Με την ένταση Σερβίας-Κοσόβου να σιγοκαίει στο παρασκήνιο και τους μεγαλοϊδεατισμούς Αλβανίας και Σερβίας να ενισχύονται, οι πυκνές εξελίξεις στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και κυρίως η πολιτική κρίση που ξέσπασε στη Βόρεια Μακεδονία ανέδειξαν τα νέα επίκεντρα των βαλκανικών αναταράξεων του τελευταίου διαστήματος. Που ίσως αποδειχθούν και οι αδύναμοι κρίκοι μιας υπό ανάφλεξη νέας βαλκανικής κρίσης.
Βοσνία-Ερζεγοβίνη: ένα προτεκτοράτο σε αναστάτωση
Μετά από μια επεισοδιακή συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ανανεώθηκε για έναν ακόμη χρόνο η θητεία της πολυεθνικής ευρωπαϊκής «δύναμης σταθεροποίησης» (EUFOR-“Althea”) που μαζί με το Στρατηγείο του ΝΑΤΟ στο Σεράγεβο (NHQSA) ασκούν τη στενή επίβλεψη του ευρωνατοϊκού προτεκτοράτου. Αιτία των έντονων διαφωνιών μεταξύ των Δυτικών και της Ρωσίας- Κίνας αποτέλεσαν τα τεκταινόμενα του τελευταίου διαστήματος. Πιο συγκεκριμένα, στο στόχαστρο Ρωσίας – Κίνας βρέθηκε ο ύπατος εκπρόσωπος της «διεθνούς κοινότητας» Κρίστιαν Σμιτ. Όχι μόνο διότι σύμφωνα με Ρωσία-Κίνα δεν διορίστηκε με βάση τη διαδικασία που προβλέπει η «Συμφωνία του Ντέιτον» το 1995, αλλά κυρίως γιατί στην έκθεσή του δείχνει τη σερβοβοσνιακή ηγεσία ως υπαίτια της μεγαλύτερης υπαρξιακής απειλής που δέχεται η Βοσνία-Ερζεγοβίνη μετά τον πόλεμο. Παίζοντας δηλαδή ανοιχτά το ρόλο του ατζέντη των αμερικανονατοϊκών επιδιώξεων.
Αφορμή για το «αντισερβικό κείμενο», όπως χαρακτήρισε την εν λόγω έκθεση ο ρώσος εκπρόσωπος στον ΟΗΕ, οι πρόσφατες εξαγγελίες της σερβοβοσνιακής ηγεσίας περί δημιουργίας ξεχωριστού στρατού και δικαστικών αρχών. Εξαγγελίες που, σύμφωνα με τον Σμιτ, ισοδυναμούν με απόσχιση. «Ξεχνώντας» φυσικά να αναφέρει πως αυτές οι εξαγγελίες έγιναν μετά την πύκνωση των προσπαθειών της κροατομουσουλμανικής ηγεσίας καθώς και των Δυτικών να επαναφέρουν στο τραπέζι των συζητήσεων τη μετατροπή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης από ομοσπονδία σε ενιαίο κράτος. Συζήτηση που συνδέεται, σύμφωνα με το μέλος του τριμελούς προεδρείου Σ. Ντζεφέροβιτς, με την προοπτική ένταξης της Β-Ε στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ που είναι… μονόδρομος! Άλλωστε, για του λόγου το αληθές, η πολιτική συντονίστρια της Βρετανίας στον ΟΗΕ, στη συζήτηση του Συμβουλίου Ασφαλείας, απέρριψε «τις προσπάθειες υπονόμευσης του ύπατου εκπροσώπου» υπογραμμίζοντας ότι κάτι τέτοιο «υπονομεύει την περιφερειακή ασφάλεια και τον στόχο της ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης».
Βόρεια Μακεδονία: στη δίνη μιας νέας πολιτικής κρίσης
Χρειάστηκε, για να θυμηθούμε τις όχι πολύ μακρινές εξελίξεις, ένα διαρκές αμερικανοδυτικό πραξικόπημα (στο οποίο χρησιμοποιήθηκαν ανοιχτά τα αλβανικά κόμματα της χώρας και η αλβανική ηγεσία) δύο χρόνων για να επιβληθεί στην ηγεσία της Βόρειας Μακεδονίας ο «πρόθυμος» Ζάεφ. Η «Συμφωνία των Πρεσπών», με τη διπλή εκδούλευση Ζάεφ-Τσίπρα προς τον αμερικανονατοϊκό παράγοντα, οδήγησε το Μάρτη του 2020 τη γειτονική χώρα στο δολοφονικό μηχανισμό του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, παρέμεινε ως εκκρεμότητα η «ευρωπαϊκή προοπτική». Η πρόσφατη Σύνοδος Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων, που παρέπεμψε για πολλοστή φορά στο απροσδιόριστο μέλλον την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, εκτόξευσε την απογοήτευση όχι μόνο των αστικών κλικών που εκπροσωπεί ο Ζάεφ αλλά και του πληθυσμού της χώρας στα ύψη!
Φυσικά, πίσω από την απειλή του βουλγάρικου βέτο που μπλόκαρε την όλη διαδικασία, υπήρχε η κάθετη άρνηση της Γαλλίας να πει το «ναι» σε μια διεύρυνση, ενώ προκαλεί ερωτηματικά η χλιαρή στάση της Γερμανίας που ούτε καν πάλεψε τη δική της στρατηγική ένταξης των δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ. Στο ήδη δυσμενές κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον και τη διαρκή εθνοτική αλληλοκαχυποψία, η διάψευση των προσδοκιών έδρασε καταλυτικά, δημιουργώντας το έδαφος για την ενίσχυση του εθνικιστικού VMRO-DPMNE αλλά και δίνοντας τη δυνατότητα παραπέρα εμπλοκής της Ρωσίας και επηρεασμού από μέρους της των εξελίξεων. Ακόμα και με αυτά τα δεδομένα, σαν βόμβα έσκασε στην Ουάσιγκτον και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες η αναγγελλία παραίτησξς του Ζόραν Ζάεφ από το πρωθυπουργικό αξίωμα και από την προεδρία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SDSM) μετά τη συντριπτική ήττα του στις δημοτικές εκλογές.
Όλες τις επόμενες μέρες υπήρξε μεγάλη κινητικότητα στα επιτελεία των ιμπεριαλιστών, Αμερικάνων, Ρώσων και Ευρωπαίων. Οι αμερικάνοι ιμπεριαλιστές φαίνεται να έδρασαν παρασκηνιακά ώστε ή να υπάρξει μια κολοτούμπα του Ζάεφ (αναίρεση της αναγγελλίας παραίτησής του από την πρωθυπουργία) ή να αντικατασταθεί από τον επίσης «δημοφιλή» στους δυτικούς ιμπεριαλιστές, αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Ντιμιτρόφ. Σε κάθε περίπτωση θέλουν να αποτρέψουν μια παλιννόστηση του VMRO που, αν και ο ηγέτης του δείχνει ήδη στοιχεία προσαρμογής, θεωρείται απρόβλεπτο και προπαντός «ευάλωτο» στις «ρώσικη κακόβουλη επιρροή». Παράλληλα, έχοντας ήδη εκδηλώσει τη δυσαρέσκειά τους προς την ΕΕ, ασκούν πιέσεις ώστε να δοθεί σε ένα σύντομο διάστημα από την πλευρά της ΕΕ κάτι χειροπιαστό στη φιλοδυτική ελίτ της Βόρειας Μακεδονίας.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση μεγάλωσαν οι φωνές προς την κατεύθυνση «να προχωρήσει σε άμεση έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με Βόρεια Μακεδονία και Αλβανία» αλλά και της ανάγκης συνεννόησης με τις ΗΠΑ για τη Βοσνιακή κρίση, τις σχέσεις Σερβίας–Κοσόβου αλλά και για την υποβόσκουσα κρίση στο Μαυροβούνιο. Βέβαια, και χωρίς να αποκλείεται ένας συμβιβασμός, είναι αμφίβολο εάν φτάνουν οι… φωνές αυτές, για να ξεπεραστούν οι αντιτιθέμενες τακτικές και τα αποκλίνοντα συμφέροντα μεταξύ του γερμανικού και γαλλικού ιμπεριαλισμού. Ίσως το πιο ισχυρό επιχείρημα να αποτελέσουν «οι τρίτοι δρώντες» στα Βαλκάνια - και ως τέτοιοι για τη Γαλλία και τη Γερμανία δεν είναι μόνο η Ρωσία και η Κίνα αλλά εν μέρει και οι ΗΠΑ.
Από την άλλη πλευρά, ο ρωσικός ιμπεριαλισμός με όλες τις τελευταίες κινήσεις, φανερές και κρυφές, αλλά και τις τοποθετήσεις ανώτατων αξιωματούχων του, δηλώνει παρών (και) στα Δυτικά Βαλκάνια. Χαρακτηριστική από αυτή την άποψη είναι η αποστροφή του λόγου τού πρέσβη και μόνιμου αντιπροσώπου της Ρωσίας στην ΕΕ στο “Thessaloniki Summit” πως αυτά «πάντοτε αποτελούν ένα σημαντικό κεφάλαιο της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής», για να επισημάνει ότι «εμείς ποτέ δεν θεωρήσαμε τα Βαλκάνια το μαλακό υπογάστριο της Ευρώπης» (…αλλά φυσικό χώρο προβολής της δικής μας ισχύος, θα ήθελε μάλλον να προσθέσει).
Tο άδειασμα που έφαγε την προηγούμενη Κυριακή ο νυν κυβερνητικός συνασπισμός από το αλβανικό κόμμα BESA, το οποίο χωρίς… μπέσα στοιχήθηκε με το εθνικιστικό VMRO, έδωσε τη δυνατότητα στο τελευταίο να καταθέσει πρόταση δυσπιστίας προς την κυβέρνηση που συζητείται την Πέμπτη 11 Νοέμβρη. Από την άλλη ο Ζάεφ πέρασε στην αντεπίθεση, δήλωσε πως δεν θα αφήσει το VMRO να καταστρέψει τη χώρα, ενώ ένας αλβανός βουλευτής δήλωσε πως τελικά δεν θα καταψηφίσει την κυβέρνηση υπό τον Ζάεφ. Όλα δείχνουν πως οδεύουμε σε μια νέα φάση και ίσως κλιμάκωση της πολιτικής κρίσης στη γειτονική χώρα με απροσδιόριστες συνέπειες. Λέγεται και γράφεται πως πίσω από την κίνηση του BESA βρίσκεται η Τουρκία, που συνεχίζει τη σκληρή διαπραγμάτευση με τη Δύση, και ότι… πίσω από αυτήν η Ρωσία που εκμεταλλεύτηκε τη δυσαρέσκεια Ερντογάν από την αντιμετώπισή του στη Σύνοδο του G20.
Όπως και να έχει, η Ρωσία έχει «απευθείας» και χωρίς την ανάγκη διαμεσολαβητών σχέσεις με τμήματα των αρχουσών τάξεων της περιοχής. Και υπογραμμίζει όλο και πιο εμφατικά τελευταία, προς όλους και κυρίως προς τις ΗΠΑ, πως κάθε άλλο παρά τα Βαλκάνια «σφραγίστηκαν» με την αμερικανονατοϊκή βούλα και επομένως πως ο αγώνας για την ιμπεριαλιστική επικυριαρχία σ’ αυτά συνεχίζεται!
Άρχουσα τάξη της Ελλάδας: λεονταρισμοί και φόβοι
Μέσα στις δυσοίωνες για τους λαούς εξελίξεις που μόνο ανησυχία μπορούν να προκαλούν, ήρθε και η αντίδραση της αστικής τάξης που εν τω μεταξύ μετατρέπει τη χώρα με γοργά βήματα σε πλατφόρμα επιτήρησης και εξορμήσεων των αμερικανονατοϊκών φονιάδων. Έτσι, ο αναπληρωτής ΥΠΕΞ Μ. Βαρβιτσιώτης κουνάει το δάκτυλο στην ελίτ της Βόρειας Μακεδονίας για τις συνέπειες «επαναφοράς μια εθνικιστικής ρητορικής», ζητώντας από μέρους της «τη συνεπή εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών» και απειλώντας με «επαναπροσδιορισμό της εθνικής μας θέσης για την υποστήριξη της διαδικασίας της διεύρυνσης». Πίσω από την υποτιθέμενη άνεση υπάρχει η ανησυχία τόσο για τις εξελίξεις αυτές καθεαυτές όσο και γιατί η ΝΔ πιστεύει πως πολύ σύντομα θα πιεστεί από τις ΗΠΑ (και την ΕΕ) να φέρει στη Βουλή προς επικύρωση τα μνημόνια της «Συμφωνίας των Πρεσπών» που κρατά στα συρτάρια της υπό τον φόβο εσωκομματικής και κυβερνητικής κρίσης.
Άλλωστε πάνω απ’ όλες τις άρχουσες τάξεις των Βαλκανίων επικρέμαται το διάταγμα Μπάιντεν της 9ης Ιουνίου το οποίο απειλεί ανεξαίρετα και με βαριές συνέπειες όσους επιχειρήσουν να υπονομεύσουν τις ειρηνευτικές συμφωνίες στην περιοχή. Όσο για τον ΣΥΡΙΖΑ, κάνει κριτική στην κυβέρνηση της ΝΔ από… τα δεξιά, μιας και την εγκαλεί που δεν επικυρώνει τα μνημόνια «που διασφαλίζουν ότι ο εναέριος χώρος της γείτονος θα επιτηρείται από τα ελληνικά αεροσκάφη»! Ο κατήφορος δεν έχει τέλος…
