Προσωρινή εκτόνωση στην πολιτική κρίση που συγκλόνισε τις προηγούμενες μέρες τη Γερμανία και έφερε την μόλις τριών μηνών γερμανική κυβέρνηση στα πρόθυρα κατάρρευσης. Επήλθε συμφωνία μετά από έντονες διεργασίες, διαβουλεύσεις και συμβιβασμούς (προσωρινούς μάλλον). Και όπως κάθε καλός συμβιβασμός, όλες οι πλευρές μπορούν να υποστηρίξουν ότι κέρδισαν! Η καγκελάριος μπορεί να ισχυρίζεται ότι απέφυγε τις μονομερείς ενέργειες και το CSU ότι ανάγκασε τη Μέρκελ να αποδεχτεί αυστηρότερες συνοριακές πολιτικές απ’ ό,τι θα ήθελε. Οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD), παρά τις αντιδράσεις τους, τελικά υπέκυψαν…
Τα βασικά σημεία της συμφωνίας αφορούν «διαδικασίες μεταφοράς», αντί για κλειστά κέντρα, επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης αιτήσεων ασύλου και επαναπροώθηση των προσφύγων που έχουν υποβάλει αίτηση σε άλλη χώρα-μέλος της ΕΕ. Προβληματική συμφωνία με άξονα την πρόταση Ζεεχόφερ («τους κρατάτε, γιατί σε σας έφτασαν πρώτα»). Ο πρόσφυγας, αν έχει ήδη υποβάλει αίτηση, θα επαναπροωθείται στη συγκεκριμένη χώρα από όπου την υπέβαλε, εφόσον προηγουμένως έχει συναφθεί σχετική συμφωνία με τη Γερμανία. Αυτό το σημείο θεωρείται ίσως το δυσκολότερο της απόφασης (το παραδέχθηκε και ο Ζεεχόφερ), τονίζοντας ότι «επίκεινται δύσκολες διαπραγματεύσεις με χώρες του Νότου». Η Ιταλία πάντως έχει ανακοινώσει ότι δεν σκοπεύει να δεχθεί κανέναν πρόσφυγα από τη Γερμανία. Η δε Αυστρία έχει προειδοποιήσει ότι σε περίπτωση που τα γερμανικά σχέδια έχουν αρνητικές επιπτώσεις, θα κλείσει τα σύνορά της με Σλοβενία και Ιταλία. Μόνο η Ελλάδα θεωρείται εκ προοιμίου συνεργάσιμη. Μάλιστα ο Τσίπρας πήρε τα εύσημα από τη Μέρκελ γι” αυτό!
Πάντως, με τις προσφυγικές ροές να είναι μειωμένες σε επίπεδα ακόμα και πριν από το 2015, η πρακτική εφαρμογή της συμφωνίας έχει αντικειμενικούς περιορισμούς. Άρα τα επίδικα είναι άλλα. Δεν έχουμε στην ουσία αυστηροποίηση των συνοριακών ελέγχων στα γερμανικά σύνορα. Έχουμε την αρχή του τέλους των ανοιχτών συνόρων στην ΕΕ.
Η Realpolitik της Μέρκελ τελικά ευθυγραμμίζεται με την κύρια τάση στην Ευρώπη. Η εξέλιξη δείχνει να υπάρχει κέρδισμα χρόνου για τον κυβερνητικό συνασπισμό. Αλλά για ποιο πράγμα; Το σκηνικό δείχνει όλο και πιο ευμετάβλητο: Το SPD βάλλεται από αριστερά: (Πράσινοι, Die linke). Το CDU, CSU από δεξιά (AfD). Κάποτε ο επικεφαλής της CSU είχε δηλώσει: «δεξιότερα από εμένα είναι ο τοίχος». Σύντομα αποδείχτηκε πως υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις στη Γερμανία «δεξιότερα του τοίχου». Κρίσιμο σημείο λοιπόν οι φθινοπωρινές τοπικές εκλογές στη Βαυαρία όπου πολλά θα εξαρτηθούν από το αποτέλεσμα, μια και διακυβεύεται η απόλυτη πλειοψηφία της CSU.
Ως γνωστόν, τα κίνητρα του Βερολίνου να ανοίξει το 2015 τα σύνορα και να υποδεχτεί ένα εκατομμύριο Σύρους πρόσφυγες δεν ήταν καθόλου ανθρωπιστικά. Τα γερμανικά οικονομικά επιμελητήρια προέβλεπαν στο άμεσο μέλλον δραματική μείωση του εγχώριου εργατικού δυναμικού. Άρα για το βιομηχανικό κατεστημένο της χώρας οι πρόσφυγες θα αποτελούσαν μια τόνωση για τη γερμανική οικονομία. Ακόμη και ο Ζεεχόφερ είχε αποδεχθεί αυτή την αναγκαιότητα, αρκούμενος σε ορισμένες ρητορικές αντιδράσεις. Όμως η καγκελάριος Μέρκελ και οι εταίροι της υποτίμησαν κάποιες άλλες παραμέτρους! Τελικά το μεταναστευτικό συνετέλεσε στον κλονισμό του πολιτικού σκηνικού και ίσως γίνει και καταλύτης γενικότερων ανατροπών στη Γερμανία.
Από εδώ και πέρα πάντως αρχίζουν τα δύσκολα: Η διαχείριση των νέων δεδομένων στην ΕΕ, και όχι μόνο σε σχέση με το προσφυγικό, ενδέχεται να αναδείξει και τα πραγματικά όρια του γερμανικού ιμπεριαλισμού. «Τι και πώς» θα διαχειριστεί η Γερμανία ζητήματα σχετικά με τις προκλήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Εκτιμάται ότι η γερμανίδα καγκελάριος κατόρθωσε να αποτρέψει την κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού, αλλά η διάρκειά του εξαρτάται και από παράγοντες εκτός ελέγχου της Μέρκελ. Πάντως, προς το παρόν παραμερίζεται ένα εμπόδιο που υπέσκαπτε την εξουσία της, σε μια συγκυρία που αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, όπως την εμπορική (και όχι μόνο) διαμάχη με τον Τραμπ, την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ και την άνοδο του εθνικισμού σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Συμπερασματικά: Οι πολιτικές ισορροπίες γίνονται ολοένα και πιο δύσκολες στο κατά τεκμήριο πιο σταθερό πολιτικό σκηνικό της Ευρώπης! Η σημερινή διένεξη δεν αφορά μόνο τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Τα αίτια είναι πολύ πιο βαθιά. Η ΕΕ δεν αντιμετωπίζει μια μεταναστευτική κρίση, παρά το «τοξικό αφήγημα» και την πολιτική του εκμετάλλευση. Πρόκειται για βαθιά πολιτική κρίση.
ΧΒ
