Θεσσαλονίκη, 13 Απρίλη, 2019

του Τάσου Σαπουνά

Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες, συναγωνιστές και συναγωνίστριες, φίλες και φίλοι, σας καλωσορίζω και εγώ στην σημερινή μας εκδήλωση.

Χαιρετίζω επίσης τις ξένες αντιπροσωπείες που μας έκαναν την τιμή να δεχτούν την πρόσκλησή μας και να συμμετέχουν σ’ αυτήν.

Είκοσι χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος από τους βάρβαρους, ναζιστικού τύπου αμερικανοΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς εναντίον της Γιουγκοσλαβίας. Βομβαρδισμοί που αποτέλεσαν την καρδιά της στρατιωτικής τους επέμβασης που προώθησε σημαντικά την κυριαρχία των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια.

Είκοσι χρόνια μετά τα Βαλκάνια βρίσκονται ξανά στο επίκεντρο του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού, ιδιαίτερα του αμερικανορωσικού. Η απειλή του ΝΑΤΟ επεκτείνεται.  Έχει βαθύνει η οικονομική, πολιτική και στρατιωτική εξάρτηση των βαλκανικών χωρών από τους ιμπεριαλιστές και οι λαοί τους συνθλίβονται από τις πολιτικές της φτώχειας και της εξαθλίωσης. Αυτό το σημερινό σκηνικό αποτελεί και το πιο εύφορο έδαφος για την ενίσχυση των εθνικισμών και των σωβινισμών που δηλητηριάζουν τις συνειδήσεις των λαών και εξυπηρετούν την ιμπεριαλιστική πολιτική του «διαίρει και βασίλευε» στη ματωμένη χερσόνησο.

Είκοσι χρόνια μετά, όπως και τότε, το θέλει η «τύχη» να μας υπενθυμίζει με πολλούς τρόπους όχι μόνο τις ανεπάρκειες αλλά κυρίως τους λανθασμένους προσανατολισμούς της εγχώριας και διεθνούς αριστεράς. Τότε, παρά τη μαζική λαϊκή αγανάκτηση και τις επίσης μαζικές αντιδράσεις, για τις περισσότερες αριστερές δυνάμεις  -πλην Λακεδαιμονίων- δεν υπήρχε πολύς χρόνος για κίνημα ενάντια στην Νατοϊκή σφαγή μιας και περίσσευε το τρέξιμο για την κατάρτιση των ευρωψηφοδελτίων και την «μεγάλη μάχη» των ευρωεκλογών!

Σήμερα στη χώρα μας ξανασυναντούμε τις ίδιες αντεστραμμένες προτεραιότητες σε πολλές αριστερές δυνάμεις, που όχι μόνο επιμένουν δογματικά στην συμμετοχή τους στην εκλογική φάρσα των ιμπεριαλιστών της ΕΕ, αλλά σχεδόν αποφεύγουν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη αντιπολεμικού- αντιϊμπεριαλιστικού κινήματος. Ενώ την ίδια στιγμή το ΝΑΤΟ γιορτάζει τα 70 χρόνια της εγκληματικής του ιστορίας, σχεδιάζοντας, παρά τις αντιθέσεις στους κόλπους του, το επόμενο έγκλημα κατά των λαών, αναβαθμίζοντας μεταξύ άλλων την παρουσία του στη Μαύρη Θάλασσα. Την ίδια στιγμή που η Αμερικανική Γερουσία με το «Νομοσχέδιο για την Ασφάλεια και την Ενεργειακή Συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο του 2019»  επιχειρεί να βυθίσει παραπέρα την Ελλάδα στη επιθετική στρατηγική των ΗΠΑ για την περιοχή.

Σύντροφοι και συντρόφισσες, φίλες και φίλοι,

Οι ρίζες της κατάστασης που σήμερα βιώνουν οι λαοί και οι χώρες των Βαλκανίων, βρίσκονται στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Τότε που η κατάρρευση των χωρών του παλινορθωμένου καπιταλισμού και προπαντός της Σοβιετικής Ένωσης, οι ανατροπές που συντελέστηκαν στους παγκόσμιους συσχετισμούς,  ανέβασαν ποιοτικά τις δυνατότητες για τους ιμπεριαλιστές της Δύσης να αποσπάσουν γεωστρατηγικά και όχι μόνο οφέλη από τη νίκη τους στον λεγόμενο Ψυχρό Πόλεμο και στη Βαλκανική Χερσόνησο. Τους έδωσε τη δυνατότητα να ξετυλίξουν την εκστρατεία επανακατάκτησης- επαναποικιοποίησης του κόσμου. Άλλωστε της επέμβασης στη Γιουγκοσλαβία προηγήθηκε το πραξικόπημα στη Ρουμανία και ο πρώτος πόλεμος του Κόλπου ενάντια στο Ιράκ. Παράλληλα η νίκη αυτή απελευθέρωσε όλες εκείνες τις αντιδραστικές δυνάμεις και τα φαντάσματα του εθνικισμού, του σωβινισμού και του αλυτρωτισμού, που λειτούργησαν σαν το λιπαντήρα της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας.

Το εναρκτήριο λάκτισμα της Βαλκανικής τραγωδίας είναι η ενθάρρυνση από τον γερμανικό ιμπεριαλισμό και τελικά η αναγνώριση της απόσχισης της Σλοβενίας και της Κροατίας από τον ενιαίο κορμό της Γιουγκοσλαβίας. Αναγνώριση που την επέβαλλε στη συνέχεια και στην ΕΕ (15/2/1992) παρά τις αγγλο- γαλλικές ανησυχίες. Μ΄ αυτόν τον τρόπο η ενιαία Γερμανία  επιχειρεί να προωθήσει τα ιμπεριαλιστικά της συμφέροντά στην περιοχή: έξοδος σε Αδριατική και Μεσόγειο, δημιουργία κράτη – δορυφόρων. Ενώ ευρύτερα ανιχνεύει τις δυνατότητες αποτίναξης των δεσμεύσεων που απορρέουν από την ήττα της στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι η φάση που οι ΗΠΑ στηρίζουν για ιδίους λόγους τον Μιλόσεβιτς.

Πολύ γρήγορα ωστόσο η αδυναμία της Γερμανίας να ελέγξει την κατάσταση, την αναγκάζει να δώσει την σκυτάλη στις ΗΠΑ, που εν τω μεταξύ και επανεκτιμώντας την κατάσταση θεωρούν πως οι σχεδιασμοί τους περνούν πια μέσα από την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας.  Είναι τότε που αρχίζουν να ξεδιπλώνονται τα σχέδια περικύκλωσης της Ρωσίας. Σχέδια που περνούσαν μέσα και από την εκδίωξη της Ρωσίας από τα Βαλκάνια και αυτά με τη σειρά τους από την διάλυση του πιο ισχυρού βαλκανικού κράτους. Εξίσου σημαντικός στόχος της επεμβατικής πολιτικής τους, αποτελούσε για τις ΗΠΑ, η νομιμοποίηση εκ νέου της στρατηγικής παρουσίας τους στην ευρωπαϊκή ήπειρο (ΝΑΤΟ), φυσικά η ανακοπή της γερμανικής καθόδου προς την Μεσόγειο αλλά και οι τρικλοποδιές που έπρεπε να μπουν στην επιχειρούμενη τότε «ευρωπαϊκή ενοποίηση».

Όλοι αυτοί οι ιμπεριαλιστικοί σχεδιασμοί στηρίχθηκαν στην υποδαύλιση και εκμετάλλευση υπαρκτών αλλά και τη δημιουργία ανύπαρκτων διαφορών και εντάσεων μεταξύ των εθνοτήτων και των μειονοτήτων από τους ιμπεριαλιστές. Όλοι αυτοί οι ιμπεριαλιστικοί σχεδιασμοί, στηρίχθηκαν στους εθνικισμούς και τους  αλυτρωτισμούς που ψευδεπίγραφα ονομάζονταν από τους ιμπεριαλιστές αλλά και από μεγάλο τμήμα της αριστεράς «δικαίωμα στην αυτοδιάθεση». Για να δικαιολογηθεί έτσι η υποστήριξη των βομβαρδισμών, η στήριξη της εγκληματικής επεμβατικής πολιτικής των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ όλη την δεκαετία του 1990 αλλά και την επόμενη.

Στην αρχική φάση ιδιαίτερο ρόλο έπαιξε η πριμοδότηση της «Μεγάλης Κροατίας» ενώ  χρησιμοποιήθηκε προσχηματικά και η ανάγκη προστασίας των μουσουλμανικών πληθυσμών της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης. Έτσι στην περίοδο έως το 1995, οι ΗΠΑ δια μέσω του ΝΑΤΟ καθορίζουν την τύχη του σερβοκροάτικου και ενδοβοσνιακού πολέμου και σφραγίζουν το αρχικό κομμάτιασμα της Γιουγκοσλαβίας με την Συμφωνία του Ντέϊτον.

Η Γιουγκοσλαβία βέβαια με την πολιτική που επί δεκαετίες ασκούσαν οι ηγέτες της προσφέρονταν. Τόσο από το γεγονός ότι η τιτοϊκή ηγεσία την συγκρότησε στην λογική των ισορροπιών αλλά και χωρίζοντάς την σε πλούσιες και φτωχές ζώνες όσο και από το γεγονός πως η καπιταλιστικοποίηση της αύξαινε συνεχώς τις κοινωνικές ανισότητες, τις κοινωνικές και οικονομικές ανισομετρίες και τις φυγόκεντρες τάσεις. Τη δεκαετία του 1980, η μετά τον θάνατο του Τίτο ηγεσία υπό τον Μιλόσεβιτς, στρώνει περαιτέρω το έδαφος της ιμπεριαλιστικής παρέμβασης μιας και απαντά με τον σέρβικο εθνικισμό απέναντι στις αποσχιστικές τάσεις του κροάτικου και σλοβένικου εθνικισμού, ενώ ενισχύει την καταπίεση των Αλβανών του Κοσόβου.

Μια σημαντική πλευρά της βαλκανικής τραγωδίας ήταν και είναι το αλβανικό ζήτημα, με την παρουσία συμπαγών αλβανικών πληθυσμών σε μια σειρά χώρες (Κόσοβο 90%, Βόρεια Μακεδονία 30%, και με μικρότερα ποσοστά σε Σερβία και Μαυροβούνιο). Πληθυσμοί  που χρησιμοποιήθηκαν από τους ιμπεριαλιστές για την ανάπτυξη των σχεδίων τους στην περιοχή. Δεν είναι τυχαίο ότι από το 1995 έως το 1999, η αμερικανική επιθετικότητα ξεδιπλώνεται μέσω της προσχηματικής ξανά, εκμετάλλευσης της καταπίεσης των Αλβανών του Κοσόβου από τη Σερβία. Έτσι χρηματοδοτούνται αδρά και εξοπλίζονται αναλόγως οι ένοπλοι αλυτρωτιστές του διαβόητου UCK( ΟΥΤΣΕΚΑ). Ενώ ταυτόχρονα πριμοδοτούνται οι μεγαλοϊδεατικές μωροφιλοδοξίες των αλβανών ηγετών στα Τίρανα.

Για να φτάσουμε στην εγκληματική επιχείρηση των Αμερικάνων και Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών, τους βομβαρδισμούς των 78 ημερών την ματωμένη άνοιξη του 1999. Η οποία κατοχύρωσε τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, ματοκύλισε τους λαούς της, μόλυνε τη γη της με απεμπλουτισμένο ουράνιο, κατέστρεψε τις παραγωγικές υποδομές οδηγώντας την Σερβία και συνολικά την περιοχή πολλά χρόνια πίσω. Για να πάει τελικά «μπροστά» η αμερικανική και δυτική επικυριαρχία στην Χερσόνησο του Αίμου.

Επικίνδυνος και εχθρικός για τα συμφέροντα των λαών ήταν και είναι ο ρόλος των αστικών τάξεων της Ελλάδας και της Τουρκίας. Και οι δύο χώρες, εξαρτημένες απ’ τον ιμπεριαλισμό, οι δύο πυλώνες -όπως λέγονται- του ΝΑΤΟ στην περιοχή, άσκησαν τυχοδιωκτική πολιτική, ένα μίγμα «μεγάλων ιδεών» και ταυτόχρονα ξενοδουλείας.

Η ελληνική αστική τάξη αναζητεί τότε νέους ρόλους στα Βαλκάνια, αρχικά με το θέμα της «Βορείου Ηπείρου» και αργότερα με το λεγόμενο «μακεδονικό», θεωρώντας πως οι αμερικάνοι θα δώσουν το ΟΚ στις τυχοδιωκτικές βλέψεις της. Οι ανάγκες των ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν τον αλβανικό αλυτρωτισμό και να μην οδηγήσουν την πΓΔΜ στην αγκαλιά της Σερβίας, βάζουν «πάγο», στις βλέψεις αυτές. Η ελληνική αστική τάξη αρκείται στο ρόλο του προσκόπου του ιμπεριαλιστικού κεφαλαίου, διεισδύοντας στα Βαλκάνια, μέχρι οι εξελίξεις μετά το 2010 (μνημόνια κλπ) να την αναγκάσουν να μαζευτεί παραπέρα. Σήμερα, με το ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, αναγορεύτηκε σε σημαιοφόρος της ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, πρωτοστατεί στις τριμερείς με άλλες χώρες της βαλκανικής, μετατρέπει τη χώρα σε πεδίο βάσεων και ορμητήριο των φιλοπόλεμων σχεδιασμών των ΗΠΑ στη περιοχή. Ευελπιστώντας πως σαν αντάλλαγμα θα της δοθεί πίσω ένα τμήμα της χαμένης της οικονομικής δραστηριότητας στην περιοχή, αλλά προπαντός να γίνει ο προνομιακός ατζέντης των ιμπεριαλιστών των ΗΠΑ και της ΕΕ.

Η αστική τάξη της Τουρκίας προσπάθησε κι αυτή να αποκομίσει οφέλη απ’ τη βαλκανική κρίση. Διεκδικούσε απ’ την ελληνική αστική τάξη το ρόλο του τοποτηρητή των ιμπεριαλιστών στα Βαλκάνια και τα ανάλογα κέρδη. Κινήθηκε με βάση το ζήτημα των «αδελφών» μουσουλμάνων, ενώ στην πορεία δημιούργησε σχέσεις με την Αλβανία, Βοσνία, Κόσσοβο και την πΓΔΜ. Το περίφημο τότε «μουσουλμανικό τόξο» έκφραζε τις ελπίδες αλλά και τις αυταπάτες της τουρκικής αστικής τάξης. Τελικά ο έλεγχος των εξελίξεων απ’ τους ιμπεριαλιστές και κυρίως από τις ΗΠΑ άφησε λίγα περιθώρια αυτόνομων κινήσεων και πρωτοβουλιών για την Τουρκία, όπως η στρατιωτική βάση που διατηρεί στην Αλβανία, πάντα κάτω από το ιμπεριαλιστικό πλαίσιο. Ενώ σήμερα δοκιμάζεται η όποια επιρροή της λόγω των διαταραγμένων της σχέσεων με τις ΗΠΑ.

Σύντροφοι και συντρόφισσες, φίλες και φίλοι

Τα Βαλκάνια, ρημαγμένα από τις αλλεπάλληλες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις της δεκαετίας του 1990, με πιο συνταρακτική αυτή των βομβαρδισμών του 1999, έγιναν φάντασμα του εαυτού τους σε σχέση με μερικές δεκαετίες πριν. Αντί για τα υποσχόμενα «Ελ Ντοράντο», τα Βαλκάνια μετατρέπονταν χρόνο με τον χρόνο σε μια μεγάλη ζώνη φτώχειας, κατάλληλη για πλατφόρμα στρατιωτικών εξορμήσεων προς την «Ανατολή», πεδίο οικοδόμησης νέων αμερικανονατοϊκών βάσεων επιτήρησης και πολέμου.

Όλη αυτή η περίοδος από το 1999 και δώθε, μπορεί να χωριστεί χοντρικά σε δύο φάσεις. Η πρώτη εκτείνεται βασικά στη δεκαετία του 2000 και σημαδεύεται από τα βαριά χτυπήματα που τρώει ο ρώσικος ιμπεριαλισμός στην περιοχή. Η «Δύση» – ΗΠΑ και ΕΕ- όπως και στην Κεντρική Ευρώπη, συμμαχούν από τη μια στο διώξιμο του ρώσικου παράγοντα και από την άλλη ανταγωνίζονται για το μέγεθος της λείας που θα αποσπάσει ο καθένας.  Έτσι έχουμε τα τρία κύματα επέκτασης του ΝΑΤΟ, και την ένταξη σ’ αυτό της Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Αλβανίας και Κροατίας. Την «έγχρωμη επανάσταση» στη Σερβία και το διώξιμο, τη δίκη και την δολοφονία ου Μιλόσεβιτς. Την δυτική υποστήριξη στην «ανεξαρτησία» του Κοσσόβου δηλαδή στην απόσχισή του από την  Σερβία και τη μετατροπή του σε προτεκτοράτο. Και από την άλλη την ένταξη στην ΕΕ, της Σλοβενίας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Κροατίας. Με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη να παραμένει δυτικό προτεκτοράτο και τη πΓΔΜ να τελεί υπό αμερικανική ομηρία μετά την Συμφωνία της Οχρίδας.

Στοιχεία της δεύτερης φάσης εμφανίζονται μετά το 2008. Το βάλτωμα των ΗΠΑ στο Ιράκ οδηγούν στη διάψευση των πλανητικών προσδοκιών της αμερικανικής υπερδύναμης και η παγκόσμια κρίση συνταράσσει όλες τις μέχρι τότε διαμορφωμένες σχέσεις και δεδομένα. Και οδηγούν σε παροξυσμό τον ενδοιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό και στον «πόλεμο όλων εναντίον όλων».

Η αποφασιστική στάση της Ρωσίας στην Γεωργία την ίδια χρονιά αναδεικνύουν  τις κόκκινες γραμμές που έχουν αγγιχτεί για την ίδια.

Παράλληλα λόγω προβλημάτων αλλά και αντιθέσεων τόσο γενικά στη Δύση όσο και ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επιβραδύνεται η επονομαζόμενη «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» των Βαλκανίων και αρχίζουν να διαψεύδονται μια σειρά υποσχέσεις στις τοπικές αστικές κλίκες για «ανάπτυξη» κλπ.

Ωστόσο χρονικό ορόσημο «έναρξης» της δεύτερης αυτής φάσης είναι το φιλοδυτικό φασιστικό πραξικόπημα του γιουρομεϊντάν και στη συνέχεια η πολεμική αναμέτρηση, «δια αντιπροσώπων», των ΗΠΑ και της Δύσης με τη Ρωσία στο έδαφος της Ουκρανίας (2014). Που οδήγησε στην ντε φάκτο διαίρεσή της καθώς και στην προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία. Όλα «μετρούν» διαφορετικά από το σημείο αυτό και έπειτα. Μέσα σ’ αυτό το τεταμένο κλίμα, ένα χρόνο μετά έρχεται και η άμεση επέμβαση της Ρωσίας στη Συρία που ανατρέπει τους αμερικανικούς σχεδιασμούς και επιταχύνει τις διεργασίες σε όλα τα ιμπεριαλιστικά επιτελεία.

Με αυτόν τον τρόπο «αναδύθηκε» ξανά η γεωστρατηγική σημασία, η στρατηγική θέση της Βαλκανικής Χερσονήσου, ως κρίσιμο τμήμα της πυρακτωμένης ζώνης περικύκλωσης της Ρωσίας (και εν μέρει της Κίνας).

Μια σειρά μάλιστα γεγονότα μαρτυρούν πως η Ρωσία – εκμεταλλευόμενη τους ιστορικούς και εθνολογικούς της δεσμούς με χώρες της περιοχής- επιχειρεί όλη αυτή την περίοδο, να καλύψει τα κενά που αφήνουν οι δυτικές πολιτικές στην Βαλκανική χερσόνησο, να εκμεταλλευτεί τις αντιφάσεις και τις αντιθέσεις που αυτή δημιουργεί. Και στο έδαφος που δημιουργείται, επιχειρεί να επανασυνδέσει σπασμένα νήματα, να αναπτύξει παραπέρα σχέσεις με χώρες και δυνάμεις εντός των Βαλκανίων.

Ειδικότερα η Ρωσία δίνει μεγάλο βάρος στις σχέσεις της με τη Σερβία, που αποτελεί τη χώρα–κλειδί, για το αν η ίδια θα εξακολουθεί να έχει -και πόση- επιρροή στα Βαλκάνια. Στηρίζει τη σέρβικη ηγεσία στο ζήτημα του Κοσσόβου, ενισχύει τις αποσχιστικές τάσεις των σέρβικων πληθυσμών στην Βοσνία. Κρατά στάση ανοχής στις σχέσεις της Σερβίας με την ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα υπογράφει εμπορικό σύμφωνο με την Σερβία έχοντας στόχο να την εντάξει στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση. Προμηθεύει τον στρατό της με στρατιωτικό εξοπλισμό ενώ συζητάει με την σέρβικη ηγεσία την δημιουργία ρώσικης βάσης ελικοπτέρων. Αναπτύσσει τέλος σοβαρές οικονομικές σχέσεις μαζί της με άξονα το ενεργειακό, ώστε εκτός των άλλων να υπονομεύσει την ενεργειακή απομόνωση της που φανερά επιδιώκουν οι ΗΠΑ.

Στο Μαυροβούνιο επιχειρεί  να σταματήσει το «βελούδινο» πραξικόπημα ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ, ενώ στην πΓΔΜ, προσεταιρίζεται  την εθνικιστική πλευρά του Γκρούεφσκι -πάλαι ποτέ αγαπημένου της Δύσης και των ΗΠΑ-, σε μια προσπάθεια να βάλει υποθήκες για μελλοντική χρήση. Ενώ ενεργοποιεί και τα ερείσματά της σε Μολδαβία και Βουλγαρία.

Συντρόφισσες και σύντροφοι, φίλες και φίλοι,

Ας είμαστε λοιπόν σαφείς και κατηγορηματικοί! Το τελευταίο αυτό διάστημα αυξήθηκαν κατακόρυφα οι ανησυχίες των ΗΠΑ για τον βαλκανικό χώρο, τόσο σε σχέση με την αυτόνομη σημασία του όσο και στη διασύνδεσή του με τα τεκταινόμενα της ευρύτερης περιοχής της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης από τη μια και της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής από την άλλη.

Ειδικά στα Βαλκάνια οι ΗΠΑ ανησύχησαν σφόδρα με την προσπάθεια της Μόσχας να επανακτήσει δεσμούς και επιρροή στην βαλκανική και γι αυτό κινήθηκαν με επιταχυνόμενο ρυθμό και με κύριο σκοπό να θωρακίσουν («σφράγισμα» το ονομάζουν) τα Βαλκάνια από τον «ρώσικο τυχοδιωκτισμό». Επιπρόσθετα ανησύχησαν τόσο τις ΗΠΑ όσο και την ΕΕ, οι κινήσεις της Κίνας που αντιμετωπίζει τα Βαλκάνια ως πύλη εισόδου και διείσδυσης στην ευρωπαϊκή ήπειρο, αν και βρίσκονται αισθητά σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με αυτές της Ρωσίας. Από κει και πέρα μέσα στις προθέσεις των ΗΠΑ συνέχιζε να είναι ο περιορισμός των φιλοδοξιών των ευρωπαίων ιμπεριαλιστών (ειδικά της Γερμανίας) που είχαν και αυτοί βλέψεις για μια περιοχή που τη θεωρούσαν δικό τους χωράφι. Γενικότερα οι ΗΠΑ ήθελαν να στείλουν μηνύματα σε όλες τις πλευρές για το ποιος είναι το αφεντικό στην περιοχή.

Στο πλαίσιο αυτό κατάφεραν, με το να υπερκεράσουν τις ρώσικες αντιδράσεις να εντάξουν πραξικοπηματικά το Μαυροβούνιο στο ΝΑΤΟ (2017) παρά την αντίθεση του μισού πληθυσμού του.

Στην πΓΔΜ και με σκοπό την ένταξη της στο ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ προώθησαν μέσα από ένα διαρκές εκλογικό πραξικόπημα την ανάδειξη του «ρεαλιστή» Ζάεφ στην ηγεσία της. Για να φτάσουμε στη Συμφωνία των Πρεσπών και έτσι η πΓΔΜ- Βόρεια Μακεδονία πια –  να πάρει «φύλλο πορείας» για την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, που ήταν και το ζητούμενο της όλης διαδικασίας και όχι φυσικά η ειρηνική συνύπαρξη των δύο λαών.

Ξεχωριστής σημασίας πλευρά των προηγούμενων αλλά και μιας σειράς άλλων κινήσεων των ΗΠΑ, είναι η πίεση στη Σερβία, ώστε στο πολιτικό της προσωπικό και στην αστική της τάξη, να μπαίνουν ολοένα και πιο ισχυρά τα διλήμματα του γεωπολιτικού προσανατολισμού της. Απώτερος σκοπός: ο σταδιακός περιορισμός και εν τέλει ο μηδενισμός της ρώσικης επιρροής στη χώρα αυτή. Και παράλληλα η -όπως ονομάζεται από τις αμερικανικές δεξαμενές σκέψης- προώθηση της «ιστορικής επαναπροσέγγισης» ΗΠΑ-Σερβίας.

Παράλληλα οι ΗΠΑ συντηρούν ως ένα διαρκές μέσο πίεσης και εκβιασμών, τον αλβανικό αλυτρωτισμό κύρια μέσω τριών καναλιών : της Αλβανίας, του προτεκτοράτου του Κόσσοβου και της αλβανικής μειονότητας στην Βόρεια Μακεδονία, έχοντας υπόψη τους και τη δυνατότητα χρησιμοποίησης των αλβανικών μειονοτικών πληθυσμών στη Νότια Σερβία και Μαυροβούνιο.

Σημαντική πλευρά των κινήσεων των ΗΠΑ, αποτελεί η πίεση στην Τουρκία για τις διευκολύνσεις που παρέχει στα ρώσικα σχέδια (Turkish Stream), και που αποτελεί τμήμα των σοβαρών ζητημάτων που απασχολούν τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις τα τελευταία χρόνια. Εξάλλου, σε βαλκανικό επίπεδο κρίσιμη θέση στις κινήσεις των ΗΠΑ και με σαφές γεωπολιτικό- γεωστρατηγικό περιεχόμενο, κατέχει η ενεργειακή απεξάρτηση της περιοχής από τους ρώσικους υδρογονάνθρακες, που σημειωτέον δεν αποτελεί καθόλου εύκολη υπόθεση. Γι’ αυτό τον σκοπό προωθούν τον TAP ενώ κοντράρουν ανοιχτά τις ενεργειακές στρατηγικές συμπράξεις της Γερμανίας με τη Ρωσία.

Ακόμα και σε κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο οι ΗΠΑ, εκτιμώντας ότι η άσχημη κατάσταση που βρίσκονται οι βαλκανικές χώρες τις κάνει «ευάλωτες» στη ρώσικη επιρροή, εκταμιεύουν ποσό ύψους 250 δις, για την αντιμετώπισή της, μέσω της εξαγοράς των αστικών κλικών και όχι μόνο.

«Τέλος» στο καθεαυτό στρατιωτικό επίπεδο οι ΗΠΑ προωθούν την αναβάθμιση και επέκταση της στρατιωτικής παρουσίας τους στη Βαλκανική χερσόνησο, με άξονα την βάση –τέρας Bondsteel στο Κόσοβο ενώ και η χώρα μας έχει την «τιμητική» της σ’ αυτήν την μετατροπή των Βαλκανίων σε πλατφόρμα πολεμικών εξορμήσεων.

Ευρύτερα οι ΗΠΑ συμπεριλαμβάνουν τα Βαλκάνια στο Πρότζεκτ των Τριών Θαλασσών, δηλαδή την γεωπολιτική ένωση της Βαλτικής με τη Μαύρη Θάλασσα και την Αδριατική, διαμέσου του ελέγχου όλων των ενδιάμεσων χωρών και με στόχο την συνεκτικότερη και συμπαγέστερη περίσφυξη της Ρωσίας, τον περιορισμό της δράσης της Κίνας καθώς και τον έλεγχο της Γερμανίας. Θέλουν λοιπόν η Βαλκανική Χερσόνησος να συντονιστεί με τους στρατηγικούς τους σχεδιασμούς που συμπεριλαμβάνουν την αντιπυραυλική ασπίδα, την κλιμάκωση της παρουσίας του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα και Ανατολική Μεσόγειο, το ζήτημα της Κύπρου κ.α. πολλά.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με όλες τις αντιθέσεις που αναταράζουν το εσωτερικό της, το τελευταίο διάστημα, έχει πυκνώσει τις συναντήσεις με τις ηγεσίες ειδικά των Δυτικών Βαλκανίων, που θεωρούνται και οι πιο ευάλωτες στη ρώσικη επιρροή, την κινέζικη δράση αλλά και τις αμερικανικές «σφήνες». Με όπλο το οικονομικό – προτάσεις για «Κοινή Αγορά των Δυτικών Βαλκανίων» – προσπαθεί να ανακτήσει εκ νέου την εμπιστοσύνη των τοπικών αστικών κλικών, να καλύψει τα κενά των δικών της καθυστερήσεων και να δημιουργήσει έδαφος για μια πιο αποτελεσματική ιμπεριαλιστική παρέμβασή της στην περιοχή.

Ειδικά η Γερμανία, ποτέ δεν έκρυψε τις ιμπεριαλιστικές της φιλοδοξίες να αποτελέσει υπολογίσιμη δύναμη στα Βαλκάνια. Ουσιαστικά η αντιπαράθεση της λεγόμενης «Διαδικασίας του Βερολίνου +» με το αμερικανικό «Πρότζεκτ των Τριών Θαλασσών», δεν είναι παρά η σύγχρονη μορφή του αμερικανοευρωπαϊκού και αμερικανογερμανικού διαγκωνισμού για τον έλεγχο όλης αυτής της ευρύτερης περιοχής που περιλαμβάνει και τα Βαλκάνια και που εκτυλίσσεται από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Έτσι ενώ την βρίσκει αντίθετη η ρώσικη ανάμειξη στην περιοχή, προσπαθεί να δημιουργήσει ένα πλαίσιο συνεννόησης και ανταγωνισμού με αυτή. Διότι από την άλλη το ίδιο δεν μπορεί να ανεχτεί την παρουσία των Αμερικανών που την πιέζουν ασφυκτικά λόγω των ενεργειακών της συμπράξεων με τη Μόσχα και που χρησιμοποιούν τα Βαλκάνια για να μπορούν να παράγουν κρίσεις στην ΕΕ αλλά και για να επιβεβαιώνουν την στρατηγική τους ηγεμονία στον ευρωπαϊκό χώρο.

Ο δεύτερος πυλώνας του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, η Γαλλία, επειδή βρίσκεται αρκετά πιο πίσω σε σχέση με τη Γερμανία στη διαμόρφωση επιρροής και σχέσεων στον βαλκανικό χώρο,   στέκεται με μεγάλη καχυποψία όχι μόνο απέναντι στη Ρωσία ή την αμερικάνικη ανάμειξη στο μαλακό υπογάστριο της ΕΕ, αλλά και απέναντι στις γερμανικές κινήσεις. Διότι βλέπει στα Βαλκάνια  να επαναλαμβάνεται η ιστορία του αμερικανογερμανικού ανταγωνισμού στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, με την ίδια κατά βάση απούσα. Πάντως και ο γαλλικός ιμπεριαλισμός προσπαθεί με κάθε τρόπο να μπλεχτεί στη βαλκανική και να αποκομίσει γεωπολιτικά, πολιτικά και οικονομικά οφέλη, γνωρίζοντας καλά και αυτός την κρισιμότητα της περιοχής αυτής.

Σύντροφοι και συντρόφισσες, φίλες και φίλοι

Έχει καταστεί ολοφάνερη, από αυτά που εξελίσσονται και στη χώρα μας,  η σημασία που προσέδιδε και προσδίδει ο αμερικανονατοϊκός παράγοντας στην  «Συμφωνία των Πρεσπών», που άλλωστε ο ίδιος ενορχήστρωσε και με πολύμηνες πιέσεις, εκβιασμούς και δέλεαρ προώθησε, μεταξύ ΠΓΔΜ (Βόρειας Μακεδονίας πια) και Ελλάδας. Σημασία γιατί πέρα από το ότι άνοιξε τον δρόμο της ένταξης της γειτονικής χώρας, της Βόρειας Μακεδονίας,  στο δολοφονικό μηχανισμό του ΝΑΤΟ και στους αμερικανικούς επιθετικούς σχεδιασμούς, χρησιμεύει πια και σαν «πρότυπο προς μίμηση» στους διάφορους διακανονισμούς που επεξεργάζονται μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου. Ενισχύει δηλαδή και επιταχύνει την αμερικανική επεμβατικότητα. Φυσικά η ΕΕ και η Γερμανία παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις και προσπαθεί να επηρεάσει την κατάσταση, για να κατοχυρώσει θέσεις στον αυριανό συσχετισμό δύναμης και επιρροής. Ενώ και η Ρωσία ποντάροντας στην δυσαρέσκεια της σλαβομακεδονικής πλειοψηφίας δείχνει πως δεν θα παραιτηθεί εύκολα από τη διεκδίκηση επιρροής στην Βόρεια Μακεδονία.

Γενικότερα στη Βαλκανική Χερσόνησο δημιουργούνται νέες ασταθείς ισορροπίες ενώ εξελίσσονται συνεχείς ανακατανομές ισχύος και επιρροής, μέσω των επεμβατικών κινήσεων των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και τις (μωρο)φιλοδοξίες και το εκρηκτικό μείγμα σοβινισμού, υποτέλειας και τυχοδιωκτισμού που χαρακτηρίζει τις αστικές δυνάμεις και τα καθεστώτα της περιοχής. Να υπογραμμίσουμε εδώ τις άκρως τυχοδιωκτικές αποφάσεις της πρόσφατης συνόδου του ΝΑΤΟ με τις οποίες επεκτείνεται και βαθαίνει η παρουσία των ναυτικών του δυνάμεων στη Μαύρη Θάλασσα, ρίχνοντας έτσι πετρέλαιο στην Ουκρανική κρίση που σιγοκαίει και βυθίζοντας την περιοχή μας στην ένταση και τους κινδύνους.

Φυσικά το επόμενο διάστημα δεν θα λείπουν, το αντίθετο όπως μαρτυρούν οι τελευταίες διαδηλώσεις, προσπάθειες τμημάτων της νεολαίας και των λαών των Βαλκανίων να θέσουν στην ημερήσια διάταξη τα  οξυμένα κοινωνικά και οικονομικά τους προβλήματα. Διαδηλώσεις που εκκινούν από πραγματικές και βαθιές κοινωνικές αιτίες ανεξάρτητα εάν στη συνέχεια χρησιμοποιούνται στις ενδοαστικές ή και στις ιμπεριαλιστικές κόντρες.

Σύντροφοι και φίλοι

Χωρίς να παραγνωρίζουμε την πιθανότητα εκδήλωσης μιας κρίσης σε μια σειρά ανοιχτές πληγές που έχει το σώμα των Βαλκανίων, νομίζουμε πως η χώρα κλειδί για το που θα γύρει η πλάστιγγα του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού είναι η Σερβία. Με αυτό εννοούμε τόσο και κυρίως το ζήτημα του προσανατολισμού της όσο και ζητήματα που την αφορούν με άμεσο τρόπο όπως το τι μέλλει γενέσθαι με την Σέρβικη Δημοκρατία στο πλαίσιο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ή το ακανθώδες ζήτημα του Κοσόβου.

Το ζήτημα του προσανατολισμού της Σερβίας έχει καταστεί το υπ’ αριθμόν ένα επίδικο της αμερικανορωσικής σύγκρουσης για το επόμενο διάστημα. Το σέρβικο πολιτικό προσωπικό και η αστική τάξη της Σερβίας, μετεωρίζεται επικίνδυνα μεταξύ ενός φιλοδυτικού έως και φιλοαμερικανικού προσανατολισμού και μιας φιλορωσικής στρατηγικής πορείας. Η τελευταία επίσκεψη Πούτιν και οι συμφωνίες πάνω σε μια μεγάλη γκάμα πεδίων (υποδομών, ενεργειακών, οικονομικών και στρατιωτικών) από τη μια, και η πορεία ανάπτυξης σχέσεων με την ΕΕ αλλά και η δεκτικότητα της σέρβικης ηγεσίας σε ένα είδος επαναπροσέγγισης με τις ΗΠΑ από την άλλη, δείχνουν ανάγλυφα αυτό που ο αμερικανός πρέσβης στο Βελιγράδι,  Χόιτ Γι, επισήμανε σχεδόν απειλητικά το φθινόπωρο του 2018 στον Σέρβο πρωθυπουργό Βούτσιτς: πως «η Σερβία δεν μπορεί να κάθεται σε δύο καρέκλες». Κάτι που ολοφάνερα στην εποχή που διανύουμε θα παράξει μεγάλες εντάσεις και ίσως να έχει απρόβλεπτες συνέπειες, πρώτα απ’ όλα για την ίδια τη Σερβία και τον λαό της.

Η πολιτική κρίση που τους τελευταίους μήνες ταλανίζει την Αλβανία είναι φανερό ότι έχει τις αιτίες του ,στο πως εκτιμούν οι διάφορες πλευρές τον ρόλο και τη θέση της χώρας αυτής στους αυριανούς βαλκανικούς «χάρτες». Δηλαδή η Αλβανία και το πολιτικό προσωπικό της άρχουσας τάξης δέχεται τις αναταράξεις και τους κραδασμούς που προκαλούν οι προσπάθειες των ΗΠΑ για «διευθετήσεις συνόρων» και με στόχο το διώξιμο της Ρωσίας από την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Προσπάθειες που δημιουργούν σοβαρές ανησυχίες στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μιας και θεωρούν πως αυτές μπορούν να  δυναμιτίσουν εκ νέου την περιοχή που αποτελεί το μαλακό υπογάστριο της Ε. Ε.

Πιο συγκεκριμένα είναι ζήτημα προς εξέταση εάν οι ΗΠΑ σ’ αυτή τη φάση πριμοδοτούν τις μεγαλοϊδεατικές χίμαιρες του Έντι Ράμα αλλά και του Χαραντινάι του Κοσόβου περί τελωνειακής και όχι μόνο ένωσης Αλβανίας- Κοσόβου. Ή αν αντίθετα θεωρούν πως οι αλβανικές ηγεσίες σε Τίρανα και Πρίστινα, πρέπει να χαμηλώσουν τις φιλοδοξίες τους, για να υπηρετηθεί καλύτερα -και σαφώς πιο πειστικά προς την σέρβικη ηγεσία- η σταδιακή ρυμούλκηση της Σερβίας στο ΝΑΤΟϊκό μαντρί ή έστω στις «ευρωπαϊκές δομές» και με στρατηγικό στόχο την αποκοπή της από την Ρωσία. Και πως γι αυτό το σκοπό τα περί «Μεγάλης Αλβανίας» πρέπει –τουλάχιστον- να μαζευτούν και η κοσοβάρικη αλβανική ηγεσία να μπει στο δρόμο του «ιστορικού συμβιβασμού» με την Σερβία, αποδεχόμενη μια «ανταλλαγή εδαφών». Κατεύθυνση φυσικά που λειτουργεί αποσταθεροποιητικά και αυξάνει την επικινδυνότητα των μελλοντικών εξελίξεων στην περιοχή.

Σύντροφοι και συντρόφισσες, φίλες και φίλοι

Σε σοβαρή και ολοφάνερη αναντιστοιχία με την κρισιμότητα, σοβαρότητα και επικινδυνότητα της κατάστασης, βρίσκεται το επίπεδο συνειδητοποίησης και δράσης των βαλκανικών λαών. Οι λαοί των Βαλκανίων με απόντα το εργατικό επαναστατικό κομμουνιστικό κίνημα, και συνακόλουθα με σχεδόν εξαφανισμένο το αντιπολεμικό και αντιϊμπεριαλιστικό κίνημα, καλούνται να επιλέξουν μεταξύ της Σκύλλας και της Χάρυβδης, να διαλέξουν ποιος από τους επίδοξους και επίμονους προστάτες θα τους προστατέψουν. Καλούνται να στοιχηθούν πίσω είτε από την κοσμοπολίτικη εκδοχή είτε την εθνικιστική εκδοχή των εξαρτημένων, στους ιμπεριαλιστές, αστικών τους τάξεων. Καλούνται να συναινέσουν στην μετατροπή των χωρών τους και των ίδιων σε καύσιμη ύλη για την επίτευξη των αιματοβαμμένων σχεδίων των «μεγάλων δυνάμεων» της εποχής μας.

Λείπει πολύ η επαφή, η ανταλλαγή απόψεων, πολύ περισσότερο η κοινή πάλη όχι μόνο των μικρών και διάσπαρτων επαναστατικών κομμουνιστικών δυνάμεων της περιοχής αλλά και ευρύτερα των αριστερών δυνάμεων, όλων εκείνων των προοδευτικών ανθρώπων του λαού, που εξακολουθούν παρά την οπισθοχώρηση, να εμφορούνται από αντιπολεμικά και αντιϊμπεριαλιστικά αισθήματα και διαθέσεις. Αλλά και όλων εκείνων των νέων αγωνιστών που σε συνθήκες πλήρους απουσίας του υποκειμένου ανιχνεύουν δρόμους αντιθετικούς με τις αστικές τάξεις της περιοχής και τους ιμπεριαλιστές. Που προσπαθούν να συνταιριάξουν την πάλη ενάντια στο κεφάλαιο με την πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό.

Όπως και να έχει με τόσους μνηστήρες που έχει η Χερσόνησος του Αίμου, δεν πρέπει να περιμένουμε παρά χειρότερες μέρες για τους λαούς της, εάν αυτοί δεν κινηθούν αντιπολεμικά και αντιιμπεριαλιστικά. Αν δεν βάλουν σαν στόχο τους το διώξιμο το ΝΑΤΟ και όλων των ιμπεριαλιστών από την περιοχή. Αν δεν βάλουν στο στόχο τους, τις εξαρτημένες ντόπιες αστικές τάξεις, τον εθνικισμό και τον αλυτρωτισμό και όχι τους γειτονικούς λαούς.

Συντρόφισσες και σύντροφοι

Με θεμελιακή αρχή την προώθηση της ειρήνης, της φιλίας, της αλληλεγγύης και της κοινής πάλης των λαών των Βαλκανίων, εναντιωνόμαστε στην επαναχάραξη των συνόρων της περιοχής, που δυναμιτίζει τα θεμέλια ειρηνικής τους συνύπαρξης.

Παλεύουμε για την δημιουργία Μετώπου των λαών των Βαλκανίων ενάντια στον ιμπεριαλισμό, τον πόλεμο, τον εθνικισμό. Παλεύουμε για να ανοίξει ο δρόμος για τα Βαλκάνια των εργατών και των λαών.