Διεθνής ημερίδα συζήτησης με θέμα τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην Τουρκία, στο τέλος του μήνα, και τις εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση πραγματοποιείται σήμερα, 12 Ιουνίου, στη Φραγκφούρτη της Γερμανίας, με πρωτοβουλία της ILPS (Διεθνής Ενωση Λαϊκού Αγώνα). Η ημερίδα γίνεται στο Πανεπιστήμιο Γκαίτε, και βασικοί εισηγητές είναι: ο Χοσέ Μαρία Σισόν, γενικός σύμβουλος της ILPS, με θέμα Iμπεριαλισμός, πόλεμος και αντίσταση, ο τούρκος δημοσιογράφος, ειδικός σε διεθνή ζητήματα, Χαλούκ Γκεργκέρ, με θέμα “Η σύνοδος του ΝΑΤΟ και το σχέδιο για τη μεγάλη Μέση Ανατολή”, ο Βασίλης Σαμαράς, με θέμα “Η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και οι ενδοϊμπεριαλιστικές συγκρούσεις”, ο Σάμι Αλαά, εκπρόσωπος της Ιρακινής Πατριωτικής Συμμαχίας, με θέμα “Ιρακινή λαϊκή αντίσταση ενάντια στην κατοχή”, ο Παλαιστίνιος Σαρίφ Ομάρ, από την καμπάνια ενάντια στο τείχος, με θέμα “Το τείχος του Απαρτχάιντ στην Παλαιστίνη” και ο Φιλιππινέζος Ρέι Κασάμπρε, από το Κέντρο Αντιιμπεριαλιστικών Μελετών(CAIS), με θέμα “Η διεθνής καμπάνια ενάντια στις ξένες στρατιωτικές βάσεις”.
Η Προλεταριακή Σημαία δημοσιεύει το κείμενο της ομιλίας του Βασίλη Σαμαρά, γραμματέα του ΚΚΕ(μ-λ).
Η διεύρυνση της ΕΕ και οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις
Τη διεύρυνση της ΕΕ έχουμε την άποψη ότι θα πρέπει να τη δούμε σε συνδυασμό με την επέκταση του ΝΑΤΟ. Για μας δεν πρόκειται για τίποτε άλλο παρά για την κατάκτηση των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης από τους ιμπεριαλιστές της Δύσης. Ταυτόχρονα, συναποτελούν και μια διαδικασία απώθησης της Ρωσίας από τον ευρωπαϊκό χώρο, στριμώγματος και περικύκλωσής της, προώθησης των δυνάμεων της Δύσης μέχρι τα ρωσικά σύνορα. Με άλλα λόγια, είναι η υλοποίηση σε συγκεκριμένα κέρδη της νίκης των ιμπεριαλιστών της Δύσης στον ψυχρό πόλεμο. Μια διαδικασία που ξεκίνησε με τις καταρρεύσεις του ’89-91, προωθήθηκε με αντιφατικό τρόπο όλο το προηγούμενο διάστημα και ολοκληρώνεται στις μέρες μας.
Σε μια πρώτη ματιά τα πράγματα δείχνουν να “ναι απλά και «καθαρά». Αμερικάνοι και Ευρωπαίοι δείχνουν σαν να “χουν συμφωνήσει σε μια κατανομή ρόλων, όπου οι μεν Αμερικάνοι αναλαμβάνουν τη στρατιωτική πλευρά με την επέκταση του ΝΑΤΟ και οι Ευρωπαίοι την οικονομική με τη διεύρυνση της ΕΕ. Οσον αφορά το πολιτικό, φαίνεται να διαμορφώνεται σαν το πεδίο όπου θα εκφράζεται και θα αποτυπώνεται αυτός ο διακανονισμός. Από την άλλη μεριά η Ρωσία μοιάζει σαν να αποδέχεται αυτό που δεν μπορεί να αποτρέψει.
Είναι και έτσι αλλά όχι ακριβώς. Η ίδια αυτή διαδικασία -και όχι μόνο αυτή- αποτελεί ταυτόχρονα πεδίο έκφρασης και ανταγωνισμών ανάμεσα στο σύνολο των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν κάτω από αυτό το πρίσμα. Των σχέσεων-αντιθέσεων Δύσης-Ανατολής και ειδικότερα Ρωσίας. Των σχέσεων-αντιθέσεων μέσα στα πλαίσια του Δυτικού μπλοκ ανάμεσα σε ΗΠΑ και ευρωπαίους ιμπεριαλιστές (ειδικότερα Γαλλία-Γερμανία).
Των σχέσεων-αντιθέσεων ανάμεσα στις ευρωπαϊκές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που δεν αφορούν μόνο την ευδιάκριτη «ιδιαιτερότητα» της Αγγλίας. Και βέβαια της αντίθεσης που αντιπαραθέτει όλους αυτούς με τους λαούς, την πάλη και τις διεκδικήσεις τους.
Επέκταση του ΝΑΤΟ
Ας δούμε λίγο πιο συγκεκριμένα κάποια πράγματα. Ας ξεκινήσουμε από την επέκταση του ΝΑΤΟ, την οποία θεωρούμε και σαν πιο άμεσα επιθετική και επικίνδυνη κίνηση. Η επέκτασή του προσδένει στρατιωτικά τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης στο άρμα της Δύσης και κυρίως των ΗΠΑ. Ολοκληρώνει την απώθηση της Ρωσίας, προωθεί την περικύκλωσή της περιμετρικά από τις Βαλτικές χώρες μέχρι την Τουρκία και από εκεί μέχρι το… Αφγανιστάν. Αποκλείει τη θαλάσσια προσπέλασή της στη Βαλτική και ελέγχει την αντίστοιχη στη Μεσόγειο. Μεταφέρει τις στρατιωτικές δυνάμεις και τους επιθετικούς σχηματισμούς του ΝΑΤΟ στις πύλες της Ρωσίας. Στην πραγματικότητα αυτή η κατάκτηση των «ενδιάμεσων ζωνών» ανήκει στους όρους προετοιμασίας για την εξαπόλυση ακόμη και ενός γενικευμένου πολέμου. Ταυτόχρονα, πολλαπλής σημασίας είναι και οι αποφάσεις για την αντικατάσταση του εξοπλισμού και την αναδιάρθρωση της δομής των στρατιωτικών δυνάμεων αυτών των χωρών. Πρώτο, η σύνδεσή τους με τη συνολική στρατιωτική διάρθρωση του ΝΑΤΟ. Δεύτερο, η εξάρτησή τους σε εξοπλισμό από τις προμήθειες της Δύσης και κύρια των ΗΠΑ. Τρίτο, η «εκπαίδευση» στρατιωτικών στελεχών στα νέα όπλα που θα διαμορφώνει το σώμα πραιτοριανών που θα συνδέεται και ελέγχεται από τις ΗΠΑ. Τέταρτο, η οικονομική πλευρά. Το μεγάλο κόστος αυτών των εξοπλισμών θα αποφέρει τεράστια κέρδη στις βιομηχανίες της Δύσης, όπου τη μερίδα του λέοντος θα έχουν οι ΗΠΑ. Ταυτόχρονα ενισχύονται έτσι και οι σχέσεις συνολικής οικονομικής εξάρτησης αυτών των χωρών από τη Δύση.
Η οικονομική επέκταση
Αν η στρατιωτική έχει και την οικονομική της πλευρά, η κυρίως οικονομική επέκταση δείχνει να προωθείται μέσω της διεύρυνσης της ΕΕ. Να θυμίσουμε εδώ ότι υπήρξε ένα προστάδιο. Αυτό της οικονομικής καταστροφής, μια διαδικασία οικονομικής «ερημοποίησης» αυτών των χωρών, που προωθήθηκε με τη συνεργασία των διεφθαρμένων κλικών που προωθήθηκαν στην ηγεσία τους μετά το ’89-91. Αυτό αποτελούσε έναν πρώτο όρο για την υποδούλωση αυτών των χωρών στη Δύση. Πολύ περισσότερο αν αναλογιστούμε πως ιδιαίτερα ορισμένες από αυτές τις χώρες είχαν ανεπτυγμένη οικονομία, βιομηχανία, γεωργία και ένα αξιόλογο επιστημονικοτεχνικό δυναμικό. Αλλά αυτό που ζητούσε το δυτικό κεφάλαιο ήταν «παρθένα» γη, πρόσφορη για υψηλή κερδοφορία και όχι χώρες που αν κατόρθωναν να συγκροτήσουν τις δυνάμεις τους θα είχαν άλλες απαιτήσεις. Ταυτόχρονα η διάλυση του οικονομικού ιστού και των παραγωγικών δομών αυτών των χωρών τις απέκοβε από οτιδήποτε τις συνέδεε (οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά) με το «καταραμένο» παρελθόν τους. Παράλληλα στο «μεσοδιάστημα» προωθούνταν μια ελεγχόμενη οικονομική διείσδυση, όπου σημαντικό ρόλο έπαιζαν διάφοροι «πρόσκοποι» του μεγάλου διεθνούς κεφαλαίου. Οπως όμως είναι φυσικό, όπως γίνεται πάντα, έρχεται κάποτε η ώρα να παραμερίσουν οι ανιχνευτές» και να προελάσουν οι κύριες δυνάμεις. Η διεύρυνση της ΕΕ, η πλήρης οικονομική κατάκτηση αυτών των χωρών.
Στο πολιτικό πεδίο
Από κοινού κατ” αρχάς οι δυνάμεις της Δύσης ενίσχυσαν την προώθηση στην ηγεσία αυτών των χωρών ό,τι πιο σκάρτου και διεφθαρμένου υπήρχε, όσων ήταν πρόθυμοι να υπηρετήσουν τη διείσδυση των ιμπεριαλιστών της Δύσης. Ωστόσο, παρά τον «κοινό στόχο» και την κατανομή ρόλων που προαναφέραμε, ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της Δύσης ήταν και παραμένει δεδομένος και εκδηλώνεται σε όλα τα πεδία, ακόμη και σ” αυτά που φαίνεται να έχουν κατανεμηθεί οι αρμοδιότητες. Ταυτόχρονα, μ” έναν άμεσο και έντονο τρόπο εκδηλώνεται και στο πολιτικό πεδίο. Το ποιος θα ελέγξει τις πολιτικές διεργασίες και τη διαμόρφωση κέντρων εξουσίας είναι ένα κρίσιμο ζήτημα. Ο καμβάς πάνω στον οποίο δείχνει να εκτυλίσσεται η αντιπαράθεση εκεί που στην πορεία θα κριθούν πολλά πράγματα είναι το αν θα διαμορφωθεί σε κύριο άξονα ελέγχου αυτών των χωρών ο στρατιωτικός (ΝΑΤΟ) ή ο οικονομικός μέσω της διεύρυνσης. Βεβαίως μπορεί να δημιουργηθούν και διαφόρων ειδών περιπλοκές, όπως αν, επί παραδείγματι, οι Ευρωπαίοι προχωρήσουν στη δημιουργία Ευρωστρατού, ποια θα “ναι η σχέση του με το ΝΑΤΟ κ.λπ.
Η φάση που διανύουμε
Ζούμε μια φάση που κατά την εκτίμησή μας είναι φάση διαμόρφωσης όρων από τη μεριά του κάθε ιμπεριαλιστικού σχηματισμού και εννοείται για λογαριασμό του. Για να γίνει κατανοητό τι εννοούμε, πώς φτάσαμε μέχρι εδώ και κυρίως στη βάση ποιων τάσεων, επιδιώξεων και όρων είναι αναγκαίο να πάμε λίγο προς τα πίσω. Κομβικό σημείο και αφετηρία των εξελίξεων που χαρακτήρισαν την περίοδο που ακολούθησε μέχρι τα σήμερα αποτέλεσαν οι ανατροπές του ’89-91. Η αναμέτρηση του Ανατολικού στρατοπέδου με επικεφαλής την ΕΣΣΔ και του Δυτικού με επικεφαλής τις ΗΠΑ ήταν σε πρώτο πλάνο μια ενδοϊμπεριαλιστική σύγκρουση. Ταυτόχρονα και με βάση την ιστορική προέλευση του Ανατολικού στρατοπέδου εμπεριείχε και άλλα, αντιφατικά, διαφορετικά στοιχεία.
Ετσι οι ανατροπές του ’89-91 σηματοδότησαν την ανατροπή συνολικά των παγκόσμιων συσχετισμών σε βάρος των λαών και υπέρ των πιο αντιδραστικών δυνάμεων. Του κεφαλαίου σε βάρος της εργατικής τάξης. Του ιμπεριαλισμού ενάντια στους λαούς. Της Δύσης απέναντι στην Ανατολή. Της ανάδειξης των ΗΠΑ σε μοναδική υπερδύναμη.
Περάσαμε έτσι στην πρώτη φάση που ακολούθησε αυτές τις ανατροπές και που ονομάστηκε με το ψευδώνυμο της «παγκοσμιοποίησης» ακριβώς για να συγκαλύψει τα πραγματικά της χαρακτηριστικά. Την κυριαρχία της Δύσης, του κεφαλαίου, του ιμπεριαλισμού. Αυτής που οδήγησε στην κλιμάκωση σε μεγάλο βάθος της επίθεσης ενάντια στο προλεταριάτο σε Δύση και Ανατολή και με στόχο την πλήρη αποσυγκρότηση, χειραγώγηση, την απόλυτη υποταγή του.
Εντάθηκαν οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις ενάντια στους λαούς και σε κατεύθυνση μιας νέου τύπου επαναποικιοποίησης του κόσμου. Προωθήθηκαν και σε μεγάλο βάθος οι θέσεις της Δύσης απέναντι στην Ανατολή. Ενισχύθηκαν οι ΗΠΑ και οι φιλοδοξίες τους για παγκόσμια κυριαρχία.
Στο ίδιο διάστημα αναπτύσσονταν οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και ανταγωνισμοί ακόμη και ανάμεσα στις Δυτικές δυνάμεις. Το χαρακτηριστικό είναι ότι καμιά τους δεν ήταν ευχαριστημένη και όχι μόνο -όπως είναι φυσικό- οι χαμένες των εξελίξεων (π.χ. Ρωσία) αλλά και οι κερδισμένες.
Ετσι περάσαμε στη δεύτερη φάση αυτής της περιόδου. Γιατί η αφορμή δόθηκε, και αναφερόμαστε στο χτύπημα που δόθηκε την 11η Σεπτέμβρη του 2001. Αμέσως μετά είχαμε την ανάπτυξη της πιο μεγάλης, της πιο άγριας επιθετικότητας από τη μεριά των ΗΠΑ και με βασική επιδίωξη τη διαμόρφωση όρων για την πραγματοποίηση του στόχου της παγκόσμιας κυριαρχίας.
Εδώ ωστόσο αρχίζουν τα προβλήματα για τις ΗΠΑ. Βεβαίως επιτίθενται και καταλαμβάνουν το Ιράκ. Ωστόσο αντιμετωπίζουν την ανοιχτή αντίθεση ενός φάσματος δυνάμεων που περιλαμβάνει όχι μόνο Ρωσία και Κίνα αλλά και Γαλλία-Γερμανία, οι οποίες δεν αποδέχονται ούτε το νέο δόγμα των ΗΠΑ ούτε το στόχο πάνω στον οποίο επιχειρείται να υλοποιηθεί.
Ταυτόχρονα ένα κύμα εκατομμυρίων διαδηλωτών πλημμυρίζει τους δρόμους με την οργή του ενάντια στις ΗΠΑ από τη μια άκρη της γης μέχρι την άλλη. Οι λαοί αρχίζουν να κινούνται κι αυτό είναι πλέον μια νέα διάσταση στις εξελίξεις.
Ο καταλυτικός ωστόσο παράγοντας και αυτός που ανέδειξε το αδιέξοδο της στρατηγικής των ΗΠΑ είναι η ηρωική και μαζική αντίσταση του ιρακινού λαού που συνεχίζεται αμείωτη μέχρι τις μέρες μας.
Το αδιέξοδο
Η ανάδειξη του αδιεξόδου της στρατηγικής των ΗΠΑ σηματοδότησε ταυτόχρονα και το πέρασμα σε μια άλλη φάση. Αυτή της επανεκτίμησης και επαναπροσδιορισμού στόχων, ιεραρχήσεων, συμμαχιών, της διαμόρφωσης όρων από τον κάθε ιμπεριαλιστή και στα πλαίσια ενός ανταγωνισμού που συνεχίζει να αποτελεί κεντρικό χαρακτηριστικό των εξελίξεων.
Σε τι συνίσταται αυτό το αδιέξοδο. Στη βάση του θεωρούμε πως βρίσκεται η αναντιστοιχία στόχου και μέσων που διαθέτουν οι ΗΠΑ για την πραγματοποίησή του. Δεν μπορούν από μόνες τους ούτε να κατακτήσουν τον κόσμο ούτε, πολύ περισσότερο, να εδραιώσουν την κυριαρχία τους. Οι εξελίξεις ανέδειξαν αυτό που εδώ και χρόνια αποτελεί κρίσιμο ζήτημα. Αυτό των συμμαχιών στρατηγικού χαρακτήρα. Αν παρατηρήσουμε τις εξελίξεις των τελευταίων χρόνων θα δούμε μερικές πολύ χαρακτηριστικές εκφράσεις του πράγματος. Στην πρώτη επιδρομή ενάντια στο Ιράκ το 1991 κινήθηκαν μέσω ΟΗΕ και μ” ένα ευρύ φάσμα συμμάχων. Στην επέμβαση στη Γιουγκοσλαβία βασικό όργανο ήταν το ΝΑΤΟ. Στο Αφγανιστάν ενήργησαν μόνες τους οι ΗΠΑ. Στην πρόσφατη επίθεσή τους στο Ιράκ δοκίμασαν τις δυνατότητες και τις αντοχές του αγγλοσαξονικού άξονα. Βρέθηκαν σε αδιέξοδο.
Η εμμονή σε μια τέτοια κατεύθυνση παρουσίαζε σοβαρούς κινδύνους για τις ΗΠΑ. Ενίσχυε τις τάσεις αντισυσπείρωσης και άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Ταυτόχρονα, η εμπειρία του Ιράκ τους έδειξε ότι δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση το να επεκτείνουν την επίθεσή τους και σε άλλες χώρες (Συρία, Ιράν, Β. Κορέα κ.ά.) όπως απειλούσαν μετά την κατάληψη του Ιράκ. Σε μια τέτοια περίπτωση κινδύνευαν να βρεθούν αντιμέτωπες όχι με ένα αλλά με πολλά Ιράκ. Ηδη η ηρωική αντίσταση του ιρακινού λαού ενθαρρύνει τους λαούς όλου του κόσμου, καθώς δείχνει ότι ο ιμπεριαλισμός δεν είναι άτρωτος. Αν τα μέτωπα επεκτείνονταν, αυτή η επίδραση θα ήταν πολλαπλάσια σε όλο τον κόσμο. Και βέβαια το κύμα του αντιαμερικανισμού-αντιιμπεριαλισμού που όλο και διογκώνεται θα έπαιρνε πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις και θα είχε ακόμη πιο σοβαρή επίδραση και στο εσωτερικό μέτωπο των ΗΠΑ.
Ολα αυτά δημιούργησαν σοβαρά προβλήματα στο ηγετικό επίπεδο των ΗΠΑ, ακόμη και στο εσωτερικό των ρεπουμπλικάνων. Τόσο, ώστε να τίθεται ερώτημα αν θα επανεκλεγεί ο Μπους ή αλλιώς αν οι ΗΠΑ θα πρέπει να συνεχίσουν να κινούνται έχοντας ως ηγεσία την ομάδα Τσένι-Μπους.
Στρατηγικές συμμαχίες
Το ζήτημα που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή είναι αυτό των στρατηγικών συμμαχιών και πιο συγκεκριμένα των σχέσεων με τους ευρωπαίους ιμπεριαλιστές. Ηδη σιωπηρά έχει μπει προσωρινά στο συρτάρι το δόγμα για τον «άξονα του κακού» και σε πρώτο πλάνο οι ΗΠΑ κινούνται με βάση το δόγμα της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας που ήδη είναι αποδεκτό από όλους.
Πριν προχωρήσουμε θα θέλαμε να ξεκαθαρίσουμε ένα πράγμα. Οταν μιλάμε για επαναπροσδιορισμούς στόχων, ιεραρχήσεων κ.λπ., δεν εννοούμε καθόλου ότι πρόκειται να αλλάξουν οι βασικές κατευθύνσεις. Το στόχο της παγκόσμιας κυριαρχίας τον έχουν θέσει οι ΗΠΑ από το 1945 και θα συνεχίσουν να τον προωθούν με αυτόν ή εκείνο τον τρόπο, είτε ο Μπους επανεκλεγεί είτε στη θέση του έρθει π.χ. ο Κέρι. Πάνω σ” αυτό δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες.
Οπως επίσης δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες για το ρόλο των άλλων ιμπεριαλιστών, όπως π.χ. για τους Ευρωπαίους, οι οποίοι από ορισμένες πλευρές παρουσιάζονται σαν φιλειρηνική δύναμη. Η ΕΕ αποτελεί στην ουσία της ένα συνασπισμό του μεγάλου ευρωπαϊκού κεφαλαίου, των ιμπεριαλιστικών χωρών της Ευρώπης, ενάντια στο προλεταριάτο, ενάντια στους λαούς της Ευρώπης, ενάντια στους λαούς όλου του κόσμου. Βασική της επιδίωξη, ο επαναπροσδιορισμός ρόλων μέσα στα πλαίσια της Δυτικής συμμαχίας που θα τους επέτρεπε να κυριαρχήσουν από κοινού στον κόσμο.
Αντίστοιχα κινούνται Ρωσία, Κίνα, οι οποίες επιδιώκουν έναν συνολικό -»πολυπολικό»- επαναπροσδιορισμό, δηλαδή μια συνολική συμφωνία ξαναμοιράσματος του κόσμου ανάμεσα σε όλες τις ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Ο ανταγωνισμός που χαρακτηρίζει τις σχέσεις ανάμεσα σε όλους αυτούς αποτελεί μια σοβαρή διάσταση των πραγμάτων την οποία πρέπει να παίρνουμε υπόψη, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να επηρεάζει την εκτίμησή μας για τα πραγματικά χαρακτηριστικά και τις επιδιώξεις αυτών των δυνάμεων.
Βασική τους επιδίωξη, να ενισχύσουν τις θέσεις τους, να κερδίσουν ερείσματα, να βάλουν σφήνες στους ανταγωνιστές τους, να τους αποδυναμώσουν, γενικότερα να διαμορφώσουν ο καθένας καλύτερους όρους για λογαριασμό του και ενόψει του νέου γύρου των αναμετρήσεών τους.
Αν αυτός είναι ο γενικός καμβάς, τις τάσεις που τον χαρακτηρίζουν μπορούμε να τις δούμε να εκφράζονται πολύ συγκεκριμένα και στα διάφορα πεδία αντιπαραθέσεων. Στο κρίσιμο μέτωπο του Ιράκ: Παρά τα προβλήματα και τα αδιέξοδά τους οι ΗΠΑ επιμένουν και στη συνέχιση της κατοχής και στη διατήρηση του κυρίαρχου ρόλου τους στις εξελίξεις. Η εδραίωσή τους εκεί αποτελεί βασικό κρίκο των επιδιώξεών τους συνολικά στην περιοχή. Γι” αυτό και συνεχίζουν στο Αφγανιστάν. Γι” αυτό και επιμένουν να στηρίζουν τον Σαρόν στο μακέλεμα της Παλαιστίνης, παρά την παγκόσμια κατακραυγή. Οι Αμερικανοί ήρθαν για να μείνουν και δεν θα φύγουν με τη θέλησή τους. Στόχος τους είναι η κυριάρχησή τους στην Μ. Ανατολή. Με το σχέδιο «αναδιαμόρφωσης» ή όποιο άλλο. Ο έλεγχος συνολικά του ενεργειακού πεδίου και των δρόμων του πετρελαίου. Στη Μ. Ανατολή, την Κασπία, τον Καύκασο, τη Νιγηρία, τη Βενεζουέλα. Ταυτόχρονα και ακριβώς επειδή η ηρωική αντίσταση του ιρακινού λαού τούς έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο, αναζητούν συμμάχους και στηρίγματα. Δίνουν δήθεν «ρόλο» στον ΟΗΕ. Σκέφτονται να χρησιμοποιήσουν το ΝΑΤΟ. Αλλά πάντα διατηρώντας τον απόλυτο έλεγχο και κυριαρχία. Ακριβώς εδώ βρίσκεται ο κόμπος σε σχέση με τους άλλους ιμπεριαλιστές. Αυτοί, όταν όλοι τους μιλούν για πραγματικό ρόλο του ΟΗΕ, εννοούν για πραγματικό ρόλο δικό τους που θα διασφαλίζει το δικό τους μερτικό στην υποδούλωση και τη ληστεία της περιοχής.
Οταν οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές συναινούν στο να δοθεί ρόλος στο ΝΑΤΟ, ευελπιστούν σ” έναν συνεταιρισμό με τις ΗΠΑ και με τους ίδιους στόχους. Προς αυτή την κατεύθυνση πιέζουν. Ταυτόχρονα προσπαθούν να διαμορφώσουν δικούς τους όρους. Καταδικάζουν δήθεν το Ισραήλ. Καταγγέλλουν τάχα τα βασανιστήρια. Πριμοδοτούν, με μέτρο πάντα, το αντιαμερικανικό κλίμα στην Ευρώπη. Καλούν τον Καντάφι στις Βρυξέλλες.
Ανάλογα τίθεται το ζήτημα σε σχέση με την επέκταση του ΝΑΤΟ-διεύρυνση της ΕΕ στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Οι Ευρωπαίοι με τη διεύρυνση αποκτούν ένα ευρύτατο πεδίο οικονομικής δράσης, μια πρόσθετη ενδοχώρα των ευρωπαϊκών-καπιταλιστικών μητροπόλεων. Ταυτόχρονα, ωστόσο, η ίδια αυτή επέκταση λειτουργεί ενάντια στην υποτιθέμενη ομογενοποίηση. Προσδίδει χαρακτηριστικά που περισσότερο παραπέμπουν στην παλιά ΕΟΚ παρά στην ΕΕ η οποία υποτίθεται πως συγκροτείται. Σ” αυτές τις αδυναμίες προσπαθούν να απαντήσουν προωθώντας το Ευρωσύνταγμα. Δηλαδή τη διαμόρφωση όρων που θα κατοχυρώνουν και θεσμικά τη δυνατότητα των ιμπεριαλιστικών χωρών της Ευρώπης να παίρνουν τις βασικές αποφάσεις. Την υποχρέωση των μικρότερων να συμμορφώνονται σε αυτές τις αποφάσεις. Ταυτόχρονα προωθούν τις διαδικασίες για τη συγκρότηση ευρωπαϊκών δυνάμεων επέμβασης.
Στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση στο ίδιο πεδίο κινούνται οι ΗΠΑ. Βασικό τους μέλημα να αποτρέψουν, καθυστερήσουν τη σύγκλιση στο πολιτικό πεδίο των ευρωπαίων ιμπεριαλιστών. Να μην επιτρέψουν τη στρατιωτική τους αυτονόμηση, υπάγοντας οποιασδήποτε μορφής στρατιωτική συγκρότηση στις αρμοδιότητες του ΝΑΤΟ. Αξιοποιούν τις αντιφάσεις και αντιθέσεις στα πλαίσια της ΕΕ χρησιμοποιώντας είτε την Αγγλία είτε, και παρά την πρόσφατη αποτυχία τους με την περίπτωση της Ισπανίας, το σχήμα «παλιά» και «νέα» Ευρώπη.
Το κρίσιμο ζήτημα εδώ. Οι χώρες της Ευρώπης, κυρίως οι μικρότερες, της «παλιάς» ή της «νέας», μετατρέπονται σε πεδίο ανταγωνισμού των ιμπεριαλιστών και όχι μόνο της Δύσης, αν συνυπολογίσουμε την πρόσφατη παρέμβαση Πούτιν για τους βομβαρδισμούς στη Γιουγκοσλαβία.
Αξίζει μιας ιδιαίτερης αναφοράς η περίπτωση της Τουρκίας. Συνδέεται τόσο με τις εξελίξεις στη Μ. Ανατολή όσο και στην Ευρώπη. Οι Αμερικάνοι πιέζουν για είσοδο της Τουρκίας στην Ευρώπη. Επιχειρούν έτσι να βάλουν μια σφήνα στους Ευρωπαίους σε αναφορά τόσο με την πολιτική τους συγκρότηση όσο και με τη δημιουργία Ευρωστρατού. Ταυτόχρονα βοηθούν στη σταθεροποίηση της πολιτικής κατάστασης σε μια χώρα που αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για την παρέμβασή τους στη Μ. Ανατολή. Εδώ να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Δεν είναι απόλυτο ότι οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν την Τουρκία. Απλώς σήμερα και με τους δοσμένους όρους αποτελεί μεγάλο «κομμάτι» για να μπορούν να το «χωνέψουν» εύκολα. Αν και εφόσον στο μέλλον διαμορφωθούν διαφορετικοί όροι, τότε θα δούμε τι πραγματικά θέλει ο καθένας τους. Η πρόσφατη ιστορία με το Κυπριακό είναι διδακτική.
Στην επικείμενη σύνοδο του ΝΑΤΟ μέλλει να τεθούν όλα αυτά προς ρύθμιση. Θα ενταθούν οι πιέσεις και οι εκβιασμοί των ΗΠΑ. Θα θέσουν τους όρους και τις απαιτήσεις τους οι Ευρωπαίοι. Σε ποιο επίπεδο και τι είδους συμφωνίες θα προκύψουν, μένει να το δούμε.
Ετσι κι αλλιώς το πεδίο αντιπαραθέσεων και ανταγωνισμού εκτείνεται σ” όλο τον κόσμο. Στη Λατινική Αμερική σημειώνεται σοβαρή διείσδυση των ευρωπαίων ιμπεριαλιστών και της Ιαπωνίας. Οι ΗΠΑ αντιδρούν και προσπαθούν να διαφυλάξουν την κυριαρχία τους σ” αυτό που θεωρούν «πίσω αυλή» τους. Πιέζουν για τη δημιουργία Κοινής Αμερικανικής Αγοράς. Οργανώνουν την ανατροπή Τσάβες. Απειλούν την Κούβα. Ανάλογα σε Ασία. Πιέζουν, απειλούν τη Β. Κορέα και μέσω αυτής τις Κίνα, Ρωσία.
Για το πώς ακριβώς θα εξελιχθούν όλα αυτά μπορούν να γίνουν διάφορες υποθέσεις και εκτιμήσεις. Από τη μεριά μας θα περιοριστούμε στην επισήμανση ορισμένων βασικών πλευρών. Στο κρίσιμο ζήτημα των στρατηγικών συμμαχιών. Θεωρούμε αρκετά δύσκολο να επέλθει -τουλάχιστον όχι άμεσα- ένα οριστικό ρήγμα στα πλαίσια της Δυτικής συμμαχίας. Κάτι τέτοιο θα είχε τεράστια κόστη -πολιτικά, οικονομικά, στρατηγικά- και για τους αμερικάνους και για τους ευρωπαίους ιμπεριαλιστές. Είναι δηλαδή αρκετά πιθανό να τα «ξαναβρούν» σε κάποιο επίπεδο μεταξύ τους. Μόνο που εκείνο που είναι πλέον δοσμένο είναι πως δεν θα “ναι «όπως πριν». Ορισμένες τάσεις έχουν πάρει ήδη το δρόμο τους ανεπιστρεπτί.
Οσον αφορά Ρωσία, Κίνα, αποφεύγουν για την ώρα να προχωρήσουν σε συγκρότηση συμμαχίας στρατηγικού χαρακτήρα και μάλλον θα συνεχίσουν έτσι και για το επόμενο διάστημα. Ξέρουν ότι κάτι τέτοιο πιθανότατα θα οδηγούσε σε σταθεροποίηση της ενότητας των Δυτικών ή ακόμη και σε άμεση και επικίνδυνης μορφής αντίδραση των ΗΠΑ. Οπωσδήποτε το ζήτημα αυτό παραμένει ανοιχτό, μια και αποτελεί την τελευταία γραμμή άμυνάς τους.
Οι λαοί
Οπως και να “χουν τα πράγματα, με οποιονδήποτε τρόπο κι αν εξελιχθούν στο πεδίο των ενδοϊμπεριαλιστικών σχέσεων-αντιθέσεων, ορισμένα πράγματα είναι πολύ καθαρά. Αυτό που επιφυλάσσει το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα για τους λαούς είναι η συνέχιση της εκμετάλλευσης, της καταπίεσης, της εξαθλίωσης. Είναι οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και τα ματοκυλίσματα των λαών. Είναι τα Γκουαντανάμο και τα Αμπού Γκράιμπ.
Οι ιμπεριαλιστές είτε θα συνεργαστούν μεταξύ τους ενάντια στους λαούς είτε θα αναμετρηθούν, σε βάρος πάλι των λαών. Αυτή η σχέση πραγμάτων εμφανίζεται σαν ένα ιδιότυπο αδιέξοδο που οδηγεί ορισμένους να αναζητούν την κάλυψη-προστασία στη συσστράτευση με αυτόν ή εκείνο τον ιμπεριαλιστή.
Είναι αυτοί που δεν βλέπουν ότι υπάρχει και μια τρίτη εκδοχή. Υπάρχει -μπορεί να υπάρξει- και ένας τρίτος παράγοντας, ο οποίος μπορεί να θέσει το σύνολο των ζητημάτων, αλλά και την πραγματική διέξοδο για την ανθρωπότητα με διαφορετικούς όρους. Οι λαοί και η πάλη τους.
Μπορούμε συνεπώς να θέσουμε το θέμα αλλιώς. Με μια έννοια, ο κόσμος είναι πολύ «μικρός» για να μπορέσει να ικανοποιήσει την απληστία όλων των ιμπεριαλιστών. Ταυτόχρονα όμως είναι πολύ μεγάλος για να μπορέσουν να τον υποτάξουν. Και θα γίνεται ακόμα μεγαλύτερος ενόσω θα αναπτύσσεται και θα συγκροτείται η λαϊκή πάλη.
Το Ιράκ δείχνει το δρόμο
Σε μια περίοδο όπου οι συσχετισμοί είναι οι χειρότεροι σε βάρος των λαών εδώ και δεκαετίες, ένας λαός σε μια μικρή σχετικά χώρα έχει στριμώξει την ισχυρότερη ιμπεριαλιστική δύναμη που έχει εμφανιστεί στην ιστορία. Οι λαοί που του συμπαραστέκονται. Οι λαϊκές μάζες που διαδήλωσαν κατά εκατομμύρια την οργή τους ενάντια στους Αμερικάνους. Οι εργαζόμενοι που αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους. Ολοι αυτοί αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ποια τεράστια δύναμη μπορούν να συγκροτήσουν αν αρχίσουν να ανασυντάσσουν τις δυνάμεις τους.
φ.503, 12/6/04
