Συνεισφορά στο ιντερνετικό σεμινάριο της ICOR (Διεθνής Συντονισμός Επαναστατικών Κομμάτων και Οργανώσεων) για τα 100 χρόνια από την οκτωβριανή επανάσταση. Του Γ. Ανδρεάτου μέλος του Κ.Ο. του ΚΚΕ (μ-λ)
Η Οκτωβριανή Επανάσταση αποτέλεσε το πιο ψηλό και νικηφόρο σημείο της ταξικής πάλης στην Ρωσία, με τεράστια διεθνή σημασία για την ανάπτυξη του εργατικού, επαναστατικού και κομμουνιστικού κινήματος σε όλη την γη. Η νικηφόρα σοσιαλιστική επανάσταση και η οικοδόμηση το σοσιαλισμού αποτέλεσαν κοσμοϊστορικά γεγονότα που επηρέασαν βαθιά τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις σε όλο τον πλανήτη και έδωσαν νέα ορμή στην εργατική τάξη και τους λαούς στην αναμέτρηση με τους δυνάστες τους.
Αντίθετα, η παλινόρθωση του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ που σηματοδοτήθηκε από το 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1956 και ολοκληρώθηκε με τις καταρρεύσεις της περιόδου 1989-91 αποτέλεσε μία μεγάλη υποχώρηση και τελικά μία σοβαρή ήττα για το εργατικό, επαναστατικό και κομμουνιστικό κίνημα, που τις συνέπειές της βιώνουν μέχρι σήμερα η εργατική τάξη, οι λαοί και όσοι επιμένουν στον επαναστατικό, κομμουνιστικό δρόμο.
Η αναζήτηση των αιτίων της παλινόρθωσης του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ, την Κίνα και τις υπόλοιπες πρώην σοσιαλιστικές χώρες είναι ένα σοβαρό καθήκον για όλες τις επαναστατικές και κομμουνιστικές δυνάμεις που επιμένουν στο δρόμο του Οκτώβρη, στο δρόμο του σοσιαλισμού, της απελευθέρωσης των κολασμένων της γης από τα δεσμά του καπιταλισμού-ιμπεριαλισμού. Και αποτελεί σημαντικό καθήκον γι’ αυτές τις δυνάμεις, γιατί αυτές είναι που σήμερα σηκώνουν το βάρος των ερωτημάτων, της αμφισβήτησης, της επίθεσης από «φίλους» και εχθρούς σχετικά με τη μετατροπή της προλεταριακής εξουσίας και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στο αντίθετό τους. Οι απαντήσεις οφείλονται -πριν από όλους- προς την εργατική τάξη και τους λαούς, ώστε να οπλιστούν ιδεολογικά και πολιτικά απέναντι στο κεφάλαιο και τους ιμπεριαλιστές προκειμένου να συγκροτήσουν των αντιστάσεις τους και τα μέτωπα της πάλης τους. Από την άποψη αυτή, οι απαντήσεις που θα δώσουμε δεν αφορούν μόνο το χθες αλλά -πολύ περισσότερο- το σήμερα και το αύριο του εργατικού, επαναστατικού και κομμουνιστικού κινήματος.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση μας δίδαξε ότι δεν υπάρχουν «καθαρές» και «προγραμματισμένες» επαναστάσεις. Πολύ περισσότερο, δεν υπάρχουν δοσμένες -από τα πριν- «οδηγίες» για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Η κομμουνιστική κοσμοαντίληψη κινείται με βάση αρχές και κατευθύνσεις που θεμελίωσαν οι Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν και ανέπτυξαν παραπέρα οι Στάλιν και Μάο, και αναζητά μέσα από τη «συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης» τις απαντήσεις, το σχέδιο και το πρόγραμμα τόσο της επαναστατικής διαδικασίας όσο και της οικοδόμησης της νέας σοσιαλιστικής κοινωνίας. Η εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της -τα φτωχά λαϊκά στρώματα- με τον πολιτικό τους φορέα -το κομμουνιστικό κόμμα- ξεκινούν μετά τη νικηφόρα επανάσταση έναν τιτάνιο αγώνα για να φέρουν τα «πάνω κάτω» σε μία πρωτότυπη ιστορικά περίοδο, ξεκινώντας «σχεδόν από το μηδέν». Έχουν απέναντί τους, μέσα κι έξω από τη χώρα, ορκισμένους εχθρούς που θέλουν την ήττα και την συντριβή της επανάστασης και χρησιμοποιούν όλα τα μέσα που διαθέτουν για να πετύχουν το σκοπό τους: από αντεπαναστάσεις, εισβολές και επεμβάσεις, μέχρι τοπικές εξεγέρσεις και σαμποτάζ.
Η νίκη απέναντι σε όλους τους αντιδραστικούς -μέσα κι έξω από την χώρα- η νίκη απέναντι στους κουλάκους, η επιτυχία των πρώτων πεντάχρονων πλάνων και η συντριβή της «αντιπολίτευσης» δημιούργησαν μία αίσθηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης για την πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, που εκφράστηκε στο Σύνταγμα του 1936 όπου ουσιαστικά κηρύχθηκε το «τέλος των τάξεων», άρα και της ταξικής πάλης στην ΕΣΣΔ. Έτσι, από τη μία πλευρά, οι επιτυχίες της Επανάστασης και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης αποδεικνύουν, με υλικούς όρους, τη δυνατότητα της εργατικής τάξης, της αγροτιάς και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων να πάρουν την εξουσία, να ανατρέψουν τις εκμεταλλευτικές παραγωγικές σχέσεις και να αναπτύξουν σημαντικά τις παραγωγικές δυνάμεις. Όμως, από την άλλη, οι δυσκολίες, οι πιέσεις, η περικύκλωση και οι κίνδυνοι έδιναν όλο και μεγαλύτερο προβάδισμα στους κρατικούς μηχανισμούς και την «εργαζόμενη διανόηση» παρά στο κόμμα, τα σοβιέτ, τα συνδικάτα και την εργατική τάξη. Η διαδικασία αυτή -παρόλο που δεν ήταν αποτέλεσμα συνειδητών επιλογών, αλλά κυρίως αποτέλεσμα έκτακτων καταστάσεων και αναγκών της κάθε περιόδου- συσσώρευε συνεχώς «δεδομένα» στη σοβιετική κοινωνία που μετά τη νίκη της ΕΣΣΔ στον Β’ ΠΠ πήραν εκρηκτικές διαστάσεις. Για να φτάσουμε στις αρχές της δεκαετίας του ’50 όπου ο ίδιος ο Στάλιν θέτει τα ζητήματα αυτά στο έργο του «Προβλήματα της οικοδόμησης του Σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ». Στα χρόνια που ακολούθησαν οι συνασπισμένες δυνάμεις της καπιταλιστικής παλινόρθωσης -τόσο στο κόμμα και τον κρατικό μηχανισμό όσο και στην σοβιετική κοινωνία και οικονομία- πήραν το «πάνω χέρι» μετά το θάνατο του Στάλιν, για να πετύχουν αυτό που οι ιμπεριαλιστές, οι ναζιστές και οι οπαδοί του παλιού συστήματος δεν μπόρεσαν: την ανατροπή της σοβιετικής εξουσίας και του σοσιαλισμού.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που ακόμη και σήμερα θεωρούν την παλινόρθωση σαν ένα «παλατιανό πραξικόπημα» του Χρουτσώφ και των ομοίων του. Όμως, αυτή η εξήγηση είναι βαθιά λαθεμένη καθώς προβάλλει μία εργατική εξουσία και ένα σοσιαλισμό πέρα και μακριά από την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, σαν μία υπόθεση αντιμαχόμενων μηχανισμών και προσωπικοτήτων. Απέναντι σε αυτήν τη λαθεμένη άποψη πρέπει να αντιπαραθέσουμε μία πολιτική-ταξική απάντηση, η οποία στη βάση της λογικής της έχει τη συνέχεια της ταξικής πάλης σε όλη την περίοδο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και τα αντίστοιχα καθήκοντα που αυτή επιβάλλει. Μία σημαντική παρακαταθήκη που ανέδειξαν ο πρόεδρος Μάο και η ΜΠΠΕ, παρόλο που δεν κατάφεραν να αποτρέψουν την παλινόρθωση του καπιταλισμού και στην Κίνα.
Η αποδοχή της άποψης για συνέχιση της ταξικής πάλης στο σοσιαλισμό και η κατεύθυνση για «χίλιες πολιτιστικές επαναστάσεις» μέχρι την τελική νίκη, αναδεικνύουν σημαντικά ζητήματα για τους κομμουνιστές από σήμερα μέχρι τον… κομμουνισμό. Κεντρικό ζήτημα είναι η παραδοχή ότι τον ηγετικό ρόλο -τόσο στην κατάληψη της εξουσίας όσο και σε όλη την περίοδο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης- τον έχει η εργατική τάξη με τον πολιτικό της φορέα, το κομμουνιστικό κόμμα, και τις μαζικές οργανώσεις της. Και αυτόν το ρόλο δεν τον εκχωρεί σε κανένα μηχανισμό -κρατικό ή άλλο- και σε κανένα άλλο στρώμα, έστω κι αν προέρχεται από τα «σπλάχνα» της, όπως «η εργαζόμενη διανόηση» στην ΕΣΣΔ. Σε συνάρτηση με τα προηγούμενα, βασικό ζήτημα αποτελεί το ότι οι σοσιαλιστικές παραγωγικές σχέσεις και το βάθεμά τους είναι η βασική πλευρά της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Αποτέλεσμά τους αποτελεί η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και όχι το αντίθετο. Όπως αποδείχτηκε ιστορικά, οι θεωρίες και η πρακτική της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων («άσπρη γάτα, μαύρη γάτα, αρκεί να τρώει το ποντίκι») δεν είναι παρά οι θεωρίες και η πρακτική της παλινόρθωσης του καπιταλισμού, οι θεωρίες και η πρακτική της υποδούλωσης της εργατικής τάξης στα νέα αστικά στοιχεία, οι θεωρίες και η πρακτική της διάλυσης του επιτελείου της εργατικής τάξης, του κομμουνιστικού κόμματος και η μετατροπή του σε ένα κρατικό μόρφωμα.
Σήμερα, τιμώντας τα 100 χρόνια της Σοσιαλιστικής Επανάστασης, οι κομμουνιστές, οι επαναστάτες και όλοι οι αγωνιστές χρειάζεται να οπλιστούν ιδεολογικά και πολιτικά από τα συμπεράσματα για τις αιτίες της παλινόρθωσης του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ. Για να δυναμώσουν τους δεσμούς τους με την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Για να οικοδομήσουν τους όρους της ανασυγκρότησης του εργατικού, επαναστατικού και κομμουνιστικού κινήματος που έχει ανάγκη η εποχή μας.
