Άρθρο από την Προλεταριακή Σημαία (φύλλο 901)
Πριν από λίγες μέρες παρακολουθήσαμε μια ακόμα τελετή για τα περίπου 3.000 θύματα της επίθεσης στο εμπορικό κέντρο της Ν. Υόρκης και το Πεντάγωνο, η οποία συνοδεύτηκε από πλήθος δημοσιεύματα με αναφορά στο γεγονός. Πρόσφατα, με διάταγμα του αμερικανού προέδρου Μπάιντεν, πρώτη φορά άρχισαν να δημοσιεύονται διαβαθμισμένα έγγραφα της έρευνας. Το FBI έδωσε στη δημοσιότητα το πρώτο αποχαρακτηρισμένο, και λογοκριμένο, 16σέλιδο έγγραφο που σχετίζεται με την έρευνά του, που σκιαγραφεί επαφές μεταξύ των «τρομοκρατών» και σαουδαράβων συνεργατών (οι 15 από τους 19 συλληφθέντες ήταν από τη Σ. Αραβία), αλλά δεν παρουσιάζει κανένα στοιχείο που να ενοχοποιεί το Ριάντ σε αυτές τις επιθέσεις. Επίσης και η «αμερικανική κυβερνητική επιτροπή» δεν βρήκε στοιχεία για άμεση χρηματοδότηση από την Σ. Αραβία της Αλ Κάιντα, η οποία εκείνη την εποχή φαίνεται να βρίσκει καταφύγιο στο Αφγανιστάν. Προμηνύματα που φέρνουν απογοήτευση σε άτομα και ασφαλιστικές εταιρίες που διεκδικούν αποζημιώσεις δισεκατομμυρίων από τη Σ. Αραβία. Τέλος, επίκειται η επανέναρξη της δίκης (είχε διακοπεί λόγο κορονοϊού) για τους «ενόχους» που κρατούνται στο Γκουαντάναμο, αλλά λίγοι ασχολούνται με αυτό!
Το πέρασμα του χρόνου μπορεί να αλλοίωσε, μέχρι ξεθωριάσματος, εικόνες και εντυπώσεις εκείνων των ημερών, αλλά ενίσχυσε τη σημερινή αμηχανία των ΗΠΑ στη διαχείριση αυτής της «επετείου». Όσο και αν το «τι», το «πώς» και το «γιατί» παραμένουν σε μεγάλο βαθμό απροσδιόριστα, το γεγονός σημάδευσε τις προηγούμενες δύο δεκαετίες.
Καταρχήν υπάρχει η εσωτερική διάσταση: Στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 ο πρώτος από τους Δίδυμους Πύργους πλήττεται στις 8.46 πμ, ο δεύτερος στις 9.03 πμ και το Πεντάγωνο στις 9.37 πμ. Λίγα λεπτά αργότερα, στις 10 πμ, ο στρατηγός, τεσσάρων αστέρων, Richard Clarke ενεργοποίησε το «κυβερνητικό σχέδιο συνέχειας». Εκείνη ακριβώς τη στιγμή, ο πρόεδρος Μπους και το Κογκρέσο παύτηκαν από τα καθήκοντά τους και τέθηκαν υπό στρατιωτική προστασία… προσωρινά! Η διαδικασία που εφαρμόστηκε σχεδιάστηκε από τον Αϊζενχάουερ σε μια εποχή που υπήρχε ο φόβος του πυρηνικού πολέμου. Προϋπέθετε πως δεν θα υπήρχαν συνταγματικές εξουσίες εάν ο ίδιος ο πρόεδρος και η πλειοψηφία των μελών του Κογκρέσου σκοτώνονταν, άρα στρατός, λογικά, να αναλάβει τη συνέχεια της κυβέρνησης. Εκείνη την ημέρα οι ΗΠΑ αντέδρασαν σαν έτοιμες από καιρό, παραβίασαν το Σύνταγμά τους και στη συνέχεια προώθησαν βαθιές μεταρρυθμίσεις θεσμών, μεταβάλλοντας τη φύση τους.
Η 11η Σεπτεμβρίου δεν αποτέλεσε αφορμή μόνο για τη βιαστική έγκριση ενός αντιτρομοκρατικού κώδικα, γνωστού ως «αμερικανικού πατριωτικού νόμου» (USA Patriot Act), που συντάχθηκε τουλάχιστον δύο χρόνια νωρίτερα, αλλά και για τη δημιουργία μυστικών Ενόπλων Ειδικών Δυνάμεων εντός των ενόπλων δυνάμεων. Επίσης επιτάχυνε τη δημιουργία της Γραμματείας για την «Άμυνα της Πατρίδας - Τμήμα Εσωτερικής Ασφάλειας» (συχνά, όπως παρατηρούν κάποιοι αναλυτές, μεταφράζεται λανθασμένα «Τμήμα Εξωτερικής Ασφάλειας») και αφορά ένα τεράστιο σύστημα ελέγχου του αμερικανικού πληθυσμού. Όλα αυτά προδίκαζαν την πορεία που θα ακολουθούσαν οι ΗΠΑ στη συνέχεια.
Η εξωτερική διάσταση είναι και η πιο κρίσιμη. Η 11η Σεπτεμβρίου είχε, από τη μια μέρα στην άλλη, αναγάγει την ισλαμική τρομοκρατία σε «υπ’ αριθμόν ένα εχθρό» των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Όπως έγραψαν τα μέλη του Project for a New American Century1, «αυτοί που πραγματοποίησαν αυτό το έγκλημα» ήθελαν να δημιουργήσουν ένα σοκ παρόμοιο με αυτό του Περλ Χάρμπορ! Στόχος, η αφύπνιση των μουσουλμάνων που θα επερχόταν όταν η Αλ Κάιντα θα προκαλούσε τις ΗΠΑ να κηρύξουν πόλεμο στο ισλάμ. Ο πόλεμος ξεκινά! Πριν σταματήσουν οι καπνοί από τις στάχτες των Δίδυμων Πύργων, ο αμερικανός πρόεδρος Μπους κήρυττε την έναρξη αυτού που, κατά καιρούς, αποκάλεσε «σταυροφορία» ή «πόλεμο εναντίον της τρομοκρατίας».
Σημειωτέον πως μετά το 1989 οι επεμβάσεις των ΗΠΑ γίνονται με στόχο τη νομιμοποίηση των αμερικανονατοϊκών δράσεων ακόμα και χωρίς την έγκριση του ΟΗΕ και με διάφορα προσχήματα. Έχουμε «Καταιγίδα της Ερήμου» την άνοιξη του 1991 στο Ιράκ, την επέμβαση στη Σομαλία τον Δεκέμβριο του 1992 και στη Γιουγκοσλαβία το 1995 και 1999. Σήμερα το Ιράκ είναι μια τριχοτομημένη χώρα (ο σιϊτικός Νότος, το σουνιτικό Κέντρο και ο κουρδικός Βορράς). Η Σομαλία είναι ένα διαλυμένο κράτος και ορμητήριο πειρατών. Η τεμαχισμένη Γιουγκοσλαβία μια εστία που σιγοκαίει και μπορεί να αναζωπυρωθεί ανά πάσα στιγμή.
Αλλά και από τις συγκρούσεις που υποκινούν οι ΗΠΑ μετά την 11η του Σεπτέμβρη, καμία δεν έχει λήξει. Η αστάθεια έχει επικρατήσει σε όλες σχεδόν τις αραβικές χώρες είτε πέρασαν είτε όχι την «άνοιξή τους»: η Λιβύη, η Συρία, η Υεμένη και ο Λίβανος… Τα διεθνή ΜΜΕ χαρακτήριζαν αυτές τις συγκρούσεις ως «εμφύλιους πολέμους» και τους ηγέτες τους ως «δικτάτορες», ωστόσο το γεγονός είναι πως υπήρχε σταθερότητα πριν από τη δυτική επέμβαση και μάλιστα κάποιες χώρες θεωρούνταν σύμμαχοι των ΗΠΑ πριν αρχίσει η καταστροφή τους.
Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν ξεκίνησε λίγο μετά την 11η Σεπτεμβρίου και υποτίθεται ότι θα διαρκούσε μερικές εβδομάδες. Αλλά δεν σταμάτησε ποτέ εκεί. Στο Ιράκ (για δεύτερη φορά) τα ξημερώματα της 20ής Μαρτίου 2003, μπροστά στα μάτια εκατομμυρίων τηλεθεατών, ξεκινά η επιχείρηση «Σοκ και δέος». Λίγο πριν, 5 Φεβρουαρίου 2003, ο υπουργός Εξωτερικών και πρώην πρόεδρος του Γενικού Στρατηγείου, Πάουελ, εκφωνεί μια ομιλία στο Συμβούλιο Ασφαλείας, το κείμενο της οποίας γράφτηκε από την ομάδα του Τσένεϊ. Κατηγορεί το Ιράκ για πολλά. Κύρια όμως για την προστασία των δραστών των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου και την κατασκευή όπλων μαζικής καταστροφής (που ποτέ δεν βρέθηκαν) για να επιτεθούν στα δυτικά κράτη.
Σήμερα είναι πλέον γνωστό πως η επίθεση στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ προετοιμαζόταν πριν από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Ο ίδιος ο αντιπρόεδρος Τσένεϊ διαπραγματεύτηκε, στις αρχές του 2001, τη δημιουργία αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στο Κιργιστάν, το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν στο πλαίσιο της ανάπτυξης δικτύων υποστήριξης, των χωρών της Κεντρικής Ασίας σε χερσαίες επιχειρήσεις των Αμερικανονατοϊκών.
Χρησιμοποιώντας οι ΗΠΑ ως επιχείρημα τη μετάσταση της τρομοκρατίας (με αρκετούς πρόθυμους να βοηθήσουν στην επιβεβαίωση αυτού του αφηγήματος), έδειχνε να αρκείται στο ότι ο απόλυτος εχθρός της Δύσης ονομάζεται Αλ Κάιντα και Μπιν Λάντεν. Είκοσι χρόνια πολέμων μετά, η αποτυχία είναι αναμφισβήτητη: το γεωγραφικό εύρος του τζιχαντισμού έχει διευρυνθεί. Οι οργανώσεις τζιχαντιστών δεν περιορίζονται στη Μ. Ανατολή. Δρουν στις τέσσερις γωνιές της Αφρικής, στο μεγαλύτερο μέρος του αραβικού κόσμου καθώς και στη νότια και τη νοτιοανατολική Ασία.
Με το Αφγανιστάν ξανά στα χέρια των Ταλιμπάν (μια εξέλιξη που οργανώθηκε από τις ίδιες τις ΗΠΑ για να παρατείνουν τη σύγκρουση), είκοσι χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου το διεθνές τοπίο μοιάζει πολύ διαφορετικό και το αφήγημα της τρομοκρατίας δείχνει να υποχωρεί.
Ωστόσο το βασικό χαρακτηριστικό του παραμένει: συντήρηση αστάθειας ώστε να μπορούν οι ΗΠΑ να επέμβουν με οποιοδήποτε πρόσχημα. Το ίδιο όμως μπορούν να κάνουν οι ανταγωνιστές και οι αντίπαλοί τους. Και το κάνουν!
Οι ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις οξύνονται και οι εντάσεις αυξάνονται, με τη Ρωσία και κυρίως την Κίνα να διαμορφώνουν νέο επίπεδο ανταγωνισμού. Όμως τα δεδομένα αλλάζουν και στην πλευρά της Δύσης. Η «παγκόσμια τάξη» μεταμορφώνεται, επιβεβαιώνοντας τα κλασικά χαρακτηριστικά του διεθνούς ιμπεριαλιστικού συστήματος.
Τελικά, είναι ένα πράγμα η συμπόνια για τα αθώα θύματα ενός εγκλήματος, όπως αυτό του Μανχάταν, ή ακόμη η παράλογη αποδοχή συμψηφισμών (παράπλευρες απώλειες) με ανάλογης ή και μεγαλύτερης έκτασης εγκλήματα που το ακολουθούν, και άλλο η ερμηνεία των βασικών αιτίων των διεθνών συγκρούσεων. Ερμηνεία που, εκτός των άλλων, παραπέμπει στο ίδιο πάντα πρόβλημα: το πώς θα γίνει κοινή συνείδηση στους λαούς ότι πραγματικοί τρομοκράτες και εγκληματίες είναι οι ιμπεριαλιστές και ο αρχιτρομοκράτης σήμερα οι ΗΠΑ.
ΧΒ
