτές τις γραμμές δυσανασχετείτε, δεν φταίει που το ΚΚΕ(μ-λ) «υποτάσσεται στο συσχετισμό», αλλά η δική σας άρνηση να αναγνωρίσετε την πραγματικότητα. Κατεβείτε από το σύννεφο του μικροαστικού βερμπαλισμού, σταματήστε να ονειρεύεστε μέρα-μεσημέρι το νέο Σικάγο ενώ δυσκολευόμαστε να κηρυχτεί καλά-καλά μια γενική απεργία. Πατήστε στο έδαφος, και αναλάβετε τις ευθύνες που αναλογούν στην κίνημα μας. Γιατί η προβολή ενός τέτοιου αιτήματος ως άμεσου τη στιγμή που ο ταξικός εχθρός αμφισβητεί τον πυρήνα των δικαιωμάτων μας, κάνει ζημιά στο εργατικό κίνημα, το απομακρύνει από το επίδικο, και εν τέλει βοηθά μέσα από την αναχώρηση για την «αντεπίθεση», στην περεταίρω επιδείνωση του. Σήμερα κιόλας!
«Μαθήματα λενινισμού» από την Προγραμματική Διακήρυξη του ΝΑΡ
Στο ίδιο άρθρο, ο ΔΓ απαιτεί να μην κάνουμε στο ΝΑΡ «μαθήματα λενινισμού», κατηγορεί το ΚΚΕ(μ-λ) για «αντιμαρξισμό», επειδή κάναμε κριτική στην θέση του Π. Μαυροειδή ότι το «το σταθερό για όλους μειωμένο ωράριο, δημιουργεί θέσεις εργασίας αλλά και δίνει τη δυνατότητα να μην υπάρχουν part time δουλειές», λες και η δουλειά ως δικαίωμα είναι ζήτημα καταμερισμού του εργάσιμου χρόνου και ανακατανομής των διαθέσιμων ωρών εργασίας, όπως υπονοεί και το σύνθημα «λιγότερη δουλειά, δουλειά για όλους». Λες και τις θέσεις εργασίας τις δημιουργεί, σύμφωνα με το μαρξισμό, η μείωση του εργάσιμου χρόνου!
Εγκαλούμαστε επίσης γιατί δεν αντιλαμβανόμαστε το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί η «η αντίθεση παραγωγικών δυνάμεων / παραγωγικών σχέσεων στην αντικειμενική της διάσταση», και η συνεπακόλουθη άνοδος της τεχνολογίας, εγκαλούμαστε για τη θέση μας ότι «οι τεχνολογικές δυνατότητες της ανθρωπότητας δεν έχουνε σε τίποτα να κάνουνε με τη διεκδίκηση του ελεύθερου χρόνου», αν και ο αρθρογράφος του ΠΡΙΝ δηλώνει σύμφωνος με τη θέση μας ότι «η τεχνολογία δεν βρίσκεται στα χέρια της εργατικής τάξης, κάτι που μπορεί να γίνει μόνο στο σοσιαλισμό».
Ακόμα και στο ίδιο το άρθρο όμως του Π. Μαυροειδή, που αποτελεί μια αξιόλογη εργασία για στοιχεία που παραθέτει, άσχετα αν διαφωνούμε με τα συμπεράσματα, προκύπτει ότι το καθοριστικό ζήτημα που σχετίζεται με τη διεκδίκηση του ελεύθερου χρόνου τον αιώνα που πέρασε ήτανε το επίπεδο συνδικαλιστικής οργάνωσης της εργατικής τάξης, και όχι η τεχνολογική εξέλιξη, αφού τις τελευταίες δεκαετίες ο ελεύθερος χρόνος μειώνεται! Προκύπτει από τα στοιχεία του άρθρου του Π. Μαυροειδή ότι ο ελεύθερος χρόνος αυξήθηκε σημαντικά τα χρόνια 1918-1938, δηλαδή τα χρόνια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, όταν η κυβέρνηση Στάλιν καθιέρωνε το 5ωρο σε κάποιους τομείς της βιομηχανίας. Το ΝΑΡ όμως κατακεραυνώνει με κάθε ευκαιρία την ΕΣΣΔ και το Στάλιν…
«Στο ίδιο άρθρο (της Προλεταριακής Σημαίας), τα αντιμαρξιστικά μαθήματα συνεχίζονται με την προτροπή στο ΝΑΡ να καταλάβει πως «η τεχνολογία δεν βρίσκεται στα χέρια της εργατικής τάξης, κάτι που μπορεί να γίνει μόνο στο σοσιαλισμό». Σύμφωνοι.»
Όχι σύντροφοι, όχι και τόσο σύμφωνοι. Δεν τα βγάλαμε από το μυαλό μας αυτά τα ζητήματα. Διαβάζουμε στην Προγραμματική Διακήρυξη του ΝΑΡ:
«Οι νέες τεχνολογίες αποκαλύπτουν τη δυνατότητα για μια βαθιά πολιτική-πολιτιστική επανάσταση στην εργασία και συνολικά στη ζωή του εργάτη-δημιουργού. Η μαζική εφαρμογή των τεχνολογιών αυτών μπορεί να απαλλάξει από βαριές ή μονότονες εργασίες, μετασχηματίζει σε απλές διαδικασίες εργασιακά καθήκοντα που ως χτες απαιτούσαν μεγάλη ειδίκευση και δεξιοτεχνία, δρομολογεί νέους τρόπους κοινωνικού συνδυασμού της εργασίας και αξιοποίησης της «γενικής διάνοιας». Έτσι, οι εργάτες τείνουν ή μπορούν να έχουν συνολική εικόνα της παραγωγής, της εμπορίας αγαθών, της διακίνησης κεφαλαίων, του πολιτισμικού ανθρώπινου πλούτου. Η οργάνωση και η διαχείριση της παραγωγής και των κοινωνικών υποθέσεων μετατρέπονται σε υπόθεση που μπορεί να την ασκεί ο σύγχρονος συλλογικός εργάτης. Το διαχρονικό εργατικό αίτημα «να σπάσει ο διαχωρισμός σε διευθυντές και εκτελεστές» προβάλλει ως χειροπιαστή δυνατότητα. Αφαιρείται σε μαζική κλίμακα το πέπλο των πολύπλοκων, αποκλειστικών δήθεν διοικητικών ικανοτήτων και καθηκόντων των επιστατών, των μάνατζερ, των διευθυντών και τελικά τις ίδιας της αστικής τάξης. Όλοι αυτοί πλέον απομένουν γυμνοί, έτσι όπως τους γέννησε η κοινωνική τους μήτρα: σαν άχρηστα, βλαβερά παράσιτα που σφετερίζονται τον μόχθο και τις δεξιότητες των εργατών-δημιουργών και τις δυνατότητες που τους παρέχουν η επιστήμη και η τεχνολογία.»
Η δυνατότητα εποπτείας, ξεπεράσματος του διαχωρισμού σε διευθυντές και εκτελεστές, η δυνατότητα της εργατικής τάξης να κυβερνήσει, να ασκεί τη δικτατορία της, δεν τεκμηριώνεται τεχνολογικά αλλά πολιτικά. Δεν κατακτάται στο πεδίο των παραγωγικών δυνατοτήτων αλλά στο πεδίο της πολιτικής ηγεμονίας στο σοσιαλιστικό μετασχηματισμό, στο πεδίο της πολιτικοποίησης σε ανώτερο επίπεδο, στο πεδίο του ξεπεράσματος της ανάθεσης και των ειδικών μέσα από αναπτυγμένες σχέσης παραγωγής, οι οποίες θα αναπτύξουνε ακόμα περισσότερο τις παραγωγικές δυνατότητες της ανθρωπότητας. Η ηγεμονία κατακτάται όπως ο Λένιν εξηγεί: «η κάθε καθαρίστρια θα ασκεί τη διακυβέρνηση του κράτους». Οι τεχνολογικές δυνατότητες της ανθρωπότητας, η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, έχουνε από καιρό κάνει ώριμη και εφικτή την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Η καθαρίστρια σύντροφοι, μπορούσε και έπρεπε να κυβερνήσει, και χωρίς να είναι «σύγχρονος συλλογικός εργάτης», απαλλαγμένος(;) από τα δεινά της τεχνολογικής υστέρησης, και τη… «βαρετή εργασία».
Η θεωρία της θεμελίωσης της δυνατότητας του κομμουνισμού και των κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής με την τεχνολογική ανάπτυξη, και την άνοδο των παραγωγικών δυνάμεων, δεν αποτελεί τέκνο του μαρξισμού-λενινισμού αλλά των ρεβιζιονιστών του 20ου συνεδρίου της ΕΣΣΔ, που υποβάθμισαν το ζήτημα των παραγωγικών σχέσεων. Κάθε πραγματικά σύγχρονη επαναστατική στρατηγική πρέπει να πάρει διαζύγιο με το ρεβιζιονισμό και τη «θεωρία των παραγωγικών δυνάμεων».
Αντί οι σ. του ΝΑΡ να επικαλούνται το λενινισμό ενάντια στο ΚΚΕ(μ-λ), θα ήτανε καλύτερα να μην αποκαλούνε τον Οκτώβρη του 1917 «μονόπρακτο», τη σοσιαλιστική οικοδόμηση «γραφειοκρατικό μοντέλο», το «ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού» (τον ιμπεριαλισμό) «ξεπερασμένο» ως σχήμα ανάλυσης (σε σχέση με τον «ολοκληρωτικό καπιταλισμό»).
Η Προγραμματική Διακήρυξη του ΝΑΡ καταλήγει σε «μια συνολική κομμουνιστική στρατηγική απάντηση, σε όλη την ανθρωπότητα και σε κάθε χώρα χωριστά, αποτελεί τη μοναδική ολοκληρωμένη εναλλακτική στον ολοκληρωτικό καπιταλισμό της εποχής μας, με την επαναστατική αντικαπιταλιστική τακτική και την εργατική πολιτική που θα την υπηρετούν, με το άλμα της εργατικής αντικαπιταλιστικής επανάστασης με κομμουνιστικό περιεχόμενο». Πουθενά ο σοσιαλισμός ως πολιτικό επαναστατικό πρόταγμα για την άλλη κοινωνία! Ξεχασμένη λέξη. Καλό θα ήτανε να γίνει και εδώ μια επίκληση στο λενινισμό, σύντροφοι.
Κ. Καμαρέτσος, αρθρογράφος της Προλεταριακής Σημαίας.
