Ή αλλιώς: στο βάλτο που μαλώνουν τα βουβάλια
την πατάνε τα βατράχια
Η επίσχεση εργασίας που έκαναν οι εργαζόμενοι του ΟΑΣΘ για 8 μέρες, από 15 Μάη μέχρι 23 Μάη, δημιούργησε τεράστια προβλήματα στη μετακίνηση των λαϊκών στρωμάτων της πόλης και ανέδειξε με μεγάλη έμφαση όλα τα ζητήματα που σχετίζονται μ” αυτό. Η κινητοποίηση των εργαζόμενων που έγινε για να πληρωθούν τα δεδουλευμένα των μηνών Μάρτη-Απρίλη και το Δώρο Πάσχα έληξε με την υπόσχεση ότι θα εξοφληθούν άμεσα. Έφερε στο προσκήνιο όλες τις παραμέτρους που αφορούν τον ΟΑΣΘ και τη μετακίνηση του λαού στη Θεσσαλονίκη.
Πόσο «ιδιότυπος οργανισμός» είναι ο ΟΑΣΘ;
Ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ), που δημιουργήθηκε το 1957, δεν αποτελεί μια συνηθισμένη ιδιωτική επιχείρηση. Έχει συσταθεί με μοναδικό σκοπό την εκτέλεση της δημόσιας υπηρεσίας του μεταφορικού έργου και επιχορηγείται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Η κρατική επιχορήγηση εξασφαλίζει στους μετόχους του το επιχειρηματικό κέρδος, ανεξάρτητα αν η επιχείρηση παρουσιάζει κέρδη ή ζημιές. Είναι μονοπώλιο στις αστικές μεταφορές στην πόλη, αφού οι αστικές κυβερνήσεις όλα αυτά τα χρόνια φρόντισαν να μην υπάρξει κανένα άλλο μεταφορικό μέσο. Αυτό μπορεί να αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία!
Λειτουργεί με καθεστώς αδιαφάνειας, ασυδοσίας και θεσμικής (κρατικής και πολιτικής) προστασίας. Οι καταγγελίες που έχουν γίνει είναι πάρα πολλές και χαρακτηριστικές. Να αναφερθούμε σε μερικές απ αυτές:
Το μετοχολόγιό του δεν δημοσιοποιήθηκε ΠΟΤΕ, εξασφαλίζοντας έτσι την ασυλία σ” αυτούς που για δεκάδες χρόνια έστησαν και διατηρούν μια καλοστημένη μηχανή που θησαυρίζει στις πλάτες του λαού. Ακόμη και τώρα που είχε απλήρωτους τους εργαζόμενους κατέβαλλε κανονικά το μέρισμα στους μετόχους.
Την ώρα που προχωρά σε απευθείας αναθέσεις, προσλαμβάνει «ημέτερους», νοικιάζει στον εαυτό του αμαξοστάσια, κάνει προμήθειες από εταιρείες συγγενικών του προσώπων, μειώνει τους οδηγούς και δεν κυκλοφορεί στους δρόμους τα λεωφορεία που υποχρεώνεται, ενεργοποιεί έναν μηχανισμό ελέγχου των εισιτηρίων που τρομοκρατεί, βιαιοπραγεί και εξευτελίζει όποιον αδυνατεί να κόψει εισιτήριο, ειδικά απέναντι σε νέους, νέες και ανέργους.
Ενδεικτικός είναι ο τρόπος που κλέβει τους επιβάτες. Από τα αυτόματα μηχανήματα εισιτηρίων που έχει μέσα στα λεωφορεία και δεν δίνουν ρέστα ωφελήθηκε το 2014 429.020 ευρώ, ενώ το 2015 436.270 ευρώ!
Γι” αυτή την «χρυσοτόκο όρνιθα» το δημόσιο πληρώνει ακόμη και τις εταιρείες που παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες στον ΟΑΣΘ για τις αντιδικίες του με τις κρατικές υπηρεσίες!
Παράλληλα με όλα αυτά, ήταν και είναι ένα εργαλείο δημιουργίας και διατήρησης πελατειακών σχέσεων για λογαριασμό του πολιτικού-οικονομικού κατεστημένου που τον έστησε, τον υποστηρίζει και προσπαθεί να τον αναπροσαρμόσει στις νέες συνθήκες. Η διοίκηση του ΟΑΣΘ αφήνει απλήρωτους τους εργαζόμενους, για να τους χρησιμοποιεί σαν μέσο πίεσης στις διεκδικήσεις της απέναντι στην κυβέρνηση, ενώ η πρόταση που παρουσίασε είναι πολύ αποκαλυπτική: Προβλέπει κούρεμα μισθών σε ποσοστό 29,5% και αύξηση τιμής εισιτηρίου στο 1,3 ευρώ και 0,70 λεπτά το μειωμένο (από 1 ευρώ και 0,50 λεπτά που είναι σήμερα).
Βεβαίως υπάρχουν και συμπληρωματικά σχέδια που προβλέπουν μείωση γραμμών, τριζωνικό σύστημα εισιτηρίου (χρέωση ανάλογα με την απόσταση), ελαστικές σχέσεις, μερική απασχόληση για να μειωθεί το μισθολογικό κόστος και «άλλες δαπάνες» από τα 88 εκατ. στα 62 εκατ. ευρώ. Ενώ άλλες παράμετροι ανεβαίνουν κι άλλες κατεβαίνουν, υπάρχει κάτι που παραμένει σταθερό: το επιχειρηματικό κέρδος.
Όλα αυτά πάντα με την προϋπόθεση-εκβιασμό να τα δεχτούν οι εργαζόμενοι, αλλιώς, κατά τον πρόεδρο του ΟΑΣΘ: «Αν δεν δεχτούν την πρότασή μας οι εργαζόμενοι, τότε θα πρέπει να προχωρήσουμε σε καταγγελία της σύμβασης, που είναι σε ισχύ μέχρι 31-12-2017. Αν και πάλι δεν τη δεχτούν, τότε –μετά από 3 μήνες– πάμε στη μετενέργεια, στα 500 ευρώ βασικό μισθό συν τέσσερα επιδόματα».
Οι επιδιώξεις της κυβέρνησης
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με επικοινωνιακά τεχνάσματα προσπαθεί να βγει κερδισμένη και να φανεί σαν λύτρωση η λύση που θα επιλέξει. Εκμεταλλεύεται τα δομικά χαρακτηριστικά του ΟΑΣΘ που προκαλούν και προσπαθεί να αξιοποιήσει την έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια για τη λειτουργία και τις υπηρεσίες που παρέχει. Δεν προχωρά στην καταγγελία της σύμβασης, όπως υποσχόταν προεκλογικά, και συνδιαλέγεται με τη διοίκησή του για την αναζήτηση λύσης!
Από τη μεριά του υπουργείου ανακοινώθηκε μέρος του προσχεδίου νόμου, που προβλέπει τη δημιουργία ενός φορέα που θα λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος, θα εποπτεύεται από τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών με σκοπό την “ανάπτυξη, συντονισμό , εποπτεία και έλεγχο των δημόσιων επιβατικών αστικών συγκοινωνιών λεωφορείων και μέσων (υπόγειων και επίγειων) σταθερής τροχιάς καθώς και των θαλάσσιων μεταφορών που εκτελούνται ή θα εκτελούνται στο μέλλον με σκοπό τη μεταφορά και εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού…”
Ο νέος φορέας θα είναι αρμόδιος να χαράζει και να επιβάλλει τον επιχειρησιακό σχεδιασμό και τον έλεγχο του αστικού συγκοινωνιακού έργου, να οργανώνει και να εκτελεί το έργο που διενεργείται από τους φορείς που ήδη το εκτελούν κατά την έναρξή του, δηλαδή από τους Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κρατικούς ή εγχώριους φορείς και νομικά πρόσωπα που αναλαμβάνουν κατόπιν διαγωνισμού την εκτέλεση συγκοινωνιακού έργου στην περιοχή της ευθύνης τους.
Είναι υπεύθυνος, επίσης, να σχεδιάζει και να επιβλέπει το εκτελούμενο έργο σε άλλες εταιρείες που ιδρύει ή και συμμετέχει…
Το σχέδιο νόμου προβλέπει επίσης την ίδρυση άμεσης θυγατρικής του νέου φορέα, επίσης δημοσίου συμφέροντος και υπό την εποπτεία του υπουργού, που λαμβάνει επιδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό για την κάλυψη του ετήσιου λειτουργικού ελλείμματος της ίδιας και των θυγατρικών εταιρειών της που παρέχουν συγκοινωνιακό έργο.
Αναζητείται μια λύση που θα είναι είτε τύπου συγκοινωνιών Αθήνας είτε με μορφή σύμπραξης δημόσιου – ιδιωτικού τομέα, αλλά με σαφή τα μνημονικά χαρακτηριστικά: μισθοί φτώχειας και ελαστικές σχέσεις για τους εργαζόμενους, αύξηση εισιτηρίων και μειωμένα δρομολόγια για τους επιβάτες. Μια τέτοια λύση απέχει «έτη φωτός» από τις λαϊκές ανάγκες.
Η διοίκηση του σωματείου στρώνει το έδαφος
Το έδαφος για τέτοιου τύπου λύσεις στρώνει η διοίκηση του σωματείου των εργαζόμενων που λειτουργεί στην υπηρεσία των συμφερόντων της εργοδοσίας. Με μια λογική «μαζί με το βασιλικό ποτίζεται και η γλάστρα» ταυτίστηκε με την εργοδοσία. Δέχτηκε να χρησιμοποιούνται οι εργαζόμενοι σαν μέσο πίεσης για να γίνονται τα χατίρια των μετόχων. Ιδιαίτερα την εποχή των αγώνων ενάντια στην αύξηση των εισιτηρίων, η εχθρική στάση της διοίκησης του σωματείου αποτέλεσε σημείο συκοφάντησης των εργαζόμενων. Όπως και η ταύτισή της με τον ΟΑΣΘ και τους ελεγκτές έβαζε τους υπαλλήλους απέναντι στο επιβατικό κοινό. Χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός ότι έχει δανείσει το αποθεματικό τους για ασφάλιση και σύνταξη στον ΟΑΣΘ. Σήμερα είναι φανερό ότι αναζητά με αγωνία σανίδα σωτηρίας (πλάι στην κυβερνητική πρόταση;) μπροστά στον κίνδυνο να καταλήξει «στυμμμένη λεμονόκουπα». Γι” αυτό ο Τσερμενίδης, πρόεδρος του σωματείου, αποκάλυψε ότι «από το σύνολο των 2.300 εργαζόμενων στον ΟΑΣΘ περίπου 200 άτομα είναι και μέτοχοι» (17 Μάη 2017, στο δικαστήριο για τα ασφαλιστικά μέτρα).
Οι εργαζόμενοι πρέπει να καταλάβουν ότι για να υπερασπισθούν τα δικαιώματά τους οφείλουν να ανατρέψουν την εργοδοτική διοίκηση. Να μπουν σε μια τροχιά απεξάρτησης από λογικές εργοδοτικού συνδικαλισμού και συνιδιοκτησίας. Και να συμπορευτούν μαζί με τους υπόλοιπους εργαζόμενους ενάντια στην επίθεση του συστήματος.
Ποιος θα πληρώσει «το μάρμαρο»;
Η κατάσταση όπως διαμορφώνεται και όπως φάνηκε και στις 8 μέρες της επίσχεσης δημιουργεί πολύ άσχημα δεδομένα για το λαό της πόλης. Οι μαθητές, οι φοιτητές, οι εργαζόμενοι, οι νέοι, οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι νιώθουν αιχμάλωτοι ενός συστήματος-μύλου που στις μυλόπετρές του συνθλίβονται οι λαϊκές ανάγκες. Στη μία πλευρά βρίσκεται ο ΟΑΣΘ, ένας οργανισμός-μονοπώλιο με κρατική επιχορήγηση, που λυμαίνεται το λαό και τις ανάγκες του, και στην άλλη μια κυβέρνηση που ψάχνει τον τρόπο και το χρόνο να περάσει μια αντιλαϊκή μνημονιακή επιλογή με το μικρότερο κόστος.
Στις ίδιες μυλόπετρες θα συμπιεστούν και τα δικαιώματα των εργαζόμενων αν συνεχίσουν να αυταπατώνται ότι υπάρχει τρόπος για να τη βγάλουν καθαρή. Η εργατική αριστοκρατία μπορεί. Η εργατική πλειοψηφία αποκλείεται.
Τι διεκδικούμε;
Τα πεδία πάλης και αγώνα δεν μπορεί να είναι στις προτάσεις προς το σύστημα. Οι προτάσεις οργάνωσης των αστικών συγκοινωνιών σε «δημόσια» ή «δημοτική» βάση, όσο επαναστατικές κι αν ακούγονται, είναι πλήρως ενσωματώσιμες, γιατί νομοτελειακά αναζητούν την κυβερνητική βούληση για να τις υλοποιήσει. Γι” αυτό και οι πολιτικές δυνάμεις που τις προβάλλουν βρίσκονται σήμερα σε μια αμηχανία μπροστά στις επιλογές ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ που έχουν μπόλικο «δημόσιο φορέα» στο περιτύλιγμα.
Με δεδομένο ότι η μετακίνηση είναι κοινωνικό αγαθό και δικαίωμα όλου του λαού, που πρέπει να παρέχεται δωρεάν για όλους, το εργατικό και λαϊκό κίνημα οφείλει να αναπτύξει μαζικούς αγώνες διεκδίκησης.
Να μην περάσει η αύξηση στα εισιτήρια.
Να παλέψουμε για σύγχρονη, ασφαλή και δωρεάν συγκοινωνία για όλους, με εργαζόμενους με μόνιμη και σταθερή δουλειά και μισθούς που να καλύπτουν το κόστος της ζωής.
Μόνο σ” αυτό το πεδίο πάλης και με αυτά τα αιτήματα μπορούν οι λαϊκές δυνάμεις να ανατρέψουν τους αρνητικούς συσχετισμούς και να επιβάλουν τη θέληση και τα δίκια τους.
