Τίποτα δεν έχει αλλάξει, τίποτα δε θα είναι όπως πριν την έλευση Τραμπ στο τιμόνι του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού.
Αν περιοριστούμε στην περιοχή ανατολικά και νοτιοανατολικά της χώρας μας, μέρα με τη μέρα ξεδιπλώνονται τα νέα δεδομένα της συγκυρίας, παρ’ ότι, όπως γράφεται, θα χρειαστούν τουλάχιστον κάποιοι μήνες για να αποσαφηνιστεί το νέο τοπίο, με κρίσιμη τη συνάντηση Τραμπ με τους ηγέτες των χωρών του ΝΑΤΟ, τον Μάιο.
Το -διάρκειας 45 λεπτών- τηλεφώνημα του Τραμπ, την Τρίτη 7 Φλεβάρη, και η επίσκεψη του αρχηγού της CIA στην Τουρκία άγγιξαν ήδη συγκεκριμένα το κεφάλαιο των σχέσεων των ΗΠΑ με τον στρατηγικό νατοϊκό σύμμαχο, όπως αποκάλεσε ο Τραμπ την Τουρκία. Το κατά πόσο, όμως, ο σύμμαχος θα παραμείνει σύμμαχος, αν οι ΗΠΑ συνεχίσουν να στηρίζονται στο έδαφος της Συρίας στις κουρδικές δυνάμεις, μένει να το δούμε…
Συνολικότερα, μένει να δούμε σε ποια πολιτική θα κατασταλάξει η υπερδύναμη σε σχέση με το Ιράν, την Τουρκία και συνολικότερα τη στάση της στην περιοχή, με καθοριστικό το πόσο μπορεί να υπάρξει και μέχρι πού συνεννόηση με τη Ρωσία. Συνεννόηση ή «συνεννόηση» που δε θα αναιρεί, όπως σταθερά επιμένουμε, πως η Ρωσία αποτελεί στρατηγικό αντίπαλο των ΗΠΑ σ’ ότι αφορά την πολιτική και τις επιδιώξεις της σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι ελληνοτουρκικές κόντρες σχετικά με τη μη έκδοση των 8 Τούρκων αξιωματικών και οι λεονταρισμοί ένθεν και ένθεν, με θεαματικές ενέργειες, ελικόπτερα και πυραυλάκατους στα Ίμια, δεν είναι άσχετες με τις γεωπολιτικές αναδιατάξεις στην περιοχή και τη ρευστότητα που διαμορφώνει η μετάβαση από την εποχή Ομπάμα στην εποχή Τραμπ. Άλλωστε και πριν την προεδρική αλλαγή στις ΗΠΑ, οι διαφοροποιήσεις και οι ανατροπές των δεδομένων στην περιοχή ήταν συνεχείς και πιθανότατα έτσι θα συνεχίσουν, καθώς το κουβάρι είναι περίπλοκο. Για τον Ερντογάν και την τουρκική αστική τάξη, η αστάθεια στο εσωτερικό μέτωπο συνεχίζεται (δες συνέχιση μαζικών συλλήψεων), με ενδεχόμενες απρόβλεπτες παρενέργειες στο μέλλον, με βάση και την επιδείνωση σε μια σειρά δείκτες της τουρκικής οικονομίας. Το οικονομικό θαύμα του Ερντογάν δεν είναι απίθανο να έχει ήδη τελειώσει, ιδιαίτερα αν φροντίσουν γι’ αυτό οι ισχυροί παίχτες του ιμπεριαλισμού.
Οικονομία, πολιτικές εξελίξεις, κοινωνική συνοχή και συνοχή της αστικής τάξης της Τουρκίας συμπλέκονται με τις εξελίξεις στο ζήτημα των Κούρδων, εντός και εκτός των τουρκικών συνόρων. Την ίδια στιγμή που καθυβρίζουν τον Σουλτάνο, ΗΠΑ, Ρωσία, Αγγλία, Γερμανία και άλλοι της Ε.Ε. επιδιώκουν εξ ανάγκης συμμαχία μαζί του και καθένας με τον τρόπο του, αν δεν τον υπονομεύει, κάθε άλλο παρά τον εμπιστεύεται. Αυτή η απώλεια εμπιστοσύνης, μετά από ακροβατικές, μωροφιλόδοξες κινήσεις, είναι ένα στοιχείο που προϋπήρχε αλλά ενισχύεται σημαντικά τον τελευταίο καιρό. Σε συνδυασμό με την αναμενόμενη προσέγγιση ΗΠΑ- Ρωσίας, για κάποιες έστω διευθετήσεις στην περιοχή, αποκαλύπτουν το πραγματικό μπόι, με δοσμένες τις εγγενείς αντιφάσεις στη συγκρότηση και την ιστορία της, της γειτονικής χώρας, που μέχρι πριν λίγο καιρό ο Ερντογάν κατάφερνε να εμφανίζει ως ισχυρή περιφερειακή δύναμη. Αυτή η δύναμη σήμερα υφίσταται τη μια τρομοκρατική έκρηξη πίσω από την άλλη και ενώ έχει αναπτύξει επιθετικά στρατό σε Συρία και Ιράκ και βομβαρδίζει Κούρδους και στο εσωτερικό της, ωστόσο ούτε καν έχει τον έλεγχο όχι μόνο στα σύνορά της στον Νότο, μα και στο εσωτερικό της, σε μια σειρά κρίσιμους τομείς. Η συνθήκη της Λωζάνης, όπως έχουμε ξαναπεί, έχει ήδη καταργηθεί από τους ιμπεριαλιστές με την καταστροφή της Συρίας και του Ιράκ και πιθανότατα σε βάρος της Τουρκίας.
Από το ελικόπτερο με τους πραξικοπηματίες στην Αλεξανδρούπολη, στα Ίμια του 2017
Η υπερφίαλη, ανερμάτιστη πολιτική Ερντογάν και η αντιφατική πορεία συνολικά της γειτονικής χώρας γίνονται αντιληπτές από τα επιτελεία της ελληνικής αστικής τάξης και άλλο τόσο βέβαια από αυτά των ιμπεριαλιστών, που έχουν και τη δυνατότητα να διαχειρίζονται μωροφιλοδοξίες και ανταγωνισμούς των αστικών τάξεων της περιοχής και να κάνουν το παιχνίδι τους.
Η ελληνική αστική τάξη, από την πλευρά της, στη συγκυρία που διανύουμε, έχει σαφώς κοντύνει σε σχέση με τα χρόνια της «ισχυρής Ελλάδας» και των προσκοπικών εξορμήσεων στα Βαλκάνια, στα χρόνια της φούσκας που έκανε κάποιους της Αριστεράς να την πουν έως και ιμπεριαλιστική. Ωστόσο, το οικονομικό κόντεμα και ο ωμός ιμπεριαλιστικός εκβιασμός με το χρέος ισοσταθμίζονται σημαντικά από το γεγονός ότι έχει πετύχει ενίσχυσή της στο ταξικό επίπεδο έναντι του εχθρού λαού. Ταυτόχρονα, όπως διαφημίζει ο Στουρνάρας στους πάντα ανικανοποίητους εκβιαστές του ιμπεριαλισμού (Ε.Ε. – ΔΝΤ), έχει καταγράψει και κάποιες σημαντικές επιτυχίες στα δημοσιονομικά (από το δημόσιο έλλειμμα -10% σε πλεόνασμα) και όχι μόνο.
Σίγουρα, το πιο σημαντικό μέσα στο στρίμωγμα και τ’ αδιέξοδα που δημιουργεί ο ιμπεριαλιστικός ανταγωνισμός και η γενικευμένη και αθεράπευτη κρίση του συστήματος στη ντόπια αστική τάξη είναι η μέχρι στιγμής επιτυχία της, με τη συνδρομή και της Αριστεράς των ταχύρυθμων λύσεων, στην πολιτική περιθωριοποίησης του λαϊκού παράγοντα.
Σχετίζεται άμεσα με το θέμα μας η είδηση για την καταρχήν συμφωνία του Καμμένου με τον πρέσβη των ΗΠΑ για αγορά 20 μαχητικών αεροσκαφών F35 και αναβάθμιση 90 F16 κόστους 2 δις δολαρίων. Ας θυμηθούμε τις δύο αγορές του αιώνα, μέσα σε λίγα χρόνια, του άλλου «πατριώτη» Α. Παπανδρέου, που παρόλα αυτά, από το «βυθίσατε το Χόρα» έφτασε στο Νταβός, για να φτάσει ο Σημίτης στα Ίμια του 1996 και στο «ευχαριστώ τους Αμερικάνους». Έχουν το θράσος να βάζουν, πριν δύο μήνες, τον Λεβέντη να λέει πως δεν έχει πρόβλημα αν κοπούν 200 ευρώ από τις συντάξεις για να πάρουμε μερικά πολεμικά αεροπλάνα.
Η αθλιότητα αυτή του συνόλου του αστικού πολιτικού προσωπικού (γιατί κανείς δε βγήκε μέχρι στιγμής να διαφωνήσει για τα F35), το πολιτικό θράσος και η ταξική υπεροψία που τους δίνει ο συσχετισμός είναι σημεία των καιρών, αποτέλεσμα της αδυναμίας των εργαζόμενων λαϊκών μαζών ν’ αποκρούσουν την επίθεση που υφίστανται σε όλα τα μέτωπα.
Οι ελληνοτουρκικές κόντρες και ο εθνικισμός που αναπαράγουν αξιοποιούνται από τις αστικές τάξεις και στις δύο χώρες για την παραπέρα υποταγή των λαϊκών μαζών. Αυτό είναι σίγουρο, δεδομένο και πολύ σοβαρό ζήτημα που δεν πρέπει να ξεχνάμε. Αντίθετα να το αναδεικνύουμε και να αποκαλύπτουμε την πατριδοκαπηλία και τον εθνικισμό.
Λέγεται και όχι στον αέρα πως ο Ερντογάν λεονταρίζει με δηλώσεις και θεαματικές ενέργειες στα Ίμια, τόσο για τους 8 πραξικοπηματίες που δεν εκδίδονται, αλλά και για εθνικιστική συσπείρωση μπροστά στο δημοψήφισμα του Απρίλη. Αντίστοιχα ερμηνεύει τις συνεχείς προκλήσεις του Καμμένου η τουρκική πλευρά, μιλώντας για αλλοπρόσαλλο ακροδεξιό εθνικιστή και συνολικά για προσπάθεια της ελληνικής πλευράς να αποπροσανατολίσει τον λαό. Και οι δυο αστικές τάξεις, όπως φάνηκε ξανά στα Ίμια, ενώ παίζουν με τη φωτιά του πολέμου και αξιοποιούν τα παιχνίδια τους, ταυτόχρονα καθησυχάζουν τάχα τους λαούς, μιας και δεν τολμούν να τους πουν -για την ώρα- ανοικτά πως πρέπει να σφαχτούν για τους άδικους και αντιδραστικούς ανταγωνισμούς τους.
Αναζητώντας γεωπολιτικό βάρος
Όμως αυτό που είναι η αλήθεια και αυτό που κρύβεται πίσω από τους επικίνδυνους για τους λαούς ανταγωνισμούς στο Αιγαίο, είναι η διεκδίκηση όμορων ρόλων και από τις δύο αστικές τάξεις στο πλαίσιο του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού. Τα στριμώγματα και τα σοβαρά κόστη που υφίστανται από τον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό οι αστικές τάξεις τις καθιστούν από τη μια ακόμη πιο ευάλωτες για την υπηρέτηση ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών. Από την άλλη, το πλαίσιο της ρευστότητας και των αναδιατάξεων γεννά φιλοδοξίες και μωροφιλοδοξίες ικανές να τις οδηγήσουν σε επικίνδυνους τυχοδιωκτισμούς. Ταυτόχρονα μπορεί να οδηγηθούν και οδηγούνται και σε υποχωρήσεις, κωλοτούμπες, έως και ανοικτούς ενδοτισμούς για να παραμείνουν στο παιχνίδι.
Αν σταθούμε στις κινήσεις της ελληνικής αστικής τάξης, θα διακρίνουμε διαφοροποίηση στη στάση της τόσο στα Ίμια, όσο και στην απόφαση του Αρείου Πάγου για τους 8. Από τις αρχικές δηλώσεις το καλοκαίρι λίγο μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, ότι «οι υπαίτιοι του πραξικοπήματος δεν είναι ευπρόσδεκτοι στη χώρα μας» και οι διαβεβαιώσεις Τσίπρα στον Σουλτάνο ότι η υπόθεση έκδοσης των 8 είναι απλώς διαδικαστικού χαρακτήρα που θα έχει τελειώσει σε δεκαπέντε το πολύ είκοσι μέρες, φτάσαμε στην ευρύτατη εθνικιστική ομοψυχία μιας σειράς παραγόντων κατά της έκδοσης των 8, που πλέον από πραξικοπηματίες και εγκληματίες μετατράπηκαν σε θύματα. Σ’ ένα τέτοιο κλίμα, ο Άρειος Πάγος αποφάσισε μη έκδοση. Δικαστές της «ανεξάρτητης» δικαιοσύνης και ντόπιοι πολιτικοί παράγοντες, λίγους μήνες μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, διάβασαν το αρνητικό κλίμα στα ιμπεριαλιστικά επιτελεία της Δύσης για τον Σουλτάνο, για να μη φανούν συνωμοσιολόγοι και πούμε ότι κάποιοι πιθανότατα να πήραν και σαφείς εντολές στο πλαίσιο άσκησης πίεσης στον απείθαρχο σύμμαχο. Τώρα σε τι δυσκολίες και επικίνδυνα αδιέξοδα θα βρεθούν, αν π.χ. η Μέρκελ δεχτεί να απελάσει κάποιους από τους 40 που έχουν ζητήσει άσυλο στη Γερμανία ή αν ο Τραμπ αποφασίσει ότι ο Σουλτάνος είναι τελικά συνεργάσιμος, ας μη το συζητάμε, αν και σ’ έναν βαθμό πιθανότατα να είναι μπροστά μας…
Όμως και στη διαρκή διένεξη γύρω από τα Ίμια η στάση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ είναι διαφορετική από αυτή που κρατήθηκε στην κρίση του Γενάρη του 1996 και στο επόμενο διάστημα. Ο Καμμένος φωτογραφήθηκε πάνω από τα Ίμια και δήλωσε με έμφαση πως δεν είναι η κυβέρνησή του με τις σημαίες που τις παίρνει ο άνεμος, υπονοώντας δήλωση του Πάγκαλου στην κρίση του 1996. Η κυβέρνηση «δεν αναγνωρίζει γκρίζες ζώνες» επανέλαβαν ο Τσίπρας από τη Μάλτα και ο συριζαίος Βίτσας, υφυπουργός του Καμμένου.
Οι εριστικές δηλώσεις του Καμμένου, σε ανάλογο κλίμα με παλιότερες του Ερντογάν, δεν αποτελούν κυβερνητική παραφωνία. Τα συμφέροντα και οι βλέψεις της ντόπιας αστικής τάξης για ΑΟΖ και ρόλους κυρίαρχης θαλάσσιας δύναμης στο Αιγαίο και τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, την οδηγούν σε αξιοποίηση κάθε δυνατότητας που της δίνεται στο πλαίσιο της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης να εγγράφει παρακαταθήκες και να διαμορφώνει συσχετισμό στον ανταγωνισμό της με την τουρκική αστική τάξη. Σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο, συνεργάζεται στενά τα τελευταία χρόνια με το σιωνιστικό Ισραήλ, εμπλέκοντας επικίνδυνα τη χώρα και υπονομεύοντας τη φιλία του λαού μας με τους γύρω λαούς. Στο ίδιο πλαίσιο αποδέχεται τον νατοϊκό στόλο στο Αιγαίο, δίνει τη χώρα σαν πολεμικό ορμητήριο σε ΗΠΑ- ΝΑΤΟ και εφαρμόζει μνημόνια εξόντωσης του λαού και λεηλασίας του πλούτου της χώρας. Στο κυπριακό συμβάλλει ανεξάρτητα από την έκβαση των διαπραγματεύσεων σε ενίσχυση της ιμπεριαλιστικής παρέμβασης της Δύσης. Κοντολογίς, η ελληνική αστική τάξη, παρά το κόντεμά της, δεν παύει να διεκδικεί ρόλο στην περιοχή με αντιδραστικούς και επικίνδυνους όρους, βαθαίνοντας το πλαίσιο της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης και εμπλοκής στα ιμπεριαλιστικά σχέδια, τα πιο επικίνδυνα από τα οποία μάλλον είναι μπροστά μας…
Αυτοί που θέλουν να συμβάλλουν στη συγκρότηση της εργατικής τάξης και των λαϊκών δυνάμεων οφείλουν σήμερα να παλέψουν συνολικά ενάντια στις επιλογές του συστήματος της εξάρτησης και της εκμετάλλευσης, αποκαλύπτοντας την αλήθεια, έξω από εθνικισμούς και πασιφισμούς και ενισχύοντας τη φιλία των λαών. Και αυτό είναι σοβαρό καθήκον στη συγκυρία, μιας και μια επιπλέον σημαντική αιτία καθήλωσης των λαϊκών αντιστάσεων είναι το γεγονός πως η Αριστερά πλην Λακεδαιμονίων σέρνεται πίσω από τις αφηγήσεις περί μονόπλευρης επιθετικότητας της Τουρκίας και το συνολικότερο κλίμα που διαμορφώνει η αστική τάξη για να προχωρά τις επιλογές της.
Ν. Κ.
