Μετά την Ολλανδία (όπου το αποτέλεσμα των εκλογών προσφέρεται για οποιοδήποτε συμπέρασμα), η εκλογική σκυτάλη πηγαίνει στη Γαλλία. Η «κούρσα» εισήλθε στη τελική ευθεία με την επικύρωση, από το Συνταγματικό Συμβούλιο, των έντεκα υποψηφιοτήτων του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών, στις 23 του Απρίλη. Ο δεύτερος γύρος, ανάμεσα στους δύο νικητές του πρώτου, θα διεξαχθεί στις 7 του Μάη. Με βάση τα όσα διαδραματίστηκαν τους τελευταίους μήνες στο πολιτικό σκηνικό της Γαλλίας, ιδιαίτερη σημασία αποκτά και ο «τρίτος γύρος», που αφορά τις βουλευτικές εκλογές που ακολουθούν (αρχές Ιούνη). Ως γνωστόν, από το 2002, ταυτίσθηκε η χρονική διάρκεια της θητείας προέδρου και Βουλής.
Σήμερα, το πολιτικό σκηνικό της Γαλλίας μοιάζει να βρίσκεται σε κατάσταση σύγχυσης όσο και πανικού. Μέσα σε λίγους μήνες έχουν καεί υποψήφιοι πρώτης γραμμής: Σαρκοζί Ζιπέ, Φιγιόν. Είτε ως αποτέλεσμα σκανδάλων είτε υπονόμευσης από τα κόμματά τους. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, κάτω από τη πίεση των προβλημάτων που τίθενται λόγω των μελλούμενων ανακατατάξεων στη ΕΕ, εξαιτίας του Brexit και της εκλογής Τραμπ. Αναμφίβολα αυτές οι γαλλικές προεδρικές εκλογές είναι οι πιο κρίσιμες στην πρόσφατη ιστορία της. Όπως παρατηρείται, για πρώτη φορά από τότε που ο Ντε Γκώλ κέρδισε τις εναρκτήριες προεδρικές εκλογές το 1965, κανένα από τα μεγάλα κόμματα δεν θα έχει υποψήφιο στον δεύτερο γύρο, όπου θα μονομαχήσουν ο Μακρόν και η Λεπέν.
Ο Μακρόν, πρώην υπουργός του Φρανσουά Ολάντ και «καταξιωμένος τραπεζίτης», κατεβαίνει σαν «ανεξάρτητος» (ούτε δεξιός, ούτε αριστερός!) και εναντίον όλων των κομμάτων. Ποντάρει γενικά στην τάση απόρριψης της παραδοσιακής πολιτικής, όπως έχει καταγραφεί αυτή μέχρι σήμερα, αν και για τον ίδιο εκκρεμεί δικαστική έρευνα για την περίοδο που ήταν υπουργός. Ωστόσο, διατηρεί ακέραια την εμπιστοσύνη και την εκτίμηση των τραπεζικών κύκλων, ενώ καταφέρνει πλήγματα και προς τα αριστερά: στον σοσιαλιστή Αμόν και στον ριζοσπαστικό Μελανσόν, οι οποίοι φλερτάρουν την ψήφο του μουσουλμανικού προλεταριάτου των Προαστίων και τελευταία ενεργοποιούνται με συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις. Ο Μακρόν, αν και δεν αναφέρει τη μετανάστευση ούτε μια φορά στο πρόγραμμά του (παρά τις εκκλήσεις για ταχύτερες αποφάσεις σχετικά με τα αιτήματα για άσυλο), παίρνει θέσεις παρόμοιες με αυτές της Μέρκελ της προηγούμενης περιόδου!
Ο Μακρόν, με το νεότευκτο κόμμα του «En Marche» («Εμπρός»), αξιοποιεί την κατάρρευση της εκστρατείας του Φιγιόν, του επίσημου υποψήφιου του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, που έχει χάσει τη στήριξη από το ίδιο του το κόμμα, ύστερα από τις κατηγορίες για κατάχρηση δημοσίου χρήματος. Η επιμονή Φιγιόν στη υποψηφιότητα, παρά την αντίρρηση του κόμματός του, αποτελεί εξέλιξη που τον ευνοεί, αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, αφού όσο και να παρουσιάζεται ως «ανεξάρτητος», δεν αναιρείται το γεγονός ότι ήταν πρώην υπουργός Οικονομίας των Ολάντ – Βαλς. Ταυτόχρονα, συνεχίζουν να προβάλλονται από τα ΜΜΕ, ως άγνωστη μεταβλητή, πολύ πιο έντονα από άλλοτε, οι συσχετισμοί που θα αποτυπωθούν στις βουλευτικές εκλογές που ακολουθούν, με βασικό ερώτημα, αν οποιοσδήποτε από αυτούς τους υποψήφιους θα είναι σε θέση να κυβερνήσει αν εκλεγεί. Δεν είναι καθόλου σαφές λοιπόν, πώς το «εμπρός» του Μακρόν θα μπορούσε να αποτελέσει για τη Γαλλία αυτό που δηλώνει. Πάντως και οι δύο μονομάχοι του δεύτερου γύρου (εκτός απρόοπτου) είναι ενισχυμένοι με «αντάρτες» από το «παλιό» γαλλικό πολιτικό σύστημα.
Σε ότι αφορά την Λεπέν, ένα είναι βέβαιο: το τελευταίο διάστημα ενισχύεται σταθερά και όχι μόνο λόγω του βραχυκυκλώματος του πολιτικού συστήματος. Το οποίο εξακολουθεί να δείχνει εφησυχασμένο με βάση ιστορικά δεδομένα: το ότι δηλαδή υπάρχει ένα σαφές όριο στην υποστήριξη προς τη γαλλική ακροδεξιά, που είναι κάτω από το 50% το οποίο απαιτείται για τη νίκη.
Από την άλλη, η Λεπέν είναι φανερό πως έχει επηρεάσει την πολιτική ατζέντα. Δεν είναι μόνο στα θέματα μετανάστευσης, με την πλειοδοσία κατασταλτικών εξαγγελιών. Είναι αυτή καθαυτή η προγραμματική της πλατφόρμα. Όπως παρατηρείται σε αμφότερα τα προγράμματα, Μακρόν και Λεπέν, περισσότερο ή λιγότερο, συμφωνούν ως προς την ανάγκη για πιο ισχυρή «κρατική δράση» για την προώθηση της εθνικής ενότητας, της ενίσχυσης του «κοσμικού χαρακτήρα του γαλλικού κράτους» και ενσωμάτωσης προσφύγων σε σύνδεση… με την ασφάλεια. Και οι δύο υποψήφιοι κάνουν έκκληση για ένα πιο ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον και για να μειωθούν οι φόροι. Αμφότεροι υποστηρίζουν την προώθηση των βασικών «πολιτιστικών αξιών» μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος, καθώς και την προώθηση της γαλλικής γλώσσας. Και οι δύο υποστηρίζουν μια αύξηση του αριθμού των αστυνομικών και των ενόπλων δυνάμεων.
Αλλά και γενικότερα, είναι τέτοια η μετατόπιση του πολιτικού φάσματος προς τα δεξιά, που μπορεί κανείς να πει ότι το πνεύμα της Λεπέν είναι ήδη κυβέρνηση της Γαλλίας. Είναι αυτό το πνεύμα που κάνει τον υπουργό Καζενέβ να προωθεί τη διαδικασία ισοπέδωσης του καταυλισμού στο Καλέ, εφαρμόζοντας το σχέδιο που συμφώνησε με τον Βρετανό ομόλογό του, και ταυτόχρονα να εκπλήσσεται που το Βέλγιο έκλεισε και πάλι τα σύνορά του.
Μια ακόμη συνέπεια της αντιδραστικής μετατόπισης του πολιτικού σκηνικού, όπως παρατηρείται, είναι πως οι Γάλλοι ψηφοφόροι δεν έχουν λόγο να φοβούνται ότι τυχόν εκλογή της Λεπέν θα στιγματίσει τη χώρα τους. Ακόμη και ως υπόθεση εργασίας, η νίκη της Λεπέν φαντάζει περισσότερο «κανονική» από ότι ήταν η ενδεχόμενη νίκη του Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές.
Ωστόσο, η ειδοποιός διαφορά είναι και παραμένει η σχέση με την ΕΕ και ειδικότερα την ευρωζώνη. Η Λεπέν είναι υπέρ της εξόδου (Frexit) μέσω δημοψηφίσματος. Ενώ ο Μακρόν
θεωρεί την ΕΕ ως ένα «βασικό πλεονέκτημα»… για την προστασία της Γαλλίας, τόσο στρατιωτικά όσο και οικονομικά. Στην πρόσφατη επίσκεψή του στο Βερολίνο και σε δημόσια συζήτηση με τον διάσημο Γερμανό φιλόσοφο Χάμπερμας και τον σοσιαλδημοκράτη υπουργό εξωτερικών της Γερμανίας Γκάμπριελ, μίλησαν για το μέλλον της Ευρώπης και τον ρόλο Γερμανίας και Γαλλίας. Εκεί ο Μακρόν υπερασπίστηκε σε τέτοιο βαθμό την «ευρωπαϊκή» πολιτική της γερμανικής κυβέρνησης και ειδικότερα τη Μέρκελ, που δίκαια μπορεί να του απονεμηθεί ο τίτλος του…. «μερκελιστή». Βέβαια, όπως ισχυρίστηκε, φιλοδοξία του είναι να ξαναδώσει στη χώρα του τον ρόλο που είχε παλιότερα στην ΕΕ και στην Ευρώπη, να ξαναδώσει πνοή στον γαλλογερμανικό άξονα που κάποτε ωθούσε την Ένωση προς τα εμπρός… «Πάνω σε αυτές τις νέες βάσεις, Γαλλία και Γερμανία θα
συμφωνήσουν σε ένα New Deal ως πρώτο βήμα για την επιτυχία της Ευρώπης». Κοντολογίς, ο Γάλλος υποψήφιος, στο Βερολίνο, έκανε ό,τι μπορούσε για να υμνήσει τη γαλλογερμανική συμμαχία. Και σίγουρα αυτό το εκτιμά ιδιαίτερα η καγκελάριος!
Ωστόσο, στο εσωτερικό δεν είναι καθόλου βέβαιο πως όλοι έχουν την ίδια προσέγγιση για μια Ευρώπη «κλινικά νεκρή», όπως τη χαρακτήρισε πρόσφατα η Le Monde. Μια Ευρώπη που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει συλλογικά τις διάφορες κρίσεις της, με κορυφαία αυτή τη στιγμή την προσφυγική κρίση. Μια μεταπολεμική Ευρώπη και μια ευρωζώνη που τις χαρακτηρίζουν πλέον ένα «πείραμα» που οδεύει προς αποτυχία. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν διάφορες αναλύσεις στο εσωτερικό της Γαλλίας που θεωρούν πως η σημερινή Ευρώπη είναι αποτέλεσμα των επιλογών της Γερμανίας, με διακριτικά απούσα τη συμβολή της Γαλλίας στη διαμόρφωση αυτού του αποτελέσματος. Η προσέγγιση αυτή τονίζει με αγωνία την αδυναμία στην οποία έχει περιέλθει η άρχουσα τάξη της Γαλλίας.
Εγκλωβισμένη στην επιβολή της γερμανικής δημοσιονομικής πειθαρχίας στην ευρωζώνη (που η ίδια επίμονα προώθησε για να ανακόψει τη συνεχή ενίσχυση του Μάρκου), η Γαλλία ασφυκτιά (παρά τα «στραβά μάτια» της Γερμανίας για τις παρεκκλίσεις) και αναζητά διεξόδους. Η μεγάλη αγωνία αφορά τη δυσκολία της αστικής τάξης (από αδυναμία ή αδράνεια) να σχεδιάσει αυτόνομα την πορεία της στο μέλλον, ανεξάρτητα και παράλληλα των όποιων δεσμεύσεών της στην ΕΕ, και όσο αυτές διαρκούν….
Σήμερα, ο Τραμπ και το Brexit αναγκάζουν (για πόσο και με ποιο τρόπο είναι ένα άλλο ζήτημα) Γαλλία και Γερμανία να συμπορευτούν. Ωστόσο, το επίδικο είναι ποιος θα επωφεληθεί περισσότερο από αυτό. Με τον αναγκαστικό σχεδιασμό μιας ΕΕ πολλών ταχυτήτων από Γαλλία – Γερμανία και τις ΗΠΑ να σχεδιάζουν νέες πολιτικές αξόνων και σφαιρών επιρροής στη Γηραιά Ήπειρο, μόνο ευοίωνο δεν είναι το μέλλον! Όχι τόσο για το «ευρωπαϊκό εγχείρημα» ή για την ΕΕ ως θεσμό, αλλά για τους λαούς και τους εργαζόμενους όλων των χωρών της.
Χ.Β
